Historisch Archief 1877-1940
^
DE AHSTEBÖAMMER.WEEKBLAB VOOR NEDERLAND.
.voorvalt? Wie bespreekt ooit ? alweer be- nu de mensch naar aard en bestemming niet
houdens een enkele, wien daarvoor dank! ? enkel lichaam is, maar ook verstand en
geeen nieuw verschenen vlaamsch werk? Met el- weten heeft, beoogt de ware opvoeding niet
lenlaage stukken werden dikwijls vertaalde enkel lichamelijke, maar evenzeer verstande
romans ?: die soms nog geen drie woorden lijke en zedelijke, niet bloot verstandelijke,
recensie waard zijn ? besproken, terwijl de maar eveneens moreele en lichamelijke, niet
behandeling van oorspronkelijk nederlandsche , uitsluitend moreele, maar tevens lichamelijke
?werken zich gewoonlijk slechts uitstrekt tot die, en intellectuele ontwikkeling.
welke in het Noorden verschijnen. Lichaam, verstand en geweten moeten in
"Wij hebben weinig of niets over voor het den mensch, die er de eenheid van is, zóó
woredel streven der Vlamingen, de vlaamsche let- den verzorgd en gevoed, dat elk hunner zijn
terkunde komt bij ons op verre na niet tot hoogsten trap van volkomenheid bereikt. Zij
haar recht, en toch verdient zij dat ten volle, eischen ieder voor xich de grootste mogelijke
Zij is voor het minst even schoon als de ooze, zorg- en oplettendheid.
en in mijn oog zelfs dikwerf oneindig veel Wie bij het werk der pp voeding lauw is en
schoener, flauw, begrijpt, gevoelt niet het verheven doel
De Vlaming heeft een afkeer van navolging der opvoeding, wijl zij, toch beoogt het kind
? onze dichters zijn daarvan lang niet vrij te te vormen tot mensch in idealen zin des woorda.
pleiten ? hij is oorspronkelijk, en in dat oor- Wie als opvoeder meent, dat óf de lichamelijk85
spronkelijke legt, hij al den gloed, die er heerscht of de verstandelijke, of de zedelijke
ontwikkein zijn bij uitstek vaderlandslievend en enthou- ling zóó zeer den voorrang verdient, dat hij
siastisch gemoed. Emanuel Hiel heeft het ge- bijna uitsluitend aan de eischen van een des er
zegd in de inleiding van zijne hand, op de voldoening geven moet, zal weldra ontwaren
Gedichten en Gezangen" van zijn vriend dat hij het doel der opvoeding voorbij ziet niet
Theophiel Coopman: ?Eigen kunst is eigen alleen, maar ook dat lichaam, verstand en ge
leven. De nederigste oorspronkelijke schepping weten, wat bloei en welvaren betreft, zóó naaw
is verkiesbaar boven de navolging der grootste onderling zijn verbonden, dat achterlijkheid
meesters." Diep ellendig, noemt hij het, om van het ééne, disharmonie veroorzaakt en het
liefhebbers tezien, ?hii ontzegt denzulken den heele individu' achterlijk doet zijn
eerenaam van dichter, ? die grieksche dichtvor- Dit als praemisse.
men gebruiken om hunne gevoelens en hunne Ik vertrouw dat de lezers, omtrent de
gegemoderne gedachten weer te geven. Dat noemt vens in den mensch die opgevoed moeten
worhij der vlaamsche taal onwaardig. Hij gaat den, het allen eens zijn, en geef nu verder
zelfs verder en zegt: ?indien wij navolgers over de opvoeding eenïge aanmerkingen, ten
zijn, hebben wij geen reden van bestaan, dan beste. Ik put de stof voor aanmerkingen die
brengen wij niets waars, niets deugdelijks^ er is, niet uit, die taak ware voor mijne
krachgeene kunst ? maar wanscheppingen voort. ten te zwaar; zij vereischt eene volledige pby~
Het schijnt ook in den aard der Vlamingen siologïsche en psychologische kennis; ik geef
te leggen om oorspronkelijk te zijn. De liefde slechts terug, wat mi] het meest in het oog
tot hun land is bun in hooge mate aangebo- viel en noem zaken waarover ieder oordeelen.
ren. D\vinglandij is der Vlaming een schrik- kan en oordeelen moet. Ik heb hierbij niet
beeld zoo bet kan, nog grooter dan den Noord- de pretentie van onfeilbaar te zijn; wie beter
' Nederlander. De Vlaming snakt naar licht en oogen heeft, ziet wellicht anders en zeker meer.
dwepen met het ongehuwde leven van weleer.
En zoo zij moeder worden, hoe zijn dan hare
die heeft leereu denken, die gewend is te vra
gen naar het hoe? en waarom? zal niet
onnaaanwenden, die baar ten dienste
Dit totaal staat tegenover 277 ia!878en|191
in 1877. Het aantal werkstakingen is' alzoo
j i j j i , . i . , ; toegenomen, en zal vooreerst nog wel
toenedenkend de opkweeking van een kmd aan- me£ Het £ bijna raefc zekerheid °te voorspei_
vaarden, /ij wil het hoe en waarom bij de | ien dat de werklieden, gedreven door
denstijopvoeding weten, om hare taak te kunnen j genden prijs der levensmiddelen, hun toevlucht
volbrengen niet een helder bewustzijn van het; zullen zoeken iri .verzet tegen de patroons, ten
doel, dat zij beoogt, en zonder weifelende eiude lo.jnsverhocgmg teverkrijgen. Het
noodmiddelen
staan.
Trouwens de invloed der vrouw op de op
voeding is niet tot de kinderjaren alleen be
perkt.
't Gebeurt immers met zelden ?dat man en
vrouw bediscusslëeren of bedisputeeren wat
± , ^ , .. L 1 , " ,64,562,000 "pond, en de uitgaven op~65,917,0üt)
teerd wordt, krijgt moeder, met haar flux de \ pond, zoodat'het deficit 1,355,000 zou bedragen
bouche, doorgaans den boventoon en haar zin. j hebben. Gedurende de eerste negeiï maanden
Dit is nu zeker, niet te bejammeren wanneer j echter, blijkt het, dat de inkomsten de
begroode vrouw van beide in intellectueële en moreele : tin£ verre overtroffen hebben. De opbrengst van
kinderen? Hoort den Schoolmeester (VAN PB
LINDE) in zijn Voor- en Nageslacht. Van 't
voorgeslacht zingt hij:
Ruige borst en breede schouders,
Leeuwenhart en aadlaarsoog:
Rijzig kroost vaa rettzeaoadera
Voritlijk laad, in adel hoog
Vol vaa houw en moed en kracht
O n vergeet ba ar .voorgeslacht.
Van 't nageslacht:
Eleete kindren, kranke moeders,
Neven met een breukhand aan.
Schele zusters, boe tel broeders,
Vaders, die uit kuchen gaan ;
Eamlend vee, met kwik bevracht,
Machtloos, mislijk nageslacht.
Waffc hg zeg*, klinkt zoo unschön en 200
'fferliik. ' ? j ontwikkeling de meerdere is, maar
Toch is het waar wat hij van bet nageslacht vigst wanneer zij daarin de mindere is. | ^ _ ^ _ ___
zegt, en de oorzaak daarvan is ten deeïe te Spreek met eene onontwikkelde vrouw over;van inkomsteuevenzoo pioductief gebleverTzIjn*
in de verwijfdheid en ontaarding der ? opvoeding. Noem gymnastiek. Gymnastiek? , rekent men na. tegen _het einde vanjtet jaar de
maar
zakelijk gevolg zal zijn dat enkelen toegeven,
anderen de zaken staken, en de meesten opaden
zelfden voet als van ouds blij van voortgaan.
Bij de begrooting van Engelsch-Indië voor het
loopende jaar waren de inkomsten gesteld op
C .1 £. £?£> ï"Wï _~ ? ? ,3 n-i~. ^1^ -^:^ ~? -_ f*zfi-trr f\i^i\
zoeken
"allerdroe-' kfet zoat Bedroeg 200,000 pond meerede
be1 la^ting op de opium toont eene vermeerdering
van een millioen pond ; en daar andere bronnen
vaders, maar mijns inziens nog meer in de i Kunsten zegt ze, halsbrekende toeren, gekhe- begrooting met 2Vs imllioen overtroffen te. zien.
weeldiikh^. imbecilitót en de«?ft?t.i« der ! den van den tegenwoordig? tijd. Spreek haar Op de uitgaven daarenboven zijn de mtkouisten
weeklijkheid, imbeciliteit en degeneratie der
moedera van den tegenwoordigen tijd. "Wil men ; over zegen van den arbeid. Arbeid? hare kin
deren werken? neen!. daarvoor zijn ze niet in
beschaving in zijn land, dafc eeuwig
waar de Noordzee eindeloos bruist.
;roent, en Vooreerst behandel ik de opvoeding der
vrouwelijke jeugd; het ?Jtonneur aux dames"
De vlaamsche dichter zingt eenvoudig, maar moge hier gelden, niet ter wille van de
aantoch met een geestdrift, die aan alles de stoutste mei-kingen die er gemaakt worden, maar om
vormen geeft. Zijn poëzie welt friibch uit het dat hare rechten op opvoeding, d. i.
ontwikhart, en stroomt zóó ook naar de begeerige keling van lichaam, verstand en geweten het
harten, die zij kan bereiken. ' meest worden miskend.
De vlaamsche taal, als zoodanig, brengt het De -vrouwelijke sese heeft ten dezen dezelfde
hare bij om de poëzie liefelijk te doen zijn. .behoeften en gelijke rechten als'de mannelijke.
De vlaamsche dichter haat alle stootende, Men mag wel, men moet zelfs, bij de
opvoegewrongen vormen; zijne poëzie is welluidend ding'rekenen met de eigenaardige plaats, die
schoon; hij zingt in den waren zin des woorda. een meisje als vrouw en een jongen aie man,
Meen e nu echter niemand, dat ik blind in- in de samenleving later zal innemen en
diengenomen ben met de vlaamsche poëzie, en geen overeenkomstig voor de beide sexen eene
wijooren meer heb voor de onze. Ook bij ons is ziging brengen in de hulpmiddelen bij de
opveel, ontzettend veel schoons; maar ik geloof voeding^maar dit is ook .al.
T ' T!' . .. 'i i ? ,?K?*"UA-« i M/iV nïi l-ifl+~ möicio moöfrön
niet, eene gewaagde stelïiüg uit te spreken,
wanneer ik zeg, dat, vooral tegenwoordig,
Zuid-Nederland oneindig meer ? waarachtige
dichters heeft aan te wijzen aan het noordelijk
deel, en daarom verwijl ik zoo gaarne bij de
poëzie die tegenwoordig uit het Zuiden ons
toewaait.
Vlaanderen heeft hart voor O'nse poëzie, en
laat die tot haar recht komen, o, begrijpen
wij dan ook meer en beter, wat wij aan Vlaan
deren verschuldigd zijn, al ware het alleen
slechts daarom!'Laat ons de vlaams
Ook bij het meisje moeten lichaam, verstand
en geweten zoo volkomen mogelijk worden
ontwikkeld.
In haren staat als huisvrouw, echtgenoote
en moeder heeft de vrouw aan het eene zoo
wel als aan het andere dringend behoefte. Te
betreuren is het, dat dit algemeen zoo weinig
wordt ingezien en meest immer maar zoo ten
halve behartigd.
Dat er ontwikkeling van verstand ea ge
weten noodig is, wordt in den regel gaaf
toe.._ ! gegeven en daarom, wenschen de meer gegoeden
, hunne dochters eene bescnaatdè opvoeding te
' °
,. -, i ?, ? ???? v,,,
kunde als een eigenaardig deei der onze be- ,
, b fa i.?,o,fD? n^? jö0i geven. Die beschaafde opvoeding omvat dan
schouwen, en meer en meer trachten ons deel ; & r & ,
rt +o : doorgaans niet meer dan een deel van het lager
ig te = ___ _n _» j:_ _ ? ______ . , __ ? . , , ...... *
en het zuiden van Nederland
vereenigen, en wederkeerig eikaars scheppin
gen ? zoo zij dat waardig zijn ? lief te heb
ben en te waardeeren. Eén schrede op de baan,
ter -verwezenlijking van <3it ons ideaal is reeds
gezet! Ieder, die niet vreemd is aan het
conte Mechelen, zal mijne bedoeling hier be
in dezen terug tot de kracht en den adel van
weleer, dan moet bij mannen en vrouwen en
vooral bij jongens en meisjes de oefening en
harding des lichaam weer in eere komen, dan
moet men ook worden genezen van den wan
smaak om bleeke wangen interessant en blo
zende boersch te vinden.
Kan nog iemand oordeelen dat de geest er
toch schade bij zal lijden, wanneer de oefening
des lichaams van zoo overwegend belang wordt
geacht, dan verwijzen wij hem naar het voor
beeld der oude Grieken, die kennis en kracht
200 uitnemend wisten te paren, dat zij den
roem hebben nagelaten van schooüe menschen
en knappe koppen te zijn geweest.
Inderdaad, de vermogens van den geest wor
den door spierbeweging en krachtsinspanning
veelmeer opgewekt en versterkt dan onderdrukt.
De grootste uitvinders op hst gebied van we-[boomd.
tenschap en kunst, de corypheeën in denk- en
guiistiger dan men verwacht had. Door de rij
zing van de zilverprijxen, meent men dat het
verlies op den wisselkoers omstreeks 700,000
de wieg gelegd; een beetje dit en ee boafcje j minder zal bedragen dan waarop men het
gedat ? en de meiden wat nazien, is naar haar ?. schat had; terwijl er waarschijnlijk voor 300,000
oordeel voldoende. Zeg haar, dat tegenwoor-; Tond °P administratiekosten zal bespaard kun
dig de jongelui om te slagen meer en degelijker i nen .worden! zoodat over het geheel door de
i ? , , T i i, n i vermindering van uitgaven en de
vermeerdekennis behoeven dan een vroeger geslacht. En. ring van inlasten de verhouding tuaschen
haar vader dan? en haar broeders ? zegt ze' beide met 3^/3 millioen gewijzigd zal worden.
(logische redeneering), die ziju er zonder dat. Daar tegenover staat, dat de ooi-log in
Afghawel gekomen en goed ook. Kortom, gij ver-;
moeit u zonder te overreden. !
Nu is het uit een zeker oogpunt beschouwd
dit jaar een inillioen meer zal kosten
men gedacht had, dus ongeveer 3 millioen
wel een lachwekkend feit, dat de zwakke
vrougaven, namelijk de aanleg van eene
naar Candahar, door den heer Stanhupe op
wen tegenover de mannen, die zoo gaarne de'SVa millioen geschat, en deze buitengewone
meerderen zich noemen, haren wil dikwijls zoo. posten .zijn juist gelijk aan de verbetering in
doen gelden en zegepralen; maar anders be- !iet verwachte budget. Het is, zooak men weet,
zien is het een bedroevende zaak, dat de goede ; no$ een k,wes *ie ° . 1? f eh.eel® last ?n den
, , ,,. , , b, oorlog op het Indisch budget zal moeten
drukplannen van opleiding der vaders soms door keri. in(fieu Engeland het grootste gedeelte
de moeders worden tegengewerkt en gedwars- van de oorlogskosten overneemt, zal dit voor
Indië slechts een hoognoodige bteun zijn, want
Doch, wat te zeggen! de mannen hebben ia !let fonds }Gi'. voorziening in de jaren van
hongersnood, m welks naam een extra
belasnog, niets van
genoj ? - i i ?c' . - o.rsnu,
dezen een weinig oon naar werk. Een meisje, ti ** geheven ^
dat deed aan rekenkunde, mathesis, geschie-; ten. Het is in alle gevallen een gelukkig feit
denis, natuurkunde, gezondheidsleer werd vroe- van Engelsch-Indie, dat met het bezuinigen der
geheugenskracht, waren bijna allen mannen,
die in hunne jeugd het brood dat zij aten, met
handenarbeid -moesten verdienen. Zoo kon ook
(voorbeelden zijn daar om het te bewijzen) en ger algemeen ? en nu nog wel, helaas! ? reusachtige administratiekosten werkelijk"
voort&GO ««t $ök de vrouw bij dagelijks terug- met den naam van savante bestempeld. Dat £an£ gemaakt wordt.
keerende li :haraelijke oefening en bij arbeid woord had eea zra vol van bijtende spotternij, i
zich ontwikkelen tot een goede mate van ken- Maar kan dan ooit de wetenschap, die een
nis en geestbeschaving.
hreïhaal zij moeten-, want aan degelijke
'
dochters eenmaal dringend behoefte. Kennis
van de vormen der wellevendheid, fraaie hand
werken, muziek en wat bedrevenheid in de
nieuwe talen zegt in dezen iets, maar het zegt
niet genoeg, het zegt maar weinig.
man in eigen oog veredelt en verheft, der
vrouw tot oneer strekken? Gewis neen! en die
Irennis en geestbeschaving hebben onae^ jonge j verklaring had de geheele sexe moeten
ontboezemen. Maar de vrouw, in het gevoel harer
zwakheid, niet berekend tegen spotternij, heeft
ijlings ket aangezicht van de wetenschap af
gewend, en houdt, nu zij in dezen niet als
evenbeeld en hulpe is erkend, ons geslacht
veelal in zijn ontwikkeling tegen.
Wel wordt voor die dwaling nu zwaar soms
Goed leeren rekenen is een eerste vereischte,
want goed leeren rekenen is goed leeren
denken.
Goed spreken (een. zeker flux de bouche] is
der vrouw van nature eigen en stotteraars
zijn ze zelden of nimmer. JEAN PAUL zegt:
?Als ge den draad harer rede meent te grijpen lijkheid" behoeft te staan?
De volgende vergelijking van het budget
voor 1880 in Egypte, met de feitelijke resul
taten van 1877-1878, de twee eenige jaren
?waaromtrent betrouwbare statistieken te ver
krijgen zijn, kan van belang zijn:
Uitgaven in ponden.
1880. ? 1878. 1877.
Administra
tieve onkosten 3,578,É
Schatting
Schuld
699,000
4,344,200
3,817,400
699,000
6,357,200
4,139,000
699,000
6,134,000
grijpen. !
Hiel, Coopman, de la Montagne em nog zoo ;
oneindig veel anderen, komt spoedig tot ons j
met uwe friseche hartverkwikkende poëzie! ? j
en zet de uitgevers uwer werken tot wat meer
spoed aan in het verzenden naar ons noorde
lijk deel. Daarop valt nog al iets af te dingen.
In hunne langzame bewegingen zijn misschien
de uitgevers van het Noorden en het Zuiden
reeds één! ?
THALIAHO.
üfteuwe Uitgaven:
J. A. ALBERDINCK THIJM, De ?Lilith" van
i 'en Heer Marcellus Smants- Eene beoordeeling.
f. t-40.
f ~- WANNEBLOMMEN, Jierboekje for it
skrikkel?.. 1.S80. Ütjown fen 9t selskip for fryske tael
Jïer " riftenkemiisse. ? 0-30.
H. E. TOK LAER, Twee bedrogen volken,
Corver Hooft tegen het woordenboek.
en
M». '
of Kr.
? 0.25.
JB.
-Vl,
ten
BERG, Aalt Hugen. Novelle,
uitgevoordeele der overstroomden, in
geren ten ^ ^ Gelderland f 000.
Hoord-Braoax ^^ Eene halye eeuw yiaam.
?.gO?1880.BIf aar tijdsorde
gerangONZE
sche Poëzie,
onderwijs, wat muziek en fraaie handwerken,
de vormen der wellevendheid en een beetje
taalkennis. En wat de vorming des lichaams
betreft, onze dochters worden gespijzigd, ook
gekleed naar de mode, en daarmee uit.
Haar physiek door oefening, gymnastien ar
beid, tot lenigheid en veerkracht te brengen,
door eene doelmatige Meeding den bloedsom
loop en de werking der organen zoo min mo
gelijk te belemmeren, epdat de wasdom des
lichaams m alle deelea vrij geschiede naar het
ideaal der natuur, dat is eene zaak die bijna
niet in aanmerking komt.
Maar, vraagt wellicht een lezer, wilt gij dat
ik mijne dochters vormen zal tot acrobaten,
tot een soort van amazonen of revo.l verdrag en de
geëmancipeerden?... Dat nooit! De vrouw
mag nimmer dood zijn in de vrouw. Neen!
das ewig Weibücke, het zachtaardige, ontvan
kelijke, zwakke in de vrouw, dat onze mannen
aantrekt, en dat haar zooveel doet vermogen
over der mannen meer ruwe kracht, moet niet
verloren gaan.
Maar haar karakter als vrouw kan bewaard
blijven ook dan, wanneer haar lichaam meer
dan gewoonlijk wordt geoefend en gehard.
En ~ tegenwoordig, nu weelde en mode, met
stof en mot en roest samenspannen om hare
plichten zoo vele te maken en zoo zwaar, nu
de hedendaagsche vorm der samenleving zoo
dikwijls moeielijken en aanhoudenden arbeid
van haar vordert, nu het dienstpersoneel steeds
schaarscher en duurder wordt, en steeds min
der geneigd om behoorlijk dienst te praesteeren,
en naar U toewmdt, ontwaart ge wel telkens
meer draden om uwe vingeren maar het klu
wen blijft op den grond liggen."
Bij goed rekenen (goed denken) behoort dan
verder de kennis van de eerste beginselen der
natuurkunde en gezondheidsleer. In haren
staat als huismoeder komt zulke kennis uit
nemend te stade.
zich. de kennis op zedelijk gebied, heeft zij
een juist begrip omtrent menschenwaarde van
noode. Zij beboort in te zien, te gevoelen, dat
de waarde van een mensch als- mensch niet
wordt bepaald door rijkdom, rang of uiterlijke
vertooning, maar bovenal ea uitsluitend door
intellectueële en moreele ontwikkeling, door
zijn karakter. Zij moet volkomen begrijpen,
dat de mensch, zelfs in de laagste rangen der
Begreep men en hegïijpt raeu nog «iet, dat Totaal
iötellectuëele ontwikkeling bij de vrouw, niet Inkomst, tot.
in omgekeerde verhouding tot hare beminne- B-itiff slot
Deficit
8,622,000
8,775,700
10,873,600
7,433,000
10,972,000
9,589,000
za
153,700
3,440:600 1,382,10.0
? en ziet men niet in dat verstand en; Bij de inkom,ten van 1880 is waarschijnlijk
kennis, m het bezit der tot liefhebben bestemdu niet gerekend op de Moukabala betalingen,
vrouw, een kapitaal zijn, dat wel onschatbare die in 1878 een som van 951,800 pond, in 1877
zegeningen moet verspreiden? j "van 1,223,700 pond bedroegen. Er wordt dus
Nu, dan zijn wij mannen toch een moeielijk Yan de overige bronnen een grootere opbrengst
te onderwijzen geslacht. Reeds uit de grijze f ?h* ^ ^ £ie ,twee Jaren; maar als men
,, ., , ,. , ? ° , , L , . & ,J bedenkt, dat m beide jaren de JNiil ongunstig
*r T , ,. , , oudlieid khnkt eene stem tot ons, leering be- waS) en er juist dit jaar een buitengewone
voorai^ooK^? nier Beweegt j vattende: namelijk die van Israëls wijsten ko- groote oogst is, mag men wel een
vermeerdening (die veel vrouwen had en de zaakbeoor- ring van inkomsten wachten.
deelen kon); die stemme roept: ?eene schoone',
vrouw, die van de rede afwijkt, is een gouden',
ring in een varkensneus". en een andere keer:
?eene verstandige huisvrouw is van den Heere.". ? , , . , ,
: Een nieuw patent is gegeven voor de berei
ding van papierpap en papier uit gewoon
gras. De gepatenteerde beweerdt dat gras
verwerkt en tot pap gemalen ala het nog
groen is, eene zeer buigzame zijdeachtige, lange
en taaie draad heeft; dat, als het tot papier
maai schappij, een koninklijk hart in zich kan
omdragen en een toonbeeld van menschen
waarde zijn. Langs dien weg alleen wordt zij
opgeleid tot een juiste mate van
zelfwaardeering, die voor de slavernij en grillen der mode
behoedt, de eenvoud des harten bewaart en
haar leert tevreden te zijn en. zich -:niet te
schamen, wanneer ze, met weinig middelen
bedeeld, niet mag meedoen met eene vroegere
omgeving.
Vóór alle dingen is een onderricht in deze
zaken üoodig en daarna kari ook het aanleeren
van muziek, handwerken en wat meer geacht
wordt tot eene beschaafde opvoeding te be- j Metselaars .
hooren, geen kwaad. Het laatste behoeft niet ? Timmerlieden
Scientific American, Nov. 15,1879. -Papier
uit gras.
Overgenomen uit de eerste aflevering van hefc
Nieuwe Tijdschrift de Dageraad.
&fMlC C11
mectcdccliiigcn.
erkstakiim'en in 1879.
men doen.
worden, maar het eerste mot
verwerkt is, op linnen papier gelijkt en zelfs
zachter en doorschijnender is. Elke gewone
soort veld, weide of turagras kan gebruikt
worden en voor dit doel is het geschiktst het
gras te maaien alvorens het bloeit, echter
kan jong en oud gras gebruikt worden, zoo
lang de sappen nog aanwezig zijn en
chloroHet aantal werkstakingen in 1879 in Enge- phyi sii;ca en andere organische en niet
orland voorgekomen, wordt door den heer Bevan
opgegeven alö 327, verdeeld als volgt:
Pottebaltfters-industrie
Pottebakkers. . l
Gias werkers . . 8
Cementmaker?
scae: roez e, >raphiscïie en Wbliographische blijft ons werkelijk niet anders over dan óf
scÏLikt me ">fc._. ene teurjge bloemlezing en | terug te keeren tot den eenvoud van een
noma.
. , . . . , -«ijia, door Theophiel
Coopeene historische mlfc Vnf Met 10 koperet.
man en V. A. de la Mo.^ zynde ret ^
.Sen op Hollandsen papi - ^ ^
.facsimile onzer voornaam,? Perafl.?0.50.
-roerd door Jos- Steynen. Ie , . ?>
EIGEK HAARD. IJsnummer "^ vTte ?
Toordeele der noodlijdenden door -aen vvaters
nood. ?0.50.
CATHARINA ï- VAN REES, Frederik
?Historisch-roïnantiselie levensschets, ?
-civilisalioain
The proe;ress of taste. ? Bishop
The si:ccessors of Meander and Greek
the East. ? Prince Mettcrnich ? The
,>;of Somerset oö^mó
',:- tïais of oppósition.
of modern travel. ? Mr. Brïght and the duke
larchy and deniocracy. ? The
credunOpvoeden, er,sie#m,heteekent.eigenlijk
grootbrengne (door toedienen van voedsel,) en daar
denleven, of te volharden bij de weelde, maar
dan ook de vrouw die gespierdheid
envolhardingskracht te bezorgen, die zij noodig heeft
tot het volbrengen van haar nooit volbrachte
naar lichaam en geest soms zoo afmattende
taak.
In onze hedendaagsche maatschappij is er
bijna niets wat voor het geluk der vrouw zoo
noodlottig is, als gebrek aan lichamelijke ge
oefendheid en kracht.
. Al vroeg moest men beginnen, in haar eigen
gelang, de jonge dochters door doelmatige
spierbeweging; door gymiiastie en arbeid te
stalen en te sterken, terzelfder tijd bestaat
dan nog wel gelegenheid om haar muziek,
fraaie handwerken, uiterlijke wellevendheid en
een weinig bedrevenheid in de moderne talen
te leeren. Komt eenmaal de tijd, dat onze
dochters, volgens haar natuurlijke bestemming,
echtgenoote, huisvrouw en moeder worden, dan
profiteeren 2e meer van een gezond en veer
krachtig gestel dan van fraaie handwerken,
muziek-en fransch.
Wat wordt er van weekelijk opgevoede doch
ters? Zwakke, ziekelijke echtgenooten en moe
ders, vermoeide ontevreden huisvrouwen, die
Wat zou de maatschappij met reuze n schre
den voorwaarts gaan, als iedere jonge dochter
op tbae wijze werd opgevoed. Dan werden
bij een opvolgend geslacht ia geen enkel gezin
de rechten der maagd verkort ter wille van
Leidekkers
Steenhouwers
Stukadoors.
Loodgieters.
Ververs .
22
20
4
6
7
't
3
ganische st offen nog niet opgedroogd zijn,
hetwelk een groot onderscheid geeft in de
kwaliteit der vezels van het, papier.
Nadat het gras afgesneden of gemaaid is,
gaat het tusschen de walzen van eene pers door,
waardoor het grootste gedeelte der sappea
10 uitgepeild en de draden of vezels gebroken
Hout-enSteenhandel. en losgemaakt worden. Als het gras deze
bel
Mi/n~ Industrie.
T n i T l ? n i JLt-JLJ,|iJ \V Cl IVül ö ? ? U*
mode of glans, dan was eenmaal iedere vrouw | jjzer.en koperwerk. 4
Steenhouwers,
Steenbakkers.
Schrijnwerkers
Kurksnijders .
Houtzagers .
71
als echtgenoote, meer dan thans, een 1. vens
gezellin, die de roeping en het streven van
den man weet te begrijpen en waardeerea, \IJzer-enMetAnduslr.
dan was de huiskamer meer dan tegenwoordig
het liefelijk plekje, waar de man, terugkeerende
van zijn arbeid niet slechts genegenheid, maar
ook meer intelligent gezellig onderhoud wacht;
was ook de opvoeding der kinderen én
lichamelijke verpleging én wat geheele
dan
wat
ontwikkeling betreft, beter dan thans gewaar
borgd.
De vrouw toch bekleedt bij de opvoeding
der kinderen eene zeer voorname plaats. De
zorg voor de eerste ontwikkeling is haar bijna
geheel alleen overgelaten.
"Wel staan de medici met weigemeenden
raad haar hierbij ten dienste, maar de moeders
nemen van dien raad juist zooveel aan als met
eigen inzichten en vooroordeelen strookt. Zoo
gebeurt het dat in
van hetgeen over dit
onderwerp is geschreven, de lessen der heden
daagsche wetenschap nog zoo weinig worden
toegepast; zoo verklaart het zich, dat ook nog
in onze dagen droomerige bakers in de visi
oenen van haren slaap ?duizend dotjes zien
dansen Om 't hoek van Allebé."
Degelijke ontwikkeling zou hierin wel spoe
dig verandering ten goede brengen. De vrouw,
IJz er werkers
Messenmakers
Arikermakers ,
Ketelmakers .
Tinnegieters. ,
D raad werkers
Bui zeilmakers
20
2
l
l
4
3
l
12
Kleóren- In dnstr-ie.
Kleermakers. . 4
Hoedenmakers . 2
Schoenmakers. . 6
12
Weef-Industrie.
Katoen fabrieken 24
Gereedschapwei-kers 2
Hardijzermakers . 2
Spijkermakers. . 5
Koper en bronswerk. 4
Machinemakers
45
13
Ylas en linnen
Meubelstoffen
Tapijtstoffeu
Wol
Kantwerkers .
Stoffenverwers
11
1
1
4
2
4
Vervoermiddelen.
Spoorwegpersoneel.
\ oerlieden . . .
Koetsiers. . . .
Matrozen . . .
47
LandboiMv.
Landbouwers en
aanverwante vakk. 12
Sch&epsbouw-In
dustrie.
Scheep s timmer lie
den 13
Verschillende vakken.
Boekdrukkers. . 1
Rijtuigmakera. . 5
Tabakwerkers. . 1
Chemischefabri 'ken 3
Gaswerkers. . . 3
Werkhuizen . . 2
15
Totaal.
werking ondergaan heeft, wordt het in eene
1 groot en waterbak gedaan, waarin het goed
gewasschen wordt door beweging of anderszins,
1 om daardoor het vuil weg te nemen. .Het wa
ter ia den bak kan warm of koud zijn en de
bak is voorzien van eene loose geperforeerden
bodem, waarop het geplette gras ligl en waar
door het vuil in het on der gedeelte valt, waarin
eene pijp aangebracht is tot wegvloeiing van
het water en vuil. Wanneer het gras genoeg
gewasschen is, wordt het in eenen open ketel
of in eenen stoomketel met loog gekookt, in
| verhouding van 1/10 (een tiende) pond soda
' of 2/10 pond potasch of 6/10 kalk op honderd
: pond gras.
l Wanneer eens open ketel gebruikt wordt
' moet het koken 4 tot 5 uren aanhouden, doch
als een stoomketel wordt aangewend, is twee
' uur voldoende. Nadat het kook-proces is
afgeloopen, wordt de pap uit. den ketel genomen
'. en in eene filtreertrog gedaan, waarin het
gestampt en gefiltreerd wordt gedurende l of
2 uren. Daarna wordt het schoongewasschen
in zuiver water.
De aldus voortgebrachte ruwe pap wordt
voor het fabriceeren van fijn papier als volgt
gerafineerd en gebleekt.
Eerst wordt het in eene koude oplossing
van carbonas soda gedurende 15 minuten ge
legd, daarna in eene dunne oplossing van
acidum sulphuricum gedurende denzelfdea tijd, en
wederom in eene oplossing van carbonas soda.
: Dan wordt het gebracht in eene oplossing