Historisch Archief 1877-1940
DE AMSTERDAMMER,
NEDERLAND.
Een Juffrouw, Muziekonderwüzeres lynde,
door vertrek eoner Oostersche familie eenige
uren TI$ hebbende, wonscht dezelve wederom
te plaateen met Pianolessen of Zangon
derwijs a f 3 per maand, twee lessen
per week. Brieven franco onder het motto
Mmiékondcrtcijs, Bureau de Amsterdammer,
Rokin 2.
WOEDT GEVEAAGD
voor een lieer een of twee ongemeubileerde
KAMERS, liefst in een toehuis.
Blieven franco, onder Letter Z, Bureau ile
, Amsterdammer, Ilokin 2.
JONGSTE BEDIENDE.
Op een uitjrevei-s kantoor wordt verlangd
een JONGSTE BEDIENDE tegen een
aanvankelyk Salaris' van /? *«*«». Vereiachten
zyn goed schrijven en vlug kunnende re
kenen. Zich te adreaseeren met franco brieven
onder letter OH. Bureau van dit blad. Rokin 2.
miransche, Duitsche en Engelsche brie
W ven worden vertaald en beantwoord.
JL Franco brieven ouder Letters E A B,
Bureau de Amsterdammer, Rokin 2.
Een MUSICUS wenscht eenige theorie of
gevorderde Pianolessen. Brieven franco
Lett. A Z, Bureau de Amsterdammer, Rokin 2.
Te Huur of te Koop.
Wordt gevraagd een wel onderhouden eer
sten rang HUIS met TUIN, gelegen aan de
Heereu- of Keizersgracht tusschen de.
Wolvenstraat en Amstel, of wel Frederiksplein ol
Vondelstraat. Adres met franco brieven onder
Letter K, Bureau de Ams'erdammer, Rokin 2
LEMEOR ACHT,
Opgericht 1804.
ALLERHOOGSTE PRTJZGV.
1HACBIXALE
STOOMVERWERIJ
KN
CHEMISCHE WA88CHEEIJ 300/1 es tl8/S Klstci alcuw Muscadel RoiU
TAH
Gebr.PALTHE, Ie Almelo.
ie Aiiterdan, Y1IZELSTRUT. 53, T» waar de
zoeieiei ieitiei Zaterdag ei SPülSTRiiT 65, iai waar ie
ieinei woeasiaz woiei
VLEESCHBESCHUIT,
WED. J. DE JONGE, 0. Z. Voorburgwal 22.
A. KAPPELHOFF Jr., Makelaar, sal op
Donderdag ao April 1880, ten 3' 4 ure, in
het lokaal de Brakke Grond, prescnteeren te
verkoopen:
t? Risten Sl'CADB,
100 > nieuw SULTAKA ROZIJN,
130 » » ELEMÉ ld.
28 » UA.XUARUN GEMBEK.
6 Skcletons en ea. 100 Kistjes S m. VIJGEN,
20 Vaatjes ITKAVAl' SCDILLE.N,
25 » Anerik. Appelen,
100 Kistjes Malaga V|jg n,
15 Kisten JAPANSCOE SOYA, enz:eu. enz.
Liggende en te zien als nader by Notitie
aangewezen.
AMSTERDAHSCHK KHTKft
Heereagracht 193 o/d. Warmoesgraeht.
CERTIFICATEN a f 10.75, afloabaar met
f 24 en een Premie van f 10,000, 15 Juli en
15 Januari van elk jaar. Waarborgfonds in
Certif. 2»/9 pCt. NEDERL. WERK. SCHULD,
onder Notarieele controle, vóór de uitgifte, ge
deponeerd. Prospectussen frauco.
Men verwarre de
AMSTERDAMSCHE RENTEKAS niet met de
Rente-Cassa.
CAFÉ RESTAURANT:
DINERS! SOUPERS! HUISELIJKE FEESTEN!
zoo bekende CMA.HlïiA.?JJI%TJK bieden wij steeds-aan per origiueele
12/1 Fl. ? 99.5O of 24/2 Fl. /
(7193)
Ouze thans
f $ jaar
wy steeds-aan per origiueele mand, inhoud:
?4 met allo kosten franco door Nederland.
tf? Co.. Heereiigrucht 227, Amsterdam,
Singel 356 ; SANTEN & C°. «*
Rookmachines, I^edekauteii, Iflatrasseii, Wiegen,
Vuurmaudeii, HJiiderwageus; Tuin Ameublement, Üleeren-en
Parapliile Standaards» MLaupels, Strij Itkachels,
Tllecenkasten, M'U "rekken en alle Huls- en
Meukenbeiioodlgdheden.
Rembrandtpleio 11/13.
A M S TERP A M,
Opening van het Hotel
DIN6SDA8 21 APRIL,
d'hote van S tot 8 uur.
J OS. MAST.
KUNSTHANDEL.
WILLEN LEENDERS,
Paleisstraat 1 2.
cppèctaüttlt is Plafcplaaties en
Oabinet- ei Yisiiesloraaat-footoïTaphiën, in pccte ïenw
Xuitticvreaitê in Pciuetliisijes, Cao.- ensbalaiy-iiDiims.
? nKt'soterj, Inxtlappen, Inït-Siaateds.
ramsscnen en BneUasschen, Pcrternaies en Portelenilles.
OMaaitles.ïenii's, openslaande Reliëfs en Ciomopiaatjes
en wstpapier, net ei zender Mmmram.
en Roaw-EnTeüpen, breeae en smalle rtni
CKI-, Hout-, Leder- en Glasruin, 25 en 53 a p3r l<tcon
mn.adreren van alle moisiifte pïaatweiïen.
Zota's, Reteniniec, Kwitantiên, Toiz- en Ko ptrieljes,
Zeer kleine Wcstphaalsohc D.UIMEN. Echte
tiOTflA cti extra fljnc YORKSflIRE BANKET
HAMMEN «lie wtf ook gestoomd en gebraden
ook naar buiten verzenden.
Voorts CANADA AIAKKELEN en de zoo
gezochte Callfornla BARTETT PEREN benevens
vcrsehc BREDAKOEK.
Aardappelen.
Ie soort HAMBURGER
SAKSERS
BLANKE / 7.00.
5.-.!
NIEl \\END1JK, 111. AMSTERDAM.
PttsseiBieuterl&i.
BERLINER ROODE
JAMME 'an / 3.25 tot
FRAK CO AAW H VMS.
leliestraat 88, l GOOZEN,
* jjjj- FABRNK
VOOR
Meubelen, Decoratiën, Modes.
J. B. SGHUTZ Azn.
Firma Wed. A. SCHÜTZ.
FABRIEK en MAGAZIJN
alle soorten van soliedc üfEUJBKLE^
WceiterStoelen iit alle soorten. Exportatie voor Oost- er
LA PEOVIDENC.
Singel boek Paleisstraat Ho*
204. Kalverstraat, 204.
LEDEBOER &
Nes No. 4.
SOLIDE KOFFERS
Nes No. 4.
z^n in ruïne keuze voorradig Heeren- en
Dames KOFFERS, REIS-en SCHOOLT A SStn EN
en RIEMEN, in elke afmeting, en soorten
Alle Binnen- en Dultenlundsehc Reis-Artikelen
worden spoedig solide en voor billijken prtys
gerepareerd.
W. JANSEN, voorheen 31. PILGEK,
Nes No, 4, b/d
GELDLEENING
BURGEMEESTER en WETHOUDERS der
gemeente Groningen maken bekend, dat door
lie gemeeute zal worden aangegaan eene
geldleemug, groot drie honderd twee en .twin
tig duizend gulden, tegen een rente van,
vier procent in het jaar en verder op de
voorwaarden, vermeld in bet plan, door den Raad
vastgesteld by besluit vau den ITden AprU l.L
ao. 11, en door Gedeputeerde Staten goedge
keurd.
Aanbiedingen tot deelneming in de eerate
serie, groot ? 225.000, die in de eerste helft
der maand Mei e.k. 2*1 worden uitgegeven,
moeten worden gedaan op du wyzë, lepaildbQ
art. 11 van het plan, dat op franco aanvrage
verkrijgbaar is ter Secretarie der gemeente, ten
kantore van den Gemeente Ontvanger te Gro
ningen en bfy de Associatie Cassa te Amsterdam.
I)e inschryvingsbilletten, op hun convert of
buitenzyde voorzien van het opschrift:
?Geldleening ten laste der gemeente Groningen,
1880,* kuunen van heden af worden bezorgd
ten kantore van den Gemeente-Ontvanger te
Groningen tot en met VRIJDAG den aosten
April 1880, telkens van des voormiddag»
9 tot des namiddags i ure, en ten kantore
van de Associatie Cassa te Amsterdam,
tot en met DONDERDAG den agsten
April e.k., telkens van dei voormiddaga 10
tot des namiddags 2 uur.
De ingekomen billetten zullen op VRIJDAG
den aosten April e.k., des namiddags te
i uur, in het openbaar, iu een der vertrekken
van het Raadhuis worden geopend.
Bankiers, makelaars en commissionairs in
effecten genieten 1/4 pet. van de door hunne
tusschenkomst bezorgde inschry vingen, die wor
den aangenomen.
GRONINGEN, 23 April 1880.
Burg. en Weth.: B. VAN ROIJEN.
De Sect.: JACQUES OPPENHEIM.
MUZIEKHANDEL
AL8ERT ROOTHAAN.
Oude Spiegelstraat B.
Asher's Continent Liforary.
Kieuw vertellenen en alom voorhanden de onderstaande werken;
DAVID LESLIEs
A Story of the Afgimn Frontier
When the Ship Comes Home
BY
Terschenon:
IV. BE8AVF and J. RICE,
in one volume f? .05.'
BY TT
S. T H O R KB II R
in three volumes ? 1.95.
Muziekale gedachte
(voor Piano)
op den 9eatCB Juul 1$*»,
opgedragen aan Z. M. WILLEEM III
BERN. J. BEUMER,
Directeur der Nationale Zangschool van
Am&tcls Mannenkoor.
Prijs f 1.--.
A 1ÉAF I\ THE STORM
and other Storles
BY
O
in one volume .
U I l»
Eotterdam.
A,
. . f -.05.
OTTO PKTR1.
PARIS CHARMANT,
Journal Illustré des Modes Nouvelles.
Paraissant tous les mols.
d*Abonnement PI. 4.? par an«
Adam's Furniture Polish.
Lingeries, Gitten en Manten, Ficlius, Huclies,
Ballaises,TlLluder Hoedjes, Jurkjes, Jflauteltjes enz. enz.
Een Costimni-yaatster kan geplaatst
OUD PAPIER,
APPJSLÏttARIiT.
HOOGE PRIJZEN. '
Voor Machinale vernietiging wordt ingestaan; bij
D. JL¥«ISM2]%T «S?
PARIS CHARMANT is hét aangenaamste,
onderhoudendste, sierlykste en goedkoopste
Fransche Tydschrift voor Dames dat tot heden
bestond.
_. ? .A . j n u- u-i,* ' ^oor slechts f i per jaar ontvangt men
-Deze uitmuntende Compositie is geschikt om maandelyks Acht pa|ina's tekst met keurige
aUe gladde Meubelen, gelakte Goederen Mar- gravuren en geïllustreerde romans der beste
mer enz. schoon «e maken en te PolU*«en, f rftttscne 8Chryfsters;
waardoor dezelve, het Bnllantste aanzien yer- Een afZOndRrliifc bh
krygen. Te bekomen a 4O cent per kruikje handwerken;
bij de voornaamste Meubelmakers,
Pianofabrikanten, Drogisten en Winkeliers m
huisC. L. VAN LANGENHUYSEN's Boekhandel, Singel.
Verschenen:
TARTUF?
Komedie in vy'f bedryven, van MOLIÈRE.
vertaald door J. A. ALBERDINGK THIJM.
Piys 60 cents.
Een afzonderlyk blad met; de nieuwste dames
houdelyke goederen.
P. BI HM,
Agent voor Nederland.
ADRES: Wetering Plantsoen bij de Wete
ring Barrière boven het Gebouw Flora 32.
PILSENER BIER.... p. 12/1 Fl. f2.-,12 2 Fl. f 1.10.
BEIERSGHBIER...VI21 . {J-»JÏ2, " t}&\
GERSTEBIERlsit. B. 12/1 n f MO, 12 2 ? /^0.80.
GERSTEB!ER2srt. fl 121 ? ?1.20,12-2 ? ?0.60:
(ZONDER FLEitSCHEN)
Bovenstaande BIEREN zyn ook op Fust
verkry baar, het G E R S T E B l E R kan bij ont
vangst dadelyk getapt worden, en mousseert
direct, ook zeer geschikt voor verbruik aan de
Pomp, voor wederverkoop wordt beboorlyk
Rabat toegekend. . . ?/-v/vt-ir.
Bestellingen en Conditiën aan het HOOFD*
DEPOT van de Amersfoórtach
Beiersch-Bierbrouwery N. Z. Voorburgwal by" de
Graven,tr»tlot.
T
E. BRANDSMA.
Een keurig gedrukt mnzy'kstuk voor Piano
of Zang.
Gratis: Een geknipt Patroon en
Een keurige, fijn in kleuren gedrukte
modeplaat.
Het April No. bevattende:
Gauserie,
La Mode,
Gravure,
Toilettes,
Ouvrages pour Dames,
Roman,
Le matin et Ie soir,
Nouvelles,
Correspondance et
Musique pour Piano: Sieg. T&rolienne,
is bij alle boekhandelaren ter inzage te
bekomen.
Amsterdam.
HlemveiuUjk ^ Aiiisterdaiiu
Prijsnofeeringen aanvangende 5 April 1880,
No, 2. Stofthee ? 1.10. No. ö, Souchon
No, 4 Congo v 1.10. No. 7. Pecco Souchon ,/ 1,60.
Overige nummers volgens Prijscourant
ELLERMAN HARMS & C".
Uitgevers.
Zijden en Fantasie
worden gemaakt voor den minst
mogelijken prijs bij
C. MEERKOTTEB,
Olieslagersteeg No. 2, bij't Rokin.
Hoeden vervormen f 9.QO.
Het goedkoopste Magazijn
TAN ?
NORLItES, PENDBLE3, tLOHÊH, WEVERS, enz:
vroeger Lijnbaansteeg 6,
is thans gevestigd
L^llesjraclii bQ de Hcerensjrracli* A.
Ontvangen een groote collectie zeer elegante
Pendules van af/ 11. Buitengewoon
yoordeelig: Zilveren Remontoira met
wyzerverzetting, uitstekende kwaliteit a f 16.
Alle reparatien worden solide, spoe
dig, en tot concurerende prijzen
bewerk
j. w. A. BÖING,
O H U E R N.
Geen zenuwachtige kinderen meer.
Hoe kan men zyn Kinderen het beat.be w
a?f 1 £O ren voor SCHEEFHEID, RONDE RUGGEN, enz.
J -""«v. M?n kze de BROCHURE VESTDIJK. PLEIDOOI.
Verkrijgbaar by JL CASPARUS DRECOIEIER,
Vygendani, 28, Amsterdam er verder alom.
Prys ? 0.90, franco f \. '
Zooeven verscheen;
CHARLES BOIS8EV4I*,
ONDER DE KASTANJEBOOMEH.
Prya ing. ... . . f 2,*fi.
Gebonden in linnen . ? 2»9O.
Uitgaaf van H. D. TJEENK WILLÏKK,
te Haarlem.
By W. C.
verschenen:
VAN HEUSDEN' te 's Bosch
MOEDER Ei KIND,
DOOR
Dr. T, C. WI.VRLER.
Prijs ?1,50, franco tegen postwissel van ?1,55.
Een hoogst nuttig boekje, uitsluitend voor
moeders bestemd. (7065)
KAREL DE STOUTE,
Hertog van Boiir&ondië.
>Hi*torisch Drama in Vy'f Bedrijven
door
JOHANNES HILMAN,
is a ? O. Ï5 verkryftbaar by den Boekhande
laar T. KOUWENAAR, Kalvérstraat E 62.
BERICHT VOOR HEEREN.
De nieuwste modellen Boor*
den. Manchetten^ Fronis,
Cravates en Strikken in
zwart en gekleurd^ Sokken
Komen i Fil ffEcosse en
Glacé-Handschoenen,
BRILLEN-MAGAZIJN
DE BODDEN BRIL,
Wijde Kapelsteeg 1, bij 't Rokin.
ONTVANGEN
EEN GROOTE COLLECTIE
BRILLEN en PINCE-NEZ
in verschillende Kwaliteiten, waaronder zeer
eene fraaie
sorKuns
De
HKT LOKAAL OE BRAKKE GROX O,
TE AMSTERDAHl. ?
ondergeteekenden zullen op' DINSDAG 27 en WOENSDAG 28 APRIL e. k., "In.
billijke prijzen te bekomen bij
H, LENSING Jr., DamstmtS.
CRÖOIT «* ?°.9
FabrikaHte* ran Eleetrtsehe Instrumenten
SPUISTRAAT 271, AMSTERDAM.
bovengenoemd Lokaal, ten overstaan van den Notaris J. G. POUW Jr., veilen;
1 Het beroemde Kabinet Moderne SCHILDERIJEN
1 van.wylen den Hoog.-Welgeboren Heer
!"? Mlir, HOOFT VA» WOUDENBERU VAN
Deze Verzameling, eene der fraaisten in den laatsteh tijd bijeengebracht, bevat werken
d, ?«.«te »od.U,i ..M» pr»Wg, ^.^T^^^^ «**-? &»*«»?, bene?,
ding
J.
TOONEELKIJEERS.
M. SCHMIOT, Gezicbtkufldige.
*» i ? . ?
Bezichtigingsdagen: Zondag 35 April Particulier. Maandag 36 April Pabüek.
De KataJogus is op a nvrage verkrygbaar, geïllustreerde Katalogus a ? 5.^.
VAN PAPPELENDAM & SCHOUTEN,
Lokaal PICTÜBA Wolvenstraat 19,
** ELECTmSCHEr,H,fi,YANDOESBÜRBH
SCHELLEN.^.
Co.,
Is TcrliuUd
TAN DE
Leidschegraclit 51,
ïTAAR DE
WETERINGSCHANS 16?.
Portland-Cement, Knlght Bevan & Sturge.
Schotsche yunrvaste Steenen. Star-Qlenboigh.
Ëngelsche vuurvaste Steenen. Cowen.
Mozaïektegelt voor vloer* en wandbekleedingt
Eenige
FIJN WERKHOUT
voor de ;
FIGUURZAAG, in bladen van verschillende
fijne Houtsoorten, grootten en dikten.
MAHONIEHOUTHANDEL, ?
JT. J. GJER^OTS & C°.
Amsterdam, Nes, no.
Stoomarokkerij ELLERMAN HABMS ft Co.
N°. 149.
DE AMSTERDAMMER.
A°. 1880,
Vêxtehgut iederen Zondagochtend.
uitgeven: ELU5RMAN, HABMS ft O".
Kantoor: Rokin 9.
ZONDAG 2 MEI.
Abonnement per 3/m. ... 60 Gis. fr. p.p. 75 Cta.
Afzonderlijke Nummert 5 »
Advertentiên per regel 15 »
INHOUD.
DE VERORDENING TOT REGELING VAN
HET LAGER ONDERWIJS. ? STAATKUNDIG
OVERZICHT. ? FEUILLETON: ?DE KONINQ
VAN 81 AH IN EUROPA." door J. A. de Bergh. ?
GEMEENTEZAKEN: Uit de Maasstad. - Uit
de Hofstad. ? KUNST: Het Meininger
Hoftheater, door J. H. Rössing. ? In den
Rotterdamaohen schouwburg, enz. ? LETTERKUNDE:
Daniöl Rochat, vervolg en slot, door J. A.
Alb. Thijm. ? Zola. Los soirees de Medan,
enz. ? De ?goud- en zilver-tentoonstelling,"
door J. R. de Kruuff. ? Helmteekens van het
koninklijk wapen, door Prof J. A. Alb. Thijm. ?
Iets over Houtbestrating. ? ALLERLEI. ?
INGEZONDEN. ? OVERZICHT VAN DE
EFFEKTENUARKT. ? Handelsoverzicht der
Week. ? Veilingen. ? Burgerlijke Stand. ?
Te huur rijnde woningen. ? AD VERTEN TIEN:
Schouwburgen enz.
DE VERORDEN LAG TOT
REGELI\0 V V\ HET LAGER
ONDERWIJS.
De Gemeenteraad van Amsterdam zal a. s.
Woensdag beraadslagen over een onderwerp
dat hier en elders belangstelling wekt. Wij be
doelen: de voordracht tut vaststelling eener
nieuwe verordening tot regeling van het open
baar lager onderwys alhier.
Een der hoofdpunten: de voorgesteld o op
heffing van afd. B. aan de burgerscholen 2de
klasse, m. a. w. de inkrimping van het uit*
gebreid lager onderwas bespraken wy reeds
in ons n°. van 4 April. "Wij meenden die te
moeten afraden, zoolang de herziening van de
wet op het middelb. ondcrwys no^ onder de
p ia vota behoort, m. a. w. zoolang bij zulk
een groot aantal ouders krachtige bezwaren
tegen de inrichting der II. B. Scholen bestaan
en dus dwang alleen zou kunnen leiden tot
een talry'ker bezoek van de zoogenaamde
partikuliere tchölen, waar uitgebreid lager onderwgs
die in den regel \ Gemeüöteraad
uls volgt te bepalen: f. 1800 voor de hoofden;
der scholen Ie en 2e klasse, f 2100 voor die j
der jongensscholtn 3e en 4e klasse, f1900 voor
die der 3e klasje meisjesscholen en f 2300 voor
die dei* 4e klasse meisjesscholen, behoudens
600 gld vergoeding voor het gemis van een
vryo woning; het komt hem wecschtlyk voor
de eerste onderwyzers en eerste
onderwyzere&en een salaris van 1250 en 1100 gld. te
geven, de tweed onderwijzers en onderwijze
ressen een van 350 en 800 gld en de derde
onderwyzers en onderwijzeressen een vau 700
gld., behalve verhoogingen bij het bezit van
verschillende akteu. Hij pleit voor het
onderwy'a in het handteekenen en de nuttige hand
werken op de herhalingscholen. Met de
toelichting, by deze amendementen gevoegd, kun
nen wy ons zeer wel vcreenigen en wy gelooven,
dut ze inderdaad eene verbetering van het ont
werp zullen ten gevolge hebben, als B. en \V.
ze overnemen.
Doch het zwaartepunt dezer amendementen
ligt niet iu het reeds genoemde, veeleer in
het geen thans volgt.
?Jaarlyks zal minstens op zes scholen der
eerste klasse of op vy'f scholen der tweede
klasse, ia overeenstemming met de 3e alinea
van Art. l, de voor de plaatsing gevorderde
leeft yd worden verlaagd."
Men begrypt, dat hier sprake is van het in
richten van aanvangsklassen of zoo men wil:
klassen, waarin de jeugdige le«?rlingeu voorbe
reid wórden voor het ontvangen van lager
onderwijs.
De wel wat sobere memorie van toelichting,
die dat amendement vergezelt, luidt:
?De ondetgeteekenden achten het opnemen
van eene bepaling, die de uitvoering van een
reeds in 1876 genomen besluit aan eeu vasten
regel bindt, onmisbaar. Is men nu overtuigd,
dat thans burgemeester en wethouders met
gewenschten spoed de uitvoering zullen ter
hand nemen, en dat hunne voorstellen byden
onthaal
nog veel meer te wenschen overlaten, dan de
burgerscholen 2de klasse. Nadat wij hierover
schreven is een ongevraagd advies van den heer
Steijn Parvó verschenen, waarin echter geen
niéuwe argumenten voor de opheffing der bur
gerscholen 2de kl. worden aangevoerd. Nu de
inspekteur van het middelbaar onderwya zelf
zegt, dat een herziening der wet van 1863
?zich niet lang meer kan laten wachten"
beistaat er des te minder reden om op ditoogen
blik de scholen 2de klasse in den geest der
voordracht te hervormen. Tijden» een toestand
van overgang neemt men geen definitieve maat
regelen.
Het is ons doel niet verder op deze zaak
terug te komen, wy willen een ander punt
bespreken. De Heer Metelerïcamp c. s. heeft
een reeks amendementen op de voordracht
ingediend, die getuigen van nauwgezette over
weging. Hij wil door een gewijzigde redaktie
Tan art. l er voor waken, dat de scholen niet
weder overbevolkt worden, en vooral de laagste
klasse, door de zoogenaamde overplaatsing,
ly'den; by stelt voor, behalve aan de scholen
4e klasse voor meisjes, drie -klas-en -van on
derwyzers te behouden, en niut twee, maar
slechts één eerste onderwijzer of onderwijzeres
aan to stellen; hij wenscht de traktementen
vinden, zoo is het by de vele wisseling, die in
het personeel van beide collegïën mogeljjk is,
raadzaam thans een minimum te bepalen,
waaraan zoowel burgemeester en wethouders
als de gemeenteraad zullen gehouden zyn.
Van overhaasting kan hier geen sprake zyn.
Alen kau toch aannemen, dat zelfs by aanne
ming van dit amendement, de invoering der
wyziging. op alle kosteloozé en tusschenscholen
een tijdvak van 8 jaren zal vorderen. IJet aan
tal kostelooze scholen is op 6, en in overeen
stemming daarmede dat der tusschenscholen,
op 5 bepaald, overeenkomstig het raadsbesluit
van 23 Maart 1876,"
Deze ?voorbereidende*' klassen, waarvan het
Raadsbesluit vtin 23 Maart 1870 gewaagt, zijn
van veel gewicht. Het treurigo peil vau ont
wikkeling, waarop vele kinderen staan, die 6
of 7 jaar oud de school voor 't eerst bezoeken,
maakt de oprichting van dergelyke klassen zeer
wenschelijk.
Nu bestaat er echter een zeer ernstig be
zwaar. Dit voorbereidend onderwys behoort
eigentlyk niet tot het lager onderwijs, de wet
op het lager onderwys zwijgt er van.
Bij een eerlijke toepassing der onderwijswet,
en we mogen van het amsterdumsch gemeen
tebestuur slechts een eerlijke toepassing
vérwachten, zal men den Staat niet een derde
der onkosten, die de verbouwing der scholen
na zich sleept, in rekening kunnen brengen.
De inrichting der aanvangsklassen komt der
gemeeiiteschatkist ten laste..
Wij vinden dat op zich zelf geen bezwaar.
Is men het in het algemeen er over eens, dat
zulke klassen noodig zijn, (en niemand twyfelt
er aan), waarom zou Am&terdam tegen die
nuttige uitgaaf opzien ?
Maar als dit het geval i?, wat kan ons
Dag. Bestuur r r toe bewegen die aanvang?- of
voorbereidingsklasse aan de gewone echolen
te verbinden'?
Niet minder dan 43 schoolgebouwen, die er
alles behalve op zy*n ingericht, zullen verbouwd
of uitgebreid moeten worden, en we zonden
wel eens willen vragen, heeft het Dag. Bestuur
een berekening overgelegd, waaruit blykt wat
de verbouw vau 43 lokalen, waaronder er zy'n,
die hoogst moeielijk veranderd kunnen worden,
in het geheel kosten zal V Hebbeu de heeren
die dit amendement voorstellen zulk een
becyfering gemaakt?
Wat ons betreft het behoeft ter nauwernood
betoog, dat het knoehverk, waartoe men zich
zal laten verleiden, minstens1 evenveel zal kos
ten als de bouw van de noodige lokalen, die
geheel uaar de behoefte kunnen worden inge
richt, afg'-sien nog van de mogelykheid, dat
eenige bestaande lagere scholen, thans zeer
onvoldoende voor hun bestemming aan dit
voorbereidend onderwys dienstbaar zouden kun
nen worden gemaakt.
Wanneer Amsterdam zelf de oprichting dier
klassen zal moeten betalen ? iets, wat wy niet
betwijfelen ? zal de aanname van dit amen
dement zeker financieel onvoordeelig zyn.
Eu uit een paedagogisch oogpunt beschouwd?
De heer W. J. Kat, die uit naam, althans
ui overeenstemming met het gevoelen van het
meerendeel der hoofdonder weners aan de open
bare kostelooee &holen alhier sj^rAkv b^strydt
üaarom ge'ooven wy" den Raad er met ernst *«n overeenkomst tusschen Montenegro en
togen te mogen waarschuwen, dat hy ? het Twkye gesloten wai, wa*rbjj,
lager onderwys willende bevorderen - het J^JJS^
voorbereidend onderwys en de, lagere school-1 betrokken staten" zou plaats hebben, tyn de Al
gebouwen niet bederve, door toe te geven aan' banezen gekomen om de wanorde ten top te
een zuinigheid, die in onze goede stad maar al " *"
te veel op den voorgrond treedt ? een zui
nigheid, die de wg'sheid betjriegt.
Afgezien echter van bovengenoemde over- j f,?^.
weging, is het de vraag of de gemeente, die Turken,' die de Montenegrynen 24"uur gele
tot nog toe telkens honderde zesjarige kandi- gonheid zouden geven om op te rukken,
afdaten, by gebrek aan plaatt, moest afwijzen, getrokken zijn, zonder aan de belofte te
voler niet beter aandeed, eerst aan de vyfjarige doen. Hoe dit zjj, de mogendheden dienden een
voeren. De door de Turken ontruimde streken
werden door de Albanezen bezet, vóór Mon
tenegro gelegenheid had er zyn troepen te doen
te denken, wanneer voor de anderen behoor*
ly'k is gezorgd.
STAATKl \DIG
01£RZICIIT.
In Engeland is de vraag, wie het nieuwe
gemeenschappelijke nota in by de Porte, ten
einde haar te bewegen de ontruimde deelen
op nieuw te bezetten, om ze daarna nogmaals,
maar nu volgens den eisch te ontruimen.
Ook Montenegro zelf'drong bij de Porte er
op aan, dat zy de Albanezen zou beteugelen. In
naam is de Porte natuurlijk gehoorzaam; men,
mag het haar niet al te euvel duiden, dat zij
onder de hand het verzet der Arnanten stookt
en sterkt. De Albanezen zyn sterk genoeg om.
eeu belamrryke legermacht in het veld te Kren
gen, die eenigen ty'd weerstand kan biedenen
geschiedt dit, dan zullen de mogendheden wel
gedwongen worden uog op andere wya dan
door het zenden van nota's zich met de zaak
v ... bezig te houden. In 'tOocten zijn steeds door
ministerie sal vormen, beslikt. Na Hartington dergelyke vecht partyen ernstige verwikkelingen
en Granvillo is Gladst one by" de Koningin ont- j ontstaan en by de hopelooze verwarring, waarin
boden en de laatste heeft de opdracht niet van het Tui kscbe Rijk verkeert, 13 een meer
algede haud gewezeu. Reeds zijn de voornaamste meene oorlogstoestand volstrekt niet onmogelijk.
portefeuilles bezet. Gladstone zelf voorzitter en De duitaciie Rijksdag heeft na een lang
deminister van financiën; Lord Selborne, Lord j bat den twtntigjarigen rentewaarborg voor de
Kanselier; Lord Spencer, voorzitter van den j zeehandelmuatschappij, die zich voorstelde de
Geheimen Raad; de Hertog van Argyll, groot- zaken vau het gefailleerde Huis Godt-flVoy
zegelbewaarder; Sir William
Harcourt,bmnennenlandsche zaken; Lord Granville, buitenland
sche zaken; Lord Kimberley, koloniën; de heer
Cbilders, oorlog; Lord Northbrook, urarine en
Lord Hartington, minister voor Indië; Adam,
minister van openbare werken; John Bright
neemt zitting als kanselier voor het Hertogdom
Lancaster, en Sir Charles Dilke, een der aan
voerders van de radikale party, als onder-se
cretaris van buitenlandsche zaken. De markies
Ripon zal tot onderkoning van Indië worden
bereidende en de volgende klassen zeer krach
tig. Iljj en zyn medestanders achten die uit
breiding hunner werkzaamheden noodUttig
voor de school, daar het toezicht een belang
rijk deel hunner krachten iu beslag zal nemen;
hy wyst er terecht op, dat de bedoelde tak
van onderwijs vooral, zoo niet uitsluitend, by
de vrouw tehuis behoort, en drukt op een
schier onoverkomelijk bezwaar: ?by verbin
ding van voorbereidende klassen aan de ge
wone volksEcholen, zegt hij, zal men vergeefs
trachten de meest geschikte onderwijzeres
sen voor die klassen te vinden. De alsdan
gecreëerde betrekkingen van eerste onder
wijzeres voor die klassen zullen zyn inférieure
betrekkingen... onder mannelijke superioriteit.
Bespreking van dit punt met onderwyzeressen
van goede bewaarscholen, zoowel hier als elders,
bracht den ondergeteekende tot de overtuiging,
dat, zelfs bij hoogere jaarwedden, de mededin
ging van de incest geschikte onderwyzeressen
naar de inférieure betrekkingen te Amsterdam,
tot de vrome wenschen zal behooren."
Zal voorbereidend onderwijs goed zyn, dan
kan het onmogelijk vallen onder lager
onderwijs zelf, en behoort het afgescheiden daarvan
gegeven te worden.
hand.
afge
vaardigden op nieuw aan een stemming in
hun (ustrikt zich moeten onderwerpen, nog
maals herkozen, dan is alles in orde en kan
het kabinet met zyn hervormenden arbeid een
aanvang maken. In hoeverre het beweren juist
is, dat verschil van richting in de liberale partij
zelf de samenstelling van net kabinet
bemoeily'*t heeft, blykt niet. Men weet alleen, dat
Dilke en Chamberlain beide aanvoerders der
radikalen als onder-secretarissen zitting hebben
verkregen. Het laat zich echter denken, dat
de tegenparty op het verschil Van richting, dat
zich onder de Whigs voordpet, meer dan
noodig is, de aandacht gevestigd houdt-.
Het Lagerhuis, voorloopig zonder troonrede
geopend, herkoos den heer Brandt tot voor
zitter.
Het behoeft ter nauwernood vermelding, dat
in Engeland op dit oogenbiik over bijna niets
anders dan het nieuwe kabinet gesproken
en in de dagbladen geschreven wordt. Aan de
vechtpartijen in Afghanistan, waarbij de Ën
gelsche troepen steeds de overwinnende party
blyven, hecht men weinig gewicht. Zelfs de
ontdekking van een soort van geheime bewe
ging in Ierland ? te'Sligo hadden arrestaties
plaats, ? wordt vergeten, nu de heropening
.van het parlement plaats vond.
Het nieuwe kabinet zal hoogstwaarschynlyk
reeds dadelyk gedwongen worden zich met
de oosteische kwestie bezig te houden.
Nadat ten gevplge van italie's bemiddeling
van
over te nemen, verworpen.
Ofschoon de heer
Hoheulohe namens de regeering dit ontwerp
uit een oogpunt van handelspolitiek verdedigde,
viel het mee 128 tegen 112 stemmen. De voor
standers der voordracht meenden, dat b;} ge*
brek aan staatshulp de duitsche handel up d«
Saraao- eilanden te niet zou gaan; «en gevaar,
dat op de be&tryders weinig indruk maakte.
Met 125 tegen 90 stemmen, keurde de verga
dering een wetsontwerp goed, om de regeering
de macht te vetleenen
tooaeeldirdctiënkpnoea«A-. . ? ? __^^^Lkj_^, -<-^_9 ?«?«?n-** ?«?qpMWH*?'?*??* '-"
.-kundig of zèdeh^k öögpüüf Ëescnönïfd
niet den noodigen waarborg voor een ontwik
kelend, beschaafd spel leverden. Van meer be
lang was het besluit van den Rijksdag om zich
tegen een tabaksmonopolie te verklaren. Met
181 tegen 69 stemmen sprak hy' etn votum in
dien geest uit. Het zegelontwerp weid caar
een kommissie verwezen en op ue
ku&tvaartwet et-n amandement aangenomen, waardoor
buitenlandsche schepen mtt duitsche wolden
gelijk gesteld. Aan een ontwerp tot verzach
ting van sommige bepalingen der Meiwelten
wordt gearbeid:
In de franeche Kamer viel weinig voor der
vermelding waardig. Paul Bert diende een
voorstel in om den militairen dienst voor aan
staande onderwyzers en geestelijken gedurende
één. jaar verplichtend te maken, liet krediet
van 7 mul. francs werd aan den minister van
oorlog toegestaan en in eeu biecht b t zette
Senaats- vergadering werd met 133 tegen 104
stemmen een voorstel vau Baragnon aangeno
men, volgens hetwelk de kandidaten, die aan
een katholieke school een diploma verworven
hebben met die welke aan de staatsscholen
w rden onderwezen, kunnen mededingen naar
zekere staatsbetrekkingen. Lamy diende een
interpellatie nopens de dekreten iu, waarop de
minister a. s. maandag zul antwoorden. Van
meer gewicht zyn de ongeregeldheden, die het
gevolg waren van Ferry's bezoek aan Douaï
en Rfjssel. Al beteekenden zy op zich zelf niet
veel
brui
, de klerikalen verstaan de kunst er ge
k van te maken en de impopulariteit ;Van
FEUILLETOH.
De Koning van Siam in Europa.
DOOR
J. A. DE BERGH.
De aankondiging in verschillende couranten
opgenomen, dat een Aziatisch potentaat, de
Koning van Siam dezen zomer naar Europa
komt en o. a. Rome, Weenen, Berlyu, Pary'3
en Londen met een bezoek ial vereerea, brengt
me iii verzoeking om eene particuliere
bri>-fwisaelingr indertijd ontvangen .over eene rei*
van Batavia naar Bangkok tot een geheel .te
verwerken, en den lezers van dit weekblad
aan te bieden, als een bydrage tot de kennis
van den godsdienst en de gebruiken der
Siameezen.
Eenige jaren geleden werden, zooals men
zich. herinneren zal. Hunne majesteiten de Ie
en 2e Koning van Siam benoemd tot
RidderGrootkruis van de orde van den Nëderlandschen
Leeuw, en de insignes daarvan per stoomschip
van de Kon. Ned. .Marine ? Vice-Admiraal
Koopman" naar Siam overgebracht.
Uit verschillende brieven ontleen ik van die
reis het volgend verhaal:
Des namiddags van den 13n September 1873
kwamen de President Hoogéveen, als
Regeerings-Commissaris, en de Kapitein der O.-I.
artillerie Ponse, als adjudant, aan boord en
verlieten wjjj, na saluut van 13 schoten, de
reede Batavia.
Den 30n September, ten 4 ure. lieten wy
ter reede Bangkok het anker vallen, alwaar,
wegens het defect worden der voedingspomp
en net afwerken van den zuiger van destang,
de geheele macüine uit elkander moest worden
geno.nen.
Bangkok, gelegen op 100° 29' O. lengte en
13° 46* N. breedte, hoofdstad van het
koningryk Siam, heeft eene bevolking van 500.000
inwoners en is 25 Eng. mylen van de reede van
dien naam gelegen; zy is de residentie van den
1B koning Somdctch Phra Paramindr Mana
Chulalonkorn, souvcreih van Laos enz. geboren
21 September 1053, zoon van koning Somdctch
Phra Paramindr Malta Mongkoüt en van
koningin lïtimloi 'Cïiomrabhiromya. Hij beklom
den troon den len Oqtpber 1868. Ook de ge
bieder van het eerste paleis, Krom Phra Ha'
jatvang Patcara Sathan Moghol, in Europ»
ten onrechte 2° koning van Siam genoemd,
houdt te Bangkok verbluf. .
Woensdag 2 October, ten 11 ure kwam do
Sjameeacbe ooi-logstoomer ?Inwéralricc Eitgenie"
Ungs zyd.e met den gouverneur van PaKman,
de secretaris van het Ministerie van Buitenl.
Zaken, P'r a na Pip'dkosa, en een officier der
Royal Guards llluang Seradja Saraieak om
den Resident te halen. De eer«te helft der
officieren met de 2 oudste adelborsten gingen
mee naar den wal en bleven daar tot den 6n
OctM toen ook de andere helft van het
EtatMajor. waaronder ik behoorde, volgens den
wensch vau. het SiameescheJHof uitg. noodigd werd
om eenige dagen aan den wal door te brengen.
De Siameescbe afgezanten zagen er netjes
uit; zy driegen zwarte helmhoeden met goud
afgezet en een gouden punt er boven' op, een
jas. van gouddraad op roode zyde, een sarang
of langoutis van blauwe zijde, .waarvan de
tippen tusschen de beenen door, tot de knieën
reikten; verder wit satijnen kousen en lage
echoenen.
Zaterdag avond ten 5 ure waren de
decoratiën van den Néderlandscben Leeuw in alle
pracht en plechtigheid uitgereikt en wel:
Bidder Grootkruis aan H. H. M. M. den In
en 2n koning van Siam. waarvan de
namen hierboven genoemd en ontleend
zy'n aan J/ie Siam Weekly Advertiser"
van 10 October.
Kommandeur: Zyne Genade Chöw Phya
Liri Luriwongse, regent van Siam.
Kommandeur: Chow Phya Luriwongse Way
Wadhn Thi Samuhah Phra kalahowe,
Minister van oorlog;
Kommandeur: Chow Phya Bhan'mcongse
Maha kosaDhipali ThiPraklang, Minis
ter van Binnenlandsche Zaken.
Kommandeur \ Phya Lamud Paranttran,
Gouverneur van Paknam, verbonden aan
het Hof van Z. Siumeesche Majesteit. .
Kidikr: Nai Phori Rnjunothanubur, geheim*
Secretaris van' Z. S. M. den In koning.
Bidder: Phra Siindranukcch Pratja, Snper
intendant van Z. Sr Ma. vloot.
Den 7u October stapten wij ten 6 ure in
groot tenue aan wal, alwaar 5 koninklijke
rijtuigen gereed stonden om ons naar het pa
leis te brengen; onderweg kwamen wy een
processie tegen, die gesloten werd dóór 30
ontzaggelijk groote olifanten, waarbij veel witte
en gele apen waren. Vóór het paleis afstap
pende, werden wy ontvangen door de beide
broeders des konings en aaivhen en de hove
lingen voorgesteld.liet officieel diner,:dat ten
7 uur in ?theMilitaryJlaUofthe Boyal Guards"
gegeven werd,, was met recht vorstelyk, en
ohmogelyk is het de pracht dier zalen te
beschreven.. Aan tafel zat ik lusschen P'hra
Suntaranu Kecha Precha, juweel bewaarder des
koniugs en PV<ra Sundranukech Praya.. Des
nachts om l uur was de party afgeloqpen en
den volgenden dag, 8 October, werden wy ten
8 ure 'a morgens voorgesteld aan den Regent
van. Siam, 'waar de pracht der galons do on
gekende luxe van het paleis van Z. M. dunkt
my nog overtrof, en toen wij eenige uren later
op het consulaat terug kwamen, vonden wy,
geheel volgens Eüropee$ch gebruik, invitatie*
kaarten van den volgenden inhoud: ?HisGrace
the Regent of Siam presents his complïments
to mr and reqaests the Honour of his
company at dinner on Thursday next, ad 6'/2
Pm , welke kaart, wij natuurlyk bewaard heb
ben by onze collectie van ?Souvenirs de Siam."
Om 4 uur van denzelfden dag waren wy
weder by de landingsplaatsen, en. door de
koninklyke rytuigen opgewacht, reden wy naar
het paleis vau Z. M. den 2n kouiog. Twee
muziekkorpsen en eenige bataillons soldaten
met oorlogsolifanten stonden in de wapens.
W^ werden in de groote zaal ontvangen door
eenige grootwaardigheidsbekleeders, waar wy
een sigaar rookten en na een kwartieruur
wachteiis naar de Troonzaal van Zijne Majesteit
geleid, alwaar de koning op een ivoren troon'
met goud gezeten, Ons verbeidde. Aan weers- j
kanten van de rijke zaal lagen de
grootwaardigheidabekleeders en verdere hovelingen, on
geveer 120 in getal, in hunne geheel met goud
bedekte gajacostumcs lang uit op den grond;
by ons binnenkomen stond de koning op en'
nadat wij voorgesteld waren, nam Z. M. plaats en j
gingen wy pok zitten. Hot onderhoud was j
plechtig en de aanblik van die groote pracht
indrukwekkend. De koning was vreeselyk lief en
presenteerde ons zelf een sigaar en een kopje
the ? liever gezegd theewater, want ze was
vrij slap. De audiëntie duurde een half uur.
.l)en volgenden dag gaf het feestprogramma,
voorkomende in ?the Siam \Veckln Aaccrtiscr"
aan: ?Ten 7 uur Piek Nick, op net koninklyk
Jacht ?Arrows" de rivier opvaren, ter bezich
tiging van de schoone landschappen en ten 7
uur s avonds officieel diner by den. Minister
van Buitenlandsche Zaken, in tegenwoordig
heid der Groo.twaardigheidsbekleeders van het
Ruk,"
Toen wy dan.ook in het prachtig jacht ge
zeten dé rivier opgingen, zagen wy achter
eenvolgens: ?'
Ie. den tempel van den ouden koning,
2e. een passar of markt te water,
3e. de ?Wat Tjung Pagode" met een
Boedhabeeld er boven op, gezeten op een oli
fant met 3 hoofden.
6e. de ?Wat Hoy Pagode" Vervolgens het
ministerie van Binnenlandsche Zaken, de
koninklyke landingsplaatsen, de badplaat
sen der koninklyke olifanten, de groote
en prachtige booten, welke dienen moes
ten by de vuurwèrken, drie achtereen
volgende nachten tusschen 12 én l uur
te ontsteken: en
5e. Het paleis van den 2n. koning en de
landingsplaatsen, alwaar drie
oorlog-chepen voor anker lagen.
BÜ de »Wat Chaloen Prakriet
Paqode"gewijd aan de .koninklyke waardigheid, stapten
wy aan wal, dicht by bet dorpPa^ref. Deze,
evenals elk andere Pagode bestaat uit 4 hoofd
gebouwen, ri. l: Ie Uoosót, met een groot
Boedhabeeld, waarby geschenken van olie en
bloemen voor de priesters uitgespreid lagen;
2e Wihan, waarin de bybel. of Alahaalhom
Op lange repen lotusblad geschreven is.
(Lotusbloem, zoo dikwyls bezongen, is het symbool
der vruchtbaarheid): In dit gedeelte van den
tempel stond ook een groot Buedhabeeld onder
een hemel van blauw satyn met goud, bene
vens twee marmeren Boedbabeeldeu in't front
en danrtusschen vier beelden met pa jongs.
Vóór dit gebouw, merkten wij den lleiligen
boom Tan Po, van Benares overgebracht, op. ?
Het.3e gebouw heette Prachcdi en het 4e,
waarin gepreekt werd, Kambarien. .
Eenige lotusbladen werden ons gegeven,
terwyl wy ieder uit een defecten bybel een
blad als rariteit mochten medénemen. Die
bybel is geschreven in de PahlintaaL met de
karakters der Kambadjataal. Het lotusblad
is 1/2 decimeter breed en 3>,fe decimeter lang,
verguld op snee.
Aan boord van the Arrows teruggekeerd*
gebruikten wy een lunch en waren om l uur
in het Consulaat terug, waar wö om 3 nor
één bezoek ontvingen van den Regent van
Siam. Otn 7 uur gingen w^j naar Z.E.
Pwmsamret Bajakan Pendtn, Minister van ?Foreign
Affaira". . . ? .
BU het binnenkomen van de zaal speelde als
altyd weer het Siam-corps eene fanfare; het
diner was prachtig en 's avonds na tafel pre
senteerde men uiterst nette Siam-waaier* en
armbanden van meUssobloemen. By ons
vertrek gaf Z. E. ons eigeuhandig zyn portret
met handteekening. In de eetzaal van dat
paleis bewonderden wy vooral eene groote
glazen kast, waarin eene voorstelling van een.
tandak of dansparty ?Leccoon" genaamd, van
poppetjes, behangen met goud en diamanten,
uitgestald was.
Des nachts «m 2 uur kwamen wy thuis,
Den volgenden morgen reden wij, met
koninbIgke rijtuigen afgehaald, door Wat Jahttan,