Historisch Archief 1877-1940
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR *N E D E R L A N
groet, en uwe vrijzinnige begrippen van harte
toegejuicht.
Doch gut voulet-vous? Juist die sympa
thie is oorzaak, dat ik uw geschrijf met ietwat
meer dan gewone zorg pleeg te ontleden. Uw
laatste epistel nu in t nummer van 22 Aug.
beeft my, gul gesproken, ontstemd. Ua, zoo
veel als een pil mompelt gy die de aan
hef van uw woord moet vergulden!" Welnu,
't zy, maar recht bovenal. Wat ik spreek,
dat meen ik, en daarom vlei ik my, dat ge wel
een oogenblikje zult willen luisteren.
Ik stern toe, dat het punt, waar by zoo'n ge
legenheid het hof van uitgaat, niet precies het
u-are is. Novellen met gedichten, romans of
biografieën met zedeschetsen over n kam te
nny soit qui bien v pensel"
l, Mtlchior, waarmee uw libe
scheren honn
Doch het penseel,
ralisme het werk der jury ditmaal uitschilder»
of uitveegt al naar ge wilt was dat wel
volkomen zuiver? Zoudt gy met de hand op
bet hart wel durven bekennen, iu alles de
strikte waarheid te hebben gehuldigd, zonder
órliefde, of iets van dat slag?
er loopt vry wat schuim onder het
man en V. A. De la Montagne, verscheen de
7e Aflevering, die korte levensberichten en ge
dichten bevat van: Wichel Bernard Frans
Ueuts, Jozef Staes, Lodewijk Hoornaert, L.
BUliet, W. Ph. F. de Marteau, Napoleon
Desstamberg en Guido Gezelle, benevens portret
en facsimile van E. Hiel.
De 9e aflevering van het tijdschrift Neder
land levert eene letterkundige schets van ld.
van Walcheren, Uit mijn dagboek, eeue be
oordeeling van Mevrouw Bosboom's novellen'.
Langs een omweg en Raymond de schrijnwer
ker, door Cd. Busken Huet, het vervolg en
slot van Op Reis, door W. C. van Manen en
kritische studiën van U. Th. Boelen, naar aan
leiding van X» zonsondergang" roman door
W. Jenscn en van Theod. M. Tromp over Licht
en Schaduw, gedichten van W. Gosler. Twee
gedichten van Electron; Falembangania en
O Jeanne, sluiten het nummer.
spijtige vóórliefde, of iets van dat slag?
Zeker! er loupt vry wat schuim ond«
goud. De bemiunelyke leer, die de Fransche
humor samenvatte in het geijkte nul n'aura
de l'esprit hois nous et nos amU" die leer
schuwt ook het land der Vlaamsche kerels
niet. Dat de jury kennis neemt van de namen |. . .
der mededingers, vind ik wel niet zoo demo- lanosene
uisch als pü, doch goed doet het in geen
geDe G ids bevat: Het altaarbeeld van
Saventhem II, door W, P. Wolters.
Het Vorstenhuis Oranje Nassau van de
vroegste tijden tot heden, bewtrkt door A. A.
Vorstermsn van Ogen. ridder der orde van
verdienste van Waldeck eu Pyrmont, lid en
' ' "
eereiid van verschillende binnen- en
buitenletterkundige genootschappen, met
eeue inleiding van Dr. L. H. Ueyuen en een
gedicht van J. J: l.. ten Kate, zal verschyoon
ik zou u uitzonderingen kunnen noemen
herinner u b. v. Tory i """
Wazenaar en Rodenbach
gen op zoo'ii scabrtusen
oud er van, recht di
'waar de overtuiging
lederen te scharen.
dat beginsel ook l
wy elkncr ala vrienden de band, maar wij:
we ons tevens ala vrienden op elkaèr's te'
komingen, te meer onidut we hier staan
een persoonlijk, ja, voor
Hl, * * ..
_ en Leiden.
familie voort. In 1703 werd door hem zijne druk-, daan te worden om op dit gebied een weinigje kwam tot het besluit,
kerüin de tegenwoordige hoofdstad van Noord-' uienschlievendheid of, als die buiten den kring moet geweest zün, di?_
Holland geopend, «n in 1727 drukte hu er, byjfa- van het mogelijke ligt, althans eeo weinigje oude trap doorliep, iets wat natuurlijk niet
staan door zimzoon Johannes,een stereotvep-bü-, rechtvaardigheid jegena de ougelukkigen te het geval zou zijn, all deze van het begin af
dat dit vroeger ookioo
aar de sokkel achter de
bel in folio, naar de t oen geheel nieuwe vinding
van den lutheranen predikant Johannes Muller
van Leiden; hu nam de beroemde lettergiatcry
van hethuii Wetsteinte Amsterdam over, waarin
de nalatenschap der Elzeviers, der Schippers
en Athiassen vereenigd was; hu verzekerde
zich de hulp van den bekwaamsteen lettersnyder
van «uu tyd, J. M. Fleischman en l«g>le den
grond tot de boekerij, die in 1867 iu veiling
. . >ngelukkigen te net geval . .
betoonen? , tegen den muur was aangebracht. Een fraai»
Het leger van verminkten is zeker groot trap voert uu naar een ruim onderwelfd
borgenoeg, dat men er eens aan begint te denken des, dat met een minder schoone portiek U
een wet iu het leven te roepen, die in navol- overdekt. Hoe soliede ook uitgevoerd, met twee
ging van wat men thans in Engeland wil, de tteeneu zuilen in het front, toch geeft deze
patroons verplicht tot het geven van schade- J" ?'--' --'- ?'-* ?-??- *-
L-1loosslelling aan werklieden die in hun dienst
den indruk er niet bh te behooren.
Maar genoeg over dit veelbesproken gebouw.
en door hun schuld ongelukkig zijn geworden. Op andere bouwwerken willen wy onze
opmerkZoolang er geen wet bestaat, die de werk- caamheid vestigen, maar eerst wordt onze
aanfU\* b W *»B VWAVA41] *»*W «U *Wt <u «v»*»*1» ?'??""???"'« *" 5*"*«- " - -«.«??-?., .?-~. .. -- p ~ . ^ o - , j?i
V.. geweest, maar niet zonder in eeo voortref-' gevers dwingt al hun oplettendheid te wyden dacht nog getrokken door een schoorsteen die
lijken kataiogu;, door de Ueeren Fred. Muller' aan hetgeen de veiligheid van hun diens t per- zich achter de.i linkertoren verschuilt, 't I»
doien Martinus Wijhoff opgemaakt, een monument', soaeel kan Terzekereo, zal er een nonchalance deljjk dat deze nog niet is voltooid. Waarom,"
achter te laten, dat ons eenigszina troost over blijven bestaan, waarvan de gevolgen, ofschoon vraagt «y, werkte men deze niet gelijktijdig
het verspreid raken harer elementen. ! minder openbaar, niet minder huiveringwek- af met het overige / Ach, waarde redaktenr,
Izaak Enschedéstierf l Mei 1761. Achter- kend zün. 't is een treurige geschiedenis. Toen men aan
volgends stonden cyne nakomelingen Mr.; Zou bet geen tyd zyn dat in Nederland den bouw bezig was, moest plotseling die
Johannes (16 Kov. 1750?29 Juli 1799), Abra- het land dat zich gaarne het land der barm- schoorsteen opgetrokken en, niet in het bestek
ham (20 Maart 1760?2 Aug. 1820), Mr. Jo- hartigheid hooit noemen eens stemmen staande, als extra werk betaald worden. Daar
hannes II (7 Maart 1705?S kt 1866), Chris» opgingen om aan te dringen op maatregelen er nu nog al werk van is gemaakt en het
tiaanJustus(9Dec. 178S-26Juni 1829),Jacobu»,tot bescherming van arbeiders en dienstboden gevaarte zeer hoog m het gezicht komt,
be(16 Maait 1787?3 Juni 1855, Mr. Jan Jnstus tegen de zorgeloosheid hunner patroons? grypt gq dat de kosten zeer aanzienlijk waren
(6 April 1807-25 April 1833), Mr. Johannes! Mederland is zoo ryk aan
filantropbwcheinat (30 Nov. 1811?Ie Aug. 1878), Mr. Adriaan richtingen en zelfs voor de belangen der
dierenJustu? (20 Juli 1829) en Mr. Johaunes IV wereld hebben een aantal heeren en een zeer
(26 Aag. 1851) aan het hoofd van of in ver-! groot «itiital dames een wyd geopend oog.
id met zyne zoo grootsch ontwikkelde «tich-! We bedoelen geen kwaad, zelfs geen kon'
ting.
j kurrentie. Geen »a«ji! van de liefde aan
mopen nu.... ju denkt men er over tot het
afbreken over te gaan, waarom? Ik weet het
niet, hy is misschien niet meer noodig of wel
men vindt het toch niet soliede genoeg zulk
eeu gevaarte op slapers aan te brengen, maar
dut had men vooruit kunnen bedenken. Ik
fcSrTtifirt l Lo°! en vier Wapen-platen in prachtigen
klculkaer s tekort-1 .. het ,tamw»Pen der Nis«au'« ''o.
««" "
t
. stadhouder,
u
het
de fobeldichter zei, ook ditmaal aan den kant
der juiy, wat py' Vlnininsen op zyn mooist
konyi'tjeswinkel betitelt. Virginie Loveling was
in 1@SO aan de beurt met hare novellen l);
derhalve mocht Vircinie Loveling zich voorbe
reiden op het heugelijk nieuws der bekroning.
" ' ' es brauste ein
en
n aigebeeld.
met een nieuwe
De tekst wordt gedrukt
fraaie Elzevier-type en versierd met toepasse
lijke geïllustreerde initialen,..vignetten en
culsOp zeer bizondere wijze is ook de uitgave sen, smousjes en leeuwties bewezen, zouden meen goed ingehcht te zyn. Ware dit met het
der Opregte llaarl. Courant aan deze druk- .wy ten behoeve van den werkman willen geval ik zou er mg slechts over verheugen.
kerii verwant. De veelzijdig ontwikkelde -mees- stelen. De dierenbescherming mag daarvoor, \ oor die, op deze wyze we^geworpen, zeer
tersVl heboen niet nagelaten aan den bloei van niet in miskrediut gebracht worden. Doch wy aanzienlijke som, zou men een stuk van
vaderhunne instelling de vorderingen dienstbaar te vreezen dat zy haar eigen goeden naam bena- [«ndscke kunst hebben kunnen verhinderen
maken, waarvan dit gebied van kuust en ny-,deelt, t zoolang^ er zooveel^ranipen over de het land^te^ verlate^, of den architekt yao^«*
andere zaal rykerte
huren waar de zaken
kunstwaarde konden
nu op den zolder van
Prinsengracht verzameld
It, zooals de fraaie
kajaren geleden door het
ryk aangekocht.
Wanneer wy zien, hoe dergelijke diugeu h?er
Gelyk het in onze hollandjcbe steden niets
ongewoons is, ging de beoefening der
akademische wetenschappen en de bekleeding der
aanzienlijkste betrekkingen, by de Heeren
En
rheid. Mr. Jan Justus, Wiens gou
heeft is dan ook rechter
hunner
voor
was wat wonder zoo het recht zjju'.
buiten mteekening /"40.?.
J 'A_ __, _ . 1_ .
11 t j v 7.71,1,7? ?««.. «n »,t7in" P.n aea ««««s uw exempi, gedrukr, niiea voorzien
?wiens gave nog niet tot rijpheid kwam een
clericoal eindelijk, en beschermeling van drie,
zegge vier der zeven juryleden. .?How shocking,
indeed! Hoe vreeselijk schokkend voor de on
deren, met name voor hen, die meenden drie
uercu, ujn uniue vuui ucu, UIQ uicruucu UAA&
gedachte-strepen als 't u blieft in hunne
zyn.
schryverswaardigheid .gekreukt te
ziet men alweer, dut de gekken
Niet zoo vlug, bid ik u! Ik kan u op dat
stokpaardje onmogelijk byhouden. Wilt gij
contradicties leveren, hoe meer hoe liever
maar gun dan my ook een enkel woordje.
De benoeming der jury ivas partijdig geschied,
ten mintte naar 't ons voorkomt. Toch.. .
vergeten wy niet, dat JUi'. Rplin-Jacnueniyns
m-nisgeleerae ,i^^n by gevolg juister begrippen
overvloede":"?rrare h'uma'num est,1' niet waar?
Intnsschen, Willcins, Uérard en Stroobant.
die gy als niet minder dan felle clericalen
brandmei kt, verdienen dut stigma geloof ik
evenmin als de laureat-zelf. Ik ben althans
zoo yiij u dienaangaande beleefd tot onder
zoek uit te noodigen. Wat Pol de Mont
benmg .
De hnndteekeningen der iuteekenaars zullen
in facsimile" aan het werk worden toegevoegd.
De 8e aflevering van Eigen Ilaard bevat j achtigèfoliant gemakkelijk doorbladerd kan
eene novelle van A. A. Beekman: Uit een tien-'i worden.
en handteekeningen
vindt er eene genealogie in, toonend de ver
wantschap en de wapens der stichters of leden
der firma. Een lierzang, die de schrijver van
dit verslag zich een voorrecht rekent, te hebben
mogen aanbieden, opent het koninklijk ing
? ,1. i __i_ ii_i :. gebonden in donkerrood
llnagsclie Bouwwerken.
i.
Waarde Redakteitr!
, . , , , , . , --- .
Nu overal m den lande de bouwkunst be-waar te
gint te ontwaken uit haar diepen slaap en deelen
men meer en meer ten minste het pogen kan '
waarnemen om iets schoons voor te b
onder de oogeu der hooge autoriteiten geschie
den, wordt het ons wonderlijk te moede. Dit
! geval met den schoorsteen toch-staat, hoor ik,
| niet alleer.; ik aal nfa-achton on blijkt dat
richte -boek.
irengen,
verlangt gij van my te vernemen, hoe den ilaag
het maakt op dit gebied. Het is u bekend dat
door de Kamers sommen zyn toegestaan voor
sommige rijksgebouwen in deze stad; mogelijk
weet gy' eveneens, dat ook hier het partikulier
initiatief wakker wordt en hiervan koud doet,
o. a. door den bouw van twee panorama's, de
winkelrij met het pasEagebegin in de Pootep,
enz. Ook de kerkgenootschappen bleven niet
' * * Hollaudsche
spoorwegmaatleèr, met verguld-zilveren beslag.
Zoo daagschen veldtocht in Overijssel; van Agnes
van Egmondt: Een man van Talent en van
H. W. van Dalfsen, Hoe Auna-Moeike aan haar
aan kwam. Toorts bijdragen met toelichtende
afbeeldingen, o.a. over de Pneumatische klok
ken door C., over den voorgenomen interna
tionalen tocht naar de Poolstreken, door Prof.
Buy« Ballot, over Jachtrgden door Fr. de Boe
en Wedden op paarden door Kennemer.
Verdor een portret vau Therèse Schwartze_en
dame in Vlaamsch kostuum, en de gravures:
Een vogelkolonie aan de Horstermeer en de
Biddende Monnik naar G. Dou, allen met bij
schriften.
De Aarde en Mar Volken vervolgt in de
!>« s/lererin: Van Orenburg naar Samariaad,
veelheid Cantemui Domine" hebben gedicht, |
uit die omstandigheden'vloeit nog geen
clericalisme voort._ Zonderling trouwens, dat by
juist l-ij de Katholieken zyn ergste vijanden,
bij d
te Os h, een Zomerpaviljoen in den tuin te
Andidjan, van Vrouwen der Tadjiks, het inwen
dige eener Moskee te Tashkend, van eene Mos
kee in Centraal-Azië, van een overtocht over
Dicht en Ondicnt der
invloed
Heers, Ferguut, van Oye e. a., zonderling ook
dat op een nietige recensie na in de
VlaamEche Wacht," uitsluitend de liberale tijdschrif
ten van zijn dichterlijk streven notitie namen!
Zonderling eindelijk oih no J '
rechters niemand dan Prof. Willems
soonly'k kent, terwijl mei. hoveling op min- ( T r- j, A c VAy
ttens drie stemmen rekende, en rekenen tnocht. i van 'de 'kortzichtigheid. / l.
Dat de oudere schrijvers over den uitslag | Reglement op het beheer der Hivierpoldora
niet best gemuUt waren, begrrjpt men. Het;in de provincie Gelderland in de vergaderini
r s zich voor de voeten te zien wegmaaien [ der Provincie Staten van 17 Mei 1879, goedge'
nooit pleizierig. Maar dat ze zoo vreese- kenrd bij Koninklijk Besluit, f 1.
lijk verbolgen zouden zijn, kan ik rnoeie'.jjk! l>r. J. Jl. C. E I, S RuT'l'K, Open brief aan Dr.
aannemen; of, is dat heusch het geval, dan i T. G. L Wrjnmalen. Redacteur der «Indische
duid het mij niet ten kwade, maar dan durf Gids" Rubriek; Koloniale Litteratuur./ 010.
ik geen grooten dunk koesteren van hun li- Wet van den 17den Augustus 1878, Staatsbl
beralisme. Wellicht ben ik wat naïef, maar *27'tot regeling van het Lager Onderwijs, met
ik meende altoos, dat de echte Kunst en de!d«'Besluiten ter mtvoermg, aantekeningenen
echte Kunstzin zich om geen dogma's of cre
do's bekreunde. Pol de Mont is geen
kerkman, herhaal ik, doch al was hy' dat, mocht: GULDENS-EDITIE No 137 (Elders en
dienste als dichter worden ge- indmkken en afdrukken, door H. Witte), ? i
dan Homerus iets van den & VAN DER SCHRAFT, Ada van Hofland.
Mess ia«, en is Vondel er een greintje minder om Treurspel in vijf bedrijven, ? 125.
waard, wUl hij terugkeerde tot zijne vroegere H, A. F. DE VOGEL, De zedeknade als
wetenbegrippen? .... ' '_ schap, geput uit haar eenige bron, de natuur.
- 050^' Schnnrmap
_at Pol de Mout voor u een onbekende
celebriteit" is, ligt aan uzelf. Hy moest dat niet
zyn. Het bewerken, op nauwelijks 23 jarigen
leeftyd, van eene gesammt-ausgabe zyner ge
dichten, verraadt iets meer dan... och,
vergan mij het woord!... dan gewone
schrijfjeuktel Daarom ten tlotte, lees hem, en leg hem
naast déandere auteurs, die meedongen
.Indien gy dan, Melchior! na aanvoering van
de ooodige bewijsgronden, hem den
toegekenden pr'gt nog', betwist... misschien trek Ik dan
op ctaanden voet dit geheele artikel in; maar
tot daaraan toe bly'f ik volhouden dat uw uit
val in den Amsterdammer voorbarig niet alleen,
maar onverdiend is,
HAOA.
1) Wat m»g u toch bezield hebben; oio bet Werkje
,ln ome V'liamiche gewestca" «»n mfj. Loveling t«
te tchrijTtn? Ik meende altoo», dat de auUor daarvan
niemand inden wu du de lijfelijke Willebrordiu
Gernlfm £dmondni \Valter, chemicaliën-handelur te Gent
of vergia ik mij!1
Wilkie ColliDB. de schrijver van de
Maansteen en zooveel andere spannende romans,
heeft een nieuwen roman onder handen, The
Black Robe, die half October yerschqc'vi zal
Een nieuwe roman, ffelmar. van de bekende
schrijfster Fanny Lewald, wordt niettegenstaan
de het wel wat onderwetsche in hare manier,
zeer geroemd.
Tan Onte Dichters, eene halve eejjw
vlaampoëzie, 1830-1660. door TheopBiel
Coop. The Jforth Amertca» Revletr.
Aüea Tkarnd'Jti Piet, Rninud -citici in centra^
Americ.i. Jok* Pro/att, The law of .Vewipaper Libel.
Rickard Dana, Th; nollity of Emaneipation Edict.
CA. Jok*?*, Ths Censui-luw. Pruf. .Viiccoml, Prin
cipltt of ^
Een gooden Dmkkersfeest,
Zondag, 29 Aug., is in de drukkerij der HH.
Joh. Enschedéen Zonen te Haarlem de kroon
gezet op het feest, dat in Juli des vorigen
jaars gevierd en waarvan door verschillende
bladen verslag U gedaan. Men heeft namelijk
den Heer Mr. Jan Jnstus Enschedé, het oudste
lid der firma, het gedenkboek aangeboden, ont
worpen en uitgevoerd naar aanleiding van den
50> verjaardag zijner optreding in deze belang
rijke haarlemsche instelling.
Aan het huis der Enschedé-g verbinden
«ich herinneringen, die niet zónder belang
zyn voor de geschiedenis onzer nijverheid
«n van ons patriciaat, twee openbaringen
van het maatschappelijk leven, die,- vooral
in hun verband, by uitnemendheid nederlandsch
zün. Izaak Enschedé, geboren te Haarlem den
löi April 1681, zett'e aldaar de overleveringen
en het bedryf van eene groningscbe
drukkersHet gedicht luidt als volgt:
Wie Haarlem poogt te st.JiCD naar de kroon,
Hem breng' de schim van haar bcroemdbteu zoon
Geen MidaJ-ooren ttn verdienden loon
Voor 't t'ustcr-suiadtn,
Blijv' Lonrens Jinizoun rustig in lij» graf,
En warbt' hij daar getroost bet voniiii af,
Waar Recbt_en_Waar)^e^. jneLJmn gulden staf.
Daar leeft eenii andre nooit geschonden faam,
Baar spreekt een beeld, daar tuigt een schoone n&aoi,
Hewierookl duor Kritiek en Dichtkunst saam,
Van HAARLEJIS GLOIilE.
AVat schaadt bet, of men, 't ond bcwondren mof,
Op d'ouden rog de slagen b».ig]cn doe,
En lacbend rondzwier* met een doornen ni-,
ZIJ viert vik'uric:
Zij kondigt, over land tn over zee,
Bij vriend en vreemd, in burcht, in dijrp, en sti-ê,
Den blanken roem van 't Huis van ENbCIIEDK,
Waarop ZIJ gróót gaat.
Hier vloeit bet merg der hoogste wetenschap,
De geur der kunst, op elke ontwikklingetrap,
Het'smijdii; goud, in Calmüs' Kruost, wier stap
Geen' kwijniug' blootstaat.
Al ivut er ooit duor d/chterboeZ'. me vloog,
Al wat de geelt ooit moeizaam overwoog,
Al wat gpen dood, geen Letlie. duchten mor-g'
Kan ZIJ betvtren
Hier tre3en We tl t ei n, Elzevier, P l a n t ij n,
Te zaarn, en hanzen 't klt'ed van jicruielijn.
Het Koaiogsklccd, trots Guteubergen Rliijn,
Om EEN aai 't Sparm.
Hem ciert uer Reehtr«n deftige barrel;
Zijn skuteli veilgen Teyler en haar wet;
Gezegend zijn de schreden, die bij zet
In 'l huis der weezen;
In kerk en «iholei kumcn, np zijn wounl,
De, leeraanrollcn, rijk aan'lessen, voort.
Waar volk en jongren vlijtig, ongcstoonl.
Zich «ijs in lezen.
Maar ii-hooner dan d.: rechterlijke hoed,
Of wat m' in Hem ooit huidige en begroet',
Blinkt om zijn hoofd en straalt ons in 't gemoed
Een GOUDEN KHOOXE:
Dat is een roem voor Hmilcm, die nooit taunt.
Lang leve «ie zoo'n weg :ot nieuwe wegen baant l
Dat God den cdlen man.zoo vruchtbaar voor* aardigaand,
£ens rijk Hhione!
J. A. ALB. TH.
ndeling
stad is wat ik u wilde voorst ellen;
daarop ontmoet men soms het een of ander
dat stof voor een opmerking biedt; wat na
tuurlijk niet het geval is als men slechts eenige
-i i j _ 1. .__ _ü_ 1::_i' l_ _ _TJ. -l t-.
bepaalde gebouwen op
men bespreken wil.
zijn lijstje heeft, die
Maar waar te beginnen? Laat ik doen als
de meeste Haagsche wegwijzers en
hunrkoet1 siers, die den vreemdeling voeren naar het
1 Binnenhof. Dit feit verblijdt u 't Gy meent
1 daaruit te mogen besluiten, dat die roenschen
] a. gMobiedkundige waarde dezer gebouwen
; waardeeren ? Helaas, ik moet deze illusie
ver[btoren. u» gia.t... iT i..,, <..?-._j,-?v,;»!
van Waterstaat, enz. rustende, boezemen hen
eyemmin belnng in als OldenbarneveK), wiens
lijk ' daar werd bygezet, en de vergaderingen
der Hopgmogende iii-ei-en laten hen nog on-1
der teffer.- ]
zyn, dan zal ik het u gaarne mede
C. DEK.
De nieuwe Muntbiljetten,
Do heden uitgegeven muntbiljetteu van tien
gulden, die niet mooi zijn, al werden ze door
een voornaam architect ontworpen, verdedigen
ook al weer met kracht de door het Lcidselie
i Het is slechts te doen om de nieuwste rari
teit der residentie: de klok der Lotery*/saal
' (onwaardige naam voor een eerwaardig
ge! bouw) welke twee vergulde mannetjes vertoont,
' die bij beurten om het half uur op een klok
hameren. Met deze aardigheid is de restaura
tie van den voorgevel van dit gebouw voltooid,
een restauratie waarover reeds veel is
gestreDarjblad van den 24sten Angustu? jl.
uitgegesproken stelling: Belgiëheeft tref een wa
pen, doch men.tegt teel eens geen taal; men
ion van ons kannen gaan ecggen,dat n-j/ wei
een taal, maar geen tcapen hebben", en uit de
wapenteekening op de muntbiljetten blijkt al
weer, dat als er by een timmerman een paar
schoenen besteld wordt, men dan zeker is een
paar dragelijke klompen te zullen krijgen, en
men dus beter had gedaan Om zich niet tot
een architect te wenden, maar wel tot
eenheraldicus, b. v. de heeren Koopmans of
Vorstertnan van Ooyen, om eene teekening te leveren
van het rijkswapen'.
Hoe ongelukkig toch zyn nu twee spoedig
op elk.mder volgende wetten, goedgekeurd door
de vertegenwoordigende volksvergadering, met
elkander in tegenspraak.
117) werd by de uitgifte der gouden munt
stukken gezegd: aan dei keerzijde het wapen
des liffks met de koninklijke kroon", waaruit
dus volgen moet dat het enkele sc.iild het wa
pen zijn zou van Nederland, en ofschoon dit
ook niet juist is, wil ik dit gaarne even aan
nemen ; doch by de wet van 1372 (Staatsblad
No. 4:2) lezen we bij de vaststelling van de
nieuwe muntbiljetten: aan do bovenzijde het
figksKapen." (/ie o. a. Staatscourant van 30
Aug. J.I.J.
Aangezien nu de ia beide v. e'ten vóórko
mende woorden van het wapen des Rijks"
' ' "- " vry wel ' ' "" ' '
waad voor ons staat, maar wil slechts even aan
stippen, dat m. i. men dikwijls by restauraties
te doctrinair te werk gaat. Vele dier oude ge
bouwen qntleeuen hun schilderachtig ui ter ly k
juM daaraan, dat zij niet werden voltooid ge
heel zooals men zich by het leggen der fon
damenten voornam. Gaat men nu d
'gen onge
veer dezelfde zouden zy'n en toch is het alles
behalve zoo.
Op de gouden tientjes is dit wapen enkel
en te recht het schild- omschreven bij de Wet
van 24 Augustus 1815, gedekt door de
koBe^a»
*
Resolutie van Z.E.
kunnen
richten niet ''weglating rail de tenants en het
motto: }émaintiendraij en enkel dus het schild
te voeren met eene koninklijke kroon" (door
mij breedvoerig behandeld in het Dagblad van
20 April j.1. en den Nederhindschen
Kunst'werkzaam: vóór on, verryrt de Loteryzaa doo
den heer Peters gerestaureerd; achter ons
her
tiet
uitvoering der tookening. 7.ij het
mij vergund op témerken: dat de kronen
op de schildhouders in vroeg renaissance-styl
_«_ -u_..,.t i ^ de gchjUknwn en
yl zyn
?a;nenil«i"
i chter" he
*'
Menschenbesclieriiiiiijf.
JE
__.._?_ j, dat ue
deze muntbiljetten reeds gereed.
er door mij In mijne brochure
ings en des iljjks is in
de
was,
Het
yan
dit kan men niet zeggen van de vernieuwing
der benedénvensters, wier verdeeling
zeercenZelden gaat er een week om, waarin niet vondig£ènouden is en dor flchynt bij de rijkere
dien door de dagbladen worden traseeringen van vroeger; dit verwondert des
aan werklieden of dienstboden' te meer daar de traseeringen der hcogèr
geleovefkomen. Na eens wordt eene dienstbode,' 8enB blindvensters, wedc-r rjjker zyn. Deze
door haar evenwicht te verliezen, het slacht-; veranderingeii jon, echter^ niet zoo opvallend 'De mnntbiljetteri, welke den datum
dragenoffer van het glazenwasschen (liefst op de derde «« die welke aan den ingang en de torensznn ge von 2 September 1878, evenwel naar den
-J!-!"k *».?ed« 1?^^ ef°««*!»??: l^6^^?,!:^1?8..^^'?£L*&?: b» SS,. Be1deSiteivanri3 MaarteiS78 nieuwbe"
erkend zjjnde,
ue haar bestuurt of als onder-machine
gebruikt wordt en ontzettend groot is het ge
tal van ambachtslieden, die by het uitvoeren
. , .
achtkant,
iets
van, openbare of partiknliere werken, vaak in j bouw,^ maai-ik meenJod,i de vroegere te moe- aacht werd
waarmede dezo laatsten
^i^L*itMLen Ke2en nfgedrükt voor o.a. in Haagsctie Penkrassen,
,b2^"ll'!f ^njle°«o. XI, dd, 24 Dec. 1879 op die fout de
aande
der
of gedeeltelijk verliezen.
gevestigd.
itbiljetten
reeds drie eenwen de lotgevallen van het
Bindat ze grooter zyn en dus met zoo spoedig
door de vingers." gaan.
Wy spreken nog volstrekt niet over de tren-! nenhof bijgewoond en er zoodoende recht van
rige, vóór de gezondheid hoogst nadeelige in- bestaan veroverd, zoo dat noodig wa». Opeen Den Haas, 2 Sent. 1880.
richting van vele werkplaatsen of over bedrij-' oude schilderij zag ik nog twee vensters In de
ven, die op de lichamelijke gesteldheid van hoogte; deze zün niet weder m eere hersteld,
den werkman nauwelyks een minder gevaar-'. «k meen gelukkig! maar is bet konsekwent?
invloed oefenen dan een langzame ver- De linkertoren draagt de klok, welk* den ,
itigmg. Wfl laten de geheele grootere en: tUd niet duidelijk aangeeft, daar de glanzende
-.einrre fabriekswereld die bijna zonder eenige vergulde zon in het m dden verhindert, dat de
kontrole van de wet zich voortbeweegt daar, vernikkelde, niet genoeg in grootte van
elkan1 l ^ ^11^^?1_fi _3^ t.. a .. j _..!.! _ a f ? J^« A« JMH_«.\.«: J.._ ?.Ü-A..^ BÏV.U «AlJ A.^,. JA -T
j A DB BBEQB
'
hOOffCF ODderWÜsf
B J
,
en bepalen ons alleen by de in de dagbladen der onderscheiden wijzers, zich voldoende af- Wy leven in' een tijd, waarin de demokratit,
vermelde rampen. teekenen. De ingang is aanmerkelijk gewyzrgd; dat ongelukkige half kind van eene zich
ontteekenen. De ingang is aanmerkelijk gewijzigd; dat ongelukkige half kind van eene zich
ontEn dan VMtgeu wij: behoort er niets ge- de trap is vrijgemaakt van den mtmr. Men wikkelende volksbescba ving en eene hare perken
l
. :\f ~~ 5'4
? ^B "'^tjHiw'K
te buiten gaande gepeupelheerschiucht,
allerwege bet hoofd omhoog steekt.
liet 'a haar niet genoeg, ons politiek leven
van tijd tot tyd te vertroebelen; door belache
lijke demonstraties nu en dan een bewyj harer
onmacht op praktisch terrein te leveren; door
eeu droombeeld van centusverlaging de groote
menigte, die zich dan ook alleen met groote
woorden vangen laat, voor zich in te nemen
neen, *ütracht reeds haren besmettendep adem
over ie doen gaan in een der heiligste uitingen
van den geest eens volks, in het onderwijs; en
dat nog wel in dat gedeelte van het onderwijl
dat reeds naar zijn naam boven al zulke din
gen verheven moest zyn, in het hooger
onaerwye.
Hebben vcy het niet beleefd, dat men op
demokratisch-riekendeu toon h-t waagde telkens
bedenkingen te laten booren óf aangaande het
benoemen van hoogleeraren f nopens de be
langen der hoogescnool zelve? JA zelfs twijfel
te opperen omtrent den wetenschappelykén zin,
die by zulke aangelegenheden in deu laatsten tyd
pleeg'; voor te zitten, omtrent de drüfveeren,
die men bij geachte autoriteiten in land eu
gemeente woaiit te bespeuren?
Erger nog is het, wanneer die allesom
verwerpingszucht tot in de Latyosche icholen
doordringt.
liet is treurü, maar al te waar, dat er
tcffcnnordig zelfs by de leeraren een zucht
bestaat om macht en invloed re verkrijgen,
waar die macht en invloed door den wyzen
weigever in de handen van n hunner, die
het hoof J der tchool is, gesteld zyii; dat men
heden ten dnge al meer en meer hoort van
docenten vergaderingen, van collectieve adv'ezen,
la, vau wat al niet meer, dat vroeger in het
brein van geen weldenkend paedngoog op
kwam'; dat men zelfs bg stemming omtrent
het al of niet overgaan van leerlingen tot
eene hoogere klasse beslissen wil, terwyl toch
bet hoofd der school en het college, dat de
belangen dier schooi behartigt, iu deze de
eenige bevoegde.beoordeelaars zyn; dat men,
met eene bemoeialachtigkeid die geen naam
kent, durft te oordeelen over vakken, die men
zelfs niet geroepen is te doceeren in n
woord, dat de leeraar een man van invloed
wil worden, door het hoofd dei1 school en
medeleeraren geëerbiedigd, dnt hy zjj n
perSo»n tot een zekere hoogte wil vernefl'en. di'iixr
tillon, die thans een voorrede by het werk van
Dr. Ricoux heeft geschreven, meende oorspron
kelijk door zyne studiën lyurecht tot de tegen
overgestelde opinie geleid te worden. Het
scheen hem onweerlegbaar, dat ge»n
Europeesch ras op den Afrikaanschen grond eene
uüursame toekomst kon hebben, dat de
roia
UUIUBAlUtJ IW&UUlBb &WU UVUUCU, UCkb UO
IVmeinsohe kolonialen, die overal elders, niette
genstaande ulle aanvechtingen, nakomelingen
hadden achtergelaten, hier bezweken waren,
niet voor de Arabieren, maar voor het kli
maat ; en nog is al zyn vrees niet geweken.
Dr. Ricoux betreurt alleen dat zyne gege
vens niet compleet zyn, maar besluit uit het
geen hjj heeft weten te verzamelen, tot een
gunstiger toekomst. Hy heeft daarenboven
aan de administratie aangewezen, welke de
middelen zyn, om tot eene wetenschappelijke
en afdoende statistiek te geraken, en by de
aandacht, die het pas verschenen boek in Frank
rijk trekt, zal een toepassing van zijne aan
wijzingen allicht niet uitblijven. De administratie
zal dan Kabylen en Arabieren, afzonderlijk
opteekenen; de cijfers van de blanke kolonis
ten en van het leger niet bijeen rekenen; de
genaturaliseerde vreemdelingen, de vreemde
Israëlieten, de Maltezen, de engelschen van
Malta, de ongelschen uit EngeUnd en derge
lijke, zullen niet verward moeten worden; ook
de bewoners der kloosters, de inlandsche
lastdragers, de refugié's en dergelijke, zullen af
zonderlijk geteld moeten worden. Dr. Ricoux
eischt nog daarenboven de periodieke open
baarmaking van de «tatistiek van leeftijd, duur
van het % 01 bluf, beroep, nationaliteit (liefst
wat Frankrijk betreft zelfs per provincie), eu
de tafels van de ster/gevallen.
Het werk van Dr. Ricoux bestaat uit twee
deelen: gegevens en conclusies.
dekeni, 47 paar schoenen en verschillende bo-.
ven- en onderkleedingitukken. ,
Z. K. U. Prins Frederik zond / 100, U. D.
de Groothertogin van Saksen Weimar f 200.
Een wijziging werd in de werkzaamheden
der kommissie voor Armverzorging gebracht,'
door de bepaling dat elk kommisiielid de per*.
toouiyke zorg zal hebben over hoogstens 5
huisgezinnen. Alleen wanneer een
kommisaielid zelf het verlangen te kennen geeft, zyn
zorg over een grooter getal huisgezinnen uit
te strekken, zal net bestuur het daartoe kun
nen machtigen.
Volgens het Daglhul van Zuid-Uotiand en
's Gravenhage brengt de geboorte eener
nederlandsche prinses voor het oogenblik dit ge-,
wichtig gevolg te weeg, dat door het leven van
liet nieuwe koningskind uitgesloten zyn de
aanspraken op de troonsopvolging: i
1. van H. K. U. de Groothertogin van
SaksenWeimar en Haar nazaten;
2. van H. K. U. de Prinses von Wied, be-,
halve voor het geval dat Z. K. H. Prins Fre-,
derik den troon mocht beklimmen; .
3. van U. K. U. Prinses Marianne en Ilaar i
nazaten. j
Bussuiii races.
Begunstigd door prachtig zomer weder ver-'
zamelden zich Zaterdag den 28 Augustus jl.
duizenden en nogmaals duizenden op de heide
naby Busriim om getuige te zyn van eeu
nationalen wedstrijd met en zonder hindernissen,'
voor velen vreemd, voor allen nagenoeg nieuw.'
Dien wedstrijd nogmaals te behandelen, de'
lieve toiletten der dames te beschrijven, orde'
en
Dit laatste'en nauwkeurigheid in alles nogmaals te
pry1 zen, ligt voor heden niet in ons doel, omdat
ecnige cijfers over :
De grond van Algerië, door de administratie
op 43 millioen hectaren, door de heeren Duval,
Warnier en Reclus op Gti millioen hectaren
geschat, had in 187G cene totale bevolking vnn
2,807,000 zielen, aldus ingedeeld :
Gevestigde Mahomedanen
waar van persoonlijkheid eigenlijk geen tprake
moest zy'n.
\YÜvreezen hier een g_ewichtige tegenwer
ping te zullen hooren: dat namelyk hit
onuerwys, 'n bepaalde mate althans zeker, vol
gens het oordeel der beate paedagogen, karak
ter- en persoonlijkheidsvorming beoogen moet;
doch wy waarschuwen van onzen kant met
nadruk tegen het hechten aan zulke hel
klinkende phrasen.
Waar blijft, vragen wij, de allesbesturcnde
eenheid, de volmaakte orde, de uurwerkmatiee
loop van het geheel, zoodra de persoonlijke
opinie van eiken leeraar tot zijn recht komt'?
Waar blijft de eerbied, dien men aan zyn
hoogere, vooral in onderwijszaken, verschul
digd is? Waar blijft i\e groote vijand van alle
ineubordinatie, de buigzaamheid, die voor
treffelijke eigenschap van den leeraar, waar
hij deel uitmaakt van een cirkel, welks stralen.
slechts bestemd zyn tot het vormen van n
schitterend middelpunt V
Karaktervorming! alsof liet karakter van
den waren onderwijzer zich niet wringen moet
naar dat van zijn meerdere, zijn chef, alsof
zijn eigen karakter niet in dat van het hoofd
der school op moet gaan l Hoe is het
mogelijk, dat men de begrippen leeraar en
leerling 203 heilloos verwarren kan; want wij
vragen het aan ieder: is het voor het vormen
van des leerlings karakter wel zoo noodzake
lijk, dat de leeraar een kara'tter bezitte? W
gelooven het niet.
En dan die karaktervorming bij den leerling
laat zich, c urn <jra.no salis opgevat, niét veel
op die zaak afdingen; is het niet,
paedagogisch gezien, voldoende dat een beschaafd man,
die de orde stipt weet te handhaven, zich een
tyd lang op aangeoamen toon met de klasse
bezig houdt: vormt dat niet reeds op zich
zelf het karakter? Niet dat wij de noodza
kelijkheid eener zoo groot mogelijke dosis
wetenschap ' Lij den leeraar, en van bet
meedeelen daarvan aan den leerling willen ont
kennen maar, en wij spreken hier onze
geheimste gedachte uit, I».\T is na&r onze over
tuiging niet de eerste voorwaarde by een goed
ingerichte school van liooger onderwas.
Studeeren doet da jongeling toch eerst
zoodra bij de schoolbanken verlaten heeft;
werken leert een jongmensch eerst, zoodra
hij de universitaire studie begonnen is;, laat
hij toch op de Latynsche school niet overladen
worden met overmaat van vakken, of, nog
erger, niet strenge eiicheii, aan het beoefenen
dier vakken verbonden; laat liij slechts KLASSIEK
ontwikkeld worden naar lichaam en naar ziel,
in een lokaliteit die, wat vriendelijkheid en
frischheid betreft, zelfs voor eene gezondheids
commissie niets te wenschen zou overlaten;
laat de Latynsche school voor hem niet, als
voor zoo velen, pen klooster worden (om geen
ergere jongensuitdrukking te gebruiken), dat
zijne beste krachten, zijn (relieele energie
alk-Dgskens sloepen moet.
Doch laat ons eindigen. Men zie in deze
regelen slechts oen poging, om den
voortwoektrenden kanker dor demokrat ie bij het hooger
onderwijs tegen te gnan; een weigemeenden
rand aan alle docenten, bij dat onderwijs be
trokken, die zich willens en wetens in het ver
derf willen storten; een warme aanbeveling
van de gulden spreuk, die zij bij alles moeten
iu acht nemen : '?
Cum grano Salis. |
Ken Voorstander
van hooger onder u-^s.
en Iiiüusfriecle
niedcdepllngcji.
962,000
1.614.900
Kolonisten (waaronder nok de Isra
litische inboorlingen begrepen zijn) 390,000
Onder deze 300,000 Europeanen of daarmede
gelyk gestelde, vond men:
Frauschen, in Algeriv geboren . . . 04,000
Frankrp geboren . . 130,000
Genaturaliseerde Israëlieten .... 33,000
Vreemdelingen 158,000
Onder de vreemdelingen:
Spanjaarden 02,000
Italianen 25,000
Maltezen 14,000
Duitschers . 5,000
De Franschen komen voornamelijk uit Cor
sica, rrüvence,Languedoc,Dauphinó en
FrancheComtc. De franche-comtezen, die lang onder
Spaansch bestuur geweest zijn, kunnen, nis de
Spamiarden, goed tegen het klimaat. Span
jaarden zy'n er het meest in de provincie Oran;
in 1876 waren er daar 55.2% Franschen en
55,877 Spanjaarden. De gebeurtenissen in
Carthngena hebben eene belangrijke landverhui
zing doen plaats vinden; in 1871?1876 zijn er
23,804 Spanjaarden ingevoerd, waarvan li>,000
in de provincie Oran.
Bij de Fraiische zün ook de 40,000 man van
het bezettingsleger gerekend; zoodat dit den
voorrang van het fra-isch element zeer zou
doen verminderen, ? indien dit niet zoowel het
regeeringselement als ook vooral het rijkste en
best onderwezéne was. Zelfs staan hierin nog
de in de kolonie geboren Franschen boven de
andere Franschen en boven de vreemdelingen.
De lagere school is er zeer goed bezocht.
liet geboortecijfer is voor Franschen en Mal
tezen 38, voor Spanjaarden en Italianen 40;
voor de Durhchers is het 28, maar van de
Israëlietische inboorlingen 40. Het geboorte
cijfer van 28 is echter nog zeer opmerkelijk
omdat list in Frankrijk slechts 20 is.
Het sterftecijfer is voor Franschen en Maltezen
27, voor Spanjaarden '28 voor Italianen 29;
voor de Israëlieten echter slechts 25 en voor
de Duitsclien) 37.
Uit de vergelyking van geboorte- en sterfte
cijfer krijgt men den jaarlijksche aanwas der
bevolking per 1000 inwoners. DO cijfers loopen
over de periode 1873-^1876. Zy zyn:
Voor do genaturaliseerde Israëlieten, in de
kolonie geboren, 24
voor de Maltezen 11
- . , Spanjaarden 12
'?n Italianen 11
Voor de Duitschers alleen is er een deficit, van e
per 1000. De Mnltezen, Italianen en Spanjaarden
nebben altoos een batig saldo vertoond, de
l'Yaof'chen eerst sedert 1805; zij hebbeo eerst
aan het klimaat moeten wennen.
Dr. fticoux heeft ook van de gemengde
huweliiken eene zeer uitgebreide en nauwkeurige
studie gemaakt. De talrijkste en best gecon
ditioneerde kinderen zyn die uit
FranschSpaansche huwelijken. De huwelijken van
FranEchcn mot Mulreesche, Spaaneclie of Italiaansche
meisjes, schijnen het meest voor de toekomst
van Algeriëte beloven; te meer omdat de kin
deren daar dan ook politiek tot het
overheerfchende r.is behooren, en dus olie vooiTeciiten
genieten. Het eerste j.mr hebben de meeste
Eni-opêfin<?n eene hnrde proef tegen het kli
maat te doorstaan ; zijn zij die te boven, dun
kunnen zy verder gerust zijn. Wat de kinde
ren daarentegen betreft, voor dezen is het
tweede jaar het gevaarlijkste.
liet boek van I)r. Ricoux verdient zeer de
aandacht der Franscbe regeering te trekken,
terwijl óók voor andere regefringen het denk'
beeld van eene zoodanige statistiek niet geheel
overbodig zou zijn.
Ter' gelegegenheid van de wedrennen te
Bussum, verleden Zaterdag aldaar gehouden,
zy'n met den Holl. Uzeren Spoorweg naar het
station Busaum vervoerd: enkele reis 1,253
personen, heen en terug 0,531 personen,
tesamen 10,789 personen. '
De Kolonisatie van Algerie.
der statistiek is een
beOp het gebied
Inhgryk werk; verschenen van Dr. Ren
HiCOBI, geneesheer aan het hospitaal van
Philippeville. Dr. Ricoux heeft .het genoemd: La
dcmographie figurie de VAlgirle; het behan
delt vooral de gewichtige kwestie, of Algiers
er voor geschikt is, door Frankrijk gekoloni
seerd te worden, gekoloniseerd in dien zin, dat
franscne kolonisten er aan het klimaat kun
nen gewennen, er kinderen krygen die in de
kolonie blyyen, er levenskracht behouden en
zich vermenigvuldigen.
Hieraan is zeer getwyield, en zelfs Dr. Der*
! Liefdadigheid naar. Vermogen heeft haar
: belangrijk jaarverslag weder rondgezonden.
; Het konstateert de uitbreiding van de werk
zaamheid dezer vereeniging, die zich door
ver?gtandige en zorgvolle óndfrstenniog van
be! hoeftigen kenmerkt. In 1879 werd p. m. 4700
j gulden aan wekelgksche gaven uitgedeeld; 20
renteloQzc voorschotten, tot een gezamentlyk
bedrag van f1439, werden geheel af betaald;
60 nieuwe, tot een bedrag van f 5638, werden
verstrekt. In het geheel werd op de nog
loopendèen op deze nieuwe voorschotten
f 3034.50' terugbetaald, terwijl nog f 063.26':
op uit. December gebonden moest worden.
Aan extra bedeeling werd /' 2100 besteed.
Hieronder vat een som van f 64.50 door de
wakkere mannen" der Brandweer geschonken.
De moeite hieraan verbonden, kan men «enigs
zins nagaan, wanneer men.weet, dat aan 80
huisgezinnen uitgedeeld werden: 100
kopboonen, 150 ons spek, 12,000 turven, 26 wollen
daarom het uitbrengen van dergelijke versla
gen meer bepaald behoort tot den werkkring
Ier (kipbladen. In de volle overtuiging dat'
het bestuur der wedreuvereenigine in onze J
Opmerkingen Reen aanmerkingen zul zien, zul-'
len wy ons bepalen tot de bespreking van het-!
geen door andere bladen onbehandeld werd
gelaten.
dnn de t rlbu
De heor Spoor is opgetreden in 319 stukken
i in 359 verschillende rollen.
In zyn vrije uren beoefende hy de letteren {
i vertaalde in een tijdruimte van 16 jaar i
35 stukken, waarvan 30 zyn opgevoerd. ;
Niet alleen als artist, maar vooral als mensch.
heeft Spoor zich bij bet publiek een goeden l
naam verworven. De beer Tjasink schreef
Spoor dan ook by het herdenken van zyn!
2ojarigen tooneelloopbaan, dat hy hem waar- i
deerde om z{jn sttwds betoonden kuustyver"
en hem achtte .ala fatsoenlijk en wellevend
man in 't maatschappelijk leven."
Maandag 6 Sept. zal aan het Tolhuis aan
het Y, 'B avonda om 8 uur een Militair-Har-:
raonie coucert gegeven worden door Sonne-:
mann's kapel ten voordeele van Philip Vrind,;
die het ongoluk hatl f 1265 iu bankbiljetten,,
van een zijner patroons te verliezen. De Heer:
J. B. Horiten geeft gratis vuurwerk by die
gelegenheid, terwyl de lieer P. M. Mol zyn
lokaal eu terrein beschikbaar stelt. Zooveel
welwillendheid zal het publiek zeker toonen
op pry'a te stellen. ,
De Kamer van Koophandel te Lyon heeft)
voor haar museum een aankoop gedaan die
getuigt van haar goed inzicht wat betreft dn
belangen die haar toevertrouwd zyn. Zij heeft,
eene collectie japinscue zydewerken gekocht,
bestaande uit 400 stalen, allen verschillend,
gekozen uit het fraaiste wat de japansche
indmtrie van de 10e tot op onzu eeuw heeft j
voortgebracht. Verschillende van deze patro-,
nen hebben iets zoo indrukwekkend antieks,
dat zjj ongetwijfeld de verbeelding der Lronsche:
patronenteekenaars zullen treffen en in den
nandel ingevoerd worden. De sierlyke eenvoud,
de oorspronkelijkheid, het zonderlinge en tref-,
fende eoect der veréenigingen van kleuren, die;
eenige dezer stuffen Onderscheiden, worden zeer
geroemd. De collectie is in Japan bijeenge
bracht, en zal, niettegenstaande talrijke aan
vragen, niet wurden uitgeleend aan tentoon
stellingen: men wil haar voortdurend ten
profyte der Lyoneche industrie te Lyon houden.
De aardewerkfabrikaat Deek, heeft in het
Palai? de l'lndustrie te Parijs eenige
porseleinkleuren van zün vinding tentoongesteld, die
zeer da aandacht^trekken. Zy »yo zoo
krachVoor mnn doel is het genoeg indien i
getoond neb, dat het volstrekt niet is,
indien ik
aanKVWVUU UVU| UHL UDb v»afc*w»v nlflt 13, ZOOalS
het artikel van den Heer Matthes het u voor
stelt.
C dankzeggende voor de toegestane ruimte
noem ik my. Mijnheer de Redacteur, met
hoogachting
C. G. ClIAVAXNES.
(h«rziclit van de Effektenmarkt
van 28 Augustus-3 September 1880.
Ereczco »1> vorige wtken wu de hud.l bepaald
:der zeer stil ti noemen, wel kunnen wy op eepige
rerbetttriugen der koenen wijten, maar de oaiUtingen
bleveu even oubeduiJeliJ deze ivttk all iu hare
Toor;an^iter. Eeae byzanderi: levendigheid heeruhte er in
Spuust-be waarden die met uitgebreide alfoire weder
nanmi-ckelijk monteerden en de I pCt. Buitenlandse!»
Schuld t'jt boten de 20 pCt zich kouden verheffen.
Groote vraag voor Londen en Parij» wai hiervan de
oortaak. In Peruanen was begin der week ook nog al eeuigo
vra.ifr, op berichten van vrede met Chili, doch kouden
deze fi>ud*u hunne vaste «lemming niet handhaven
en hebben deze weder iets moeten prijsgeven.,
Colnmbianen verloren aanzienlijk dwr de zjo ongunstige
mededeelingen van dea agent, dat men vooreerst niet op
eenige rcntu zükunnen itaatm^ken, een vul JUUT i) dat
land ten achter met rem'se te zenden tot hetuliug der
Coup-jui. de houders hebben np het r t dit bnune oude
stukken terug te vorduren en in de oud? voorwaarden
\veder te treden, of dat evenwel zoo gemakkelijk tal
£ian ca of dat meerdere vjordeelen zal afwerpen
betwjjfel'üwij vooreerst, de tijd zal zulks moeten leercn.
Lond-n Z'ind stwds nitgelrtide verkoo;»rdcr», en bij
partijen werdou voor die i-liati tot veel bgtrc koen
verk-jcbt. Venezuela sluiten vo»t op de terielitcn dat in
Londen da zoolang voorgejtcüe Cjnversie is aangeno
men en geteekeud. Wij g^luoven dat ir uu einige
verleteriui; voor dat fonds te wachten is.
llu Uandel in Amerik'ansche Spoorwi'jvraardfn was
ook al niet levendig te noemen, in bet begin der week
z«r flauw doir de lagere Xew-Yurkj.-he koersen werden
di« foudaen, die geregeld aldaar verhandeld werden, nog
al annzLnlijk ligt-r afgegcïi-n, de soltede Obligatien
ble-is
in ue eerste piaais aan ue iriüune; jtig, aac zy geen ueconuie Kunnen Jnden, maar
Lezer zijt gy wel eens te Longchamps ge- op zich zelf ook fraai genoeg. Men noemt
weest? Maar neen laat ons geen vergelijkingen j vooral het sang de boeuf, het oranjegèel, het
maken, laat ons alleen wijzen op het onaange
name gezicht dat withouten planken opleveren
en op net gemak waarmede draperiën in vol
doende mate kunnen worden aangebracht.
De afstand tusschen baan en tribune is te
jroot. Onmogelijk toch was het om van uit
de tribune de race te volgen.
Dit bezwaar kan worden opgeheven, door j
A 4- vnir1f4an)va.'loal4'a ilür> li^Art tttdt vnani* f i» Vitt_ l
,
celadon eu een zonderling mengsel van rood,.
blauw, rose, paars en gi ij?, dat d ? Chinezen
jezellever" of "?psardelorig" noemen en waar
voor de Franschen nog geen naam gevonden
hebben.
De Egyptische vrouwen zjjn bekend wegens
de zachtheid, iluweelige fijnheid en glans van
IXÖEZOXIIMS.
Lïideu, 3 September IStO.
de Redacteur!
liet middengedeelte der baan niet meer te be-|hare huid Deze schoonheid moeten zjj vqorsl
stemmen voor pnbliek en rijtuigen, maar dat ? te danken hebben aan de Lufah". Dit
schoongcheel vry te laten. Dan eerst heeft men van heidsmiddel behoort echter niet tot de min of
uit de tribune een ruim uitzicht en ook dan' meer verdachte verzameling cosmetieken,
zaleerst is het mogelijk om alle evolutii-n te ven, cold-creams, tiucturen, veloutines, poeders,
volgen. En juist dut volgen, dat medeleven zeepeo, enz., die sedert eeuwen als
schoonin de aandoeningen der wedstryders, dat wik- lieiasmidJelen aangeprezen zijn, en van wie
leen en wegen van alle kansen, dat waar- men in het gunstigste geval meestal slechts
nemen van de meerdere of mindere mate van zeggen kan, dat zij onschadelijk zijn. Lufah is
bedrevenheid der strijders levert het ware een preparaat dat vervaardigd wordt uit eene
genot voor wedrenbezoekers. soort van pompoenen, die in Egypte groeien.
Zooals de inrichting nu was werd het uit- De vrucht worut in regenwater geweekt,
zóózicht belet door omnibussen, rijtuigen. p?r- dat de vleezi^e deelen zich met een borstel of
sonen, kortom door alles wat iu het midden een penseel er uit laten strijken en er alleen
der baan was toegelaten, en dit werd zelfs het zeer in elkaar gewarde vezelstelstel o ver
nist gewettigd door de noodzakelijkheid, want blyft. Dit droogt ineen tot ren dicht, sponzig
elke andere regeling was beter geweest den ' netwerk, en wordt in de badplaatsen van armen
deze. Men heeft beweerd dat omnibussen zoo en ry'ken tot het wrijven en wa^schen der huid
uitstekend geëigend zy'a voor het by wonen gebruikt. Het glydt niet, als de gewone spons
van races, omdat men daarbinnen Rhijnwyn over de huid lieea, maar neemt, evenals de
met gebakken paling tn daarboven personen ruwe badhandschoenen, de vergane deelen der
kan bergen. AVy stemmen dit gaarne toe; of- opperhuid weg, en br. ngt de trissché, levende
schoon wy de noodzakelijkheid van het mede- huid spoedig te voorschijn, eene handelwy's die
nemen van die wandelende gaarkeukens, dat de schoonheid op de eenige werkelijke manier,
uittrekken met vettige bestanddeelen ititwy'fel die der gezondheid verhoogt, en waarop
zootrekken ; inaar zien tot nu toe niet in waarom ah men weet ook de veririSsdtende werking
die vervoermiddelen aan andere bezoekers het vun het Turksch bad berust. Men zal
begiuezicht mogen benemen. Het bestuur zal len het Lufah ook naar Frankrijk en
Enge.aarom wel doen door hun eene plaats aan land uittevoeren.
te wijzen geheel buiten de baan. ;
Hoe die menschcn het daar hebben uitpe- ?
houden zooveel uren achtereen in de brandende - "?
zou, zoader ander toevluchtsoord dan de scha-'
duw der rijtuigen en die hunner lotgenooten, '
ia ons onverklaarbaar. Wij hebben jonge meis
jes gezien op kappen van tentwagens en kre
gen dadelijk eene ikuwe herinnering vau bruin söi"
"ebakken pankoeken bij Kras of Mast. Wij
hebben ze gezien op en onder rijtuigen altyd
vluchtende voor die ondragelijke hitte, altijd
hijgende naar lucht, doch niet krachtig genoeg
om bet terrein te rei lat en en een beter heen
komen te zoeken. Daartoe was de belangstel-!
ling te groot. Het b-?s!nur stelle dit op pry's In liet laat-te nummer van uw blad komt
en geve bij ccue volgende gelegenheid voor die voor, onder den titel: Scheiding ran kerk en
bezoekers een ibi-i. Op behoorlijken afstand staat, eeu arlikel van den Heer J. C. Matthes,
van elkander, in de b.ian geplaatste tribunes waarin gesproken wordt de afstemming door
met entreeprijzen van 10, S, 2.50 en l gulden het volk van Genóve van een wet tot scheiding
maken het mogelijk, dat ook de mindere .be- van Kerk en Staat.
deelden een behoorlijk onderkomen kunnen Ik ben het melden schrijver volkomen eens,
vinden. dat het te Geiiévc gebeurde verdient onder
De toegangswegen tot het terrein eisenen de aandacht van denkende lezers gebracht te
dringend voorziening, \\ilroenlangzamerhand -worden. Maar dan behoort het geleurde be
de wedrennen, zien opgeluisterd door equipages sproken te worden. Degene die bet doet
en ruiters en al de omgeving die in het bui- behoort de zaken te kennen waarvan hy
tenlund by die gelegenheden wordt opgemerkt' spreekt.
dan is het aanleggen van toegangswegen die Dit is nu het geval niet met den schrijver
behoorlijk begaan en berydbaar zrjn een hoofd- van het genoemde artikel, eu in mag de lezers
vereischte. ^Vij vragen geen weg als die dóór van deu Amsterdammer n:et in den waan
het Itois de Boulogne, geen entourage als bij laten, dat zij maar eenig-zins in staat zijn
Lohgchamp;, volstrekt niet, wij vragen alleen gesteld zich een óórdeel te vormen over de
wat nuttig en noodig is, n begaanbaren weg besproken zaken.
voor rijtuigen en voetgangers. j Het is, bijvoorbeeld, eenvoudig 'niet. waar
Aldus geregeld, gelooven wy, dat het bestuur : ^dat alleen hö, die lid is van de geneefsche
met gerustheid een internationalen wedstrijd staatskerk en de kerkclyke vrijzinnige of
kan uitschrijven voor het jaar 1881. . -moderne leer belijdt, een goed geneefsche
Wenschelyk zou het evenwel zyn hém te burger met volle burgerrecht is. De heer
doen beginnen te 10 uur voormiddag* in plaats Matthes mag wel schrijven: -Welke réchten,
van 12 ure, want daardoor zal het aantal ver- hem onthouden worden, is my in
byzonderzuimde diners minder groot zijn. heden onbekend," want het u hem en
iederEn hiermede achten wij onze taak afgedaan.: een 200 wel in bijzonderheden als anderszins
TI:R DOJIL. geheel onbekend. Geen het minste rechtje
? wordt te Genève aan wien het ook zij oni-i
De Tooneelschool ontvangt by Kon. Besluit houden wegens zün al oi niet behooren tot '?
voor het jaar 1SÖ1 een rijkssubsidie van f1000. een bepaalde kerk, oi zyn al of niet beljjden
. van een bepaalde leer. :
De heer C. Spoor herdacht den 2den Sep-; Heeft de schrijver hetgeen hjj daar ala een
teniber zyn dertigjarige tooneelloopbaan. Die feit noemt uil zyn duim gezogen, zooals men
dag Ring niet onopgemerkt voorby. Per brief familiaar zegt, dan spreekt het wel van zelf,
en telegram werd lin geluk gewenscht. De'dat dit samenhangt met het idee dat hy zich
nrtisten der vereeaiging: r.Het Nederlondsoh van een staatskerk vormt. -Maar, als er nu
Tooneel" boden hem by monde van den heer eens staatskerken bestonden, welke m het
Morin een fraai geschenk aan;-ook de Raad minst niot beantwoorden aan het idee vaa den;
van Beheer Ket zich niet onbetuigd. heer Matthesir1 Jammer dat hy niet, voor dat
Spoor werd in 1850 op denzelïden dag met by zich aan 't scbrnven zette, onderzocht heeft
J. H. Albregt geëngageerd aan den Stads- Of de Geneefsche staatskerk, en m t algemeen
schouwburg en debuteerde nis Albinus in BDe de Zwitsersche Btaatsk-rken, dat Wjn wat hjj
Klokkelnidlr van de St. PaulusVerk." In 18&1 zich verbeeldt. Hy zou gezien hebben dat zj
verbond bij-Kien-bij de provinciale Directie geheel iets anders zon, en, om maar een punt;
Damhoff, in 1852 teekende hu kontrakt bij de ie noemen, dat de staat te Genève zich met de
directeur^ Schoeman en van Lier. i leer niet inlaat. Ia de geneefsche, n zoo ook
In 1854 zette by zy'n loopbaan büde floeren ' in de neuchutejsche en m de bern-che
ttaatgjas en Judels voort om in 1867 te 't Graven- i kerken is de leer vulkomen vrij en worden
bet:r v^n Xew-Yurk, zoodit er per laldo voarde meeste
wianl.'Ti weder avans valt te vermelden.
Vaa oatc Uollandsche fondxn verloren Integralen l;'g
pt't; 3 en 4 pCt. leening daarentegen iuontterden -l'»
a l j pt't., Sta-itsleening 1S73 konden zich meJe l-'spCt.
vcrlie:li-u. Amortiutie Syndicaat verlortn '« pt't.
4 pt't. Bcljic- en 4 pt't. Denemarken Tol Kroon beide
l tit't. beter Door vraag verhieven zich 3 jit't. frontene
reu«2!,pCt.
Honcuricie en Oostenrijkschc (undsen JOT vraag voor
baiwn willig, van du eerste mfctcerdsn Inning 1507
3 4. pCt., 5 pt't. Goudleenin^' 's pCt. in 6 pCl.
Goudlecnitg 18,'s pCt. Van de hatste avaacet'rd: papieKa
Zilverivn'e ruim 1,4 ptt., 4 pCt. GoadL-euin; zuif* 1^'j
pCt l j)Ct, Porsche SebatkutbilUtten »«rd<n 1,4 pt'i.
honger verhandeld. ,
In r-^rtugecscbe fondsen w.-ts de stcmnii'Jg verdeeld
ttr'-.ijl it 3 f»t't. leeniu^rn >'< pCt. opltivani.'ii, zno
verloren de 6 pCl. leeningeu allen 3'$ 11 l i pt't.
Niettegenstaande de weinige omzet in
Hi'.saisrheStaatsfjndsen. ^us de markt daariu' toch vnst te noemen.
uitgezonderd 4! 2 pCt. leening 1S30. welke l pt't. lager
n*erden afgegeven, monteer len de ander*! 14 :V 11'^ pCt.
Het laatit avans ij te vcrme'den voor leening 18i2,
leecinüAdm. Hamburg l p('l., lecnins 1957,09, 1362,
1SG4,"1S08, 187-2 en 1873, verbeterden allen I's il 5j
pCt., de overigen toonen allen een klein avans ain, ook
Ooiterlocuingfu verbeterden een fraetic.
S[«3p.*-he findten behaa'd'jn ti'len een avans van 13
j/'t. en b'ijven tot de verhoogd».1 koersen gez-c!it.
Turken mo"htrn niet in i-; ilgcmeene vatte stemming
d e]c:}. en moesten wederom l s pt't. derven.
Iu Egyptische fondsen blijft de stemniL^ £*" -*:c, de ?
Gcun f. Schuld behaalde vctda Vn pf;t. arans.
S pftr Strat-ïknM» ^ntofen Ifa K'«., "
Gewus. Louisiana l pCt
7 pCt.
hatre onder de directeuren Itreace en Valois
. . \__ TT; _ 1-l-^tf l-:i i_A 1 tyrtj ._J
op
' l *f
te. treden. Hier bleef hy tot 187G en werd
.toen by de vereeniging: Het Nederlandsch
tooneel geëngageerd.
beide, orthodoxie en modernisme gepreekt.
Ik voel n>y niet'geroepen om uwe lezers te
vertellen hoe het wel is; want daartoe zou
een opzettelijke historische studie noolig zyn.
M-iieinen bleveu op dezelfde prijznj dobberen, 3 pCt.
o-ide l*?eninf verloren l K pCt.; Coluicbuneu, om ó^
herboren genoenide reilen, 5 pCt., doch konden zic^
tea slolti! iets verlieffen, en slditen ongeveer 3 d pCt.;
3 en 6 \<Ct. Peru, verbeterdfB 1« a l/i pC't. Ve
verloren iots, doi-h blijven einde di:r up- k op de
der vorige.
l>t stemming voor onzj luJnstrl&lg «Mriljn was
verJ.e'.J. Verminderingen z(jn te vcrmeldeuvuor,i9ndee!«a
Am^t. Kanaal-Mantschappit. tik ' d1''1- v-r!oria.
liaudel' conUnt, sidert de laatste nntee/ing, «l
Kon. Ned. Stoomboot-Mantschniipij, verloren
", jii i. Aandeck-u Ned. Banli, aandeden Aniit.
OmnibuiM-iütjcunppy en anndeeltn Stooiuvairt-^I.t.itich^ppij Ne*
d.-r!«id, aura l pCt.
Verbiteringeu zijn te vermelden vonr Rutt,
tlandelsVer^w-uiiring, welks J> liCt., Java-Baak, dis 1/2 pCt.,
Arnst. 13uok, lud. Bauk en aaudcelen
Stuoiuvaart-Maatic'jippij Zveland, die '4 a l pCt. mont. crden ; Stoom- ?
vawt->ha:*ehappij Java. vrrbsterden zelfs p('t.
i |iCtv Zwetdsehe Paudurieven avanceerden ^1/4 pCt.
OMijr. en Ccrtif. Calorndj vtrlorea beiJc l pCt.,
I/WÏ4. li.n.k !'? t l'f-'t. minder, Inkomsten UouJs
Mniwell ' 'w pC.'1.. en Share» di'.o »n pCt. mina:r.
UÏIT het gi-he l bad de va ulie voo: c;ze
ipoorwrgm^rdeu weinig t2 betluidcn. Aand. luliiche en' Rijn
spo^rw. verbeterden S^.pCt.. l'ilgeit. reutraul l pCt
llior ntegeu verSiaunde 4! ; j.Ct, Oblig. Iu,l. Spoorw. 1'%
pL't. De'B'jiti-lwaarden in trrucir-auüe richting. Aand.
verloren l pCt. en 5 pCt. IsU Hypoth tk 21/4 pC't^
O'j]\f. Theis». Spoorw. monteerden l» pCl., fransch
O^i* pJorw. Oblig. l',4 pCt., Vietor Kiiiianel d
'arenttgeu l i p('t. lager, Aaud. eu .Oblig. Warschau
\Vceneu verbeterden '.2 Ji '~: s P^-'t.
Van i de Russische spoorweg«;aarJcn monteerden Morjch.
.^ysr., A^nJ. Orel V i ebsk en Russ. Zuid West 1/4 pCt,
,Irlc2 Griaai, ('Dark, Azof, Daliisebt, Jlojiao Klink en
Aa:id. Or. Rus». Maat*. "'9 a S'^ pCt. De
verminderi_sf!i bnlrofgeu 1 4 i 1,3 pCt. ? voor 41 'g Hyp. Or.
Mii-j. .M« Orel. Knrsk Charkow, Mo.-k. Jjroslov e»
Oblijr. Orel VitcbsV.
De richting in de AraeriVaansche Spo.ir<regirurdett
w.n u!tccnloopcnil, terwijl eenige, n- 1 ii-..ilijks
vermindrrirgca aantoonen, verbeterden acderca durentcgen.
Tot de eerste behooren rertifieateu en oblijntién Florida,
welke 3 .pCt. verlies aantoonen; Padurah EliMbeth.BB
Port liitrón, Chicago Rock llland en Cleveland Columb.
Cinc'mn., die ruim 2 pCt. vrrloreu. Canada Sonthern
en Ciiiro. ook Union pa. ific South Braneh, verloren
l pC t., Centraal pacifie ' u pCt. Verbeteringen lyn
te irrinelden voor Preferente undoelea \orlhff., dia
2>.< pCt., obligatiën Denver Bouldtr, . welke 2 pCt,
Xurth Moari en £c H v p. St. Paul ^ranitoba,
?erbetcrden rnira P* pCt., Port Rojal lelfr fi pCt. V'rrder
verbeterden Denver Rio, Illinois Sharu lacom. Bondi
Missonr!, Erie, Oregon C&liforuia. allen rnlm l
San Joiquin ».8 pCt., «n Ntw-ïork Penntvlv.
Lies J)t>cdj, voor eeoige dagen ia dr oflïci'ec)e nottserina; \
opjenimcn, l/a pCt. beter.
Op eene uitzondering na was de handel ia Pmiie
Loten 'na gering te ootjicn. Amiterdaquchei/ lOOOen '
? 100 'erlor n 1/4 » 3,'g pCt, Oosten r. ISÖO.'.^ pCtj
Dito 1904 na de loting 3 pCt. Russische beide soorten
l pCt.
Palcis falen verbelerdïn 3 4 jiCt, Antwerpjche 1/4 pCt.
lUnguruhc 3,'j pCt. Ooj enr. 1853 l pCt. Stad
Weeuen s'i pCt, en Madrid met nog al handel per iald>
31 :3 pCt. In dete loten wat oog tl eenige vraag op d«
officieel bekendgcmaalite regclingtvoorwjurden en> het
geen te verwachten is kin er nog wel een^gc rijiiig
tficmoet worden ge-icn, daar er bijna 10 oabetulde
Co'npom in het «tuk begrepen. zyn en de aehtentaUig»
loliugèn tegelijk pl»»t» vinden.
| Ver, Amcr. fondsen vcrbcierden alleu Vsf u &jb pCl.,^
z»o ook Ver. Amer. Hyp. waurd»».
, Kaar gold op prolongntie vaa meerdere vraag tn op
het ein-le der week tot 4 pïl. .g
\