Historisch Archief 1877-1940
MP*^*1^»"
"lïo. 572.
DE AMSTERDAMMER, WEEEBLAD VOOR NEDERLAND.
vrouw en z\jn kleinen zoon, maakte Tschama
?wakker, besteeg z\jn Kevelingspaard Eantaka, een
schimmel en reed door de poort van het paleis.
De Devas hadden een diepen slaap over de wacht
posten uitgestort, die zyn vader ter bewaking
van het paleis daar had geplaatst, zoodat zij het
hoefgetrappel van zyn paard niet hoorden.
31. Maar was de poort dan niet gesloten?
Jawel, maar de Devas openden die zonder het
minste gedruisch zoodat hij in de duisternis kan
?wegrjjden.
32. Waar reed luj heen?
Naar .de rivier Anoma; ver van Kapilawastu.
33. Wat deed hij toen?
Hij sprong van het paard, sneed zich met zijn
zwaard de schoone haarlokken af, gaf Ischauna
zijne sieraden en zjjn paard en beval hem, die
naar zyn vader, den Koning, terug te brengen.
34. Wat deed hij verder?
Hy ging te voet naar Rajagrika, de hoofdstad
van Magadha.
35. Waarom ging hy daar heen?
In de wildernis, bij Uruwela, woonden kluize
naars, zeer wijze mannen, wier leerling hij werd,
in de hoop, de wijsheid te vinden, waarnaar luj
streefde.
36. Tot welken godsdienst behoorde deze lieden?
Z\j beleden de Hindoe-leer; zij waren Brahmanen.
37. Welke was die leer?
Dat de mensch door strenge boetedoeningen
en zelfkwellingen volkomen wysheid kon verkrijgen.
38. Vond de prins, dat dit zoo was ?
Neen; lig liet zich in hun leer inwyden en
maakte alle boetedoeningen mede; doch kon op
die wijze niet de oorzaken der menschelijke ellende
ontdekken.
39. Wat deed mj toen?
H\j ging in een woud, nabfi een plaats, genaamd
Boeddha-Gaya, en bracht daar verscheidene jaren
in ernstige overdenking en gestrenge vasten door.
40. Was Boeddah daar alleen?
Neen, v\jf gezellen waren bij hem.
41. Hoe heetten z\j?
Kondanya, Bhaddadgi, Wappa, Mahanama en
42. Naar welk plan ging hg toen te werk,
om zijn binnenste te ontsluiten en de geheele
waarheid te leeren kennen ?
Hjj gaf zich geheel aan de bespiegeling over
en verbande uit z\jn gezichts- en gehoorkring
alles, wat hem slechts eenigermate daarin kon
atoren.
43. Vastte hij ook?
Ja, en wel gedurende al dien tijd. Hij nam
gedurig minder voedsel, totdat hij, zooals men
beweert, dagelijks slechts een enkelen rijst of
sesam-korrel gebruikte.
44. Verkreeg luj daardoor de verlangde wijs
heid?
Neen ; h\j werd hoe langer zoo magerder en
van dag tot dag zwakker, totdat hem op zekeren
dag toen h\j in diep gepeins heen en weer wan
delde, plotseling zijn krachten begaven en hij
bewusteloos op den grond viel.
45. Wat dachten zijne gezellen van dit geval?
Zij hielden hem yooi dood; doch na eenigen
tyd kwam mj weer bij.
46. Wat gebeurde er toen?
De gedachte kwam bg hem op, dat weten alleen
door vasten of dooding van het lichaam niet kon
verkregen worden, maar wel door ontsluiting der
zinnen. Nauwelijks was luj den hongerdood ont
komen en toch had hij de volkomen wijsheid niet
gevonden. H\j besloot dus weer te eten, ten minste
zoolang te leven, tot hij wijs zou zijn geworden.
Hg nam daarom van de dochter eens edelmans,
die hem onder een nuga-boom had zien liggen,
eenig voedsel aan. Toen keerden zijne levens
krachten weer terug; hij stond op, en baadde zich
in de rivier Nirangara; daarna at luj weder en
ging naar de wildernis.
47. Wat deed hij daar?
Na r\jp beraad nam hij het besluit, tegen den
avond naar den Badhi- of Asvatta-boom te gaan
48. Wat deed hij daar?
Hij besloot die plek niet meer te verlaten,
voordat htf het Boeddahschap had bereikt.
' 49. Aan welken kant van den boom zette hij
zich neer?
Aan den kant, die naar het Oosten gericht is.
50. En wat viel hem dien nacht ten deel?
H\j ontving de kennis van zijn vroeger leven,
de gronden der wedergeboorte en van den weg om
de begeerten te dooden. Even voor het aanbreken
van den volgenden dag waren zijne inwendige
zintuigen volkomen geopend, evenals de lotosbloem
die zich geheel ontplooid heeft; het licht der
hoogste wetenschap, of de vier waarheden" werd
over hem uitgestort; thans was hij Boeddah
de verlichte, de alwetende.
51. Had hij eindelijk dan toch de oorzaak der
menschelijke ellende ontdekt ?
Ja; eindelijk had hy het doel bereikt Gelijk
het licht der opgaande zon de duisternis van den
nacht verdrijft en boomen, velden, rotsen,
meren, rivieren, dieren, menschen en alle
voorwerpen voor het oog ontsluiert, zoo ging
in zijn binnenste het licht der aanschouwing op
en overzag hy met n blik de oorzaken van alle
menschelijk lijden, alsmede den weg om het te
vemujden.
52. Had Boeddah een zwaren strijd te strijden,
vóórdat hij tot de volmaakte wijsheid geraakte?
Ja; een hevigen en zwaren strijd. Hij moest alle
natuurlijke gebreken, die het lichaam aankleven,
en alle menschelijke begeerten, die ons beletten
de waarheid te erkennen, overwinnen. Voorts moest
h\j over alle schadelijke invloeden der zondige
wereld om hem heen zegevieren. Hij streed als
een krijgsman die de vlag tegen vele vijanden
heeft te vededigen; als een overwinnend held won
hy ook den zegeprijs en het geheim der mensche
lijke ellende was ontdekt.
53. Kunt gij mij dat geheim met een woord
noemen ?
Onwetendheid.
54. Kunt gij mij ook het middel er tegen noe
men?
Het is de onwetendheid te bestrijden en wijs
te worden.
55. Waarom veroorzaakt onwetendheid lijden?
Omdat onwetendheid de oorzaak is, dat wij
datgene hoogschatten, wat zulks niet waard is,
over zaken treuren, die niet te betreuren zjjn,
datgene voor waarheid houden, wat niet waar,
maar slechts denkbeeldig is, en zoo ons leven in
het najagen van waardelooze dingen doorbrengen
zonder acht te slaan op het eenige wat werkefijk
waarde bezit.
56. En waarin bestaat dit eenige?
In de volkomen kennis der natuur des menschen,
van zjjn inwendig leven en van zijne bestemming,
waardoor wij dit leven, en alles wat er mede in
verband staat, niet boven de werkehjke waarde
schatten, en het zóó inrichten, dat het zoowel
voor ons zelf, als voor onze medemenschen, de
grootst mogelijke gelukzaligheid en de geringste
mate van hjden oplevert.
57. Door welk licht kan onze onwetendheid en
daarmede elk lijden te niet worden gedaan?
Door de kennis der vier grondwaarheden,1'
zooals Boeddah die noemde.
58. Welke zyn die vier grondwaarheden?
1. De armzaligheid van ons bestaan;
2. De oorzaak van het ontstaan van alle ellende,
of de steeds terugkeerende begeerte, het eigen
Ik te bevredigen, zonder ooit bij machte te zijn
het doel te bereiken ;
3. Het dooden dezer begeerte of het vervreem
den van ons Ik; en
4. de middelen waardoor dit dooden der be
geerte kan verkregen worden.
80. Heeft Boeddah zijn geheele godsdienstleer
niet in een enkele sutta of vers saamgevat?
Ja.
81. Hoe luidt dit ?
Sabbapapassa akaranani
Kusalassa upasampada
Sa tschitta pariyo dapanam
Etam Buddhanu Saranam. *)
Boeddah beteekent: de Verlichte.
157. Deel mij verder iets mede aangaande
Boeddah's dood en zijne opname in hetNirvana?
Nadat Boeddah de taak, die hij zichzelf had ge
steld, volbracht had en duizenden menschen den
weg tot het Nirvana had gewezen, was hij bereid
dit leven te verlaten. In het 45e jaar nadat hij
het Boeddahschap had bereikt, op den dag der
volle maan in de maand Mei, ging hij tegen den
avond naar Kusi-Nagara, een plaats, die ongeveer
120 Eng. mijlen van Benares verwijderd ligt. Daar
hij zijn einde voelde naderen, verzocht hij zijn
legerstede tusschen twee wilgen te spreiden en
wel met het hoofdeinde naar het Noorden. In het
eerste gedeelte van den nacht onderrichtte hij de
prinsen van Malliya; in het tweede bekeerde hij een
Brahmaansch geleerde, Subhadra; vervolgens sprak
hij tot alle aanwezige priesters over zijne leer;
en b\j het aanbreken van den dag ging hij den
inwendigen toestand van het Samadhi" in.
158. Welke waren Boeddah's laatste woorden
en tot wie waren zij gericht ?
Tot zijne jongeren ; hij zeide namelijk: Gij
bedelaars ! voorwaar ik zeg u, dat de in den
mensch liggende grondbestanddeelen en krachten
ontwikkeld moeten worden; ieder arbeide met
ijver aan zijn eigene verlossing." Dit waren zijne
laatste woorden.
159. Kunt gij mij de belangrijkste tijdstippen
van zijn leven opnoemen ?
Hij werd geboren onder het sterrebeeld Wissa,
op een Vrijdag in de maand Mei van het jaar
2478 der Kaliyuga; naar de wildernis ging hij in
het jaar 2506; in het jaar 2513, op den vroegen
morgen van een Woensdag werd hij tot Boeddhah
en verliet dit leven in het jaar 2558 op een Dins
dag, bij volle maan in Mei, in den ouderdom
van 80 jaren.
160. Stelde hij zijn leer te boek ?
Neen; dit was in Indiëniet gebruikelijk. Ge
durende de 45 jaren zijner werkzaamheid als
leeraar, verklaarde hij zijne leer tot in de klein
ste bijzonderheden. Hij herhaalde die voor zijn
leerlingen meermalen en deze prentten ze woor
delijk in hun geheugen. Daar het opschrijven er
van echter niet door hem verboden was, liet,
volgens de Dhater Wibhanga Sutta, koning
Bimbisara de hoofdpunten op gouden tafelen graveeren.
Reeds een jaar na Boeddah's dood had er,
onder leiding van Maha Kasyapa, een der
uitstekendsta leerlingen van Boeddah, een vergadering
van 500 Arahats plaats, om de voorschriften en
de leer voor priesters vast te stellen.
*) Van alle zonden afstand doen,
Deugd verwerven,
Zijn eigen hart reinigen
Dat is de godsdienst der Boeddah's.
Dit beroemde vers is voor alle beoefenaars der
Boeddhistische philosophie van groot belang. In
deze drie regels, die tezamen in het Paléslechts
acht woorden bevatten, ligt de geheele inhoud
der Boeddhistische boeken besloten. Volgens
Rtrys?Davids bestaat de geheele tekst der drie
groote Boeddhistische boeken-groepen uit onge
veer 1.751,000 woorden.
Ingezonden.
Aan de Eedactie van het Weekblad De
Amsterdammer.
M. H.!
Zoowel onderwerp als uitvoering der plaat
Beelaerts van Blokland is goed geslaagd en men
yerkneutert er zich hier over dat die
baantjesjacht aan de kaak gesteld wordt.
Bij de types van B. v. B. had u er nog n
kunnen voegen n.l. dat van Rentmeester van het
Burger Weeshuis (stichting der vrouwe
vanRenswoude) alhier, dat ?1000 per jaar salaris geeft
en indertijd door de vriendjes in den gemeente
raad vergeven is.
Als u op dat onderwerp nog terugkomt zou het
m. i. wel de moeite waard zijn er op te wijzen
dat waar de een, die het volstrekt niet noodig
heeft, ? 2000 ontvangt voor niemendal, er een
aantal klerken naar verhooging zitten te hunkeren,
menschep die ?500 a ?525 hebben gekregen na
6 en 8 jaar dienst en wien het toch ook niet aan
bekwaamheid of geschiktheid mangelt, want n
is o. a. candidaat-notaris, twee gediplomeerd als
leeraar in het boekhouden.
Als nu door uw invloed dat
non-activiteits-tractement eens onder die minimum Ujders verdeeld
werd, zou u den stoot hebben gegeven om een
groote onbillijkheid uit den weg te ruimen.
Een getrouw lezer van het Weekblad.
DEN HAAG, 6 Juni 1888,
Reclames
40 cents per regel.
Speciale inrichting voor Schoenen naar
maat, in gips afdruksel voor gevoelige, pijn
lijke, gebrekkige voeten, knobbels,
etc. etc.
ANTON HUF Jr.,
Kalverstraat 200.
'TLOOSJE, Rusland 8.
SLIJTERIJ. PROEFLOKUL,
Handel in Binnen- en Buitenlandsch
Gedistilleerd, Wijnen en Bieren.
Prima qualiteit COGNAC k f 1.15
per flesch. bij 6 flesschen /6.75.
Alles vrij aan luns.
N. M. KONING, Technoloog,
Thorbeckeplein 79,
AMSTERDAM.
Tarief op aanvrage verkrijgbaar.
worden het goedkoopst vervaardigd bij
J. W, F, OFFENBERG,
23 Damstraat, AMSTERDAM.
Volgens een nieuw Systeem.
12 VISITEKAARTJES ? 5.
Proeven zijn in de Entree ten
toongesteld.
Beursoverzieht.
Van 2 tot 8 Juni 1888.
De gunstige strooming waardoor de
fondsenmarkten zich de vorige week reeds eenigszins
kenmerkten, werd ook deze week krachtig voort
gezet. Op nieuw was het de Berlijnsche beurs
die de leiding op zich nam; de inkoopen aldaar,
zoowel door speculanten als kapitalisten, hielden
steeds op groote schaal aan en sloegen, na
eerst voornamentlijk aan de Kussische soorten ten
goede te zyn gekomen, weldra ook over op
Hongarijen, Metallieken, Egyptenaren etc. alsmede op
meer speculatieve soorten als: Mexicanen en de
sedert kort daar geïntroduceerde Venezuelas.
Voor de andere hoofdbeurzen bestond er weinig
aanleiding om zich aan die gunstige beweging te
onttrekken, daar behalve de vrij wel mislukte
interpellatie des heeren Boulanger en de thans
reeds weer geëindigde regeeringscrisis in
Duitschland, de politieke hemel veel was opge
helderd. De geldmarkt blijft overal uiterst
ruim en het publiek dat langzamerhand minder
waarde gaat hechten aan de zich telkens voor
doende politieke kwestiën, die altijd weer voorbij
gaande bleken te wezen, gaat onwillekeurig naar
beter rentegevende fondsen uitzien, waardoor
tegelijk de prijzen der fondsen en de belangen
der groote emissie huizen gebaat worden, daar,
ondanks de talrijke uitgiften, de portefeuilles nog
ruim beladen moeten zijn. Parijs vond eenigen
steun in de aanstaande uitgifte der Panama
leening waarvan het prospectus eerstdaags wordt
verwacht. Ook concurreerde men aldaar met de
andere hoofdmarkten in het aankoopen van
Spaansche fondsen.
Te Londen bleek nog veel découvert in Russen
1873 te bestaan; Hongaren en Spanjaarden be
nevens Spaansch-Amerikaansche waarden bleven
daar levendig gevraagd. Sedert gisteren kwam
eene wijziging in de algemeene stemming. Waar
schijnlijk tengevolge van minder goede berichten
omtrent den Duitschen keizer waren de Berlijnsche
haussiers tot winstname geneigd, welk tijdstip
direct door de contramine werd aangegrepen om
de prijzen omlaag te werpen De Engelsche markt
was daarbij ongunstig geinfluenceerd door cene
kleine paniek in Diamantmij n-aandeelen.
Ondanks deze plotselinge en vrij belangrijke
reactie blijft de koersloop voor het meerendeel
der fondsen nog zeer bevredigend zooals blijkt
uit onderstaand staatje:
hoogste koers
l Juni. der week. 8 Juni
Russen 1872 92% !).'?% 92%
1873 94 K 95 94 %
1880 75 75 % 75 >2'
Oriënt. 50 51'.,?50 %
Hongarije goud. 111A 78% 78X
Metall. M/N. G2% 03 K 63 %
JJ. K3ya 03":in G3%
Buit. Spanje. 66 67K 06M
Gep Turkije. 74% 75% 74%
3pCt. Portugal. C,VA <',-2lA WA
Alhoewel de handel in onze Nationale Staats
fondsen van weinig beteekenis bleef, was ook
daarvoor de stemming zeer vast; zoo noteeren
Integralen 77 % na 75%, 3 pCt. 90 na 89 % en
3 K Obligatien 100 M na %. Hetzelfde geldt voor
de stedelijke leeningen als: Amsterdam, Rotter
dam, die circa M pCt. vooruitkwamen.
Onder de overige beleggingswaarden blijven de
Spoorweg obligatien de meeste aandacht trekken,
3 M pCt. Staats spoor 98 na 97K,ditoRhijnspoor
96 % Gest. Centraal Spoor 80 M na 80.
Voor Boxtels blijft de speculatie kooper; zij
noteeren circa l pCt. hooger; men bericht thans
dat de Hollandsche Spoor onderhandelingen wil
aanknoopen voor een vervoerovereenkomst.
Op de Indische afdeeling was de stemming
verdeeld; terwijl de waarden der Cultuur Maat
schappij der Vorstenlanden onder eenig aanbod
l a 2pCt. moesten prijsgeven, en ook aandeelen
Indische en Koloniale Bank flauw gestemd waren,
bleef de beleggingsvraag voor obligatien steeds
aanhouden en toonen deze ook vaste noteeringen.
Het hoofdfonds dezer afdeeling waren aand.
Ned. Handelmaatschappij; na eerst een paar dagen
te zijn verlaten, werden daarin zeer omvangrijke
kooporders uitgevoerd, welke gepaard gingen aan
geruchten van een zeer gunstig dividend, De
prijs die van 116% tot 118% was opgeloopen
viel heden, toen eene uitkeering van 81A pCt.
officieel bekend werd weer terug 117%, waaruit
blijkt, dat hoe bevredigend de uitkomst ook moge
wezen, aan de hoog gespannen verwachtingen niet
is voldaan; zijn wij goed ingelicht dan wordt het
volle agio door den verkoop der Deli Maatschappij
aandeelen verkregen, op 1887 geboekt en van
het gezamentlyk zeer groote winstcijfer drie
millioen voor afschrijvingen aangewend.
Aand. Ned. Bank 205 na 203, dito Amst. Bank
138 na 136M.
Het zeer bevredigende verslag der Afrikaansche
Handelsvereeniging bracht eene prijsverhooging
van 5 pCt. mede.
De in ons vorig overzicht vermelde aanbieding
van f210.000 aandeelen Oost-Sumatra Tabak:
Mij. werd ruim 25 maal volteekend; voor eenige
stukken werd daara ter beurze van 104 tot 107
incl. opr. bewijs betaald' Oprichtersbewijzen alleen
golden van f 10 tot f 30.
Een nieuw beroep wordt op de kapitaalmarkt
gedaan door de Noord Borneo-Tabak-Mij. opge
richt te Amsterdam met een kapitaal groot ? l
millioen; waarvan voorloopig de helft op 13 Juni
wordt aangeboden.
De Russische spoorwegwaarden bewogen zich als
gewoonlijk in gelijke richting als de Staatsfondsen;
de handel was daarin tevens vrij uitgebreid, vooral
in Zuid-Westers (51M?53%?52K) en Gr. Russ.
Spoor aandeelen (108M?112%?112M); laatst
genoemden toonden zelfs heden bij de algemeene
verzwakking, groote veerkracht en bleven flink
op prijs.
Van Buitenlandsche Spoorweg soorten waren Trans
Afrikanen het meest in trek; de Engelsche koop
orders hielden vooreerst nog aan en brachten den
prijs van 92 op 93%; heden volgde de gevoelige
reactie tot circa 90.
Zweden flauw en onder weinig belangrijk aan
bod 2 pCt. lager. Maxwells eveneens stil doch
met gunstige stemming.
Zeer levendig was de handel in
Zuid-Amcrikaansche staatsfondsen. De hoofdmarkt hadden
thans de Venezuelas, die na de introductie te
Berlijn, voor die plaats bij groote bedragen wer
den opgekocht, waarbij zich onze plaatselijke
speculatie gereedelijk aansloot, /ij noteeren 44 }4
na 41%; 6 pCt. en 2 pCt Mexicanen worden
zoowel voor Berlijn als Londen gekocht en ver
beterden resp. 2 en J4 pCt. Volgens de berichten
is de optie uitgeoefend op dat deel der leening
waarvoor de oude 2 pCt gec. schuld a 40 pCt.
in betaling kan gegeven worden (pd. st. 800.0IX)).
Ecuadors varieerden sterk doch waren niettemin
weinig verhandeld. Peru verliep zwak.
De Amerikaansche Spoorwegmarkt behield ge
heel haar kwijnend bestaan. Zonder bepaalde
variatiën van belang toonde de markt steeds nei
ging tot teruggang. De omzettingen bleven even
wel zeer gering en slechts in Missouri aandeelen
en obligatien ging iets van belang om Zooals
reeds gevreesd was, bleef de betaling der Juni cou
pons van de algem. hyp. schuld der Missouri Kansas
Texas onbetaald. Blijkens berichten uit Amerika
heeft zich dadelijk een comitégevormd ter be
hartiging der belangen van obligatiehouders en
schijnt men alles in het werk te willen stellen
om de reorganisatie zooveel mogelijk te bespoe
digen.
Aan het einde der week ondervond deze markt
eene nieuwen schok door de ongunstige berichten
omtrent de Milwaukee lijnen, waarvan men of
uitgifte van nieuwe shares of staking van divi
dend betaling in uitzicht stolde. Vroegere ge
ruchten omtrent betaling op Tuien Paciiic sliares
werden officieel tegengesproken en tevens werd
vernomen dat de uitkeering van dividend op do
preferred Denver's waarschijnlijk zoude worden
uitgesteld.
De solide obligatien blijven steeds goede vraag
genieten en toonen voor het meerendeel eenige
verbetering aan.
Missouri obligatien uit den aard der zaak aan
geboden en ongeveer het volle bedrag van den
onbetaalde coupon flauwer.
Van de aandeelen konden alleen do Acrons
l pCt. vooruitgaan, de openstelling der Dresden
zijtak moest op l Mei hebben plaatsgehad en de
eerste ontvangst opgaat' toonde direct verbetering.
De weekstaat onzer Bank is opnieuw iets ster
ker. De disconto en beleening rekeningen gingen
?34, i o millioen achteruit, terwijl de billetten cir
culatie met f 3'Vio millioen afnam.
Geld blijft nog zeer ruim en tot 2 pCt. ver
krijgbaar.