R* 924 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. kan men den man eigenlijk al geheel leeren kennen. Daar, naar dim stoel moet hij heen, dat is zijn doel, en hj stapt daar naar toe, niet aarzelend of sleiterend of op onbeteekenende voorvallen Itttend, maar met een uitdrukking van vastleradenheid op het ge laat, alsof hij wel hoiderd hinderpalen ver wacht, welke hij echtei zeker is, te zullen op zijde werpen of althans 3r over heen te springen. En zit hij eenmaal i>p zijn stoel, dan veran dert hij plotseling. Dan zal hij met zijne buren nog wel geen gesprek beginnen, met de barbiers verzekering dat hij het mooi of leelijk weertje vandaag vindt, maar er verschijnt een glimlach op zijn steeds zoo ernstig gelaat; hij wisselt handdrukken met wie naast hem zitten en stelt zich op de hoogte van hunnen gezond heidtoestand. Dan spreidt hij de documenten, die hij mede gebracht heeft, voor zich uit en spoedig is hij een en al aandacht bij het nog eens vluchtig doorlezen van de aanteekeningen, die hij hier en daar gemaakt heeft. Mr. Van Bolhuis is een man van ordeen regel! Dat blijkt uit velerlei zaken, zelfs uit kleinig heden, zooals dat hij vast eenmaal 's maands op denzelfden tijd zijn haar laat snijden. Dit heeft, aangezien hij een zeer vruchtbaren haarbodem heeft, ten gevolge dat, wanneer het raads zitting is, weinige dagen voordat zijn haarkunstenaar zijne talenten aan hem beproefd heeft, mr. Van Bolhuis daar wel eenigszins den indruk maakt, dien, dunkt mij, voorheen de oude eerwaarde rechters met hunne allonge pruiken moeten opgewekt hebben. Zijn grijzend welig haar staat dan recht overeind en omringt met een volbaard, die ook de sporen van een ijverig en welbesteed leven niet kan verbergen, een bleek, hier eri daar diepe rimpels vertoonend gelaat, waarin een paar groöte, geestige oogen schitteren Dat gelaat is meestal overtogen met een waas j van aan somberheid grenzenden ernst, zoodat men, als men niet beter wist, zou denken dat i de gelukkige drager er van, in zijn leven door ! eenig groot onheil moet getroffen zijn. | Des te meer valt het dan ook op, wanneer ' ..i'ir. Van Bolhuis het woord voert, als men hem 'jne zich steeds door degelijkheid kenmer^?^ jnde redevoeringen, door allerlei ironieke praerkingen hoort kruiden, die niet zelden den lachlust zijner medeleden opwekken. Als een ander spreekt, dan kan die zeker zijn van de onverdeelde aandacht van mr. Van Bolhuis, of, wat er gezegd wordt, oribeteekenend is of j niet. Zelfs kan die andere er in het eerste geval wel een weinig op rekenen, dat, als de voorzitter het niet doet wat gewoonlijk wel j het geval is mr. Van Bolhuis even een j kleine opmerking maakt. Maar als mr. Van ; Bolhuis zelf het woord voert, dan is de ge- j heele raad oog en oor! Ieder weet het, al is : hij het jongste raadslid, het is niet Ie premier [ venu, die daar optreedt. Hij zegt alleen wat, j als hij wat heeft te zeggen en zelfs wanneer j hij alleen maar iets »wou gevraagd hebben", i zooals gewoonlijk zijn term luidt (vermoedelijk een gevolg van zijne verplichting om in de rechtszaal alles door den voorzitter te laten vra gen) en zich dan bij het ontvangen antwoord, zonder een enkel woord van repliek, klakke- \ loos neerlegt, dan weet nog ieder, dat hij met zijn vraag eene bedoeling had en hij enkel het gegeven antwoord heeft willen constateeren... wat hem misschien later nog- te pas kan komen. i Mr. Van Bolhuis is een goed redenaar! De ,' woorden komen hem afgemeten en met nadruk over de lippen en zelfs die de geringste beteekenis schijnen te hebben, getuigen, vooral ook door de wijze waarop zij worden uitge sproken, van ernstig nadenken. Zijn roem als redenaar en advocaat heeft hij gevestigd reeds in het beruchte cholerajaar 1866, toen hij als verdediger optrad van den bidder Graus, die zijn vrouw geworgd had, wier lijk hij (Graus, namelijk en niet mr. Van Bolhuis) daarna in het portaal zijner woning, onder aan de trap, met den hals in j het touw dat als leuning diendeen een mandje i met turven naast haar, op den grond lïad ge legd, in de verwachting dat de vinders aan een : ongeluk zouden denken. Die toeleg is den bid der toen niet gelukt. Door den drang van allerlei bezwarende getuigenissen genoodzaakt, bekende hij zoo omstandig de wijze waarop hij de misdaad had volvoerd, dat de rechtbank \ hem voor 20 jaren naar Leeuwarden zond, waar hij spoedig overleed. Maar de jonge aglvo'caat vond in dat proces reeds gelegenheid om zijn groöte talenten te toonen, talenten, waarmede hij de wrekende voorzienigheid wilde in den weg treden en die hem door een naaister, welke eenige jaren zeer intiem met den bidder was op en neer gegaan en die het volgens den advocaat eigenlijk wel kon gedaan hebben, zeer ten kwade werden geduid Maar sedert lang doet mr. Van Bolhuis niet meer aan strafrecht en nu hij van zijne rechtskundige praktijk heeft afscheid geno men zal hij, als raadsheer in het hoog militair gerechtshof en als raadslid van onze gemeente, met zijn groöte bekwaamheden beide colleges zeker tot sieraad en onze stad tot groot voordeel strekken. lllltlllllltllIIIIIIIIIIIIIIIMIIIflIllllllllllllllllllllllllllllllIllllllllllllllllllllllllllH Inhoud van verschillende bladen. Handelsblad, 5 Maart. »0ver Arasterdam," »Scheepvaartbeweging in 181)4'', (slot). G Maart. »Een stem uit het verleden." (G. K. v. Iloogendorp »0ver bescherming1'). 7 Maart. »IIet uitvoerrecht op Java suiker." Wie het onderste uit de kan wil hebben. (De gewerenwet). De Standaard, 4 en G Maart. «Veranderd ?'' (van overtuiging) I, II stuk. 5 Maart. »De stembus te Amsterdam". 8 Maart. «Toelichting I" door Kuyper. He t Centrum. ;"> Maart. »Verwarring", (de heer de Kanter over de Lib. Unie). G Maart. »De l'ijl van Dr. Byvanck" (Gidsartikel Febr.). 8 Maart. »Een belangrijke Rede" (De heer Kolkman te Arnhem). Het Nieuws v. d. Dag, 4 Maart. «Hu welijk. " 5 Maart. «Onbillijke bevoorrechting" (inrichting der kadettenschool). 7 Maart. «Militaire inundatiën," door Ares. De T ij d, 4 Maart. «Werkloos" (Ingezonden door D. X.). 5 Maart. «Dr. Schaepman's feestgedicht.'' G Maart. De oorlog in het Oosten." N. Rott. C t., l Maart. «Strafbladen. Casiers judicaires" (aanprijzing daarvan). S Maart. «Nogmaals de nieuwe bewapening" (de aanneming van hetregeeringsontwerp bepleit). 5 Maart. »Een blik op den toestand der Nederlandsohe zeemacht." 8 Maart. «De maatschappij van weldadigheid.1' De Nederlander. 5 en 7 Maart «Ons stand punt I, H". De Maasbode, ','> Maart. «Pessimisme" door mr. Heydenrijck. G Maart. »Z II. de Paus en de werklieden," IV (de patroons), door P. M Bots, pr. Het Vaderland, '?} 4 Maart. «Fiscaal of bescherming V" (Tegen de Standaard over graanrechten). Haagsche Dagblad, l Maart. «Nogmaals : de Vrouwenbeweging". 3?l Maart. sAutoi.omie van gewesten en gemeenten" (de Goldersehe jaarwedden). >De gewerenwet'' (aanbevolen). Nieuwe (l r o n. Courant. »0ver eerlijke Nederlanders", naar aanleiding van 's Ministers mededeelingen omtrent de aangifte van invoer rechten. Utrechtsen Dagblad, l Maart. ->De vei ligheidswet" II. 3 Mairt. III (slot). Win se h o te r Courant, 3 Maart. «Een Volkspartij". A r n h. C t., 7 Maart. > Graafrechten''. L i m b. Koerier. 5 Maart. «De motie Dobbelman". Recht voor Allen, -l en 3 Maart. -Kon gevaar" (herleving van den schoolstrijd i. 5 en G Maart. «Wie zijn de ware strijders tegen het onrecht en wie noemen zich zoo V" De Liberaal, "2 Maart. «De circulaire der Liberale Unie". (Tegen mr. De Ivanter). «Een polemiek". (De corporaalsgescbiedenis in De Amsterdammer). «Juridische dissertaties". (Tegen de Prov. Groii. Ort.). «Het Unie rapport". «Erfrecht en maatschappelijke her vorming". (Contra mr. Treub). De Haarlemsche burgemeester en Minimumloon". De Nederlander (Wkbld.), '2 Maart. «Twee wijzen van behandeling" (der wetsontwerpen in de Tweede Kamer). «Veiligheidswet en arbeids inspectie" (over het ontwerp). -Is de stap van het bestuur der «Liberale Unie" voldoende '.-'", door dr. Vrendenberg te Koog a d Zaan. Sociaal W e e k b l a d. '.) Maart, -Het eind verslag der Staatscommissie vanarbeids-enquéte V. De Herziening der Britsche Wetgeving op fabrieken en werkplaatsen" I. De Volksstem il Maart. -. Arbeidersbelangen. Een opmerking van Dr. Vrendenberg. Kater's redevoering. Mr. Treub tot voorzitter." De Nijverheid G Maart. «Lasschen van metalen door middel van electriciteit." De Wekker. '-' Maart. «Scholen van kin deren met zwakke geestvermogens." De Vrijdenker. 2 Maart. «Onderwijs, godsdienst en socialisme.1' De D e l f t s c h e O p m e r k e r. '2 Maart. «Bovenal leerplicht." G Maart. «Vrijhandel of protectie IV" V e n l o o s c h W e e k blad. 2 Maart. «Ken treffend en verrassend licht" (brochure Doornbosch over graanrechten). De Baanbreker. 2 Maart. .Geen Census !" De Wachter. 2 Maart. = De strijd der belangen" (Graanrechten.) Bildtsche C t. 7 .Maart. «Oprichting van oene Nedcilandsche Volkspartij." of tien jaar was zy voor de ? Italianen »de" trag ! dienne. Er is uit dien tijd al een portret van i Lenbach van La Duse, te Rome gemaakt, niet mooi, maar zeer interessant, zooals zij zelve is. Het zegel op hare buitenlandsche bekendheid werd gedrukt door de Weener tentoonstelling van tooneel en muziek, waar zij met haar gezelschap in het Carl-Theater optrad, terwijl de Comédie Franchise in het tentoonstellingstheater speelde. In de hofloges en de aristocratische salons, zoowel als in de talrijke café's en de «Bierbeisels" gunde men zich het genot, vergelij kingen te maken. Eleonora Duse werd uitj stekend gesteund door een jong acteur van groot talent, Antlo; de Franschen misten natuurlijk i Sarah Bernhardt, die niet meer tot de Comédie , PVanraise behoorde, maar hadden Got, Mlle Bartet, i Blanche Pierson, Febvre en Mlle Reichemberg. i De bewondering voor een der beide gezelschap pen leidde allicht tot onrechtvaardigheid tegen over het andere, zoodat de Weeners en hun gasten zich genotvol warm konden maken over hun wederzijdsche preferenties. La Dflse, liet is eerst sedert een jaar of zes dat Kieonora Duse buiten Italiëbekend en terstond be roemd geworden is. Haar eigenlijk cosrnopolitisch debuut was St. Petersburg, waar zij een fanatieke vereering vond, maar reeds voor negen EU-:OXOUA Dr.-L. De tegoistclling was zelfs te gemakkelijker, omdat Sarah Bernhardt ontbrak, die met de Comé.iio Fmnraise ongeveer hetzelfde contrast vormt als la Duse, omdat beide vrouwen als sterke individualiteiten tegenover het gepolijste, har monische en daardoor wel eenigszins matte ge heel van het huis van Molière staan. La Duse is eene Venetiaansche, (zooals Strcey zegt: zonder school), door en door origineel, niet echter van gothische, ruwe originaliteit, maar ook door en door modern, n'n-de-siècle. De nervositeit der vrouwen van onzen tijd bezit zij in de hoogste mate; sdo gansche scala der physischo en psy chische uitingen van nervositeit in heele en halve tonen vormt haar repertoire. Als een groot musicus, weet zij de teerste trillingen af te luis teren, als een groot geneesheer de geringste stuip trekkingen van het organisme waar te nemen ; en wat zij heeft afgeluisterd en waargenomen kan zij zonder hulp der reflectie, als 't ware instinc tief, weergeven." In de deliniüe, van Duitsche hand, herkent men het contrast mot eenige van de meest beroemde Duitsehn tooneelspelers, Possart, Barnay, Mitterwurzer, v/ieti het wel eens verweten is, dat men in hun scheppingen te vee! de moeite orn te interpreteeren kon naspeuren, dat te veel de dichter met commentaar gegeven werd, en de acteur wel eens scheen te zeggen : -ik heb er lang en goed over nagedacht, en dit, dames en heeren is, naar mijne mcenirg, Shakospeare's be doeling.'' Hiertegenover treedt Dtise's schijnbaar impulsief spel in het krachtigste licht ; haar kunst maakt den indruk van zuivere natuur. De werking is te krachtiger omdat haar gestalte niet groot, haar handen en voeten niet zeer fraai, haar gezicht niet eigenlijk mooi is on hare stem nu en dan reeds heesch klinkt. Een deel van hare bekoring ligt in het mee spelen van hare geheele persoonlijkheid ; iedere trek van het gelaat, iedere zenuw aan het lichaam is in harmonie ; zij componeert het type van de rol, en geen enkel oogenblik dwaalt haar ge dachte af. (uien gevoelsuitdrukking, die haar oo^ niet zou kunnen weergeven. ».Men hooft er ('harlotto Birch-Pfeiffer wel eens om uitgelachen, wanneer zij schreef: Jauo Kyro bloost, Jane Eyro verbleekt, maar de goede I.ott heeft gelijk gekregen: zij heeft haren man gevonden, en hij heet Eleonora Duse. La Duse kan lijkbleek worden, wanneer zij wil; hare verbeeldingskracht oefent heerschappij over hare gelaatskleur. liet was niet toevallig dat haar gezichtsuitdrukking in de slot-scène van Ihsen's AW<< geheel strak werd ? bij iedere voorstelling deed zij dat precies eender ; zij kent het. En men moet haar zien neen hooren schreien. Nadat zij. in de grooto scène van liet tweede bedrijf van Sardou's Fi-rnunde, als Clotilde met haar trouwloozen minnaar ge speeld heeft als de kat niet do muis en e?n kat als een tijgerin! barst zij na zijn vertrek in een snikken en weenen uit, zoo dat men elk oogenblik meent, dat het teedere lichaam brei ken zal." l Eene specialiteit van La Duse is ook, dat zij i in heftige momenten eer zachter, dan luider spreekt. In Fedora aan het eind der tweede acte zegt zij het »assassino ! ti tengo !" (moorde naar ! nu heb ik je !) bijna licht en zonder stem verheffing. Als van alle moderne actrices is Sardou een harer meest gekozen auteurs ; Fernande, Cyprienne, Orlette, Fedora, Cleopatra, behooren tot haar repertoire, in gezelschap van ; Dumas' Dame aux caméhas, Meilhac's trovfrou, ? Ohnet's Maitre de forges, Augier's Femme de Claurle; maar zij speelt ook Ibsen (Nora) Sudermann (Heimuth), en Pinero (T/te second Mrs. Tatiquerny'). Hoe groot haar nationaal-Italiaansch repertoire in vroeger tijd mag geweest zijn, is moeielijk te i zeggen ; op haar Europeeschen zegetocht heeft zij er vooral van meegenomen een paar stukken van Giacos-a, de Cavallerin Busticana van Verga en de Locand'cra van Goldoni. De twee laatst ge noemde zal zij hier spelen; Santussa in haar aangrijpende ruwe boersche smart is een harer treffendste rollen: als contrast speelt zij op denzelfden avond de coquette »herbergierster" Mirandolina, een der geestige typen van do oude Italiaansche comedie. * * * De eerste avond te Amsterdam. La signora dolle camehe heeft ten volle de hooggespannen verwachtingen bevredigd. Het was eene geheel persoonlijke schepping, verschuilend van de hier bekende, maar oorspronkelijk en even aangrijpend. Op een afstand van jaren is het moeielijk ver gelijkingen te maken; de Margherita van La Duse scheen ons in vergelijking met die van Sarah Bernhardt en mevrouw Brondgeest meer intiem en minder romantisch, meer realistisch en minder tragisch, minder eene kunstvolle com positie, eindigend in den smettenden wellust van tranen, dan een bijna wreed-schokkend tafreel. Hetgeen vooral treft is de absolute reinheid van de geheele conceptie, eene reinheid die zelfs aan de kleur van het eerste bedrijf, en dus aan de tegenstelling met het tweede en derde af breuk deed, maar ook het hartstochtelijk jeu de scène van het derde en vijfde bedrijf mogelijk maakte. De artisten die la use vergezellen, zijn over 't geheel beter, dan men van rondreizende troepen gewoon is. Armando (De Sancti<) heeft zijn uiterlijk niet mee, maar bedierf' de rol niet; Saint-Gaudens (de Goudron) was een kostelijk type; Galliani (Gaston de Rieux) was sympathiek in stemming en uiterlijk. liet publiek had talrijker mogen zijn, maar die er waren, waren opgetogen. lllmlMMMMM Mnzielc in fle Hoofdstad, Het is ongeveer een jaar geleden dat de com ponist van een nieuw dramatisch toonwerk mij in de gelegenheid stelde met zijn muziekdrama kennis te maken. Ik was toen dadelijk getroffen door de zielsen stemmingsanalyse d e het den componist ge lukt is in tonen uit te drukken en schreef onder den indruk van die kennismaking een artikel om de aandacht op dit werk : S,'l--neia Muziekdrama in een bedrijf van Einile von Rrucken Fock woorden van Mevr. Constant te vesti gen. (Zie Wf-Tiblixi cour Slu'.icl; 17 Maart 1S!11). Spoedig daarop wmlen twee orkestfragmenten : Vu(»K]>i'l' en yLnn,ei-chijH-melodie door het stedelijk orkest te Utrecht ten gehoore gebracht en ver schaften den componist die als kapt. hij de genie te Utre'ht gevestigd is groöte waardeei ring. Ik zeide toen te hopen dat die uitvoering er toe mocht leiden dat eene opvoering van het geheele werk zou worden gegeven, want een drai matisch werk op zoo ernstige wijze opgevat, ver dient gekend en gewaardeerd te worden. Die wensch is thans vervuld. De Xed. Opera van der Linden heeft 1.1. Dinsdag Seleiifni op gevoerd. De componist had zelf alle repetitiën geleid en dirigeerde ook de première. | Voor ik een en ander over de uitvoering ze?, \ wil ik in het kort iets van het streven van dozen i componist zeggen. j De heer von Brucken-Fock is in muzikaalopzicht: a self made man. Ondanks de weteiiselmp1 pelijke studiën aan .ijne betrekking verbonden. ! heeft hij begaafd met den meest gelukkigen | muzikalen aanleg gelegenheid weten te vinden niet alleen als executant doch ook als com ponist ernstige studies te maken. Wat het laatste j betreft heeft hij alleen met behulp van een haml' of leerboek en door de studie van de werken van de groöte meesters, de geheimen en raadselen i van het gecompliceerde toonweefsei van harmonie ! en polyphonie doorgrond, en begaafd mot een schoon scheppingsvermogen en levendige fantas!-', heeft hij al in een vroeger werk getoond, tint zijn kunnen zijn mi/lrn niet in den weg stant. i Toevallig heli ik dezen componist reeds zocr jong gekend en toen reeds openbaarde zich zijn zoo gelukkige aanleg. In korten tijd verkreeg Lij meer dan anderen na langer studie. Bij beir, ging echter het bekende spreekwoord : vl'.ig on vluchtig niet op, want met grooten ernst wijdde hij zich aan alles wat hij ondernam in daarom ziet rnen hier trillen en kunnen in sciioone harmonie vereenigd. De kunst van Wagner vond in hem een vurig vereeidnr. Hij kan niet medegaan met de nieuwe italiaansche richting met haar maximum van actie en passie op het tooneel, waarbij zich de muziek zoo nauw mogelijk moet aansluiten, maar waarvan zij zich ook gemakkelijk kan los maken, omdat het werk juist door de zeer ont wikkelde handeling ook zonder muziek nog duidelijk en genietbaar blijft.