Historisch Archief 1877-1940
No. 941
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
Argument waarop men kan aannemen dat hare
bestemming dit formaat noodzakelijk maakte. !
Dergelijke schilderyen, zijn er nog twee op het j
Rijksmuseum, de G. Flinck van 1648 en de ?
Elias 1645 eveneens afkomstig uit den Voet- \
-boogsdoelen. Ze waren daar geplaatst hoogtegen
<Je zoldering en boven in de wandbetimmering,
niet in ly'sten.
Deze zijn resp. 2.52 bij 5.10 en 2.50 by 5.80 ;
«n de schuttersmaaltijd is 2.27 bij 5.38. j
En ten slotte, waarom staat aan de achterzy'de
der teekening van Cats zelve hoog 8 vt. l dm.
breet 19 vt. l dm, als het niet was om alle
misyerstand te voorkomen.
De heer Dyserinck zegt dan, dat deze maten j
er later zijn opgeplaatst, maar al zou dit waar
zijn, het feit dat Cats de woorden hoog en breet
«r op zette, welke hij wegliet op de teekening
van de Nachtwacht duiden aan, dat hij hier mis
verstand wilde voorkomen, zooals hiertegen reeds
?werd aangevoerd.
Daar eene gravure van Patas in een tusschen
1777 en 1792 verschenen Fransche uitgave
dezelfde fout in het benedenraam beeft en de
mindere hoogte en het feit, dat ze omgekeerd
staat afgedrukt haar weinig authentiek doen
schijnen, is deze, als waarschijnlijk naar Cats
gevolgd, in geen geval als een onafhankelijke
.getuige te beschouwen.
Ten slotte de teekening Couwenberg 1834 en
de volgens deze vervaardigde gravure van Kaiser.
Ook hier vinden we de compositie nagenoeg
als op het origineel en by Pothoven, alleen iets
meer voorgrond en boven is de kruisstijl van
liet raam toegevoegd.
Couwenberg was echter niet afkeerig van
afwijkingen, zooals prof. Six aantoont in eene
teekening naar Dou en ook hier mag men aan
nemen dat hij deze toevoeging der kruisstijl als
«en middel gebruikt om het lichte raam niet
tegen het wit van de marge der gravure te doen
afkomen, waardoor het niet als op het schilderij
door de lijst werd afgesloten, en tevens het for
maat minder langwerpig werd.
De schriftelijke aanwijzingen, die des heeren
Dyserinck's betoog moeten steunen, zyn dat van
Dyk spreekt van het groot schutterstuk,echter alleen
zooals prof. Six aantoont om het te onderscheiden
van kleinere stukken aan denzelfden wand.
Verder geeft Duchesne Ainéin 1828 in zijn
Musée de Peinture als maat 20 by 15 vt. met
fcy voeging van een gravure naar Patas, die minder
hoog zijnde, al niet met deze verhouding stemt.
De maat was dus in alle geval op dat tijdstip geheel
-onjuist, hy laat deze dan ook weg in een tweede
druk in 1836, maar zegt in zijne toelichting tevens
geen woord van eene zoo ingrijpende verandering
-van het doek, dat hij zoowel in 1812 als 1827
iad gezien, juist tusschen welke jaren de heer
Dyserinck beweert, dat de misdaad zoude heb
ben plaats gehal.
En nu de mondelinge getuigenissen, al zijn ze
uit de tweede hand.
Hier is Gris Meuli een eenigszins potsierlijke
bediende der Academie de hoofdpersoon.
Maar erger is het, dat een serieus zich voor
doend vorscher, den eerlijken en voorbeeldigen
.Bestuurder Apostool van de meest
afkeurensiiuiiiiillll ....... itin
5de Jaargang. 7 Juli 1895.
Redacteur RUD. J. LOMAN, adres : Stonehaven,
Hitherfield Road, Streatham, Londen.
Verzoeke alle mededeelingen, deze rubriek
imtieffende, aan bovenstaand adres te richten.
jiiiiiiiiiiiiiiiniiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiilililiuul
CORRESPONDENTIE.
X. te IJ. Wilt ge ons a. v. p. den juieten titel van
t werkje over voorgift opgeven, dan zullen wij 't
bestellen. De voorlezingen zijn nog tiet verschenen.
Hartelijk gegroet.
Van F. H. H. Schuite, te 's-Hage.
Vervaardigd voor den Internationalen
probleemwedstrijd in dit blad.
^0. 205. Mat in vier (4) zetten.
abcde fg h
Wit: K e8, T c4, R ai, P e3 en eG; b.2 = G.
Zwart: K d6; el, f3, g5 en b.3 = 5.
Oplossing van No. 293 iFothergill).
l D al, K d5 2 K f6 enz.
K e7 2 D 06
K f5 2 D f4 f
t» 2 D c6 f
Opgelost door C. Kockelkorn, Keulen (2). Prof.
Berger, Graz (1). G A. 0., Parijs (4). H. Mendes
da Costa, Amsterdam (2). E.H. E. v. Weelderen,
Kotwaardige lichtvaardigheid beschuldigt en als zijn
aanklager handhaaft een lageren beambte, omtrent
wien men zelfs nu nog de zotste verhalen kan
vernemen. Deze Meuli vertelde o. a. ook hoe
hij in den Franschen tijd de Nachtwacht gered zou
hebben, door ze uit te snijden en onder het
vloerkleed te verbergen.
Napoleon zou binnengekomen en onbewust op
het doek zelf staande, zijn woede in fraaie be
woordingen hebben gelucht, een verhaal, dat
alleen in het vruchtbaar brein van dezen zwetser
was ontstaan, daar wel pp de schilde,1 ijen van
den stadhouder, aan wien ook de oorlog verklaard
was door de Franschen in 17i)5 werd beslag ge
legd, zoodat de Stier van Potter ook eenigen tijd
in het Louvre heeft doorgebracht, maar nooit
een der stedelijke schilderijen met dergelijke
ballingschap bedreigd is.
En wil men al aannemen, dat Apostool of Jer.
de Vries dit zonder correspondentie met hunne
committenten op eigen gezag hebben gedaan, zou
dan geen der tijdgenooten daarvan gewag hebben
gemaakt of de overlevering van een dergelijke
afsnijding geheel verdwenen zijn ?
Als we aan de beweringen van dezen snuftelaar
verder geloof zouden willen hechten moeten we
nog zijne volgende onderstellingen aannemen:
dat in 1815 bij overbrenging van het Paleis
naar het Trippenhuis wegens een wandhoogte
van slechts 4.06 meter boven de lambriseering
(sic), men zijn ondersteld formaat van met
lijst minstens 4.40 meter zou hebben vermin
derd met een veel belangrijker stuk dan eventueel
noodig was.
dat dit geschiedde te meer omdat het
bovenstuk zoo ontrampeneerd zou zijn geweest,
dat daarvan niets meer te redden viel;
dat men waarschijnlijk om aan de verminde
ring van licht, door afsnijding van het bovenraam,
tegemoet te komen, (n. b. de personen ontvangen
geen zweem van licht uit dat raam, maar zijn
sterk van voren verlicht en wie zou vlak tegen
de lijst nog eens licht gaan brengen) de lucht en
een rij ruiten, naast het vaandel zou hebben
veranderd en overschilderd, trouwens een onvol
doende compensatie;
dat een postje van f 21 (sic) in 1815 aan den
schilder A. de Lelie voor het repareeren eener
schilderij onder verschotten gebracht hierop zou
betri kking hebben.
Dit nu, deze overschildering, is het eenige
positieve, de eenige stellige bewering in zijn
heele betoog, eene ontdekking, waarop hij alleen
nadruk legt.
Dit is de pointe, hiermede staat of valt
het, want geen der personen noch schrifturen
beweert van een zoo groote afsnijding, en hier
mede begint de afwijking op de teekening van
Cats en de daarmede overeenkomstige gravure
van Patas en toonen ze niet te stemmen met het
schilderij dat we kennen, dus dat ze niet be
trouwbaar zouden zijn.
Om ze te redden speelt de heer Dyserinck
hoog spel, hij verzint een overschildering en pu
bliceert die als een ontdekking.
Welnu er is geen spoor hiervan te vinden.
Xiet alleen mag ik dit verklaren op gezag van
den heer Fr. O. D. Obreen, Directeur van 's
IlijksiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiliiiiiiiiiiiiHiiiiitiiiiniiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
terdam (3). W. v. H., Delft (3). C. T. v. Ham,
Gorredijk (2). Toegekend cijfer 2 3/7.
Beoordeelingen (No. 293).
No. 293 ist sehr inhaltsletr. l D a4, K d5 2 K f6,
c4 3 D a8 f kann doch nict.t als ein schönes
Hauptspiel betrachtet werden. An der Drohung 2 D cG t
3 D g6 oder E f6 f ist wahrlich auch nichts Schönes
oder luteressantes zu linden.
Joh. Berger.
Die Aufgabe entLiilt keiue Variante die als
Hauptspiel befriedigen künnte.
C. Kockelkorn.
Nette constructie. Slechts n onzuiver mat. Een
ondervariant zeer mooi. D c6 komt te veel voor. P a8
schept geen nieuwe variant.
E. II. E. v. Woelderen.
No. 293 est a mon avis un des meilleurs problèmes,
publiés depuis longtemps. l D hl ou D e4 est bien
tentant et donnerait la solution, n'était la case d7,
qui ren d Ie mat impossible.
G. A. C.
Een mooi probleem. W. v. H.
De Ie zet niet kwaad Overigens gemakkelijk.
Jlatstellingen konden zuiverder zijn.
C. T. v. Ham.
De uilslag van den probleernwedstrij t (eerste
haltjaar 1895) wordt in de volgende rubriek bekend ge
maakt.
TWEEDE NAT. COEUESP.WED8TRIJD.
Dei-tiende zet van Zwart.
1
2
3
4
5
(j
7
A
p ra i
D g-6
R e4:
0-0-0
0-0-0
R 17:
8 P e6
9
10
U i
P e7
f5
R b6
d5
P c3:
fe4
D e4:
j P h7
T 1)6
R ?7
1.6
P dl:
D g5
1) i
D cS i
P c3:
1)6
K c8
P 1)0
D f?5
E
P (15
D 1)6
R c6
F
fe5:
D eO
d5
do:
e7
R (17
cd t:
h6
c
h7
e4:
museum, maar deze had zelfs de welwillendheid
dit met mij op de plaats zelve te constateeren.
Ook Prof. Six verklaarde reeds in Oud- Holland
deze overschildering a's geheel verzonnen.
Er is absoluut niets van te ontdekken.
Behalve een zeer onbeduidende herstelling, in
de lucht bij het rechtsche lam, is alles geheel
gaaf en zeer kenlijk van de hand van v. d. Helst.
Trouwens een leek kan zich overtuigen, daar
ware de lichte lucht over de donkere hoornen
heen geschilderd, deze thans zouden zijn door
geslagen.
Verder staat de heer D. voor de ongerijmd
heid, dat dan Pothoven 53 jaar voor de beweerde
afsnijding zou hebben geweten, hoe de lucht en
de hoornen in 1815 zouden worden
overgeschilderd, want de bewering, dat alle teekeningen
of gravures van voor 1832 hierin overeenstem
men, is blijkens bijgevoegde reproductie naar
Pothoven even onwaar als de rest.
De heer Dyserinck heeft ons dus een fabel
voorgezet, maar het ergste is, dat hij dit zelf
ernstig historisch kritisch onderzoek noemt.
Werkelijk buiten alle boosaardigheid om, kan
men grond vinden hem er aan te herinneren, dat
het spreekwoord den schoenmaker raadt zich bij
zijn leest te houden.
Iemand die zijn gewichtigste argumenten laat
steunen op overschilderingen, die niet bestaan
en origineele teekeningen, die eenigszins
compromittant zyn voor zija betoog, copieën noemt,
deed beter zich niet aan dergelijke professioneele
quaesties te wagen, daar kunsthistorie een te
serieuse wetenschap is om door dillettanten te
worden beoefend.
Wilde de heer Dyserinck documenten verza
melen, wanneer hij die zonder eigen commentaar
mededeelde, men zoude het slechts waardeeren,
maar dat hij zich niet te buiten ga aan combi
naties of kritische conclusies, want zoo er iemand
is die getoond heeft den geest en het karakter
yan v. d. Helst niet te begrijpen is het deze
ijverige bewonderaar en zijn eigen woorden
keeren zich tegen hem waar hij weinig rtattens
verklaart dat het vredefeest gevierd wordt in het
vooronder van een lange Keulsche aak.
De hemel beware ons voor zulke vrienden.
De heer Dyserinck is een voorbeeld hoe men
met vlijt en verstand totaal kan mistasten als
niet is de hoofdfactor van dergelijk onderzoek
het begrip van het schilderij.
C. G. 'T HOOFT.
*) Dr. Dyserinck gaf dezen clichéwelwillend
in gebruik ten behoeve van dit artikel. RKD.
D liOI
T (18 höR dO
In D 10 was de 13e zet van Wit P e'2.
J F. H. De 12e zet van /wart in C 9 was T del t.
De h< er Deelman abandonneert pariij B 10 en de
heer Steegstra partij G 1. J. J. rf.
UIT DE SCHAAKWERELD.
Do revanche match tusschen Dr. Tarrasch en
Walbrodt zal deze week te Neurenberg een aanvang ne
men. De inzet bedraagt ? GOU van weerskanten. De
uitslag der eerste match (Juli 1S94) was Tarrasch 7,
Walbrodt O, l remise.
iiiliiuimiiiiiimiililiiiimiilllliliiiiiiHiiiii
iilimiiitiiiimiiiii
Reclames.
40 cents per regel.
in Pakjes van 17yg en 35 ets.
is onmisbaar voor de be
reiding van smakelijke
en sierlijke Schotels. Zie de Re
cepten in ieder pakje.
De match (?) tusschen von Bardeleben en
Teiehmann trekt dagelijks een groot publiek naar de cen
traal gelegen club der Chess Bohemians". De par
tijen dragen over 't geheel een origineel en levendig
karakter, waartoe de voortdurende afwisseling der
openingen veel bijdraagt. De spelers zijn aan elkaar
gewaagd, maar Teichmann veikeert voortdurend in
tijdnood, iets wat men van hem niet gewend is. De
stand der match Avas Dinsdagavond jl.: Yon
Bardeieben 2, Teichmann l, 5 remise.
De heer Dobel', secretaris van 't a.s. tournooi te
Hastings, deelt ons mede, dat tot dusver alleen
Steinitz en Janowski hun inleggelden hebben gedeponeerd.
Omtrent 't Xinor tournament te Hastings zijn nog
de volgende bijzonderheden te berichten: De inleg
badraagt ? 1200. De speeluien zijn: 10 1, 130-3
len 6 11.
Ingeval van meer dan 12 deelnemers worden de
spelers in grot pen gesplitst en de winners spelen
derliiig om de uitgeloofde prijzen. Tijdlimiet 20 zetten
per uur. 't Comili'; te Hastings heeft f 3' O geschon
ken, do Brinsh Chess Association ? 120 en de Bouthern
diens nion heeft eveneens een prijs beloofd, 't Ge
zameulijk bedrag der inleggelden wordt geheel voor
prijzen besteed.
Verschillende sterka spe!ei-s hebben reeds Iran
voornemen te konnon gegeven aan 't Minor tourne
ment" deel te nemen, o, a.: Owen Jonen, Herbeit
Jacobs, Ingoldsby, K. M, Jackson en uit Duitschlan
Schwann, prijswiuner op 't Haupttuinier te Loipzig.
In den internat, wedstrijd van eindspelcomposities
uitgeschreven door 't Kigaer Tageblatt", hebben de
prrjsrecht'TS Andreas A-charme en Johann en Car
Behting de prijzen aldus toegekend:
I (33 roebels) : Conrad Erlin, Wennen.
Iï('2"> roebels) : Hi/Lunch Cordcs, Berlijn.
III (15 roebels) : D.s. J. Jespi-rsHn, vendborg.
Eervolle vermeldingen : i-'. Ainelung te Delprat en
O. Nemo ;e Weenen.
EXGELSCHE PARTIJ,
Gespeeld te Londen 22 Juni jl.
Wit. Zwait.
Curt YOU Jiardeleben. Ilichard Teichmann.
l e-i C»> gegeven zet is
noodza
2 P 13 !? «i fit 1,5 P e7
3 «?!$ d5 6 e<15: D (15:
P f6 geniet togonv,oor- 7 (U
dig de voorkeur, leidt Gewoonlijk geschiedt
echter in den regol tot dit een zet later, na 7
minder iuteressaute out- O, II d7.
wikkelingen dan da. 7 6(11
4 D !l4 i'öDe zet K gl lijkt
sterDeze door S!einitz aan- kor dan hij is. Bijv. K g4
Alle sterk gekleurde soorten monlwater kleuren
ook de tanden, ia het bijzonder op de van email
ontbloote plekken, de spleten, enz. donkerrood
door vorming van kalk-lakken. Ook bij deze
onderzoekingen bleek Odol het beste mondwater
te zijn, namelijk het eenig onschadelijke, het
eenige, dat de tanden noch aantast, noch kleurt.
Terwijl bij voorbeeld het verlies, dat een tar,d
door salicylzuur-mondwater ondergaat, 8 tot 30
pCt. bedraagt, is dit verlies bij Odol steeds ge
lijk nul.
Magazijn KEI/ERSHOF", NicjnvemHjk 196.
Zijdenstoffen. Grootste sorteering zwarte
en gekleurde, etfen, gewerkte en gedatnasseerda
Zijde, Satijn en Surah. De nieuwste des
sins en kleuren steeds voorhanden.
SCHADE & OLDENKOTT.
H. RAHR te Utrecht.
Pianofabriek.
Binnen- en Buitenl. Muziekhandel.
Amerikaansche Orgels.
Ruime keuze in Huurpiano's.
Dames - Heeren
Wandelaars,
Wielpyders,
Hengelaars
en allen die op hunne zomertochtjes
een praktisch Kleedingstuk willen
medenemen, zoodat gij de parapluie kunt
thuis laten, Koopt bij
Waterproof llegenmantellje
GEWICHT £09 GRAM.
Kan in de zak medfgenomen worden.
Prijs ? 7.50,
in Grijs en Zwart.
lllllllllimillllMIMIHIIIItllllllllMMIMIIIIIIIIIMIIIimlIimmilllllinillllllll
8 c4, D el -j- 9 K e3, ed4:
10 P bd2 enz. De Redac
teur speelde in een
tournooipartij (remise) tegen
Teichmann eveneens ed-4:
8 cd4:
De isoleering van den
pion is van weinig belang.
Zwart moet steeds vour
d5 op zijn hoede zijn.
8 R d7
9 P c3 D cO f
De dame wordt hier
van alle kanten bedreigd.
Beter was D f5.
10 R e3 aO
Deze zet verhoogt
slechts de bezwaren van
00-0. Teiehmauüspeelt
de opening niet gelukkig.
11 0-0 l' d5
12 T iel!
't Zwakke van D 06
treedt nu duidelijk aan
't licht. Teichmann weet
zich echter zeer handig
uit zijn benarde politie
te redden.
12 P c3:!
0-0 p? dan 13 U aö:!,
P bG 11 da enz.
33 !)<?:>: P e5
14 der>: 111)5:
15 D dl fe5:
10 P dl'.
P 05: zou tot aardige
wendingen hebben geleid.
Bijv. l G P e5:, 11 du I 17
<:4, 0-ü13 eV>5-, D c5:
en Zwart staat iets beter
dan Wit.
20 f4 D f7
21 D g5 0-0
22 fc5: R e?
23 D g4 D c4
24 D d7 R c5!
Na. dezen zet is Wit's
aanval geheel afgeslagen.
DJ zwakke pionnen op
den D-vleugel zijn nu een
groot nadeel voor Wit.
25 R t-5 D c5: f
26 K hl
26 D dl dan D d4: 27
ede:, T fdS 28 T f.11,
cG met voordeel voor
Zwart.
20 T f7
27 D e8 D c4
28 D c4:!
De zw. dame dreigde
verwoesting onder de pi
onnen aan te richten.
28 bc4:
2!) T abl 1)6
cG was in ieder opzicht
beter, vooral met 't oog
dekking van c-1.
eO
T e7
T d8
T (13
T e3:
ca kwam in
3.1:1K f8
10
17 P 1)5:
]S D d3
19 D 15
D f7
il>5:
I) cl
R dO
op de
30
31 T 1)2
32 T be2
33 T c3
Ook
meiking.
34 T c3:
35 K gl
36 T el!
Achterna blrekdat'f e5
hier de juiste zet was.
Teichmann bood hier re
mise aan, daar hij ten
onrechte in de meening
verkeerde, dat Wit met
al remise kim forceoren.
Bijv. cG 37 a-t, bal: 33 T
c4:, T a7 en Zwart wint.
De derde partij werd Dinsdag 25 Juni gespeeld.
v. Bardeleben. opende met oen G u ico piauti. Door
een ongemotiveerden afruil in 't mtddcnspel kreeg
Teichmann een positievoordeel, wat hem successie
velijk twee pionnen inbracht, v. Bardeleben aban
donneerde op den 58steu zot.