DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. No. 955 den anderen als C ? Waarom Konzekwencie, associatie (119), natie (123), doch integendeel redacsie (122) ? Waarom, op dezelfde bladzij, bastaardwoorden in plaats van basterdwoorden, volgens de gewone uitspraak en terwijl de Woor denlijst (3e druk) zoowel basterd als bastaard heeft, doch alleen basterdnachtegaal en basterdsuiker ? Zeker, de schryftaalhervorming bedoelt onder meer, het naslaan der Woordenlijst onnoodig te maken. Waarom dan echter Nederlandsch en zulke bijvoeglijke naamwoorden met een hoofd letter ? Toch niet omdat De Vries en Te Winkel het aldus beslisten ? wat wij immers eveneens moeten naslaan. En goddelijk dan ? Dit mocht op die manier, dunkt mij, minstens wel een vette hoofdletter krijgen. Zoo blijkt alweder, hoeveel een enkele dwaas kan vragen. Ik wil hopen, dat het niet meer zij dan sommige wijzen vermogen te beantwoorden. Door de schrijftaal naar de spreektaal zelfs van beschaafde lieden te wijzigen, komt men tot allerlei zonderlingheden. Zoo schrijft prof. G. H. Lamers (De wetenschap van den godsdienst) geregeld: »hoe langs hoe meer". Deze kluchtige schrijfwijs valt niet anders te verklaren dan door de om standigheid, dat »hoe langer zoo meer", zeer snel uitgesproken, ongeveer als »hoe langs zoo meer" klinkt, wat ik elders wel aantrof, b. v. in De Standaird, naar ik meen. Verknoeit iemand nu bovendien zoo in hoe, dan krijgen wij het raad selachtige »hoe langs hoe meer" te lezen, dat met elke soort van taal een loopje neemt. Indien wij, liever dan de schrijftaal, de spreek taal trachtten te hervormen, zou de logica, de goddelijke »konzekwencie" erbij winnen. Op zekere hoogte van ontwikkeling is de taal niet het middel om elkander iets toe te roepen en zoodoende, desnoods met hulp van gebaren, eenigszins begrijpelijk te worden; maar om uiting te geven aan het logisch denken ook in zijn fijnere fijnheid. Naar mijn bescheiden meening deden wij beter wanneer wij daartoe nieuwe hulp middelen zochten dan wanneer wij oude overboord werpen. Doch geheel nutteloos schijnt het mij, over de spelling van consequentie te haspelen en daarbij de consequentie geenszins te betrachten. DR. H. J. BBTZ. mimmiiiiiiMiiiiiii imiiiiumiHiiitiii NIEUWE UITGAVEN. Dr. M. W. BEGEKINCK. »De biologische weten schap en de bacteriologie". Delft, van Marken's Drukkerijgenootschap. iiiiiiiiiiniiiiiiiii iiiimimiiiiiiiiiiii kent, dat het leger door uw beleid voortref felijk was georganiseerd, dat het tractaat van vriendschap en bondgenootschap m et de Re publiek van Genua gesloten, uw werk is. De snelle verovering van het voormalig prins dom Oneglia, de bezetting van Vintimiglia, van de stad Oneglia, van Loano, eindelijk het forceeren der bergpassen van Tende, dit alles heeft onder uwe aanvoering plaats gehad. De burger-generaal Masséna schreef aan het Comité: »De burgers-representanten Robes pierre en Salicetti hebben de operatiën van het leger gevolgd, hunne leiding en hun voorbeeld in den strijd heeft niet weinig toegebracht tot ons succes." »Het vaderland is u de hoogste dankbaar heid schuldig, ge hebt onzen naam met fier heid gedragen. Waarom komt nu die nevel dat onwaarschijnlijk gerucht van uw hu welijk mijne blijdschap storen? Wij hebben beiden onzen plicht voor de Republiek ge daan en toch smeed men plannen tot onzen val. Kom zoodra mogelijk naar Parijs! Ik vertrouw op uw ridderlijk karakter. Ik reken op uwe hulp tot in den dood! Geloof mij uw MAXIMILIEN." »l'anjs, 23 Prairial, an II. Dit was de inhoud van den brief, dien Augustin in de linkerhand hartstochtelijk samenperste, terwijl hij met de rechter zijne oogen bedekte, vreezende, dat men zou ont waren, hoe de Jobstijding hem tranen af perste. Opgeroepen, juist nu, terwijl alles hem tegenlaehte in het heerlijke Nizza, na het volbrengen van een luisterrijken veld tocht in Noord-Italiëonder Dumerbion en Masséna, terwijl zijn vriend en raadgever, de brigade-generaal Buonaparte,, de leiding der artillerie met de volste energie had ge voerd. Zoodra hij de lezing met ontroerde stem had voltooid, was Henriëtte zwijgend, met wijd opengesperde oogen in haar leunstoel teruggezonken, had Charlotte luid schreiend zich aan hare voeten geworpen. Zij hadden steeds haar best gedaan, Augustin alleen te doen optreden. Zij waren zeer langen tijd de gasten der vriendelijke Humberts te Vesoul geweest, terwijl Augustin zijne inspectiereis door de departementen maakte. Eerst na de schitterende campagne in het Zuid-Westen van Sardiniëhadden Henriëtte en Charlotte zich bij hem gevoegd hadden zij aan de feesten deelgenomen, den overwinnaars te Nizza bereid en nu juist hadden spionnen, naijverig op Augustin's voorspoed, over hare verschijning naar Parijs geschreven. Deze laatste had zich snel hersteld. W. HORNUNG. »Een ongenoodigde gast". Vrij naar het Engelsch. Nijmegen, Veenstra & Co. Dr. A. Kui.ji'EB. »De Christus en de sociale nooden en democratische klippen". Amsterdam, J. A. Wormser. Dr. H. J. A. M. SciUËi'MAN, »Herodus en Petrus." Kede, uitgesproken in de kathedrale kerk van St. Jan te 's Hertogenbosch, op 22 September 1895. Utrecht, Wed. J. R. van Ilossum. «Statistiek van het gevangeniswezen over het jaar 1894." 's Gravenhage, van Weelden & Mingelen. »Gerechtelijke Statistiek" van het Koninkrijk der Nederlanden. 1894. 's Gravenhage, Van Weel den en Mingelon. J. II. Vos. »De criminaliteit der jeugd en de taak der volksschool." Een ernstig protest tegen het besluit der Ned. Juristenvereeniging in zako schoolarrest. Veendam, M. D. de Lange. W. BODE. »Rmlolf Henneberg", Wien. Gesel! schaft für vervielfiiltigende Kunst. Kol. m. 13 Abbildgn. u. 4 Taf. G. BRANJIT. >Grundlinien der Philosophie v. Thomas Hobbes, imbesondere seine Lehre vom Erkennen". LITCAS CISANAI H. :.Saminlu!ig v. Nachbildungen seiner vorzüglichsten Holzschnitte u. seiner Stiche", hergestellt in der Reichsdruckerei in Berlin u. hrsg. v. Fr. Lippmann. Berl-, G. Grote'sche Verl. Buchli. Gr. fol. m. Bildern auf 55 Taf. H. FRiEs-Sc'irwENZEx. »Freie Liebe''. Roman aus dem Künstlerleben. Berlin, F. Fontane. O. GERL.VXD. sPau], Charles und Simon Louis du Ry, Eine Künstlerfamilie der Barockzeit. Stuttgart, Paul Neff. »Jahresberichte für die neuere deutsche Litcraturgeschichte." Hrsg. v. J. Elias u. M. Osborn. Stuttgart, G. J. Güschen. J. KELI.E. Die deutsche Dichtung unter den frankischen Kaisern, 1024?1125. Leipzig, G. Freyiag. M. RMEGKUE. »Aus der Gesellschaft". Roman. Berlin, E. Fontane & Co. A. RAUW-:n. »Fragen der Liebe." Eine biolo gische studie der Dichtkunst des scheidenden Jahrhunderts gewidmet. Leipzig, Ed. Besold. G. SAMAROW. »Auf den Stufen zum Thron." Historischer Roman. Breslau, Schlesische Buchdruckerei. A. SCIIÜBMANN. »Die Deutsche Buchhandlung der Neuzeit and seine Krisis." Halle, i Buch handlung des Waisenhauses. WOLCOTT BALESTIER. »Benefits forget". A novel. Londen, W. Heinemann. M. E. BBADJION. »Sons of fire". London, Simpkin Marshall & Co. A. CONAN DOYLE. »The Stark Munroe Letters 1881?1884. London, Longmann, Green & Co. G. H. B. WRIGIIT. >>Was Israël even in Egypt'? or a lost tradition." London, Williams & Norgate. LLERLEI niiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii Hij wierp een onderzoekenden blik vol liefde op het bleeke gezichtje van zijne Henriëtte. Zij vloog plotseling van haar zetel, en wierp zich hartstochtelijk in zijne armen. Nu eerst sprongen de tranen uit hare oogen, en sidderde zij van ingehouden schrik en smart. De echtgenooten hielden elkander lang en zwijgend omarmd. Niemand sprak. De twee vrienden, die ter zijde ston den naderden. De eerste, de jonge generaal Napoleon Buonaparte, dien men te Nizza »le favori et conseitter intime de Jtobeyiierrc Ie jeune" noemde, wenkte den tweeden nog even te wachten. Deze tweede was een groot vriend der Robespierres en der Duplays, de Italiaan Filippo Buonarotti, wiens geniaal klavierspel de Donderdagsche gasten van Madame Duplay zoo dikwijls had verheugd. Het Comitéhad Buonarotti in Januari 17!)i als buitengewoon Commissaris naar Corsika gezonden, maar daar dit eiland door de Engelsche vloot werd geblokkeerd, kwarn hij naar Nizza, waar Augustin hem bekleedde met de waardigheid van buitengewoon Com missaris der pas veroverde steden Oneglia en Loano. Hij was opzettelijk naar Nizza teruggekeerd, om een feest ter eere van Augustin te vieren. De generaal Buonaparte legde zijne hand op Augustins schouder. Deze keek even op, en begreep zijn vriend. Hij richtte het hoofd omhoog. Henriëtte zag hem met vochtige oogen aan, en glimlachte. Zij wilde moed toonen. Zij geloofde in Augustin. Zij was minstens even dapper als hij, dacht ze, en wilde het hem bewijzen. Buonaparte reikte Augustiu de hand, e» sprak met zijne doordringende scherpe stem: »Er moet krijgsraad gehouden worden, mon cher.' De tijdingen uit het vijandelijke kamp zijn hoogst belangrijk! leder van ons kan advies geven ieder doe zijn best Augustin van raad te dienen!'' Hij greep een stoel, en schoof dien naar het tafeltje, waarbij Augustin had gestaan. Allen zetten zich. Charlotte veegde met drukke gebaren en korte, onderdrukte kre ten hare oogen af. Henriëtte poogde telkens te glimlachen, al getuigde de doodelijk bleeke tint van hare wangen van onuitgesproken zielsangst. De zon van Nizza scheen over den weelderig bloeienden tuin, die vóór hen lag, de gloed der middaghitte golfde om hen heen, maar niemand hunner blikte naar den tuin zij hadden hunne oogen gevestigd op den generaal Buonaparte, die zijn advies het, eerst voordroeg. »De zaak is zeer ernstig, wc* au/is ?' Niet, omdat Augustin's huwelijk onmogelijk langer verborgen kon blijven. In het geheel Wilhelm II beoordeeld door een Engelschman. De graaf van Lonsdale, aan wien de onder scheiding te beurt viel, Wilhelm II eenige weken te logeeren te hebben om te jagen, een eer die hem op 50,000 pond kwam te staan, zegt van don Duitscben keizer'het volgende: Het is een toer om ko^l te blijven, wanneer ik van hem ga spreken. Mijn bewondering voor hem heeft geen grenzen, mi<-schen wel omdat ik meer dan iemand anders wellicht, en stellig meer dan n van zijn onderdanen, de gelegenheid heb gehad, hem te loeren kennen in zijn buitenge wone eigenschappen en bekwaamheden. Buiten gewoon is hij in ieder opzicht; hoe velen van mijn vrienden ook mannen van beteekenis en groote mannen zijn, ik kan bij hem niemand ver gelijken. Ik geloot' niet dat Bismarck grooter is; moet ik een man noemen die hem nadert, dan valt mijn keus op Moltke. Zijn begrip, zijn energie, zijn scherpzinnigheid, zijn hoog standpunt tegenover alles wat hem belang inboezemt, zijn geheugen, maar vooral zijn inzicht in de toekomst, zijn gewoonweg ongeëvenaard, en vereonigeri zich ir. zijn wezen op de zeldzame wijze, die het kenmerk is alleen van geniale naturen. Xijn detailkennis, vooral van militaire zaken, ip phenomcnafil, en brengt de vakmannen in de groots'e verbazing. Hij liet mij bijvoorbeeld de barakken zien, leidde mij rond door de chambree's, deed de kasten open, be schreef tot in kleinigheden de uitrusting deimanschappen, van den chako of tot aan de sokken toe. noemde den prijs van ieder voorwerp, gaf op hoeveel er van noodig was. vertelde mij de bijzonderheden van het proviandeeren met het aantal en het gewicht der brooden die ieder man ontvangt incluis, enz. Een ander voorbeeld. Hij liet mij te Potsdam de nieuwe beeldhouwwerken, schilderijen en fotografien zien, kende tot in het scrupuleuse toe van elk stuk de wordingsgeschie denis, d.n ouderdom, den naam van den maker, en wist daarbij de gezegden, waarmede eenmaal zijn vader of zijn grootvader het hem had gegeven. Toen wij eenigen tijd later de stal len bezochten, bleek de keizer nauwkeurig ieder paard te kennen, zijn afkomst en prijs, het zadel, enz. Toen hij onlangs, gedurende zijn verblijf in Engeland de havenwerken van l'ostmouth bezichtigde, ontwaarde hij een mot hout geladen duitsch schip. Tot ons aller groote verbazing deelde hij ons dadelijk mede, dat dit schip van Noorwegen kwam, en bestemd was voor die en die haven. En het was juist wat hij zeide. Maar hoe kwam hij er aan V Bij de manoeuvres in Pommeren overtrof hij alle generaals' in matelooze energie en werkzaamheid. Geen onderdeel der operaties, hoe klein ook, en hoe ver ock llllltllllllllllllHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIlllllllllllllllllllllllllllllll niet! Augustin kan in een brief alles eerlijk meedeelen een man als Maximilien Ro bespierre moge zulk een huwelijk eene fout vinden, eene misdaad zal hij 't niet noemen. Mijn dappere kameraad Hoche is niet gevan gen genomen, omdat hij trouwde, maar omdat hij het (.'omiti' een ongepasten brief vol verwij ten schreef. Het ernstige van onzen toestand is de positie van Maximilien zelf. Hij heeft fouten begaan. De geheele plechtigheid van la F ('te d rKtre Suprtme had hij behooren te beletten. Het bleek nu te veel, dat hij al stil dictator der Franschen is in zedelijk en gods dienstig opzicht! Het gejubel des volks maakt hem hatelijk in de oogen zijner ambtgenooten. Zijne wet van 22 Prairial zal een wa pen worden tegen hem .... Schoften, als Barras, Fréron eii Fouchézullen hem ten val brengen. Augustin kan niet naar Parijs terugkeeren.. ? ?" Een luide uitroep klonk door de veranda. Augustin was van zijn zetel gerezen, getrof fen door eene hevige ontroering. »Als Maximilien roept, moet ik komen! Mijn geweten zegt het mij al krimpt mijn hart ineen van vlijmende smart." - »Je moogt naar Parijs terugkeereu, Jiion cl/er Augustin!" viel Buonaparte in.?»Maar je moet je voorzorgen nemen. Je bent nu mili tair commissaris van de Aljicx iiiariliincn. Doe een beroep op het leger van Italië, dat je zoo dapper hebt aangevoerd bij de inneming van Vintimiglia en Oneglia. Ik steun je Mas séna is op je hand ! Laat ons saam naar Parijs trekken maar aan het hoofd van ons overwinnend leger. Ik sta je er borg voor, dat het mij gelukken zal de Conventie te omsingelen, de conspireereiide praters uit elkaar te jagen en een nieuw gouverne ment in te stellen onder het consulaat van Robespierre, Couthon en Saint-Just!" Allen zwegen. Met aarzelende verbazing zag men den kleinen generaal aan. Plotse ling zei Henriëtte met vaste stem: »Burger-generaal! U is een groot vriend van mijn Augustin! Maar hij mag uw raad niet volgen! Zijn leven is eene opeenvolging van nobele daden: Toulon, Vesoul, Oneglia! Hij mag den weg van wet en orde niet ver laten, dat doet geen Robespierre'" Augustin zag haar met stralenden blik aan ?-- en drukte een brandenden kus op haar fijne, witte hand. »Mag ik ook een woord in het midden brengen r1'' begon Buonarotti.?»De poli tieke toestand is niet zoo zwart, als de gene raal hem schildert. Maximilien kan op de meerderheid der Conventie rekenen. We hebben er in December en Januari over ge sproken. Ik hoor hem nog zeggen: »La iitaaftt' voorvallende ontging aan ziju waarneming. Zoo was ik bij een groep officieren die te vergeefs een van de regimenten op het spoor trachtten .te komen. Ik vertelde hun waar het zich bevond. »IIoe weet gij dat", vroegen zij mij, en ik kon ten antwoord geven : »de keizer heeft het mij ge zegd." De keizer is een buitengewoon man, want zijn belangstelling, en zijn diepgaande kennis der dingen strekt zich over alles uit. Hij is een even uitstekend zeeman en zeeofh'cier als koloniale specialiteit. Het is onbegrijpelijk. Men kan van hem zeggen: geen profeet is geëerd in zijn eigen land, want ik ben overtuigd, dat de Duitschers de genialiteit van den keizer niet genoeg waar deeren; omdat zij niet in de gelegenheid zijn, hem van dichtbij te zien. Toen hij de regeering aanvaardde, was men van oordeel dat zijn temperament en zijn jeugd wel eens gevaarlijk konden worden voor den vrede. Wat is daarvan waar geworden 't Het leger is onder zijn bestier het beste ter wereld gebleven, de vrede is niet gestoord, en in aanzien klimt Duitschland bij de mogendheden. De keizer heeft in deze weinige jaren meesterlyk begrepen, hoe hij overal in het buitenland, vooral in Engeland. zich de achting kon winnen, en wie zijn scherp verstand, zijn genialen aanleg, beter leert kennen, zal onvoorwaardelijk zijn warm bewonderaar wor den, en mij gelijk geven in mijn bewering, dat hij een der grootste mannen is, die de wereld heeft bezeten. Het eenige gebrek dat hij misschien heeit, is zijn jeugd, en dat geneest bij den dag, vaak zelfs maar al te snel. De keizer kan zich niet voor stellen, dat de lieden in zijn omgeving niet ook zijn alles overzienden geest bezitten, zijn energie en zijn temperament. Maar ik prijs het land ge lukkig, dat zulk een vorst heeft, en ik ben ervan overtuigd, dat aan de bekorende eigen schappen van Wilhelm II ook de duitschers zelf eenmaal hem gerechtvaardigde waardeering zullen brengen. Oud Amsterdam in het Panorama. Het is inderdaad zeer de moeite waard een uurtje te besteden aan het bezichtigen van de curieuse verzameling platen, prenten, portretten, afbeeldingen en voorwerpen, alle betrekking hebbende op Amsterdam zoo ais het vroeger icas, thans tentoongesteld in de kunstzaal van het Panorama-gebouw. Iedereen, die belangstelt in de hoofdstad moet eens gaan zien hoe het voor heen hier was ; hij zal dan tot de ervaring komen, dat het in dien zoogenaamden goeden ouden tijd toch niet zoo heel erg veel beter was dan tegen woordig en dat in menig opzicht Amsterdam met reuzenstappen is vooruitgegaan. Voor ouderen van dagen, die zich nog uit hun kindsheid ver schillende gebouwen en instellingen, die nu ge sloopt of verdwenen zijn, herinneren kunnen is de verzameling in de Panoramazaal bijzonder belangrijk. De tentoonstelling bestaat uit ruim 450 nummers, waaronder allermerkwaardigste zaken voorkomen, o. m, een ordonnantie »tegen de de la Gonvention est pure ; je n'ai rien d craindre .'" Maximilien is de populairste man van Parijs. Mocht de meerderheid der schurken iets tegen hem vermogen in de Conventie, dan komen alle sektiën van Parijs gewapend te voorschijn, om hem te steunen. Het is nog geen tijd, om te Parijs geweld te oefenen! Ik houd mij vast overtuigd, dat een kort gesprek tusschen de beide broeders de zaak van Augustin's huwelijk afdoende zal regelen en dat Augustin zelf, na al wat hij deed voor de Republiek, te Parijs grooten per soonlijken invloed kan oefenen !" »Eéne batterij is beter dan honderd dis coursen!" antwoordde Buonaparte, terwijl hij ongeduldig de schouders optrok. Henriëtte hield Augustin's hand in de hare. Met eene stem, waarin herlevende hoop klonk, zei ze: »De burger Buonarotti heeft gelijk. Augus tin kan persoonlijk invloed te Parijs oefenen! Hij moet volgens zijn geweten handelen. Hij moet gehoor geven aan de aanmaning van zijn broeder! Ik weet wel, dat wij voor een poes gescheiden zullen worden dat groote gevaren mijn nobelcn Augustin dreigen, maar ik heb van mijn vader, den Vicomte Heetor de Lauriac geleerd, dat onze moed moet klimmen naar mate de gevaren feller dreigen!'' Henriëtte stond op, en trok Augustin aan hare zijde. Zij zag met hare briljante, zon nige oogen hem lang in het open gelaat, en zei met het hoofd aan zijn schouder: »(<a, mijn Augustin! Doe je plicht! Je hebt je niets te verwijten! De overwinnaar van Toulon en Onegiia zal niet behoeven te bukken voor een handvol intriganten ! Necrn ('harlotte mee en breng mij bij de Hum berts te Vesoul. Daar kan ik veilig wachten tot je terugkomst!" Augustin had haar nog nimmer met zoo vurige adoratie aan zijn hart gedrukt als in dit oogenblik. Hij raakte met zijne lippen even de satijnzachte vlokjes van haar voor hoofd aan, en fluisterde: »Ik heb je nog nooit zoo liefgehad!" Buonarparte schudde het hoofd. - »Het is jammer, Augustin! dat je mijn raad niet volgt!" riep hij luide, terwijl hij opstond. »Ik eerbiedig den wil van de cilui/oine Robespierre, maar, als je nu toch naar Parijs gaat, mag ik je dan belasten met mijn uitvoerig rapport Over den utaatkttndirjcn en militairen toestand der lei/cm van l'icmnnt en S/ia>ije. Het is voor je broer Maximilien, niet voor Carnot bestemd." (Wordt vervolyd}.