Historisch Archief 1877-1940
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
No. 957
Inhoud van Tijdschriften.
De Economist van October bevat: Spoorwegen
in Europa en in Amerika, door mr. G. Vissering.?l
Eenige opmerkingen naar aanleiding van de statis
tiek der Bedryfsbelasting, door C.S. Economische j
Kroniek. Handelskroniek.
Inhoud van Eigen Haard No. 43. De dochter
der lijkraaf door P. van Assche. Hoenders
en Hoenderrassen door L. C. van Balen (met afbeel
dingen ) (slot). In den wijnkelder (metplaat).
De Spoorweg- en Zeepostdienst in Nederland
door C. J. Beelenkamp (met afbeelding).
Een monument voor de Ruiter in Hongarije
door Jo de Vries (met afbeeldingen.) Ver
scheidenheid : StoJces. De uitvinding van de
stoomboot. Een nieuwe Stethoskoop. De
wespenjacht te Parijs. Het oudste herbari m.
Wat een epidemie kost. De diepte van den
Oceaan. Feuilleton: Toch de waarheid.
Advertentiën.
LLERLEI
Joséphine deBeauharnais
vóór zij Keizerin was.
Tl ?«-"?'
In z\jn nieuwe Revue biblio-iconographique
publiceert Pierre Dauze een tot heden onuitge
geven autograaf van Joséphine de Beauharnais,
de latere keizerin. Het is een brief, gedateerd
den 28sten Nivóse van het jaar III; Joséphine
vraagt daarin om gehoor by VaJier, lid van het
comité»de Süretégénérale", ten einde haar echt
genoot te verdedigen, die was gevangen genomen.
Zy kondigde aan Vadier een memorie aan, die
volledige opheldering en rechtvaardiging zou geven
voor Alexandre de Beauharnais, »dien men niet
behoort te verwarren met Beauharnais den oudere,
den ex-constituant, vijand van de Republiek." Zy
betuigde dat Alexandre nooit was afgeweken van
zy'n beginselen, dat hy volbloed republikein was,
en in het tegenovergestelde geval noch haar
achting, noch haar vriendschap zou hebben be
et en. »Myn gezin", zoo schreef zij, »is een
republiekeinsch gezin; vóór de republiek was er
geen onderscheid tusschen my'ne kinderen en de
sans-culotten, en ik hoop dat zij der republiek
waardig zullen zy'n. Ik schrijf u ronduit, als een
sansculotte montagnarde, het gaat mij als u, ik
geloof niet aan vaderlandsliefde zonder braafheid,
zonder deugd ... als gij ken ik geen pardon; ik
juich uw gestrengheid toe; maar ik mag niet
instemmen in de verdachtmaking van mijn man...."
Vadier bleef echter ook jegens Joséphine zonder
pardon; zy kreeg geen gehoor, en in de maand
Juli van 1794 beklom Alexandre de Beauharnais
het schavot.
Smaak.
Met wat voor fraais de Amerikanen en an
deren hun salon opsieren, blijkt hieruit, dat
het vervaardigen van »célébrités contemporaine»",
of »célébrités parisiennes" te Parijs een
voordeelige industrie is, voornamelijk door fotografen
gedreven. De vervaardiger sly't in honderd kwa
liteiten zijn afbeeldingen van M. X., minister
president, mlle Y., divette van het café-concert.
Hij geeft aan zijn »sujet" een prachtexemplaar
kadeau, in album- of kabinetformaat, en dit
presentexemplaar kan er best af, want naar alle
landen van Europa en over den Oceaan reizen
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimniiii
de conterfeitsels der parijsche beroemdheden ;
de salontafels van New-York en Chicago dragen
geheele verzamelingen ervan, om den bezitter
het cachet te geven van een mondain man, die
op de hoogte is van zijn tijd. De rijk geworden
varkenstelers bladeren op regenachtige dagen in
de collectie »députés francais," van »artistes des
théatres parisiens," enzoovoorts. Zelfs bestaat
er, naar men zegt, een album van notabele pa
rijsche kooplieden. Waarom ook niet?
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiiimiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiimiiiiii
deelneming van Eléonore, die zich als de
weduwe van Maximilien beschouwde. Ze
onderhield eene geregelde correspondentie
met den generaal Napoleon Bonaparte, van
wiens groote militaire heldendaden Europa
van 1795 tot 1799 begon te spreken. Zoodra
hij het zwak bewind der Directeurs had
uiteengejaagd (18 Brumaire an VIII), zoodra
hij Eerste Consul was, had Charlotte audiëntie
gevraagd. Bonaparte had haar met voor
komendheid ontvangen, en terstond ver
zekerd, dat hij met den grootsten weemoed
aan zijn edelen vriend, Augustin Robespiere,
dacht. Hij schonk haar terstond een pensioen
van 3600 francs, dat zij later, hoewel
besnoeid tot 1600 francs, ook van Louis XVIII,
Charles X en Louis Philippe had genoten.
Maar de eerste Consul had haar met
buitengemeene belangstelling gevraagd naar
Augustin's weduwe, aan wie hij te Vesoul
de laatste tijding van haar wreed vermoorden
echtgenoot had gebracht, zwerende dat hij
Augustin's dood zou betaald zetten aan de
Thermidorianen. Daar hij zelf was gevangen
genomen in Augustus 1794 als aanhanger der
Robespierres, werd hij eerst veel later in staat
gesteld een deel van zijn eed te vervullen.
Charlotte had veel te vertellen gehad over
Augustin's weduwe. Toen deze te Vesoul den
laatsten brief van haar hartstochtelijk be
minden man uit de handen van Bonaparte
had ontvangen zonk zij geheel vernietigd
op een zeer langdurig ziekbed. Geruiraen tijd
verkeerde zij in levensgevaar, terwijl de voor
beeldige liefde en toewijding der beide
Humberts met de uiterste inspanning haar ver
dedigden tegen den dreigenden dood.
Zeer langzaam -vas Henriëtte hersteld.
Schoon nauwelijks twintig jaren oud, bleek
na hare aanvankelijke herstelling, dat het
mooie donkerbruine hair geheel vergrijsd was.
Zij had nog een jaar te Vesoul vertoefd
toen mocht zij haren goeden vrienden, die
haar op de handen droegen, niet meer tot
last verstrekken. Zij keerde naar Parijs terug,
en nam hare toevlucht tot de réliyieuses van
Passy, waar de hoogbejaarde Mlle. de Huss
de la Martinière haar met geheel dezelfde
moederlijke genegenheid als vroeger ontving.
w
nazzonban.
lowa City, lowa, 8 Oct. 1895.
HH. Redacteuren.
In Xo. 951 van uw weekblad komt voor 't eerste
gedeelte van een schets : »Jong Amerika", van
de hand van zekeren heer Rittner Bos. 't Slot
volgt, maar ik ben zoo vrij dit niet af te wachten,
voordat ik u om een plaatsje in De Amsterdammer
verzocht heb, om zoowel ten bate van uw blad,
als van 't lezend publiek mijne diepgevoelde be
wondering, zoowel voor den inhoud als voor den
geest van genoemd artikel, te kennen te geven.
Er zijn van tijd tot tijd andere artikelen over
de Vereenigde Staten in De Amsterdammer ver
schenen, die me zooals 't onderhavige
vervuld hebben van bewondering voor de degelyke
kennis en de waarheidsliefde van de schrijvers
en daar ze herhaaldelijk voorkomen voor
den smaak van 't lezend publiek. Slechts dat
opstel over 't boek omtrent Willem den Zwy'ger
was wat gewoon, de andere artikelen evenwel
buitengewoon, en, zooals ik zeg, ik moest bewon
deren. 't Is waar, dat ik na slechts een vijfjarig
verblijf in dit land en uithoofde van mijne drukke
bezigheden als leeiaar aan de Staats-Universiteit
van lowa, nog niet in de gelegenheid geweest
ben, alles wat die artikelen meêdeelen op te
merken, maar ik doe mijn best en dank zij dit
laatste artikel heb ik weder eene belangrijke
schrede voorwaarts gedaan, 't Verband tusschen
Russische jenever-poëzie en 't stuk trappen van de
Amerikaansche landbouw- machines is me tot nog
toe weliswaar ontsnapt, en ook begrijp ik de
positie der vrouw in de Vereenigde Staten nog
niet goed, en natuurlyk ben ik als onderwijzer
te weinig met de jeugd in aanraking gekomen om
den knoop van 't opstel van Rittner Bos goed te
vatten, edoch zooals ik zeg ik doe mijn best,
ik studeer onder goede leiding en in verloren
oogenblikken geef ik me over aan 't te kennen
geven mijner diepgevoelde bewondering.
En wat kan men al niet dwalen, als men zelf
tracht op te merken, zonder toelichting van arti
kelen als de hier bedoelde ! Ik schrik, als ik
bedenk (ik ben vier iaren lang onderwijzer in
Nederland geweest), dat 't mijne opinie was, dat
de Hollandsche jeugd zich kenmerkte door »bleeke,
ernstige, wijsneuzige oude mannetjes en vrouwtjes,
die al zoo vroeg met gerimpelde voorhoofden
loopen", en dat ik, na eenige jaren onderwijs in
de Vereenigde Staten gegeven te hebben, tot de
conclusie kwam, dat ze zulk een «contrast vormen
met (de) onbezorgde, vroolijke, wilde jongens en
meisjes" hier. Maar nu weet ik, goddank, dat 't
juist omgekeerd is. Zoo meende ik ook, dat de
gedachte aan de moeielijkheid van 't
broodverdienen, aan Breda, aan Nieuwediep, de post- en
belastingbetrekkingen, eind-examens, hulp- akten,
hoofd-akten, enz. al heel vroeg de jeugdigheid
van de Hollandsche jeugd komt vergallen, dat
er een massa jongelui in Nederland rondloopen,
die tevergeefs dorsten naar wat warmte en genot
IIIIIIIIIIIIIIIIIMIII
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
Gedurende het Directoire werden de geeste
lijke zusters niet verontrust. Henriëtte leefde
rustig en verborgen, wees, weduwe, en ge
heel onbemiddeld.
Maar Charlotte had den Eersten Consul
zeer dringend verzocht in December 1799 om
al zijne autoriteit te gebruiken ten einde Hen
riëtte hare uitgestrekte landgoederen in
Bretagne, haar adellijk hotel te Morlaix en haar
kasteel aan het strand bij de rotsen van
Plouaret terug te doen geven. Bonaparte vermocht
toen bijna het onmogelijke. Hij beloofde
alles en hield woord. De bezittingen der
vicomtes de Lauriac waren nog niet versnip
perd en in verschillende handen overgegaan.
De Eerste Consul wilde staven, dat hij zijn
vriend Augustin niet vergeten had en
Henriëtte was in den zomer van 1800 op
nieuw eigenares van al de goederen, die haar
vader eenmaal bezeten had.
Toen deed zich een zeer eigenaardig ver
schijnsel voor. Henriëtte's bloedverwanten, de
beide markiezen Gontran en Henri Kouxel
de Blanchelande, kwamen met hunne familie
uit Engeland terug, en poogden Henriëtte
te bewegen hunne voorspraak te zijn bij
den Eersten Consul. Doch ditmaal hield
deze laatste zich doof'. Hij wist hoe vijan
dig de geest der bevolking in Bretagne en
in de Vendée tegen zijne regeering ge
kant was hij weigerde met een paar
ennergieke woorden. De jonge markies Henri
Rouxel de Blanchelande, eenmaal door een
ci-devant Terrorist den schilder David?uit
de gevangenis des Carmcs verlost, liet Hen
riëtte geene rust. Hij poogde zoo voorzichtig
en zoo kiesch mogelijk haar te herinneren, dat
zij al in 1793 zijn hart had veroverd stor
menderhand had veroverd hij beproefde
haar onder het oog te brengen, dat zij ate
Augustin's weduwe den beruchten naam van
Robespierre voerde, dat het in alle opzichten
voor haar verkieslijker zou zijn als markiezin
Rouxel de Blanchelande in de wereld terug
te komen.
Henriëtte weigerde zeer beslist. Zij ver
klaarde zich voor goed bij de réligieuses van
de orde der Filles Dien te zullen aansluiten.
Zij zou nimmer terug komen in de wereld,
en dat ze met hun nobelen dorst gedwongen
worden bij 't bitterglaasje en in de Nes aan te
landen. Maar ik heb 't verdoemd, waarde heer
Rittner Bos c. s.! en ben nu getrouwd met
eene Amerikaansche vrouw, heb een lief
Amerikaansch dochtertje en eene goede Amerikaansche
betrekking op een leeftijd, waarop een jongman
in Holland gewoonlijk nu, prosit!
Edoch, ik zie de zaken nu beter in en zal
terdege trachten verder in de geheimen van de
oudmanachtige, dollarmakende, suikergoed-etende,
slaag-krijgende, pauwenjeugd van Amerika door
te dringen. Ik moet wat groote bladen in handen
zien te krijgen, waarin geregeld gewag gemaakt
wordt van 't dollar-genie der Amerikaansche
jeugd (immers, in beschrijvingen van
volksgelaatstrekken neemt een beschaafd man slechts
wat regel is!), en ook moet ik mijn eigen
vak wat beter bestudeeren. Drommels, de schrik
sloeg me om 't hart, toen ik las, waaruit 't
onderwy's in dit land eigenlijk bestond en ik
bedacht dat ik al die vijf jaren slechts verkeerd
gezien had en eigenlijk niet geschikt was, my'ne
betrekking oordeelkundig te vervullen.Een mensch
is toch nooit uitgestudeerd en ik zal maar weer
moedig van voren af beginnen, dankbaar ditmaal
dat ik 't niet zonder autoriteiten behoef te doen
en me in mijne studiën van de Amerikaansche
jeugd en 't Amerikaansche schoolwezen aan de
veilige leiding van artikelen als 't onderhavige
kan overgeven.
Als de heer Rittner Bos den teekenaar
Braakensiek voor de zaak kan interesseeren, dan stel
ik hem voor te trachten, dat de laatste zijn opstel
illustreert en de Amerikaansche school voorstelt,
aldus: een varkensstal met een omheind dak,
waarop natuurlyk eene menigte biggetjes, dicht
op elkaar gepakt en al suikergoed verorberend,
elkaar dollars tegen woekerwinst uitleenen.
Bewonderend, verblijve ik, mijne heeren,
Uw dienaar
J. C. L. VAN STEENBEKEN.
40 cents per regel.
MiiinninHttiiiiiiiMifiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiMiiiiiiiH»
TRA DB
MAB2.
MARTELIS COGNAC
Dit beroemde merk is verkrijg
baar bg alle soliede Wijnhandelaars
en bij de representanten
KOOPMAXS & BRUINIER,
te Amsterdam.
Prijzen van af ? 2.50 per Flest!
die haar zoo zwaar had beproefd. Na het
Concordaat van Pius VII, met den Eersten
Consul in Juli 1801 gesloten, werden de
geestelijke congregatiën op nieuw in eere her
steld. De weduwe van Augustin, de vroegere
Vicomtesse de Lauriac, werd eenvoudig Soeur
Augustine in het nieuw gerestaureerde klooster
der Filles Dien te Passy. Al hare rijke in
komsten stond zij af aan de gemeenschap
der zusters, die haar met buitengewone ver
eering eerbiedigden de jonge
zeven-entwintig jarige weduwe met grijs hair, en
wasbleek gelaat. Toen Mlle de Husséin 1801
overleed, trad Henrictte onmiddellijk met
algemeene sympathie op als Supérieure.
Charlotte kon zeer uitvoerig vertellen van
hare bezoeken aan de nieuwe Superieure,
welke ze heel haar hart had gegeven. Im
mers Henriëtte bleef voor haar de weduwe
van Augustin. Henriëtte sprak met Charlotte
alleen over den geliefden man. Ze herinner
den zich alles iederen trek, ieder woord
uit het tijdperk van zijn huwelijk. Deze ge
sprekken brachten Henriëtte grooten troost
en een stil weemoedig geluk aan. Charlotte
had het nog niet afgezworen om ieder, die
naar haar luisterde, met stroomen van woor
den te overstelpen maar Henriëtte
hoorde gaarne naar haar gesnap, terwijl de
herinnering aan haar kort geluk als een
schitterend sterrenbeeld in sombere duisternis
bleef fonkelen.
Henriëtte sprak soms zelve een paar woor
den om te staven, dat zij Charlotte volgde,
maar zette stil den loop harer gedachten
voort. Zij mijmerde aan dien onvergetelijke!!
avond, toen ze plotseling verplaatst werd
naar de zaal der opera te Parijs, daarna naar
het salon der Saint-Amaranthes waar ze
Augustin het eerst zag eene flauwe scheme
ring. Daarna bracht ze zich die lange wan
deling in den zomernacht bij heldere mane
schijn te binnen, en haar hart begon opnieuw
luider te kloppen want toen reeds had ze
Augustin lief gekregen, zonder het zelve te
beseffen. De zoete herinnering was als een
langzaam aanstroomend rozig licht, dat haar
zacht omvloeide. Zij kon uren zoo peinzen,
en knikte vriendelijk bij alle verdere
uitweiDr. W. GANSER, tandarts te Weenen schrijft
in No. 20 der Medizinische Post over Odol:
Het eenige tot nu toe bekende absoluut
onschadelyke middel ter verzorging van den
mond en de tanden. Het Odol werkt uitstekend
ter vernietiging van den onwelriekenden reuk
in den mond en de keel, zelfs by ziekten.
Prijs per heele flacon ? 1.?Alom verkrygbaar.
Depot van het Dresdener Chemisch Laborato
rium, LINGNER, Amsterdam.
STOOKT
BRUINKOLEN-BRIKETTEN
Verkrijgbaar bij
Handelaren m Brandstoffen.
Deze sedert tal van jaren hier in
gevoerde en op de meeste ten
toonstellingen bekroonde
briketten.geven debeste doofkolen,
houden het langste stand, ont
wikkelen de meeste hittekracht
en zijn daarom in hetgebruikdan
ook veel voordeeliger dan de an
dere goedkoopere merken, die
bijna geen kool geven en stinken.
SS;* Let toe-dat U onder
het merk ^ geen andere
merken gemengd krijgt!
Maprazijii KEIZERSHOF", Niemvendyk 196.
Zij den stoffen. Grootste sorteering zwarte
en gekleurde, effen, gewerkte en gedamasseerde
Zijde, Satijn en Surah. De nieuwste des
sins en kleuren steeds voorhanden.
SCHADE & OLDENKOTT.
H. RAHRte Utrecht
Pianofabriek.
Binnen- en Buitenl. Muziekhandel.
Amerikaansche Orgels.
Enime keuze in Huurpiano's.
IIIIIIIIIIIIIIMIIIIMIlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllim
dingen van Charlotte. Ze dacht aan Augus
tin's afscheid, voor hij naar het Zuiden ver
trok, en zijne terugkomst als overwinnaar
uit Toulon, toen ze, plotseling gehoor
gevend aan de immer sterker sprekende stem
in haar hart, zich zacht in zijne armen vlijde,
en voor het eerst zijn naam uitsprak. Toen
was het volle dag geworden van dat
oogenblik omgolfde haar het gouden zonnelicht
van den heerlijksten zomerdag.. ..
De Supérieure der Filles Dieu werd nim
mer moe over haar zoo kort genoten, zoo
wreed gestoord geluk te denken. Augustin
stond in hare herinnering voor hare oogen
als een vlekkelooze held, een nimmer te evena
ren beeld van onovertroffen teederheid en
weergalooze toewijding. En terwijl ze zich zeer
dikwijls toegaf, om in den schat harer her
inneringen te grijpen, gevoelde ze, dat ze
maar weinig tijd tot leven meer over had.
Gedurig kwam de ziekte terug, die haar te
Vesoul aan den rand van het graf gebracht
had eene chronische hartkwaal, die lang
zaam hare krachten sloopte.
Charlotte Robespierre bleef tot het laatste
toe eene zeer trouwe vriendin voor de nog
zoo jonge Supérieure. Zij droeg met al de
zusters er toe bij Henriëtte's lijden te ver
zachten.
Henriëtte stierf met Augustin's naam op
de lippen, vijf-en-dertig jaren oud, in den
winter van 1810.
Charlotte Robespierre had, toen ze over dit
alles sprak gedurende het dejeuner bij den
hoogleeraar Philippe Le Bas, de arme Hen
riëtte bijna een kwart eeuw overleefd. Ze
gevoelde zich nog flink in Mei 1834, maar
bezweek plotseling den l Augustus van dat
jaar na eene korte ongesteldheid.
Met haar verdween de naam Robespierre
uit de rij der levenden, maar in de historie
klinkt die naam nog steeds raadselachtig,
dan eens bitter misprezen, dan eens luide
toegejuicht. Alleen het oordeel over Augustin
Robespierre luidt eenstemming. Hij was een
held »een Caesar" als Charlotte placht
te zeggen.