Historisch Archief 1877-1940
No. 1068
DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
de diatricts-ca/>tótV&s benoemt. Deze laatsten
zijn 1100 in getal, n voor elk stembureau.
Elk van hen wordt verantwoordelijk gerekend
voor het aantal aan zijn bureau uitgebrachte
democratische stemmen. Het Comitéweet
natuurlijk, hoeveel stemmen door de partij
bij eene vorige verkiezing zijn uitgebracht,
en het heeft zich door een nauwkeurig on
derzoek op de hoogte gesteld van de waar
schijnlijke winsten en verliezen. Blijft het
resultaat beneden de verwachtingen en kan
de captain daarvoor geen voldoende verkla
ring geven, dan wordt hij van zijn post ont
zet en heeft hij zijn politieke toekomst ver
speeld, worden de verwachtingen overtroffen,
dan kan de ijverige captain vroeger of later
op eene goede belooning rekenen. Meestal
is de captain een herbergier of kroeghouder
uit de wijk, die in zijn saloon een druk be
zoek heeft van de zoogenaamde thoughs, voor
het meerendeel menschen met een smalle
beurs en een ruim geweten, en die zijne
sporen heeft verdiend in de kunst om de
vijandige kiezers van de stembus te weren,
de aarzelenden over te halen en de weige
zinden aan te vuren. De captain wordt voor
de door hem bewezen diensten ruim beloond;
op het gebruik, dat hij van de hem toege
stane subsidiën maakt, wordt niet al te
nauw toegezien, en wanneer de partij in den
verkiezingsstrijd overwinnaar blijft, wordt
hem de beschikking overgelaten over som
mige ondergeschikte baantjes, zooals die van
atraatvegers, opzichters bij de reiniging, com
miezen van lageren rang en politie-agenten.
Het toezicht, door de captains op de kie
zers van hun district uitgeoefend, is zeer
scherp en hunne waakzaamheid is buiten
gewoon groot. Want zij weten, dat zij zei ven
geheel in de macht zijn van Tammany-Hall
en van zijn almachtigen boss, die hun met
een enkel woord hunne functie, en daar
mede tevens hun prestige en het gsootste
deel van hun clientèle kan ontnemen. De
meesten van hen deinzen dan ook voor geen
middelen terug, om het critieke aantal stem
men bijeen te brengen af, zoo mogelijk, te
overtreffen.
Sedert meer dan een halve eeuw wordt
New-York door Tammany Hall beheerscht;
alleen gedurende de jaren 1893 97 heeft
de reuzenstad zich aan dit ijzeren juk weten
te onttrekken. Al dien tijd beschikt deze
instelling, aan welke de spotlust der
Araerikaansche caricaturisten een tijger als blazoen
heeft gegeven, over alle stedelijke ambten
en bedieningen en strekt zij hare zware hand
uit over de wetgeving van den geheelen
staat New-York. Tevens beschikt zij over
zeer belangrijke particuliere inkomsten. Het
juiste cijfer daarvan is aan niemand bekend,
behalve aan den bons en aan enkele zijner
medeleden van het bestuur, die aan niemand
rekenschap en verantwoording hebben te
doen. Ook wat de bronnen der inkomsten
betreft, moet men zich tot onvolledige aan
wijzingen bepalen. Tammany-Hall sluit bij
voorbeeld accoorden met zijn cliënten om
hen te verzekeren tegen de afpersingen der
zoogenaamde Black Horse Cavalry, der
aanttlHIIMIIIIMHIIIMIIIMIIMinillllllllüllimilllMlll
naar het Engelsch
VAG
ERE T HARTE.
De Amerikaansche consul van Schlachtstadt was
juist uit de breede Künig's Allee op het pleintje
gekomen waar zijn consulaat gevestigd was. De
huizen daar schenen hem altijd het eigenaardig
onbewoonde uiterlijk te vertoonen van een straat
op het tooneel. De gevels met hun stijf gestreepte
houten luifels boven de ramen, stonden netjes
op een rij en hadden precies dezelfde kleur en
hetzelfde model als men alleen op het tooneel
ziet en de gesprekken die daaronder op straat
gevoerd werden, schenen altijd omgeven door dat
waas van zorgeloos vertrouwen en volmaakte vei
ligheid, dat den acteur in zijn geschilderd perspec
tief van stedelijke verlatenheid omhult. Toch gaf
het een kalme afwisseling met de andere straten
en wegen van Schlachtstadt die eeuwig waren
opI gevuld met krijgsvolk, soldaten die er al even
mechanisch en nagemaakt uitzagen en dagelijks uit
hun doozen //kazerne" of./depot" gepakt en losjes over
heel het aardige in de schaduw der linden dommelende
Duitsche stadje uitgestrooid schenen te worden.
Daar waren soldaten die op de hoeken van straten
stonden, soldaten die houterig in winkelramen
staarden, soldaten die plotseling als versteend halt
maakten bij de nadering van Ofjiziere. Qfjiziere die
vier aan vier over de geheele breodte der straat
flaneerden met hun sabels over het plaveisel slepend,
alle in denzelfden hoek. Daar paradeerden
cavaleaden van roode huzaren, cavalcaden van blauwe
huzaren, cavalcaden van uhlanen met glinsterende
lansen en vaantjes met of zonder staf; daar
kwamen patrouilles of //ordonnansen" onverwachts
de hoeken om; daar waren bestoven kolonnes
infanterie, die doelloos en nergens heen marcheer
den. En 't scheen of allen, tot den laatsten man
toe, waren opgewonden voor dien dienst en
blijkbaar op dezelfde plaats. Midden in den rand
hunner petten onveranderlijk van hetzelfde
model zat een knoop, waarin zich een vierkante
opening of sleutelgat bevond. De consul was altijd
stokers van werkstakingen, en ontvangt, uit
dien hoofde alleen, meer dan een millioen
dollars per jaar. Voor den steun in de
wetgevende lichamen worden prijzen berekend,
die verschillen naar gelang van het belang
der bewezen diensten: een amendement op
een bestaande wet kost van 2500 tot 15,000
dollars; een geheel nieuwe wet natuurlijk
veel meer. Zoo is indertijd door een syndi
caat, dat voor eene in het leven te roepen
nieuwe industrie eene speciale wetgeving
noodig had, aan' Tammany-Hall een prijs
betaald van 60,000 dollars. Drie maanden
nadat de som was gedeponeerd, was de wet
aangenomen. Tammany-Hall kwijt zich
nauwgezet van dergelijke verplichtingen, en
betaalt bij niet-slagen de gedeponeerde som
men terug. Vandaar dat ook mannen van
zaken, die in alle opzichten te goeder naam
en faam bekend staan, geen bezwaar maken
om zich met zulke onderhandelingen in te
laten.
(Slot volgt.)
imimtmuiii
Sociale,
Min. Pierson en de. socialisten. De
oeconomiscke oorlogen in Engeland.
Verzoek om ammunitie. Ken Bel
gische sociaal-democraat. Japan.
Verkorting van arbeidsduur en hare
gevolgen. De middenstand. Pericles
in Amsterdam. Ontvangen boeken.
Prof. Alfred Marshall te Carnbridge heeft
in zijn gang het portret van een werkman
dat hem dagelijks doet vragen: wat had die
man onder andere omstandigheden kunnen
worden. Dit deelde zijn vriend minister
Pierson dezer dagen in de Kamer mede.
In verband hiermede stonden wellicht zijn
woorden van waardeering voor het bestaan
der socialistische partij, wier nut hij erkent;
zij immers houdt niet op, die vraag dagelijks
te doen aan allen, bevoorrecht, door de
bestaande burgerlijke wetgeving, nog zoo
nauw verwant met het recht der
romeinsche heidenen. De socialisten ondervin
den heel wat toenadering. Zou mr. N. G.
Pierson waarlijk ook al besmet zijn ?
Verontrust u niet lezer. Integendeel, laat der
gelijke wijze van waardeering ook van anderer
opinie het geloof in u versterken, dat de tijd
der wederzijdsche verdachtmaking zoowat
voorbij is of althans voorbij gaat en dat de
dagen van gezonde sociale hervormingen
weldra zullen komen. Daarvoor is evenwel
noodig zegt de minister en die kan het
weten, _ dat de socialisten voortgaan hun
krachtigen aandrang uit te oefenen. De boven
bedoelde vraag wijst zoo ernstig op den grooten
invloed der sociale predestinatie en er kan
zooveel ten goede gedaan worden in dit op
zicht. Daartoe bestaat, volgens des ministers
krachtige getuigenis, de noodige homogeniteit.
Reden tot twijfel daaromtrent tusschen den
premier en den minister van justitie behoefde
niet te bestaan. Beiden hebben in hunne ge
schriften het goede van den privaateigendom
overtuigd dat de korporaals door dat sleu
telgat, met e;'n sleutel, hun gelederen opwonden,
de //Hauptmann" zijn luitenants en onderollicieren
kontroleerde, en dat zelfs de generaal, die dezelfde
uniformpet droeg, daardoor onderworpen was aan
een hoogere beweegkracht. In «e buitenwijken,
waar de voorraad soldaten opraakte, stonden
schildwachtshuisjes ; waar die te kort schoten waren «cais
sons" of fouraïewagens. En opdat de militaire
geest het gemoed van Schlaclitstadt/s burgerij steeds
goed doordrongen mocht houden, waren
crpolitiebeamten in uniform, straatvegers in uniform, de
beamten, conducteurs en portiers aan het //B;>.hnhof"
waren in uniform maar allen voorzien van
hetzelfde model pet, die deed vermoeden dat zij
eiken morgen opnieuw voor hun dagtaak werden
opgewonden. Zelfs de brievenbestellers overhan
digden den consul vreedzame facturen, met liet
air van ordonnansen die dépêches van het slagveld
brachten en de consul sloeg aan en gevoelde eenige
oogenblikkeu al het gewicht zijner consulaire ver
antwoordelijkheid.
Toch scheen dit in weerwil van dezen militairen
boventoon, in het minst niet onbestaanbaar met het
volkomen vredige karakter der stad, waardoor het
den indruk, alsof alles maar namaak was, nog
versterkte. Grazende koeien raakten somwijlen ver
dwaald tusschen eskadrons kavalerie en schenen er
niet om te malen; kudden scnapen liepen voor
regimenten infanterie op marscli bij \vrze van voor
hoede of passeerden een voor een de gelederen;
er was geen aardiger en onschuldiger schouwspel
dan een regiment infanterie in volle wapenrusting,
beladen met alle mogelijke denkbare dingen, waar
zij een week lang genoeg aan kouden hebben, van
een opgewekten verkenningstocht naar eeu
onziehtbaren vijand in de buitenwijken teruu'keerend, vreed
zaam te zien gaan bivakkeeren tusschen de groenten
op de Marktplatz."
Niemand liet zich door huu ontzettend machts
vertoon en geweldig optreden ook maar n ogen
blik foppen. Trommen mochten ronvlen, trompetten
schetteren, dragonders m woesieu reu over de KxerHer
Flatz chargeeren o i' plotseling op het gutturaal
kommando van eeu ollicier hun blanke sabels in de
straten laten flikkeren niemand scheen er om te
geven. De menscheu keken even op, om Kudolf
of Max, die dienst had, toe te knikken en gingen
weer hun gang. En ofschoon de ollicieren altijd hun
zijdgeweer droegen en alleen bij de vreedzaamste
gezelschaps-diuers hun zwaard in de vestibule
achterlieten, oogenschijnlijk om het tussclien de
gerechten oogenblikkelyk weer te kunnen aaugespeu i
en heen te snellen om voor het vVaterland" te
erkend, maar niet vergeten er bij te voegen
dat ook dit instituut gebreken heeft. Niet te
verwonderen. Waar een lichtzijde is, daar is
pok een schaduwkant. Geen enkele instelling
is zonder gebreken. Hieruit volgt niet: af
schaffing, wél, wijziging, zóó, dat met het
behoud van het goede, de fouten tot het mini
mum worden verminderd.
Die wederzijdsche waardeering laat tusschen
de patroons en de arbeiders in het machinevak
in Engeland nog steeds veel te wenschen over.
De samenkomst der beide partijen heeft geen
resultaat, dat wat belooft, opgeleverd. De
patroons willen het blijkt allengs duide
lijker de macht der yakvereenigingen ver
nietigen. Ze willen vrij zijn maar geen vrijheid
aan de andere partij laten. De vrijheid der
arbeiders is immers alleen door toepassing
van het oude en beproefde: eendracht maakt
macht, te verkrijgen. De door de patroons
gestelde voorwaarden komen hierop neer: de
leden van den metaalwerkersbond moeten be
loven,dat zij metniet-ledenrustigzullen samen
werken ; de patroons daarentegen zullen het
recht hebben om in dienst te nemen en te
ontslaan wie ze willen, ook leden van den
Amalgamated Society of Engineers. De pa
troons behouden zich het recht voor om met
ieder der werklieden afzonderlijk een contract
te sluiten betreffende overwerk, stukwerk en
loonen, zonder dat de vakvereenigingen daarin
eenigen invloed zullen uitoefenen. En voor de
handhaving of de invoering van den 8
urendag zijn ze en blijven ze oost-indisch doof.
Vergeten we hierbij niet, dat de patroonsbond
van zijn kant met allerlei waardige en on
waardige middelen die ondernemers dwingt
te gehoorzamen, die aan de wenschen der
werklieden zouden willen toegeven. Daarover
heb ik, enkele weken geleden, treffende
mededeelingen gedaan. Bovendien zij herinnerd,
dat débond der ondernemers ook het aan
bod van scheidsrechtspraük heeft verworpen,
waardoor hij de publieke opinie geheel van
zich vervreemdde.
Mochten deze voorwaarden aangenomen wor
den, de krachtige, de van vrijheid getuigende
pijlenbundel zou uiteenvallen en met geringe
moeite zou beurtelings elke pijl gebroken kun
nen worden; volledige willekeur zou weer moge
lijk zijn. Niet te verwonderen dat de ernstige
leiders na zoo langen pijnlijken strijd
nu niet durven raden tot onderwerping. Toch
wordt de verantwoodelijkheid steeds grooter en
drukkender tegenover zoo veel lijden dat honder
den huisgezinnen reeds maanden lang onder
gaan. Begrijpelijk is't.dat een nationaal congres
van alle vakverenigingen zonder uitstel
wordt verlangd. Bij dezen strijd is aller
belang betrokken; het behoud toch of de
ondergang der vakvereenigingen is een ge
meenschappelijk belang, 't Behoeft niet be
toogd te worden, dat, mocht de
vakvereeniging der metaalbewerkers uiteengedreven
worden, die der andere beroepen spoedig zullen
volgen. Beslist dit congres : houdt den strijd
vol, laat het dan er bij voegen : and we will find
the ammunition. Hierop lezer, komt het aan
in elk gevecht. En juist hieraan dreigt gebrek
te komen. Dan kan van strijd, van over
winning geen sprake zijn. E3n ridderlijk
strijder wil zelfs niet vechten regen
ongewapenden; was het onze dappere Tromp
niet, die den vijand eerst van de onmisbare
atnmunitie voorzag. Gaarne vestig ik dan
ook de aandacht van den lezers op de in
dit blad vermelde oproeping van het Cen
traal bestuur der radicale vereeniging. Denkt
strijden, beschouwden de andere gasten deze wapens
uit hetzelfde oogpunt als wandelstokken en
parapluies en bezaten hun ziel in vrede. K u daar, als om
deze zonderlinge tegenstrijdigheid te volmaken, ver
scheidenen dezer krijgers brillen droegen, en ten
spijt hunner doodclijke wapens een min of meer
professoraal air hadden en ten overvloede tot
den laatsten man toe overdreven sentimenteel
en verwonderlijk simpel waren, vond de consul hun
optreden in dit eeuwige Kriegsspiel" raadselachtiger
dan ooit.
Toen hij zijn consulaat aanvaardde, had Schlacht
stadt zich nog van een anderen kant aan hem ver
toond, wel even verwonderlijk, maar waar hij reeds
aan gewoon was geraakt. \\ ant in weerwil van
het krijgsalarm," dat zich echter nooit venier dan
de stad scheen uit te strekken, was Schlachtstadt
en zijn omgeving over de geheele wereld vermaard
voor de fabricage van een ziker soort prachtige
geweven stollen, en de gelederen van zijn garnizoen
telden veel krijgers die in hun landelijke woningen
over hun weefstoelen licengebogen den roem en
de welvaart van het district hadden gevestigd.
Er waren groote kantoren en magazijnen, grooter
zelfs dan de kavalerie-kazemes, waar geen andere
uniform dan die van den brieven besteller werd
gezien. Daardoor kwam het dat de voornaamste
plicht van den consul hieruit bestond, de vlag
van zijn eigen natie hoog te honden door
certificaten af te geven voor verschillende facturen
die de fabrikanten met de noodigc verklaring ter
inspectie aan zijn bureau zonden. Maar, vreemd
genoeg, waren het hoofdzakelijk vrouwen, die ze
brachten, geen klerken, maar gewone
kamerof keukenmeiden, en op drukke dagen kou het
consulaat gemakkel'j}: bij veraissing voor een ver
huurkantoor van vrouwelijk dienstpersoneel worden
aangezien, zoo was het opgevuld en in beslag ge
nomen door wachtende iljideheu.': Hier was het
dat Gretchen, Lieschen en Cliirchen, in liet, properst
mogelijke katoentje eu stevig, maar netjes geschoeid,
haar facturen, iu een stukje krant of eeu blauwen
zakdoek gevouwen, binnen brachten, en ze met door
hard werken min of meer vereelte en afgestompte
vingers, den consul ter omlerteekening voorlegde».
Eenmaal was het bij eeu heel jong ,,Mii leliën" voorge
komen, dat de handteekeniug gevlekt was door den
zwaai van haar vlasblonde vlecht, toen het kind zich
omdraaide om heen te gaan, maar in den regel waren
deze meisjes van gewone bocretiaf komst, evenals haar
Eransche zusteren, vervuld van eeu zekeren
instiuktmatigen ernst voor zaken eu een besef van verant
woordelijkheid, dat Eugelsche of Amerikaansche vrou
wen, van welken stand ook, ten eeneumale ontbreekt.
aan Tromp; toont een afkeer van een strijd
met ongelijke wapenen; verschaft de
weerloozen ammunitie; getuigt van uw waardee
ring voor den arbeid als gelijkgerechtigde
met het kapitaal bij het aangaan van ar
beidscontracten; bewijst een onverminderde
sympathie met het symbool van den pijlen bun
del in Neerlands wapen, de dierbare herinne
ring aan de worsteling voor vrijheid tegen wil
lekeur en dwingelandij! Veel is er noodig;
spoedig geven is dubbel geven en dat is
wenschelijk want hoe lang het nog duren
zal, it is impossible to say.
** *
Inmiddels wordt de engelsche nijverheid
met een strike in de wolindustrie
bedreigdVier honderd duizend arbeiders, bij dit bedrijf
betrokken, hebben het voornemen tot staking
over te gaan als de patroons tot de invoering
van de voorgestelde loonsvermindering. ten
bedrage van 5 percent, mochten overgaan.
Als deze bataillons tot het gevecht overgaan,
verdienen zij, m. i. niet de sympathie die
metterdaad gevraagd werd voor en verdiend
wordt door de metaalbewerkers. De patroons,
in deze nijverheid toch, hebben voorgesteld
door een scheidsgerecht te doen beslissen of
het werkelijk waar is dat de tegenwoordige
toestanden ook tengevolge van de groote
uitbreiding der textiel industrie op het conti
nent de ondernemers dwingen tot dezen
maatregel. Dat is een billijk voorstel; dat
is de goede weg. En de arbeiders altijd
geloovetide dat de engelsche textiel industrie
nog steeds de geheele wereldmarkt beheerscht,
hebben de arbitrage geweigerd. Mogen ze
zich nog bedenken !
* #
*
De belgische socialisten hebben een groot
verlies geleden door het overlijden van den
stichter der groote sociaal-democratische ar
beiderspartij van wier macht, invloed en
coöperatieven arbeid Gent zoovele bewijzen
bezit. Van alle kanten, uit binnen-en buiten
land kwamen telegrammen van. deelneming.
De begrafenis maakte een overweldigenden
indruk. De burgemeester van Gent zfide aan
het graf van zijn mede-raadslid o. m.: Edmond
van Beveren is een onzer politieke tegen
standers geweest en was niet het minst van
allen te duchten ; maar, moet de dood niet een
einde aan onze ergste geschillen maken '? Te
genstanders zoowel als vrienden hebben steeds
hulde gebracht aan de eerlijkheid van onzen
betreurden collega, zoowel als aan zijn recht
schapenheid, zijn gezond oordeel en zijn wel
levendheid.
*»*
De Japansche nijverheid heeft in de laatste
jaren rcuzenvorderingen gemaakt. Deze, in
verband gebracht met de uiterst lage loonen,
deden de vrees voor ecu onoverwinnelijke
concurrentie van dien kant, op de wereld
markt ontstaan. Voor zoover het gevaar
dreigde door het lage arbeidsloon, kan dit,
voor een groot deel, als geweken beschouwd
worden. Volgens het Japauschje blad Kobe
Jleral/l zijn de loonen, sedert lS!)5met 30 pCt.
gestegen ; volgens andere berichten in de
laatste 3 u 4 jaren zelfs met 50 a 00 ten
honderd. De gele arbeiders daar, komen ook
op voor een gepast aandeel in de vruchten
van den arbeid. Zoo heeft, in ,luni 1.1., de
bond van seheepstiramerlieden, door middel
van een werkstaking, de loonen rnet, 22 pCt.
doen verhoogen. Volgens den engelschen
consul te Nagasaki neemt het optreden van.
Dien morgen echter kwam er een kleine op
schudding onder de //Miidclieu" die breiende iu de
wachtkamer haar beurt, zaten af te wachten, toen
de vice-consul den inspecteur van politie het kabiuet
van den consul binnen liet. Hij was natuurlijk in
uniform, en het duurde een poosje eer hij zich
van zijn gewoon, stijf, militair saluut nog iets
.tijver dan dat van de wezenlijke soldaten
kon herstellen.
Het betrof een zaak van gewicht! Een vreemdeling
was dien ochtend in de stad gearresteerd en als
militair deserteur gc'ideiitilieerd geworden. Hij
beweerde Amerikaaiisch burger te zijn en stond
EU buiten te wachten om door dtn consul in
verhoor te worden genomen.
De consul wist echter dat die vreesrlijke be
schuldiging hier slechts een zeer milde bcteekem-i
had. De term militair deserteur" omvatte iedereen
die in zijn jeugd naar liet buitenland was vertrokken.
zouder eerst zijn dienstplicht in het Vaterland te
hebben volbracht. Zijn eerste bemoeiingen in die
zaken waren moeilijk en omslachtig geweest een
verwijzing naar den minister te lierlijn, een
breedvoerige wisseling van dienststukkeu met het
departement der Verecnigde Staten, een toestand
van onaangename spanning en ten slotte de lang
durige ,/voorloopige" aanhouding van een of anderen
onschuldigen Duitsch, geuaturliseerd
Amerikaansch burger te weeg brengend, die bij zijn
bezoek aan zijn geboortegrond vergeten had zijn
papieren mee te brengen. Toevallig echter genoot
de consul de vriendschap en het vertrouwen van
generaal Adlerkreutz, die de 'Ma Divisie
kommandeerde en toevallig bezat dezelfde Adlerkreutz, met
den grijzen snorrcbaard, een dapper soldaat die
aan de spits zijner manschappen steeds ecu krachtig
//Vorwarts" deed klinken, die een even diep
zinnig strategist als militair-organisator was, eeu
ziel zoo argeloos en onbedorven, als zicli ooit
van kinderlippeu openbaarde. Zoodoende was de
uiterlijk barsclie maar innerlijk zachtzinnige veteraan
met den consul overeengekomen, dat hij in gevallen
waar het geloof aan de echtheid der nationaliteit
gewettigd scheen, ofschoon iict bewijs ontbrak,
genoegen zou nemen met des consuls //parole"
voor de opkomst van den deserteur" of het inle
veren van diens papieren zonder de wijdloopige
hulp der diplomatie. Op die wijze had de consul
voor Milwaukee een geacht maar onvoorzichtig
bierbrouwer behouden en voor New-York ecu gezien
worstfabrikant en toekomstig wethouder; maar
een stuk of wat landloopers en reizende handwerks
lieden, die Amerika nooit hadden gezien dan van
het dek der schepen, waarop zij zich hadden
ver