DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND. No. 1068 de jonge arbeiders-beweging, vooral tegenover onderkruipers, den vorm van een schrikbewind aan. Dat zien we in Europa ook zoowel bij de patroons als bij de werklieden (zie boven). Hevige botsingen tusschen politie en arbeiders is geen zeldzaamheid. De consul verwacht dat, naarmate de japansche werklieden niet alleen meer behoeven te strijden om wat te verkrijgen, maar ook te zorgen hebben om het verkregene te behouden, het ongeregelde optreden ongetwijfeld door eene kalme en voorzichtige organisatie zal vervangen worden. * * * In de kolenmijnen van Moravie, in Oos tenrijk, is de arbeidsdag in 1889 verminderd van 11 Va tot 9 uren. Wanneer men de productie en de loon en vergelijkt van het driejarig tijdvak 1886-88 met de twee andere driejarige tijdvakken 1891- 93 en 1894-96, dan zal men zien hoe on danks de verkorting van den arbeidsdag, de productie en het loon zijn gestegen. De Kamer van Koophandel te Brunn, in Moravie, geeft het volgende overzicht: Periode 1886 88 Arbeidstijd HVs uur Gemidd. produktie p. jaar 635 196 ton » » » man 15656 » . » loon » » ir. 315 Periode 1892-93 Arbeidstijd 9 uur Gemidd. productie p. jaar 825,165 ton » » » man 185,80 » » loon » » fr. 395 Periode 1894 90 Arbeidstijd 9 uur Gemidd. productie p. jaar 928233 ton » man 212,84 > loon » » fr. 4,20 Men ziet dus dat het voordeel van den ?werkman wel groot is, maar dat van den kapitalist nog grooter. *** In mijn eerste artikel wees ik erop dat bij de bespreking van sociale aangelegenheden niet uit het oog mag verloren worden, dat de ingrijpende veranderingen die de wereldpro ductie allengs aanbrengt, ook 'n nadeelig overgangstijdperk vormen voor den midden stand. Dit wordt, meen ik, zoo menigmaal ver geten. Hieraan dacht ik, toen ik het antwoord, omtrent het uitgesproken verlangen naar vermindering of afschaffing van den drankaccijns, van den premier las. Dat luidde niet gunstig. Nu, met het oog op het. belang van den arbeidersstand is die afschaffing, helaas! niet dringend noodig. In de gezinnen der werklieden wordt zoo goed als geen vleesch gegeten. Dit is evenwel niet in die mate het geval bij dien breeden zoom der burgerij die aan den arbeiderskring grenst. Voor de huis moeders dezer talrijke gezinnen, voor wie de rekening van den slachter hem tot een schrik beeld maakt, mag de inwilliging van het verlangen zttr weuschelijk genoemd worden. Hierbij doe ik opmerken dat de wet van 24 Mei 1897 betreffende de gemeentefinanciën waarbij de progressieve heffing zoo goed als verboden wtrd, vooral ook ten nadeele komt van den middenstand, 'k Heb voor mij een vergelijkenden staat van de heffing van den hoofdelijken omslag te Goes volgens de nog bestaande vrij sterke progressie en volgens die naar de nieuwe wet. En wat blij kt daaruit? dat de vermindering der laagste en der aller hoogste klassen ten laste komt van den middenstand! Mogen de socialisten wier IMMIIIIMIIIIIIIIimlIIIIMIIIUtlnlIIIHIIMHIMIMIMIIIIlmlMIIIIMIMIIMIIHlmilll stopt en weer waren meegenomen, tot hun militaire plichten teruggebracht en zoodoende waren het humeur en de vrede van twee groote natiën onver stoord gebleven. »Hij zegt" begon de inspecteur barsch, dat hij A.merikaansch burger is, maar zijn. brieven vau naturalisatie heeft verloren. In weerwil daarvan heeft hij aan anderen de bezwarende mededeelmg gedaan, dat, hij verscheidene jaren ia Rome heeft gewoond. Ea," vervolgde de inspecteur,zijn vinger aan den neus leggend, hij zegt dat hij familie keeft in Palmyra, die hij dikwijls bezoekt. Wat dunkt u van zoo'n verwarde en onvertrouwbare verklaring!" De consul glimlachte flauwtjes en antwoordde alleen: «Laat me hem eens zien." Zij traden in de wachtkamer een politieagent en een korporaal der iufauterie stelden zicli in postuur en sloegen aan. Omgeven door een be*onderenden en sympathiseerenden kring van Dienstmadchen zat de beschuldigde, de meest onverschillige van alle aanwezigen; een jongen ternauwernood de kinderschoenen ontwassen. Het was haast onmo gelijk zich een eenvoudiger en onscauldiger, bijna engelachtig uitziend boosdoener voor te stellen. Bij een eigenaardig frische roseachtige huid had hij groote, hemelsch kijkende blauwe oogen en vlokkige gele, vlasachtige krullen als van den Zon negod. Hij kon een uit zijn kracht gegroeide en slecht gekleede Cupido zijn geweest, die van Paphos' strand hierheen was verdwaald. Hij glimlachte toen de consul binnen trad en wischte van zijn volle roode lippen met den rug zijner hand de sporen van een worst, die hij at. De consul her kende den geur dadelijk hij had dien even te voren in Lieschen's boodseliappenmandje geroken. Je zegt; je hebt in Rome gewooud?" begon de consul vriendelijk. Heb je daar je eerste ver klaring ingediend om Amerikaansch burger te willen worden?" De inspecteur keek goedkeurend naar den consul, vestigde een gestrengen blik op den cherub en leunde achterover in zijn stoel om het antwoord op die verschrikkelijke vraag te hooren. »Dat herinner ik me niet meer", zei de misdadi ger het voorhoofd fronsend in kinderlijk peinzen. «Daar, of in Madrid of in Syracuse." De inspecteur was op het punt op te staan; dit was letterlijk spotten met de overheid. Maar de consul legde zijn hand op den arm van den ver bolgen beambte en een atlas van Amerika bij de kaart van den staat New-York open slaande, legde hij des inspecteur's vinger op het blad, terwijl hij tot den gevangene zeide: //Ik zie dat je de namen drijfkracht volgens den minister niet gemist kan worden ook in deze aan verbetering denken. * * * In onze dagen van strijd voor verkorting van den arbeidsduur, mogen pogingen tot verheffing van het zedelijk en intellectueel peil der bevolking, tot ontwikkeling vanhaar kunstgevoel niet cfntbreken. Zóó. denken terecht de leden van de commissie der volks concerten; denken niet alleen, zij doen ook. ? Met onverdeelde aandacht, die niet weinig verschilde van de attentie en de stilte bij de zondagnamiddag-concerten in Artis, genoten 1.1. zondag enkele duizenden van de mees terlijke uitvoering van werken van Weber, Haydn, Rossini, Beethoven e. a. Eén uit voerig programma deelde den hoorders allerlei wetenswaardigheden, omtrent den inhoud der stukken en de daarin genoemde personen, mede. Dit verhoogde het genot. Als verras sing gaf de directeur van het haarlerasche muziekkorpa n solo op de clarinet, uit ».Rigoletto". Stormachtig en herhaald applaus volgde. Een aantrekkelijker), opwekkenden, veel beloyenden indruk maakte deze menschenmassa uit de volkskringen, vau verschillenden rang die als een vrij en rustig blij péle mêle alle rangen, naar believen, innam. Ik vergeleek onwille keurig dezen verheffenden en onderlinge waar deering bevorderenden arbeid, in de reus achtige arena met hare schier ontelbare menschencirkels, bij die van den grooten Olympier. Der commissie mijne beleefde hulde! Amst. 8,9 Dec. '97. D. STIGTEE. BOEKBEOORDEELING. Inleiding tot de staathuishoudkunde doorRichard T. Ely, hoogleeraar aan de Universiteit van Wisconsin, vertaald door mr. D. A. Giel, onder toe zicht van prof. mr. Treub. Amsterdam, Scheltema en Holkema's boekhandel. Een zorgvuldige stelselmatige uiteenzetting is voor eerstbeginnenden in elke wetenschap een eerste vereischte. Om die reden is dit boek zoo aanbevelenswaardig. Ook naar mijne meening is nog geen oeconomisch werk in het Nederlandsch verschenen dat, naast systematische bewerking der stof, zoo ernstig op de nauwe verwantschap met het burgerlijk recht wüst. Wil men zich een denkbeeld vormen van de invloeden waar door de tegenwoordige voortbrenging en verdeeling wordt beheerscht, ook daarvoor is bekendheid met de burgerlijke wetgeving onmisbaar. Het werk bevat vele zeer wetenswaardige noten van den vertaler en van prof. mr. Treub. Die op pagina 190 omtrent de waarde is voor de beoefenaars goud waard. Gaarne zeg ik dan ook prof. Treub na: In het belang van het staathuishoudkundig onderwijs in ons land hoop ik, dat het niet alleen door studenten zal worden ge bruikt maar ook zijn weg zal vinden naar de middelbare scholen waar de staathuishoudkunde onderwezen wordt. D. S. De Engelsche metaalbewerkers. Namens het Centraal Bestuur der Radicale Vereeniging, vragen de heeren Ch. B. Kouveld en J. F. Sikken aan alle democratisch gezin den, die inzien van hoeveel gewicht het is, dat de engelsche metaalbewerkers niet genood zaakt zijn toe te geven wegens gebrek, hun bijdragen te zenden aan het Ned. ArbeidersSecretariaat, Rozenstraat 135. iiiiimimiiiiiiiiiMMMiiiiiiiiiiiiii der sleden aan den Erie and New York Central Railroad kent. Maar ..." Ik weet ook hoeveel inwoners ze elk hebben en welke fabrieken er zijn," viel de jonge man met jeugdige ijdelheid in. Madrid heeft zes duizend en er zijn ruim zestig duizend in ..." //Goed, goed," zei de consul terwijl een gemom pel van //Wunderschön" door den kring luisterende dienstmaagden ging en blikken vol bewondering naar den stralenden beschuldigde werden geworpen, Maar je hadt den naam van de stad moeten ont houden waar je naturalisatiestukken later werden heengezonden." «Maar ik was burger van af het oogenblik dat ik mijn verklaring aflegde," antwoordde de vreemde glimlachend, met een zegevierenden blik naar zijn vereersters, en ik mocht stemmen !" De inspecteur vergenoegde zich, na zijn neder laag in de geografie van Amerika, met een norsch stilzwijgen. De consul echter was nog geenszins zeker van zijn overwinning. Zijn beweerde mede burger was te encyclopedisch in zijn kennis: een slimme jongen kon zich met die reisgids-wijsheid hebben volgepropt maar aan den anderen kant: hij zag er volstrekt niet slim uit. Integendeel. Laat hem maar hier," zei de consul. De inspec teur gaf hem een kort verslag der zaak. De naam van den eherubijn was Karl Schwartz ; wees; sinds zijn twaalfde jaar uit Schlaehtstadt verdwenen. Betrekkingen dood of geëmigreerd. Identiteit, vast gesteld door gevangene's bevestiging en verdere verklaringen. //Kom Karl," zei de consul vriendelijk, toen de deur van het privaat kabinet achter hen dichtviel, wat heb je eigenlijk voor? Heb je wel ooit pa pieren gehad? En als je slim geiioeg waart om de kaart van den staat New-York van buiten te leeren, waarom was je dan niet slim genoeg om in te zien, dat je daarmee je papieren niet kon vervangen ?" »Dat is 't 'm juist!" zei Karl, «maar ziet u, als ik verklaard heb burger te willen wordeu, komt 't precies op 't zelfde neer, niet waar.' Volstrekt niet want je schijnt geen enkel bewijs van die verklaring te hebben; geen stuk hoegenaamd." //So!' zei Karl. Niettemin streek hij zijn kleine, stompe, rozige vingers door zijn vlassige krullen en keek den consul met stralend gezicht aan. , Dat is 't 'm, Li'?'' zei hij, alsof het de eene of andere treurige particuliere aangelegenheid van den consul gold, waarin hij welwillend belang stelde. De consul keek hem een oogenblik doordringend aan. Zulk een verregaande onnoozelhcid was geensIndien lijsten verlangd worden om daarop gelden in te zamelen, dan kunnen die ver kregen worden bij de heeren: P. Nolting, Westerstaat 122; A. A. Beekman, N. Looier straat 102; J. Schinkel van Dijk, Brouwers gracht 13. Inhoud van Tijdschriften. Eigen Haard No. 50. Oda, door S. Hermina Croiset. IV'. Kykjes in het Laboratorium van de firma Kuhn en Co., door Dr. J. C Costerus, met afbeeldingen naar phot. van de firma Guy de Coral te Amsterdam. (Slot.) A. C. Wertheim f Geposeerd (bij de plaat). Ons Logeetje, door M. J. Salverda de Grave?Herderscheê. (Slot). Henriëtte Ronner, Katjes (naar de schilderij i" bet bezit van den heer C. D. Reich Jr. te Amsterdam) Een Indisuh portret in het Rijksmuseum, door S. Kalff, met af beeldingen. Het jongetje in de sneeuw, naar het Engelsch van H. D. Lowry. Feuilleton. Advertentiën. Wetenschappelijke Bladen. December 1897. Groothertogiu Sophie van Saksen. (Prinses der Nederlanden). Alcoholische gisting zonder gistcellen. D : liefde en haar invloed op de beschaving der Latijnsche en Germaansche vol keren. I. De verschrikkingen van BritschIndië. Over het betrekkelijke onzer kennis. De «Revue des deux mondes". Serum tegen pest en tegen de gevolgen van den slangenbeet. Kannibalisme en beschaving. Ensche zeden en gewoonten in het begin dezer eeuw. Jezus van Nazareth. Het politieke ideaal der volgende eeuw. Boekbeschouwing. Dr. C. J. Wynaendts Francken: Sociale Ethiek. 40 cents per regel. miiiiiiiiimimiiimii iimiimmmmiHHiliiii De Zijde is verbrand! zeggen de Dames, wanneer de betreffende kleedingstukken zeer dikwijls na slechts 2?3 maal dragen scheuren enz. in de plooien kragen of »»als watten" uit elkander gaan. Dat is echter geen toevallig verbranden" der ruw-zijdel maar zij wordt opzettelijk, om de zijde dihkpr en goedkooper te doeu schijnen, met'Fin enPhosporuszuren overladen, die de vezel van den ruw en zijdedraad doorbijten: men noemt een zoodanig kleuren ,,Chargeeren!" Hoe meer de z\jdft gechargeerd wordt, door zooveel te meer Tin-baden moet zy getrokken worden, om dit vergift goed te kurnen opzuigen. De geverfde Zijde het edelste spinsel! heeft aldus de kiem den «loods reeds in zich vóór zij op den weefttoel komt! I De daaruit vervaardigde zoogenaamde Zijdestoffen moeten ra kort gebruik als zwam scheuren, al naarmate de Zijde meer of minder gechargeerd geworden ;s. De dure Robe (incl. maakloon!) is totaal waardeloos. Stalen van mijn echte Zijden zend ik ommegaand. De stoffen worden franco en vrij van Invoerrechten in huis toegezonden. G. Henneberg's Zijde-Fabrieken (k. & k. Hoflever.), Zürich. zins bovennatuurlijk en volstrekt niet in tegen spraak met, zijn uiterlijk. //En" vervolgde de consul ernstig, //ik moet je zeggen, dat, tenzij je andere bewijzen kunt toonen, dan je tot nog toe hebt aangevoerd, het mijn plicht zal zijn je aan de overheid uit te leveren?" Dat beduidt, dat, ik mijn tijd moet uitdienen, hè?" vroeg Karl met zijn onveranderlijken glimlach. ,/Precies," antwoordde de consul, So!" zei Karl weer. Hier Schlaehtstadt is een prettige stad, tiè? Mooie meisjes, aardige lui. En bier en worst. Volop eten en drinken, hè? En" de kamer rondziende, u hebt maar 'n jolig leventje, hè?" Ja," zei de consul kortaf en draaide zich om. Maar eensklaps keerde hij zich weer naar den ongegeneerden Karl, die blijkbaar in een visioen van Luilekkerland verdiept zat. Wat ter wereld dreef je in vredesnaam hierheen ?" U blieft?" //Wat voerde jn hierheen van Amerika of waar je anders vandaan bent gekomen." »'k Wou mijn volk zien." //Maar je bent een wees, weet je, en er wonen hier geen nabestaanden van je." Maar heel Duitscliland is volk van me 't heele land, is 't niet? Daar kunt u je kop onder ver wedden! Hoe is ie, hé?" De consul ging aan zijn bureau zitten en schreef in zijn eigenaardig Amerikaauseh-Dnitsch een kort briefje aan generaal Adlerkreutz. Hij geloofde niet verplicht, te zijn in het onderhavige geval tegen de aanspraken der overheid op t,e komen of borg voor Karl Schwartz te staan. Maar hij wenschte aan te voeren dat, aangezien de schuldige klaar blijkelijk een simpele landverhuizer en nog zeer jong was, het wenschelijk zoude zijn geen straf van welken aard ook of militaire degradatie toe te passen, maar dat hem vergund mocht worden als elke andere recruut zijn plaats in de gelederen in te nemen. Indien hij zoo vermetel mocht zijn de hooge, ver-ziende militaire autoriteit een wenk te geven, zou hij als zijn meening te kennen willen geven dat Karl geschikt was voor het commissariat!" Natuurlijk behield hij zich het recht voor, om bij overlegging van voldoende bewijzen, zijn loslating te eischen. De consul las dat hardop aan Karl voor. De engelachtige jongeling glimlachte en zei: //So!" Daarna, de hand uitstekend voegde hij er bij: Geef me de vijf!" De consul schudde hem eenisgzins meewarig de hand, ging hem voor naar de wachtkamer en leverde hem met den brief aan den inspecteur over. Een MEIJROOS & KALSHOVEN, Arnhem. Piano-, Orgel- en Muziekhandel. Kuime keuze in Hnnrpiano's. H. R AHR te Utrecht. Pianofabriek. Binnen- en Bnitenl. Muziekhandel. Amerikaansche Orgels. Ruime keuze in Huurpiano's. Tijdelijke controle Dr. K. GOBTEK, Groningen. Hoofd-Depót VAN Dr. JAEGER'S ORIQ. Noraaal-Wolarttalen. K. F. DEUSCHLE-BENGER, Am: t 'rdam, Kalvertttraat 157. Benig specialiteit in deze artikelen in geheel Nederland. VERLOVINGen HUWELIJKS-COi\lMUMCATlËl\, INVITATIËN, enz. Programman, Menus en Tafelkaarten. B. VAtf MA5ÏTGKM, Hofleverancier, SINGEL 562, AMSTERDAM, Visitekaarten,- Luxepapier. iiiiiiiiiiiiiiiniiiiiini llllmlIIIIIIMIIIMMII algemeene zucht ontvlood de Madchen en smeekende oogen zochten den consul... maar hij be sloot wijselijk, dat het voor Karl een liulpelooze wees goed zou zijn een poosje onder een of anderen aard van discipline te staan ! En de minder onveilige bezigheid van certificaten uitreiken werd voortgezet. Dien namiddag laat ontving hij een opgevouwen stukje blaauw papier van onder den gordelriem van een ordonnans waarop in Engelsche letters en aaneen geschreven //Alright" stond, gevolgd door zekere hoekige penkrassen, die hij als AdlerKreutz's handteekening herkende. Maar het duurde nog eer. week, eer hij iets bepaalds te weten kwam. Toen hij op zekeren avond thuis komend zijn huisdeur had opengestoten, zag hij achter in de gang zijn dienstbode Trudschen, vergezeld van haar gewone blauwe, of roode of gele schaduw. Hij was op het punt ben met het gebruikelijke //'n abend!" op de lippen voorbij te loopen, toen de soldaat het hoofd omdraaide en aansloeg. De consul bleef staan. Het was de eherubijn Karl, in uniform'. Maar hij had geen enkele zijner eigenaardigheden er bij ingeschoten. Het haar onder zijn pet was iets korter geknipt, maar de kleur en kroesigheid waren nog onveranderd: zijn poezelige gestalte was ingesnoerd met gordel en kuoopen, maar het maakte hem nog potsierlijker en gaf hem zulk een gelijkenis met een gecombineerden speldenkussen-pennewisscher, dat zijn opgepofte borst en schouders een bepaalde uitnoodiging schenen te geven aan ieder die een speld had opgeraapt. Maar vreemd! volgens zijn eigen mededeeling was hij zoo vlug geweest in het aanleeren vau den ganzenpas, dat hij reeds in uniform was gestoken en hem enkele kleine voorrechten waren toege staan waaronder klaarblijkelijk deze avondper missie. De consul glimlachte en liep door. Het kwam hem echter zonderling voor dat Trudschen, een flinke, goed uit de kluiten gewassen deern, verbazend populair bij het militair, die nooit lager had gekeken dan minstens een korporaal, zich zoo de attenties van ein Einjdhriger zou laten welgevallen. Later vroeg hij er haar naar. //Ach! 't was maar Unser Karl! En de consul wist dat hij een Amerikaan was!" ,/Werkelijk?" //Ja! 't was zoo'n treurige geschiedenis." Vertel het mij maar," zei de consul, in de flauwe hoop dat Karl het een of ander omtrent zijn verleden zou. hebben losgelaten. (Wordt vervolgd).