Historisch Archief 1877-1940
D E A M S TE R-D A M M E R W E -E K B L A D VOO R- NEDERLAND.
No.
1187
pets. bnitenlandsche schuld in 31A pets.
aroortisabdle te veranderen, heeft goedgekeurd.
Ouder de buit-en-europeesche Staatsfondsen
verzoeken de Brazilianen de vermelding van
verdere verbetering.
Maart
Braiiliê' 15 22
Oblig. 1895 5 pCt: 69% 711A
dito jonden '83, 4^ pCt. . . 60% 62^
dito Leening '88, 4 K » . . 62 K 63%
dito dito '89, 4 » . . 61K 61
FundinR Leening 1898, 5 pCt . 85% 87%
Minas Games 5 pCt .... 10% 1VA
Beduidende verbetering. De yerhooging in
de laatste zes maanden loopt voor de ver
schillende soorten van 5 tot 9 pCt. Zie vorige
kronieken.
De Venezuelanen sprongen van ZblA tot
? 29/4 vrooly'k vooruit in verband met de
mededeeliug van de groote Londensche
bankiersfirma Robert, Lubtapk & Co. dat op coupon
No. 34, verscheneWlöFebr. 1898, 11A pond
sterling zal worden uitbetaald. De afbetaling
zal op de coupon worden afgestempeld. Het
ia nog niet veel maar het pleit althans voor
den goeden wil. Men vergete evenwel niet, dat
de gelden voor de bedoelde uitbetaling noodig,
in 7 verschillende remises tusschen Aug. '97
en 28 Febr. zyn overgemaakt.
In de groep der koloniale
cultuuronderneraifigen vraagt de noteering der Badasaandealen
de aandacht door ry'zing van 45 tot 51 M. De
vorige week gaf de kroniek hierover eenigszin»
uitvoerige mededeelingen.
In de rubriek der Scheepvaartmpijen zie ik
eenige afbrokkeling 170 tot 169 voor
de aand. Stoomvaartmpy' «Nederland". Op de
den 10 April te houden algem. vergadering
zal 4e uitkeering van 13,1 pCt. worden voor
gesteld. Het vorige jaar werd het dividend
op 14 pCt bepaald.
Petroleum-waarden. Hooger: aand.
Arnhemsche van 66 tot 70, Java van 55 tot62K,
Elzas van 96 tot 97, Moeara-Enim van 133%
tot 134, Russian van 280 tot 300 De directie
der Arnhemsche heeft bemoedigender
mededeelingen verstrekt omtrent de productie der
6 laatste maanden va a 1899 en van de eerste
2 van het loopende jaar.
De directeur der Java-petroleum heeft de
machtiging voor het aangaan van een
obligatieleening van de vergadering verkregen. Dat
?was te verwachten; dit schreef ik reeds voor
14 dagen maar... of de uitgifte der leening
zal gelukken. Hoe zou de koersverhooging
verkregen zy'ü?
Voor de Elzas wordt dit jaar wellicht
voordeelig door de grootere productie waartoe de
nieuw aangeboorde bron in s aat stelt. Zou
dit jaar meer dan 5 pc. verdiend worden ?
De houders van Russian Petr. & Ltq. Fuel
aand. werden verheugd met het
directiebericht dat de productie in het laatste half
jaar 18 millioen pud. bedroeg tegen 12
millioen pud. in het vorige semester ! Och, mocht
da Koninklijke ook eens zulk een gelukkig
bericht kunnen geven ! lis sont passé, ces
jours de fête?
A m s t., 22 Maart 1900. D. STIGTER.
SmilllllllllllllllltlllHllllltllllllllUtlllllHlllltHIIIIIUIIMIIIilllllHHWIUUIt
CORRESPONDENTIE.
Wegens plaatsgebrek kunnen wij het antwoord
van den heer Rensburg aan den heer Donsen
eerst in het volgend nummer opnemen.
RED.
Sll IIIIHIHIIIIIIHIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIIIIIIIIIIII mllllll Illllllll
MfoorJ.
Naar het Frunsch
van ALFKED CAPUS.
Eerste Tooneel.
In de studeerkamer van den schrijver.
Batifol, een jong schrijver. Ue dokter.
B at i f o 1. Onderzoek m'j nauwkeurig-, dokter,
en geef op ieder symptoom acht. Sedert eenigen
tijd gevoel ik rrirj onverklaarbaar onplezierig.
"Voor zes maanden ben ik begonnen aan een
roman: Oi, aanwijzingen van hét hart," en ik heb
pas 41!/3 regel geschreven ---- Ik ben geheel
moedeloos. . . Dikwijls heb ik lust, met het hoofd
tegen den muur te loop^n. - . . Z 10 heb ik gis
teren den geliei len dag naar een bijwoord gezocht,
zonder het te kunnen vinden. ... Is liet u ook
wel eens gebeurd, dat u een bijwoord niet kon
vinden? Ach, het is een verschrikkelijke toesland!"
De dokter. ,Wij hebben in oiis beroep
geen bijwoorden noodig."
Batifol. ,U bent een gelukkig meusch!
Wel, u kent nu al mijn kwalen ---- Wat zegt
u er van?"
Ue dokter. «Hm, het zou mij niet ver
wonderen, als wij in dit geval met overspanning
te dosn bidden ____ op welken leeftijd bett u
begonnen, u met de letterkunde bezig te houden?"
Batifol. jrOp mijn dertiende jaar!"
De dokter. En nu bent u?"
Batifol. Negen en twintig! En weet u,
wat ik in die zestien jaar heb voortgebracht?
Driehonderd elf versregels, drie novellen, achttien
courantenartikelen, een drama in twee bedrijven,
om nog iji^t eens te spreken van losse gedachten,
iutieine brieven en de een en veertig rejels,
ik u al beb verteld. Is dat, niet verschrikkelijk?
Ja, het schrijversberoep wordt steeds erger. Wij
zullen allen in het gekkenhuis sterven. Als ik
bedenk, dat het vroeger bijvoorbeeld in de zeven
tiende eeuw, volkomen voldoende was, drie of
vier kleine werken zooals de Misanthrope of de
Femmes Savantes of een paar portretten zooals
de Caracicres van La Bruyore te schrijven, om
een voor eeuwig beroemden naam na 1e laten!"
De dokter. Ja, dat was een goede tijd .'"
Batifol. //Maar hij zal helaas ni^t
weerkeerea. Al mijn werken hebben mij nu neg niet
esns beroemd gemaakt; tenauweruood kent mij
de lhe. En daarbij sloof ik mi.i af en plaag mij
zelf, ik martel mijn hersenea. Kom mij te hulp,
dokter, als het nog niet te laat is."
De dokter (hem onderzoekend). «Het is
nog niet te laat. Sta mij toe, u een paar vragen
te doen. Hoe staat het met den eetlust?"
Batifol. ^Uitstekend, Drie maaltijden per
dag."
De dokter. U hebt nooit hoofdpijn ?"
Batifol. Nooit!"
Dedokter. Wat drinkt u bij de maaltijden?"
Batifol. Ilooden wijn met water!"
De dokter. En geeu alcohol P"
Batifol. //Een half glaasje na de koffie."
De dokter. Dat is niet te veel. Eet u
rauw vleesch'r1"
Batifol. lederen morgen."
De dokter. Wanneer gaat u naar bed ';"
ol. //Om 10 uur. Om 12
uur'smidd»gs sta ik op."
De dokter, //Veertien uur slaap : hm !
zooveel heeft een sc'irijver wel coodig in onzen
tijd vaa overwerken. Ea u werkt. ... ?"
Batifol. «Geregeld 20 minuten per daj,
van 4 uur 55 tot 15 uur 5 minuten."
De dokter. Hm! Die indeeling is niet
kwaad. Het eenige, wat, u ontbreekt, is wat
hygiëne. Onthoud dit: talent is hygiëne. Ik zou
w'illen wedden, dat u sport, schermen, massage en
hydrotherapie verwaarloost."
B a t i f o 1. »Mijn God, daarvoor heb ik
geen trjrt."
De dokter. Werk een paar minuten
minder, maar neem geregeld een flinke donche."
Batifol. Ik zal nog van morgen ermee
beginnen. Gelooft u, dat ik mijn bijwoord tegen
den avond zou hebben gevonden?"
De dokter. Ik sta er voor in.'1
Batifol. ,Het is namelijk niet te doen
om het eerste, beste bijwoord. D<! zaak is zoo:
Ik wil uitdrukken, dat mijn heldin, de gravin,
bleek wordt, als zij een bepaald woord hoort."
De dokter. Drommels! Dat is niet ge
makkelijk."
Batifol. jrOeh dokter, u kent de moeilijk
heden van de taal niet! U begrijpt, ikkautoch
niet schrijven: //De gravin werd bleek! Dat
zou niets zijn.... Ea nu zoek ik en zoek!" Maar
niets.... niets.... het is verschrikkelijk!....
U meent dus, met een douche.. -.
De dokter. Vóór alles schermles; eerst
moet u scbermles nemen..., dan massage en
hydrotherap e.... Ik z.ou zeer verwonderd zijn,
als u het oijwoord daa niet vond."
Tweede Tooneel.
Een groote zaal, waarin schermoefeningen
worden gehouden. Op den achtergrond een
doucheapparaar.
De schermmeester (breBgt maskers,
handschoenen, n fretten). Zoo, en nu en garde!"
Batifol. Voorwaarts! neem u m acht!
(vah uit). Touche^, maar dat beteekent
niets !.... Raak mij, zooveel u wilt.... ge
troffen ! bravo! geneer u niet.'.... Maak mij
maar moe l.... Ik moet zweettn .... Quart!
Terts i Prime ! Des te beter! (stoot een
krijasgefehreeuw uit, terwijl hij HU uitval doet,
houdt, plotseling op). »Gauw, iets om te
schrijven ! het kom*."
De schermmeester. Wat komt 't"
Batifol. Gauw, wat drommel! ik wil
iets hebben, om te schrijven .... Gauw, gauw,
een pen en i-ikt.... of een potlood.... eeu
gewoon potlood .... (Dd schermmeester snelt
weg en komt terug met een potlood en een
stuk papier).
Batifol (zijn vechthandschoen uittrekkend).
,Zou ik liet weer vergeten hebbsn? O neen!
(hij schrijft). «,De gravin werd verschrikkelijk
bteek. ... Dat is toc'i nkt het ware.... De
gravin werd afschuwelijk bleek.... Hm! hm!....
De gravin werf* onverwachts bleek... Dat is
het ook nog niet?neen.... maariklioop "
De schermmeester. »Nog eens begin
nen, mijnheer 't"
Batifol. //Dank u, voor dezen keer heb ik
genoeg.... Ik zal mij laten masseeren ....
Breng mij nog een stuk paper.... (Hij kleedt
zich uit en gaat op een bank liggen, hij neemt
liet stuk papier en zijn potlood en geeft zich
over aan deu masseur, een sterken neger).
De neger. Hard of zacht 'f'
Batifol. //Hetl hard. (De neger begint
hem te massaeren) Vooral op de heupen....
krachtig op de heupen .... Zoo is hot, go.d ....
(Schrijlt). Plotselicg werd htt gezicht der
gravin door een bleeke kleur bedekt...."
Pljtseling is zulk een stupide biJHO.irJ....
Masseer mij fliök, Joseph.... Hei dwr! pas
op mij n been !"
De n e g P r. Wil mijnheer nu op zijn rug
gaan liggen ?"
Batifo], Dat is niet heel reunkkelijk
om te sc'iiijven .. .. Is bet büpaa'd nojd'g, dat
ik op mijn rug ga liggen ?"
De neger. Ik mot t; toch het grhee'c
lichaam masseeren, miJLheer .. .. An-lers zou
het teen doel hebben .... Mijnheer kan immers
schrijver, als hij gemasseerd is . . .. Het is de
torste maal, dat ik een patiënt gedurende het
masseeren z:e schrijven.... Draai u wat op
zijde.... Zoo .... Met ds noodige gewoonte
kan men de «e bewegingen ten slotts geheel
werktuigeüjk maktii."
Batifol (-lait met, de land tfgen het
hoofd). Werktuigtlijk ! Je htbt werktuigciijk
gezegd, neaer! Je weet nitt, wat js gtdaan
hebt! Je h'b1- mijn bijwoord gevonden ! Hier
heb je tien francs .... drommels, als ik het uu
maar niet vergeet .... (laat dan neger ophouden
met masseeren en schrijft, werktuiiehik" op
liet papier). *Werktuisfelijk verbleekte de gta
vin .... Dikwijls is een kleinigheid noodig, om
de juiste werking te voorschijn te roepen ....
een kleinigheid .... en a's ik nu etn douche
neem.... Ja, jt, het toeval.... Het toc.val
speelt een groote rol iii liet leven ! Hait!
Dat is immers weer een gedachte !" (hij schrijft
de gedachte op). Wat, joa betreft, neger, ik
dank j«, ik zal je ecu ixtmplaar van mijn
ronr-au sturen .. . ."
De n e s; e r. Ik geloof dat een flinke
douche mijnheer gosd zal doen .. . ."
Batifol. Je hebt gtlijk," (g»at voor het
toestel staan).
De neger. Be«t u klaar ?"
Batifol. Ik zal mijn papier daar lalen
liggen, anders wordt het nat. Zoo!" (hij krijgt
zijn douche en loopt plotseling druipend weg).
Ik ht-b het! ik heb het!' (-chrijft) : .Werk
tuigciijk begon de gravin te Vfrbleckeii
begon, da1, is ecnvoud:g ongehoord, nos nooit,
gezegd.... werktuiaelijk .. .. o, prachtig ! Ik
heb het gevonden, ik heb mija bijwoord
gevoaden ! Ik zal hier driemaal in de week komen !
(kleedt, z:f'i weer aan). «Misschien vind ik n o.;
m^er bijwoorden !" (verdwijnt onder het uiteu
van triomfkreten).
Maatschappij zouden bevooi'deelen er tegen
op} zouden zien, hunne goederen
bloottestellen aan schade, welke door het overladen
zou kunnen aangericht worden, hetgeen daarbij
veel tijd zou kosten, en ook omdat Daitsche en
Engelsche maatschappijen gelegenheid aanbie
den om goederen direct in Holland te laden
en die regelrecht naar Z.-Afrikaansche havens
overtebrengen.
De reis zou voor passagiers van en naar
Holland veel tijd nemen, hetgeen vooral bij
verlofgangers een groot bezwaar zou opleveren.
Is het nu niet mogelijk, dat een reeds be
staande Stoomvaart-Maatschappij, b.v. de Ned.
Am. Stoomv. My. een directe lijn'opent op
Zuid-Afrika, niel door 't Suezkanaal maar via
Kaapstad en tevens in verbinding met Amerika,
dat na den oorlog eene zeer uitgebreiden han
del op Z.-Afrika zal hebben?
Zulk een dienst zou direct na den oorlog
kunnen geopend worden.
De behoefte, aan goederen van allerlei aard
en werkkrachten zal na den oorlog zoo ont
zettend groot zijn, dat er geen booten genoeg
zullen zyn om in de dringende behoeften te
voorzien.
De tijd is nu voor het Nederlandsche volk
gekomen om de handen uit de mouw te steken
en het kan dit mijns inziens slechts doen op
commercieel gebied. Immigratie van landbouwers
zal op den duur niet betalen en zou den Boaren
zelfs onwelkom zijn. De toestanden zijn hier zoo
geheel anders dan in Holland, evenzoo de
grond en de weersgesteldheid. Voorbeelden van
immigratie van landbouwers zijn hier aan te
wyzen zonder succes. Degelijke kooplieden
en flinke jongelui, die niet bang zijn om te wer
ken, kunnen hier beter terecht en het is wel
een treurig verschynsel, dat niettegenstaande
de groote Hollandsche bevolking er zoo weinig
groote en degelijk bestuurde Hollandsche fir
ma's zijn, welke iets in te brengen hebben;
de Engelschen en de Duitschers zyti ons verre
weg de baas. Een zeer groot gedeelte van
Hollanders te Pretoria en Johannesburg doen
hunne inkoopen bij Engelscae firma's, omdat
zij daar beter en goedkooper terecht kunnen
en er meer business-lik«" behandeld worden.
Dat weten die firma's ook heel goed en nemen
Hollandsche jonge dames en jongelui in dienst,
oin de Hollanders te trekken. Hot ligt niet
aan 't personeel, maar meestal aan de chefs
zelf, die eene ie groote wir.st willen maken,
doch hierin meestal niet tlagen. Daarbij ont
vangen ze te weinig finantieelen steun uit
Holland.
Dd Nederlandsche kooplieden hadden reeds
na den vrijheidsoorlog van'80?'81 eene prach
tige kans om hier hunne zaken te vestigen
of uittebreiden laten voorbij gaan, en na dezen
oorlog (natuurlijk als die in bet voordeel der
republieken beslist wordt) zullen zij die kans
weer krijgen; laten zij daarom daar in Hol
land niet stil zitten, maar van de gelegenheid
gebruik maken. Amerikaansch, Duitsch en
Fransen kapitaal zal het land na den oorlog
binnen stroomen; laten wij daarbij niet achter
slaan en toonen wat Holland op commercieel
gebied doen kan.
De spoorwegen zijn reeds grootendeels in
Hollandsche handen en als eene directe Hol
landsche Stoomvaartverbiuding tot stand zal
komen, zijn wij al een heel eind op weg. Als
wij wachten, zy'n wij te laat.
Hoogachtend
Uw Dw. Dr.
D. B. VAN VLELIÜX.
HollaM-Afrila,
Johannesburg, 8,2 1900.
Geachte lieer Redacteur.
Onder dit hoofd zijn reeds zoovele artikelen
in de Hollandsche bladen geschreven, dat ook
ik mij verplicht gevoel eenige opmerkingen
daarover te maken.
Uit vreec, dat een directe verbinding met
havens in '/,.-Afrika voorloopig niet zou kunnen
komen, wegens groote finantieele kosten, is bet
voorstel gedaan voorloopig een dienst te
openen tusschen Aden of Port Said en de
Delagoa-Baai. Goederen en reizigers uit Europa
zouden dan per maatschappij «Nederland" of
»llotterdamsche Lloyd" tot die haven moeten
vervoerd worden en aldaar overgaan op de booten
der nieuw op te richten Maatschsppij. Dit zal
dunkt mij groole bezwaren opleveren, daar
kooplieden hier, die gaarce eene Hollandsche
Dc Koloniale Reserve.
Onder dezen ti:el verscheen in dit weekblad
den Hen Februari ji., eeu schrijven vau mijn
tiaud, dat door ^miiiige andere bladen geheel
ol gedeeltelijk werd overgenomen. Veider
werd betreffei.de dit onderwerp niets meer
gehoord totdat het Algemeen Handelsblad van
"A) dezer (avondblad) aan miju tehryven een
be-preking wijdde.
De. Kedactie van dat blal herinnert eraan
dat ze nooit erg gedweept heeft met de op
richting van de Koloniale Reserve", en geeft
het verlangen te kennen naar een nauwkeurige
statistiek van de resultaten iu verhouding tot
de kosten. Hierop zij al terstond aangemerkt
dat ineu 't wel zal laten zou'n statistiek te
publiceeren, tenzij g-dwongen door katesorische
vragen van onze Jr'arleaienisleden. Docli wie
wil weten wat de lleserve eigenlijk beteekent,
hy iez-j en overwege de onderafdeeling 51« en
51e der Indische begrooting voor het dienst
jaar 1900 (hoofdstuk I), scnaffe zich baarbij
aan de vourloopige rejji ling gevoegd bij het
koninklijk betlmt van 'j-1 Augustus Ibi)), nr!8
en het aantal andere besluiten wairlnj die
regeling werd gewijzigd en aangesud, zegge:
nog verwarder gemaakt werd dan ze reed* was.
Hierbij nog de verzameling dagorders voor het
Indische leger over de laatste acht jaren en
al de gegevens die administratie en legeibestiuir
zoo in Nederland als in Inliëter besc'aikking
hebben gesteld van meiijchen die veel houdeu
van uitpluizen en bijwerken va.n orders en
reglementen. Hiermee komt men, gebruik
makend van eenige speciale kennis, een heel
eind ver om over de Koloniale; Keserve te
kunnen oordeelen en zelfs een tamelijk volle
dige statistiek te maken, v'er een en ander
hoop ik binnen kort de volledige beschikking
te hebben.
Mijn. schrijven, deu Hen der vorige maand
in dit lilad geplaatst, «as niet gebaseerd op
dj genoemde gegevens ; ik bezat ze toen nog
niet. Hut werd gegeven als afschr.lt van een
particulieren brief en billijkerwijze moet men
't niet voor meer achten. Dit wil niet zeggen
dat bij een particulier schrijven men 't niet
zoo nauw behoefc te nemen met de waarheid,
integendeel. Doch zelden wordt zoo iets rnet
de angstige zorgvuldigheid behandeld \Mn een
stuk, ter publiceering. Dat het schrijven later
toch gepubliceerd werd, dit ligt aan
omstandigoeden die hier niet besproken behoeven te
worden. Is er veel in dat gepreciseerd moet
worden geen woord behoef ik ervan terug te
nemen, ook niet r.a al heigeen de
llandclMaAredactie tegen hot schrijven meent, te berde
te kunnen brengen.... op grond van wat ze
meent te kunnen beoordeelen.
Welnu, gelijk zoo dikwijls, wanneer die
Redactie betreffende indische zaken haar
meening ten beste geeft, stelt ze ook thans
hierin haar volslagen onkunde ten toon. Des
niettegenstaande acht ik mij toch jegens haar
verplicht, want dit doende, geelt ze me
aanleidirg om mijn mededeelingen, die kant
noch wal raken," nader toe te lichten.
Sinds 18!):i kent de liandelMad schrijver
toch een statistiek van de Koloniale ResTve.
Hij zou mij en vele anderen verplichten met
aan (e wijzen waar die verkrijgbaar is. Dit
zou ons veel moeite besparen.
Volgens die statistiek dan waren tot
l Juli lb'J!> van do reconvalctcecten
overleden 4fi man
gepensionneerd, leze: gegageerd" 5f>7
gedeserteerd 102
gepasporteerd 104
weder overgegaan bij het valide
gedeelte 575
nog aanwezig 350
Samen . . 17';-:4 man
Ziedaar de zuivere cijfers van den statisticus
door wien de HandelMad- redactie zich laat
voorlichten.
En wat heb ik geschreven ?
Ben ik goed ingelicht, dan mag de Kolo
niale Reserve zich berotrnen (!) tijdens haar
nog maar kort bestaan op eene kleine 1700
deserteurs en misschien niet minder veroor
deelden door den militairen rechter; ook het
aantal van hen, die met een briefje van ont
slag als vagebonden de poort uitgezonden zijn
en nog dagelijks worden, is legio."
Dat klinkt zeker heel anders, en.... het
ly'kt vrijwat beter op de waarheid d«i do
conclusie, waartoe de gedienstige schrijver
komt, die in arrenraoede duift beweren, dat
het aantal deserteurs maar 102 bedraagt en
dat der gepasporteerden (waaronder de
gevonnisten en de vagebonden") 101. De
auditeur-militair te Arnhem en de minste
schrijver op het korps-bureau te Nijmegen zou
hem beter hebben kunnen inlichten.
Wij kunnen de uitkomsten van de recon
valescenten-compagnieën niet zoo ongunstig
vinden!" juicht de sct,rij>er van het Handels
blad. Dus 10:2 gedeserteerden en 101 vervallen
verklaarden en weggfjaagden op 1734 oud
gedienden, dat ziin dua meer dm J5 percent
moreel en materieel verongelukten! zoo
iets is no^ niet zoo ongunstig! Het is
natuurlijk de totale onkunde d:e hier aan het
woord is, anders .. . welken naam zou men aan
zoo'n redeneering moeten geven 'i
l Men vergete niet, dat het hier geldt een
| soort van napretje op den indischen dienst.
i Hoe groot zou het aantal deserteurs en
weg| gejaagden wel moeten worden voor geheel het
j Indische leger, indien de in het Handelblad
geschetste verhouding «Ie ware was?
Zoo erg is :t gelukkig nog niet.
Maar nog eens: da in het Jlandtl-blad gege
ven cijfers zijn niet juist. Ze betreffen slechts
de aantallen en ze zij a daarvoor bij lange
nog niet te vertrouwen der reconvalescente,!.
Inderdaad heb ik, sprekend van 1700 deserteurs,
bedoeld de Koloniale Keserve in haar geheet",
dat zijn de op grond van paragraaf '2 artikel I
der voorloopige regeling opger.chte vijf com
pagnieën, die bij koninklijk besluit van i' Januari
Ib'Jti, nr. 17, tot 6 werden uitgebreid. O.;der
de weggejaagden met een briefje van ontslag
en ver,allen verklaarden door den militairen
rechter behoorden zeer veel validen, die eertijds
reconvalescent waren Hoeveel dit weet ik nog
niet heel juist, doch deze dienen geteld te
worden bij de 101 -f- 102 van den
Handehbladstatisticus, zoodu ook het aantal der bedoelde
ongelukkigen inderdaa.1 r.eds veel meer dan
15 pereent van 1734 oud-gedienden bedraagt.
Nu zullen we het getal 1700 voor de deser
teurs eens daarlaten. Misschien zijn er maar
KJ99 geweest, ot 1702 kunnen het ook geweest
zijn. Wanneer het regent teilen we de druppels
niet zoo precies schoon we heel goed weten,
ook zonder de statistiek der druppels of het
stoi(regent dan wel maar een klein beetje
druppelt. Ik maak me echter sterk, dat geen
enkele der autoriteiten er op gesteld zou zijn,
het juiste aantal deserteurs, gevonniste!),
gedé^radeerden, weggejaagden enz. want
er zijn nog meer sterk compromitteerende cijfers
te bedenken ! op te geven. Ea dat men
wel een weinig respect had voor mijn opmerkin
gen die kant no3h wal raken'', het is me
onder meer andere zaken gebleken uit het. feit,
dat sinds 11 Februari j L niemand meer is
weggejaagd ais vagebond'1, aithan" iiïet bij de
Reconvalescenten-AtJeeling. De
ILmddMadredae-lie die zich MO goed op de hoogte waant,
moest ook dit geweten hebben, dan had men
afdoende kunnen antwoorden op de
Aristoteiesvraag;, waarbij ze een denkbeeldigen
lezersprekend opvoert.
Waren de door die Rt'da tie verstrekte op
gaven zoo juist ais ze eerlijkheidshalve dienen
te zijn, ook viel er niets op af te ding?n, dan
nog zou ik hebben mogen schrijven dat de
schijn bestaat -want dat uien 't daarvoor
doet heb ik in 't geheel niet bewe rd. en mocht
ik ook niet beweren, daar ik nooit heb
det-1genomen aan de gezellige onderonsjes'' waarin
de zaken betreffende Reserve werden beklon
ken, en dus niet weet welk tïosl daar voorop
gesteld werd dat. de schijn bestaat, zeg ik,
aisof men het erop toelegt, do schatkist te
bevoordeelen door het wegzenden van lieden
die bereids gratificaties van eeii'ye honderden
guldens, en p-iiMoen on gagrraenten te goed
hadden"; dat men er naar streeft op een
goi'dkoope ma; ier af te komen van lieden,
wien hm land pensioen c f gagement schuldig is";
ha'i ik het recht te spreken van een
rooltysteern." Want 15 percent .... 't is waar
achtig ge.'n p >u schilletje.
Het golirek aan de noodige egards hij ont
vangst, de gi-lykenis met een ,,straf.:urs,us''
waarvan ik sprak, daarvan z-gt de redactie
vau het Handelsblad, dat ze daarover niet
kan oordeeien Natuurlijk niet' Duch zo
baderft weer terstond deu gooden indruk, die
haar bescheidenheid maakt door er toch weer
hst een ea ande? over te zeggen, dat inderdaad
kant noch wal" raakt.
.. . Al.s het y/aar is, za! hst wol een «evolg
zijn van de omstandigheid, dat, vooral in het
militaire, de goeden ondur de kwaden moeten
lijden."
Wanneer er enkelen zijn, die misbruik
maken van de vrijheid moet men deze wel
beperken. Maar wij kunnen ons niet wel voor
stellen dat het te Zutfon zoo ellendig zou zijn,
als wij nagaan dat de officieren en het kader
geheel of grootendeels van het indische leger
afkomstig zijn on dus wel weten wat den
indischen soldaat toekomt; en te minder, als
wij z:en dat o ;k de geneesheeren niet haneLlen
zooals de heer Van der Pol zou wenschen ...
Als die streng optreden, zou dat dan niet
zijn oindit het volgens hunne ondervinding
noodig is ?"
Men zou bijna gaan gelooven, dat hier voor
keHikenprincessen geschreven is. Iets niet weten
en er toch het fijne van verklaren... het
wordt een rebu?, die ik ter oplossing laat aan
de getrouwe lezers van het Handehltlad."
Veel zou naar aanleiding van een en ander te
zeggen zijn, doch 't zal beter zijn dit tot later
uit te stellen. Het onderwerp is een betere
bchandelirg waard, dan er met onwetenden
over te krieuwen.
Ten slot;e.
De 7/KH(/cW),'«(?-redactie releveert, dat 't ook
al een grief van mij is, dat do dienst bij de
Koloniale Reserve in Nederland niet telt als
Indische dienst, wat haars inziens nog al logisch
is mijns inziens ook dat men bij de
Reserve niet de Indische administratie volgt,
die ik beter vind" voor een stukje Indisch
Leger, natuurlijk, dat sinds de spil geworden
is waarom-dat Leger draait. Maar zy laat al
deze zaken over aan beFoegd.-r beoordes aren"...
dan zij zelf is, zal ze wel meenen. Dit
laatsfeis zeer verstand g gezegd, maar tamelijk over
bodig hoop ik.
De vraag wie hier de b n-oegde beoordeelaar»
zijn heeft eenig praktisch nut. En daii meen
ik er aan te mogen herinneren, dat men de
bevoegde beoordeelaars niet in de eerste plaat»
moet zoeken onder hen, die gedurende het
dienstjaar 1900 voor een weivoorziene ruif
staan, waarin voor luim drie-en-«en-halve ton
is geladen, (vide onderafdeeling 51« van hoofd
stuk I der Indische bcgrooting) en waar nog
W' l een extra hapje bij zal komen (vide koninklijk
besluit van 5 Februari 19(0, nr. 2 ). Onder
deze, grootendeels koninklijk
bevoorrechtebelanghebbenden, zullen aJlich; velen zijn van
wie geldt: Cbacun j.iêche pour sa paioisse."
Punten a, u en c van de meerbedoelde*
onderafdeling f>l der begrooting geven heel
wat s'of tot denken en vergelijken, vooral in
verband met de bes'aande organisaties ea
voorschriften, alle bij koninklijke besluiten vast
gesteld.
Dit materieel te bewerken hfb ik me tot
taak gesteld en wanneer een en ander door
mij gepubliceerd zal worden, dan verbouw ik
dat zeirs een redacteur vau hut HandelMad
erkennen zal: de heer Va a der Pol heefr, gelijk;
bij hem was de meening betreffjiide de Kolo
niale Reserve iets anders d^n het product van
een benauwenden droum, waarom later gelachen
moet worden.
C. V AS DER POL.
Zutphen, den 20n Maart 1900.
Het Spoza-MnseDi,
Mijnheer de Redacteur.'
In uw laatste nummer lees ik, dat door den
heer J. II. R. wordt aanbevolen een
KembrandtSpinoza-Vondel-Museum op te richten. Dit
noopt n)ij u te verzoeken in herinnering
tebrengen wat door u verleden jaar hij de opening
is medegedeeld, dat er natnelyk reeds een
Spinoza-huis of museum te lüjnsburg bestaat.
De sympathie daarvoor is tot nog toe ge
bleken wel sterk, maar niet van grooten om
vang te zijn.
Wie zich aansloten bevorderden de zaak
op waarlijk ongeëvenaard krachtige wijze, maar
nog altijd bleven velen terug, die men als
leden zou verwachten en wenschen.
Daaronder behooren de heer J. H. R. en al
degene die nog mochten verlangen naar een
Ra inbrandt-Spinoza-Vondel-museum.
Hun zou ik willen verzoeken zich by den
ondergeteekende ais leden van de Vereeniging
»IIet Spinoza-huis" aan te melden.
Waar de Duitschers en vele Hollanders met
hen zich vereenigen tot de vereering van
Gjethe, daar ligt het toch voor de hand, dat
de laatsten niet minder waardeering en hoog
achting zullen gevoelen voor den man, die
Goethe's leermeefetar is geweest; voor Spinoza,
wiens gedachten door al diens gedichten zijn
heengeweven, en die blijkens oethe's eigen ge
tuigenis meer dan eeiiig ander denker zijn
ziel heeft vervuld.
Of zou men zich ook hier weer willen wijs
maken dat men alleen den vorm en niet dan
inhoud der poëzy bewondert, of liever den
buitenlander eeren da$ den landgenoot?
Het staat ons niet vrij zulks te vooronder
stellen en daarom schryven wy veler gemis
aan belangstelling liever toe aan onbekendheid
met hetgeen reeds verricht is, hen tevans
uitnoodigeiide dezen zomer zelf eens naar
Rijasburg te gaan om te zien op weike wijze
mmi aldaar heeft getracht de i agedachteni»
van onzen eenigen wijsgeer in eere te houden,
U dankzeggend voor de opname dezer regelen,
verblijf ik gaarne,
Hoogachtend, Uw Dw.,
AV. MEI JEU.
's Gravenhage, Weiraarstraat tö.
Aan de Redactie.
Beleefd neem ik de vrijheid u voor het na
volgende een plaatsje in uw blad te verzoeken.
Uit verschillende omstandigheden, weike
zich in den laatstun tyd aan mij voordeden,
meen ik de gevolgtrekking te moeten maken,
dat vele verbruikers van hulpineststoffjii in
ons land, de door ons in JuLuari j.l. bij
circulaire bekend gemaakte prijzen, verge
lijkende met die welke in 1809 door hen
betaald werden, in de meening verkeeren dat
de prijzen voor Thomasphosphaatineel door
ons te hoog zijn genoteerd.
In het belang uer zat,k die wij voorstaan,
acht ik het noodzakelijk hier mtt nadruk te
verklaren, dat men zich in deze meeuing ten.
zeerste vergist
Dooi- de gezamenlijke Duitscbe
Thomasphosphaalfabrieken werden de prijzen van het
Thoiuiisphosphaataieel in verband met die vau
erts en sieei.kolen en ook om andere redenen
verhoogd, vóórdat het Centraal-Bureau nog
was gevestigd, en do door die fabrieken vast
gestelde prijzen zijn zoowel voor de handelaren
in ons lai.d als voor ons Centraal-Bureau
dezelfden.
Waar nu het Centraal-Bureau levert zonder
berekening van extra winsten en met
toepassijig der daarvoor toegestane reductiën.
daar is als vanzelf de mogelijkheid buiten
gesloten, dat waren van dezelfde kwaliteit en
herkomst (Duitschland) door niemand goed
kooper kunnen worden geleverd.
Behalve de reeds gefloten contracten met
do Thomasphosphaatfabrieken te Berlijn, de
kaliwerken te Stassfurt en eenige kalkovens
in België, hebben wy thans ook eene zeer
voorüeelige overeenkomst gesloten voor de
leverantie van Superpbosphaten en Guano.
Gaarne verklaar ik mij bereid op aanvrage
van belanghebbenden, de prijzen en voor
waarden, de leverantie betreffende, nader mede
te deelen.
U beleefd dank zeggende voor de verleende
plaatsruimte, heb ik de eer te zy'n
Ed. Dw. Dienaar
W. NlJKAMI' II.G/.V,
Directeur van het Centraal- Jiurcan uit
het Nederlandse!», Landbouw-Comit
voor den aankoop van
landbouwIjenoüditidheelen voor (fcliecl ISiderland,
Enschedé, :> Maart 19ÜO.