Historisch Archief 1877-1940
6
DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
No. 1204
misten, door spitsvondige waarde-theorieën
getracht aan te toonen dat vraag en aanbod,
voortvloeiend uit de bestaande oeconomische
en burgerrechtelijke organisatie, het
productieen verdeelingsproces duurzaam kunnen ordenen,
regelen, leiden. Die «goedpraters" met hun air
van wetenschappelijkheid, over een nieuwe
mathematische waardeleer of een puntige theorie
over prijsvorming, heeft Prof. Quack op ver
diende wyze toegesproken, op den drempel
der 20e eeuw: »Zy zyn als die Koning der
West-Gothen, van wien Jornandes in zijn kro
niek verhaalt. De stryd woedt: de krygers
storten op elkander: tegen de Longobarden
vechten de scharen. Doch ter zjjde van dat
slagveld zit de koning onder een boom met
een zyner hovelingen te schaken en bedenkt
hy op het schaakbord nieuwe zetten.
Daar komt de neerlaag van zijn leger met
rollende donderslagen en sleurt hem en zijn
trawanten en zjjn schaakspel in den jammer
van dood en verderf'.
Zóó zou het ook de tabakscultuur op
Sumatra kunnen gaan. Daarvoor moet worden
gewaakt, gewerkt, omzichtig, evenwel moedig en
volhardend. Herhaaldelijk, telkens wederom
opnieuw, heeft ervaring geleerd, dat gemis aan
regeling, ordening, leiding een ongebreidelde
concurrentie deed onstaan, die aan desorgani
satie, aan wanorde doet denken. Zie slechts de
cijfers van vergelijking der prijzen in de
vorige kroniek gepubliceerd. Hoe kan het an
ders waar bestuur geheel ontbreekt, wanorde
heeracht. De ondernemingen zijn talrijker
geworden op Sumatra. Elke directie, te
recht op hoog dividend bedacht, breidde voor
zich de productie zooveel mogelijk uit, en
bracht den geheelen oogst goed en kwaad
aan de markt. Van den hoogen marktprijs
moest, zooveel het kon, voordeel getrokken
worden. Gevolg: een abnormale daling der
prijzen die velen maatschappijen verliezen be
rokkent.
De optimistische goedpraters staan niet ver
legen. De productie zal nu worden verminderd
en wél in die mate ze durven veel zeggen
dat vraag en aanbod samenvallen op een
prijs die de productiekosten op normale wijze
dekt. Spreekt ge hen van de onnoodig ruwe
wijze en van den langen duur van dit onzekere
geneesmiddel, ze zullen trachten u te over
tuigen van de onverbiddelijke noodzakelijkheid
om de »vrye" vraag en het »vrye" aanbod als
oecpnomische regulatoren te handhaven. De
politieke pratebollen snappen maar niet dat de
vraag en het aanbod niet »vrij" zijn; dat deze
onafscheidelijk verbonden zijn aan de
betaalkracht der vragers en aanbieders en dat deze,
op haar beurt, samenhangt met de burger
rechtelijke organisatie.
De tabaksmannen willen terecht verstandiger
zijn dan der West-Gothen koning. Zy willen
niet langer de productie en dientengevolge de
marktprijzen aan bandeloosheid, aan toeval,
willekeur, die velen met ondergang bedreigd
overlaten. Zij hebben een wijzen koning, die
de abstracte deducties der pratebollen eerst
dan vertrouwt, als deze inderdaad de werke
lijkheid ontleden, in cansaal verband verkla
ren. Dat hebben ze de praktijk begint haar
haide lessen van schade en schande te geven
j blijkbaar niet gedaan. De »rollende donder
slagen" die »dood en verderf' brengen, worden
reeds in de verte gehoord! Om die reden
tracht de Deli- Maatschappij de wanorde in de
productie, door orde en regelmaat te doen
vervangen. Daarvoor is samenwerking onmis
baar. Bekrompenheid, verkeerd begrip van vrij
heid mogen de goede poging niet verijdelen.
Men behoort immers te weten: Tweedracht
verzwakt. Het tegendeel is niet minder waar.
Op eiken gulden, op eiken rijksdaalder brengt
de fiere, koninklijk gekroonde Leeuw den
vrienden der zilveren voor- en achterwielen op
treffende wijze de vaderlandsche les in herin
nering; links houdt hu den pijlenbundel
het symbool der samenwerking rechts het
overwinnende zwaard.
Veel kan van die overwinningen, van de
verscheidenheid der taktiek meegedeeld worden.
Dat heeft de kroniek gedaan, toen er sprake
was van eenige samenwerking tusschen
petroleum-maatschappijen; dat zal deze waarschijnlijk
weer doen als het plan nader bekend is ge
maakt. Nu reeds heeft de Groene belangstel
ling en aandacht willen opwekken. De zaak
is het dubbel waard; ze heeft 't noodig.
Vooral in deze dagen van algemeene
gedruktheid en apathie, van bankholidays,
bnitenlandsche reizen en afmattende warmte.
B\j deze omstandigheden, bleef bovendien
de politieke toestand gevaarlijk, achterdocht
opwekken en wantrouwen versterken. De
geldruimte te New-York hielp te Londen niet.
De vorige week werd in deze rubriek reeds
op de groote ontwikkeling van de
credietkracht van de Engelsche Bank gewezen. Ver
wonderen zal het daarom den lezer niet, dat
na de balans van gisteren, de directie tot
verhooging van het disconto van 3 tot 4 pet.
heeft besloten. In Gysbrecht's veste bleef de
geldmarkt vrij gunstig; de surplus-metaaldek
king op de Oude Turfmarkt zoowel als de
goudvoorraad aldaar groot.
Opvallend vast bleef ook nu wederom de
koers der Russen, die toch zoo nauw bij de
troebeler, in het hpoge Oosten zijn betrokken.
Slechts eenige afbrokkeling is te constateeren.
Omtrent de noteering der Spanjaarden kan
hetzelfde bericht worden. De nieuwe minister
r
fTrademark
THEE - E. BRANDSMA.
Trademark
Slaapkamer-Ameublementen
in Pitch pin-, Noten-, Eiken- en Mahoniehout.
\\1T GELAKTE MEUBELEN Eng: genre, o»
Franco levering door geheel Nederland.
A l K O It A.
Groenten in blik.
Gezond, zuiver, smakelijk.
Vraagt uwen Kruidenier:
J. F. ClYPERS,
Westeinde 37,
\~ DEN HAAG.
Yerhuren van Piano's, Am.
Harmoniums, door geheel
Nederland.
BIUMRTS.
Geen beter, solider en goedkooper
adres dan by
J. ELSENBURC,
N. Z. Voorburgwal l 77i
TELEFOONADRES No. 2699.
DAMES
RIJWIELEN:
? 1OO.
18O.
IfiS.
190.
MEEREN
RIJWIELEN:
/1OO.
12O.
155.180.
167 K a I v e r * 11 u a t 167
La plus belle collection:
OiiibrelleS'-Entoiitcas.
VVE W. VAN DER HULST,
JFouruitteuf de la cour.
167 H al vers tr a a t, Amsterdam.
De Fabrikaten J. VEEN & Co., bereid volgens
de spéciale naar hen genoemde Friesche methode,
leveren een ietwat gebonden drank; zijn volkomen
zuiver, heerlijk van smaak, voedzaam en
lichtverteerbaar.
Bij deze bereidingswijze komen de edelste
bestanddeelen tot hun volle recht; VEEN's CHOCO
LAAD en CACAO zijn krachtig, geurig en strekzaam;
dus voordeelig in 't gebruik. Zij voldoen aan de
hoogste eischen.
Vraagt s. v. p. uw leveranciers onze fabrikaten.
.,
Stoom-, Cacao- en Chocoladefabriek Nederland",
Sneek, Hofleveranciers.
C= Hollando Beige in- en export.
141 PRINS HENDRIKKADE 141. AMSTERDAM.
"Wijnen. YEAAGT
Biscuits. PRIJSCOURANTEN.
Honing Chocolade.
PHILIPPONA KETELAAR,
fournisseur de la Cour.
KALVERSTRAAT 166, A M M T K K J* A
GRANDE SPECIALITE POÜR
Tronsseaux & Layettes.
Sur demande envoi franco de Devis et de modèles.
l
TA.NnA.RTS.
Plantage Middenlaan 86.
lERCURIUS^
(BRAND-ENi
INBRAAK
JVERZEKERINO
'AMSTERDANT
WETJEHIWG,
Weteringschans zoc, Amsterdam.
Familiepension Ie rang-.
Fraaiste gedeelte der stad. Onmiddelyk by Rijks-Museum, Opera en Vondelpark.
Pension p. dag, p. week of p. maand. Desverkiezende Bediening in eigen salons.
HENRY J. BRUCE.
Eau
de Cologne
Haarwaters
ARNHEM. Parfumerieën
Wed. F. RUTGERS,
firma T. d. BERG H & Cie.
J.F.
Westeinde 37,
DEN HAAG.
Speciale inrichting voor
reparatiën.
Eén ding
is zeker,
Zeep
zal U bevallen.
& s>
'^^^^?^ï^^'ïvx^'ï>;'«rt7x^'KK-(?)
Z^ITSERSCHE
RIJSWIJK.
Wit-, Bont-, Wol-Wasscherjj.
Gordijnen-Wasscherfj.
Chemische Wasscherg.
itstoomerg.
CATZ
Oldenkott k Zoonen
AMSTERDAM.
Vraagt de geheel nieuwe
Burgers' Eclips-Acatène,
(Kamwielen in 't midden der bracket). Prijscouranten gratis.
SUPRJi
FIJNE
Mevrouw!
GEREED VOOR HET GEBRUIK
gelieve U voor proef Uw BIEFSTUK, GEHAKT, ROLLADE en ander te braden vleesch of ook
GEVOGELTE te kruiden.
Men bestrooit het vleesch met deze vleeschkruiden alvorens te braden (dezelfde
hoeveelheid als anders Peper) en gebruike verder alleen zout naar believen
Van DANTZIG's Vleeschkruiden geven aan het vleesch zoowel als den saus een
heerlyken smaak en geur.
In gebruik bij H6teU,Krasnapolsky" te Amsterdam en andere groote Hotels.
Van DANTZIG's VLEESCHKRUIDEN zijn bij eiken soliden
Winkelier verkrijgbaar a 12'/2 cent per busje.
Genua-Olie,
de FIJNSTE
BESTE
Vraagt bjj uw Kruidenier of Comestibleshandelaar gratis monsters.
CACAO m CHOCOLADE
is PRIMA - Amsterdam.
J. F. CIWERS,
Westeinde 37,
DE»
HAACKPiano's en
Salonvleugels.
Verzekering-Maatschappij HOLDA".
Damrak 74, Amsterdam.
Werkkrachtverzekering.
Omvat ZIEKTEN, ONGELUKKEN, ORGANISCHE GEBREKEN.
Iemand verzekerde zich in December '97, kreeg in Juni '98
een oogziekte, waardoor hij ongeneeslijk blind werd.
Me dunkt, je mag wel tweemaal
zooveel kamers hebben als nu met de aan
staande tentoonstelling, merkte iemand
aan.
Niet noodig, antwoordde de
hotelhouder. Ik weet er veel beter raad op.
Tegen dat de tentoonstelling geopend
wordt, reken ik voor elke kamer twee
maal zooveel als nu. Dat is immers veel
practischer en makkelijker.