Historisch Archief 1877-1940
No, -1206
DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
Een Bienw Apostolaat.
De redactie van het Centrum meldde dezer
dagen, dat hasr een gekleurde prent, voor
stellend Sint George, die den draak verslaat,
ter beoordeeling was toegezonden. Naar aan
leiding daarvan gaf zij een artikel: de Kunst
als propaganda-middel, waarin, naast een gun
stige beoordoeling van dezen prent zelf', ook
het voornemen van dtn vervaardiger, Th.
Molkenboer, werd kenbaar gemaakt, om een aantal
strjjdprenten in 't licht te geven, met het doel
de propaganda van katholieke ideeën in het
openbaar leven te bevorderen.
Verder werd er, om aan te toonen welke
vlucht de prentkunst met gelijke strekking in
de laatste jaren heeft genomen, gewezen op
den arbeid van Walter Crane en in 't bijzonder
op zijn alombekende grootsche compositie ter
verheerlijking van den socialisten-dag, op de
illustratie's van Steinlen voor de
ChambardSocialiste, op de tetkeningen van Ibels, enz.
Wel wat ondoordacht echter is daarbij de
uitspraak gegeven, dat het werk van
laatstgenoemden naast dat van Crane minder «artis
tiek" is.
Bjj ons fe lande wordt Rolandt Holst
erenoemd met zijn prenten voor de Sociaal-De
mocraat, waarbij tevens wordt opgemerkt, dat
buiten het socialisme nog andere richtingen
zich van dit propaganda-middel hebben be
diend: Braakensiek met zijn teekenstit't in
dierst van de drankbestrijiiing, B.uier ijve
rend voor de verspreiding van
nieuw-protestantsche beginselen. Het betoog op deze
verschynselen gegrond, als zou de overheersching
der sociaal-democratie in dit opzicht althans,
teruggedrongen zijn, heeft toch maar in be
trekkelijke mate bewijskracht, overwegend dat
door de zooeven genoemde vreemde mimen,
waarnaast die hollandsche weiniff gewicht heb
ben*), juist die oveiheerschirigin 't licht treedt.
In het volgend nummer van het ('i'iit.iim
is het de heer Molkenbosr zelf, die het woord
neemt, om nog eens een df finitieve verklaring
te geven van het doel. dat hij zich het fi voor
gesteld'1: Een serio prenten liefst in kleur
die zoo duidelijk en fraai mogelijk (natuurlijk!)
de voornaamste christelijke ideefin op
katholieksociaal, catechetisch en apoloe.hetisch gebied
weergeven, hij een of anderen uitgever het
licht te doen zien".
Dan geeft hij in een zevental paragrafen de
*) Buiten deze accidenteele bezigheid wenseh
fk Bauer met zijn ander werk niet in verge
lijking gebracht te zien met Walter Crane.
-777"
middelen aan, waarlangs het plan tot praktische
uitvoerbaarheid zou kunnen geraken, zich ten
slotte beroepende op een ondernemendan uit
gever, een vrijgevigen beschermheer en
txploiteerende vereenigingen, die den gewenschten
bijstand kunnen verleerien, om de onderneming i
in beweging to stellen. j
Daar hij eindelijk andere couranten verzoekt i
zijn artikel, in extenso althans, over te nemen,
meende ik hem van mijn kant alvast, dien ',
kleinen dienst te kunnen bewijzen. !
Evenwel niet zonder eon enkele opmerking, i
Zou de heer Molkeriboer in plaits van zoo- ]
veel ruchtbaarheid te geven aan wat hij zich
roorntelt te doen niet beter gehandeld hebben
mat n zwijae^l ithtnigenis te pnven van zij a
streven, door ren stellig pniffstnk V
II'io heilig hij het r u ook iuüloi'lsn moge,
nut hoeveel geestdrift hij h»zi:)!u zij. 't pvt
er hier otn ter iiiixacJioutriat/ to brengen. We
hebben het recht te eisfhen door een tastbaar
bewijs van de lïfiiigde.Hj'iheid van het
sf.'«kondigde apostolaat overtuig'! te word°n. lift
gunstig» o«vrit-e'. dor IlsJr.ctiB va'i htt Centrum
over dun Sint G --»orge is ons noïniet voldoet de
waarborg. i>a!irl>ij ?.ou zelfs reeds de bemerking
zijn te maken, dat de?.e hoilijn vel
ptrcn?kerkêlijk moet worden afgehi ol<j. ('t bobo» ft
daarom nog niet pen c->)>ie te zijn van de
traditioneel^ typen uit veile.len tijden,) en met
een wil ik hier een ba,]fH;kirig oji[ eren, wsar
ze dun a:*ist tut v^lharilivg aanspoort met het
bekende: liet pogen zelfs is schoon in't
worstelperk der eere ; niet om de eere moet
het hier gaan maar om de zaak, de zaak, die
gediend zal zijn. Voor alles geldt het hier
om principieel te zijn, anders is het huichel.
Daarbij is de afbeelding van dien heilige nog
te weinig verband-houdend met de wijde strek
king van het hier gekozen ideaal, kan dat
onderwerp, al is het ook de aangewezen figu
ratie van een katholieke strydpartij, nog niet
de overtuiging brengen, dat de teekenaar vol
komen begrip heeft van den gewichtigen om
vang zijner taak, het juiste inzichten de wijze
tooleg in den keus der onderwerpen en de
inkleeding der strekking.
We h"bbon dus af te wachten, en de beste
raad, voorloopia aan den heer Molkenboer
gegeven, is, hem te doen overwegen het be
kende spreekwoord: Woorden wekken Voor
beelden trekken.
W. STKEXIIOI-'Ï.
In ('.e Chï<mi<[>ie Jc.s Arts, sllaverirg van 14
Juli, vind ik een nieuw werk aangekondigd
van Etnila Michel, »K-sais sur l'IIistoire de
l'Art", dat snij toeschijnt wel belangwekkend te
kunnen zijn. Belangwekken l reeds daarom, dat
do beoefening der kunstgeschiedenis, die zoo
vaak zich nist verder geroepen acht dan tot
dorra pluizen) en een wf dy verende klopjacht
op "amen, datums en oriborecker.dfi bijzonder
heden, nu eens op een geheel ander en breeder
plan wordt gebracht. Met deze »E«sais" bedoelt
Michel voornamelijk te geven, niet eer, studie
over het bestaan van kunstwerken, maar over het
ontstaan der kunstuiting, daarbij in acht nemend
omstandigheden van plaatselijken, opvoedkun
digen en maatschappelijken aard, die op den
drang tot scheppen bij groote meesters al of niet
hebben kunnen inwerken.
Hij zoekt naar relaties tusschen tijdperken
en individuen, bepaalt zich daarbij niet alleen tot
de beeldende kunstenaars, maar strekt zijn be
schouwingen ook in studies over de
muziekkunst uit, en komt tot gevolgtrekkingen die
geheel aan de theorie der»Milieux" van Taine
tegenover staan.
Dit alles volgens den berichtgever, waaruit
we al vast zeker weten, dat de kunsthistorie
ons in dit boek nu eens bij uitzondering in
psyohologi-ichen vorm wordt behandeld ge
geven. Dat is wel eens noodig, om te doen
inzien, dat kuns werken uit het verleden niet
bestaan als willekeurig gekozen materiaal ten
dienste der praktijk van enkele specialiteiten,
maar als durende bronnen tot geestelijk genot
van naif ontvankelijke!! en bovendien voor de
meer scherpzinnige,!! en vujsgeerig aangelegden
als kostbare bewijsstukken, die in zich de
openbaringen dragen en heenwijzingen zijn van
stadiums en merkteekenen dar mer.schelijke
geestes cultuur.
Zonder dus nog dit boek in handen te heb
ben gehad, waarbij tegen zijn gerer»)iseeronde
uitspraken mogelijk nog wel bedenkingen zijn
Een praatje (mr de Deensctie trÉl
'k Geloof niet, dat men ir ij van kwaadspre
ken kan beschuldigen, als ik na zooveel goeds
en navolgingswaardigs van de Deer scha vrouwen
verteld te hebhen, nu ook eens op iets wijs,
?wat wij naar mijn bescheiden meening oneindig
practischer ingericht hebben dan zij.
Hoe vrouwen, die een open oog voor alle
maatschappelijke fouten hebben, tevreden kun
nen zy'n met zoo'n onvoldoende inrichting van
hun eigen gebied bij uitnemendheid, hun huis;
is mij een raadsel.
Het kazerripsysteem is voor de woonhuizen
algemeen in gebruik in Kopenhagen. Gewoonlijk
?wonen in ieder huis zes of acht families (a!s
er niet meer zijn), die samen een gemeenschap
pelijke trap en voordeur gebruiken.
Nu is er in ieder groot huis een porfier, die
voor het openen en sluiten van de voordeur
en voor het onderhoud van de trappen moet
zorgen, maar of die heeren het nu schadelijk
voor hun gezondheid vinden, of wijsgeerig be
rekenen, dat de trappen na het schoonmaken
toch weer vuil worden, en dit dus nuttelooze
moeite zou zijn, zeker is het, dat de trappen,
die ik in Kopenhagen op en afgedraafd heb,
volstrekt geen sporen toonden dat ze ooit kennis
gemaakt hebben met water.
Men ziet slechts zeer zelden loopers op de
trappen, 't is al heel netjes als er zeildoek ligt,
inaar daar houdt dan ook alle zorg voor dit
deel van 't huis mee op.
De straten, de huizen van buiten, schoon
maken, dat vinden ze een al te gek idee.
Daar moet onze lieve Heer maar voor zorgen.
En lachend wordt je als Hollandsche vaak
gevraagd of het werkelijk waar is, dat bij ons
de huizen ook van buiten afgeboend worden.
En de verbazing is groot ais j4 vertelt, dat
dit tot de geregelde bezigheden behoort.
De straten worden alleen van gemeentewege
schoon gemaakt, en ik zou haast boosaardig
zeggen, »dus" zijn ze altijd in een doorloopenden
staat van vuilheid. Och, lieve dames, u meent,
dat u weet wat vuil beteeker.t, als u aan de
hoofdstraten van Ilotterdain of Amsterdam bij
een regeiiachtigeri dag denkt,maar al:'je's winters
de straten van Kopenhagen, vooral bij sneeu
wweer gezien hebt, dan »weet" jo wat vuil if.
Ea dat de huizen niet van buiten schoon
gemaakt worden, nu dat behoeven ze j i ook
niet te vertellen, dat zie je wel. Behalve dat
de meeste huizen in Kopenhagen zeer leelijk
zijn, groote, vierkante kazernewoningen zonder
eenige stijl of architectonische schoonheid, zien
ze er ook alle zonder onderscheid, grauw,
verveloos, onvriendelijk uit. Zeker wordt die
indruk van onvriendelijkheid nog versterkt,
doordat er nergens gordijnen vlak voor de ramen
hangen, zooals bij ons. In de kamers is dat
natuurlijk een groot voordeel omdat daardoor
zooveel Heat en zon mogelijk naar binnen
stroomt (Bij ons is het soms toeh ook werke
lijk al te erg waar \ve door vier of vijf stel
gordijnen alle licht, zon en vroolijkhuid uit
onze kamers, bannen).
De meeste Denen din ons lar.d bezocht
hebben, hadden den wonderlijkste!! indruk van
onze zindelijkheid gekregen, ::oo gaf een he>>r
me eens een beschrijving van een Zaterdag
morgen in Holland Hij zei:
tja weet je met je ziel gaen raad op een
Zaterdagmorgen in Holland. In buis kan je
niet blijven, want je wordt er geregeld wég-ge
klopt door de dienstmeisjes, die met een ver
vaarlijk geraas, alles wat mar.r met
rnenschenkrachten versleept kan worden, van de plaats
rukken om er ombarmbartig op los te slaan.
Het heele huis wordt omgekeerd, nergens vindt
je rust. Maar zoek je dan door nood gedreven
je toevlucht op straat, dun wachten ja daar nog
erger kwalen. De straten zijn veranderd in
heken, in stroomende rivieren, jo kunt er niet
loopen, maar je waadt er door terwijl je nog
ieder ooger.blik over een emmer of bezem
dreigt te vallen en zoo de jammerlijke kans
loopt in den waterplas te verdrinken."
Wat zou die mijnheer gezegd hebben, als
hij onze voorjaarsschoonmaak kande!
Zijn huisgenooten schenen onder diepen
indruk van onze zindelijkheid te verkeeren,
want zoodra de jongste zoon des huizes, een
klein ventje van 5 ;i6 jaar me zag, vroeg hij
mij met angstig groote oogen: Is u zoo zinde
lijk in Holland? Ik wist niet wat hij bedoelde
en antwoordde, ja, Kai, we zijn heel zindelijk
in Holland, we wasschen ons gewoonlijk iederen
dag. »Neeri, dat was het toch niet," meende hij
Behalve voor hunne huizen van buiten en voor
hun straten schijnen de Deenen ook nog in een
ander opzicht aan watervrees te lijden (trou
wens in dat opzicht kan niemand ook ons
van overdrijving beschuldigen.)
In de meeste huizen geen spoor van een
badkamer, dat schijnen ze evenals wij, helaas
vaak nog als een weelde artikel te beschouwen.
Ook zy'n er in Kopenhagen niet veel openbare
badinrichtingen die in dit euvel voorzien. Na
myn herhaaldelijk vragen kon ik slechts een
badinrichting voor dames ontdekken, waar je
gewoonlijk zoo lang moest wachten tot je aan
den beurt kwam, dat ja allen tiji! had :t! j°.
zonden te overdekken, zelfs al \v;n je lijst
nog zoo lang.
Verder vind ik in dn bouworde der Deer.sche
huizen nog een groote fout. Als je de ge
meenschappelijke trap opgeklommen hebt, i'aii
kom j 9 aan de tage-deur van de wenin:;.
Wordt J8 opengedaan, dan treedt je gewoonlijk
in een zeer klein portaal. (Zulke brei-;;!»--
gat.gen en vestibules als onze groote hui'.eii tot
sieraad strekken, hè!) ik nergens in Kopen
hagen gezien).
Op dit portaal komen gewoonlijk verschil
lende deuren van kamers uit, zoover ik
gezien heb, nooit \an de keuken, die ineist;;!
achter in het huis is. Ken gevolg vim deze
bouworde is, dat het dienstnieii-js) als e v !i»n
de voordeur gescheld wordt, een heeie reeks
kamers door mott loopen, voor dat ze kan
zien wie er i*.
Dat gedraaf heen en weer terug door ja
kamer is nu riet bepaald bevorderlijk voor j d
werk, als je daar allen aandacht bij nioet be
palen.
In de meeste Deensche huizen zijn er ver
schillende kamers tri suite, en gewoonlijk:
ftaan de deuren van ai deze 'kaïoers open.
Dat geelt natuurlijk wel een indruk v;;n ruimte,
vooral 's winters als het slechte wet-r j» i<i
huis gevargen houdt, en ja wandelt v;;n knmtr
tot kamer, zonder door een gM'g te moi,tf-n gaaii.
(In Zweden staan zelf ontt vnnk ;\l!e deuren
der slaapkamers open, de bi-ihitu zijn uan
achter schermen ve.iboigen.)
Maar nu weet ik niet, of mijn IIoli,ir:ii'.c!!e
rug misschien niet gev. trui was o.:i zuo'n
gapende ruimte achter zich te voeloi., ze.'ur
is het, dat ik altijd lie\Er de deuren van
mijn kamer dicht maakte e.i --apgeblott'n" züt,
zooals mijn gastvrouw zei.
Maar mijn grootste grief tegen de Dewnsehc
woonhuizen is de gebrekkige inrichting van ..ie
keuken. Gawoui.iijk iSo;,kur, met biecht.e
ventilatie (Henen deze tegaiijk ook om in te
wasschen, in dia huisgezin, en waar de \vasch
ten minste in huis i~, i-.oms hebber: ilt-fritiiiii'js
van n buis een ^einefM'.schHppeiiJKe
wnso.hkeltler, die ze liau om tl e ?/,«» ot' nciit viïkïiv
voor een week in gebruik kunnen krijgen.
Kuime, gen. ilijko berghokken voor
weilcgereedschappe^. ;;!s einder, beièrn tüx.
'.::.!breken mees!:;! f,;eb::el, zao'.Uit div.o ni.'U'-'e
voorwerpen in het i auwe gana&tj'! bij de
keuken opgestapeld wo.d?. K;i g-.-wou;;ii,.k
is dat zoo donker, (lat ja altijd kans loo;;:,
i-ens ja besnen er <>ve>' te breken. V-u- gu'd
geventileerde prov!,-,u kamers is er in (io
meeste Koiiei:!.:i;:;r. c;:i-; huizen geen si.ralu-.
Evenmin ais in Diut.-chirii.a zijp er !;?
Do;.e.uiaiken kasten in i!1.; muren. .Nu stru'.t ii;-'t
we! vroolijk dat bt-t s T. les. dat a>". i j-i s ge
bruikt wonit op l.".;,i's i;laiik<;;: langs iK' 11:111 ?::\i
opgesteld staat. Maai' lieoi !\ppeïiU;ii;k is :r:t.
niet, zooals het uanr i)lo(,;tjKhlel,l i-; aan
a!lu stot en rook. Nataurlijk kan iail: r st;ik
voor het gebruik ech('0ii{;< oiai.kt worilen, m;'.,'.r
wat ?.al dat telkens een tiji kusten!
Ook de iiepi'M'iiOir's over iiit g::bii;<! ;:i':t er
lang niet zuo I.L!.H'I- lot als :;;;;ir llo!i,<io!;-cï.e
collega.
Het D:?C:iische dierstir.el-je is niet ;;-".>'i!s !..ij
ons gekleed in ren uyjüia holdurs k.-itoi'iien
japon mat een C(;i) i-t wit uiutsje, ir.w\r "i°estai
in ean ',!or,ker<>. \;i:;l.' z-'ll's n; eer. wou-'" jvion
maar tot haar e^r e:: >ii'j (!?.;:? D^enseh/
iinismoeder.i, moot. ik zt-rrep, d.:' c hui/! :? er va:i
binnen meesisl xe<.-r ),-l1j-'s ei; xh:del';i:: i;;t/.ii'n.
Zooveel gi'oiid:.,*: sc'.iooinü'.iiiiibi.'urü;:' :Js \vi;
onze kamers ycvep, l;i:-;i:.-,-v. ;±.: iu Dsv/ :!'ii',i\vO.:..
zeker tot vteuï/U; ('er i.ee:-en, niet, d:iarü:
heeft eon D.'ci.sc.he lnusiioiuiiri!! rii'.ar
vtrhoiidina iiniier pji-s'.;i, ei Mnjili" Ja;; i:.v.
I!j;lani'.schp. H .-i.'! -:vn!-.';- ?:':-. :?:!;t !:( t !"?' ?'??:'. (!v
slaapkaiijürs \:i;i'; rilot belMni'en zij) . r.:iaar
geverfde muran hebi'.f-ii, i!!i; J.ci-nijk ir.:.oh ru;-.t
sjions en zeem afiitnonii;:!';uni,en worib'n. Ook
tapijten zijn veei uiinJer l^eme1??1. du v. iiij oi,«.
Wat dn inrichting d, r wootiiiuizcu beirtH,
gewoonlijk ia d:e zeer i't^vinidig, rr.:i:u- tocii
gezellig.
Ja, eenvoud is e >n ;;';'niii:-r':TTide e;;!;ê.nvf }.:i\i
der Denen, dio i:: ui lui:i !rc\vüoiitb;; en ge
bruiken doordrirgt.
Zoo moet ook Liet t;:ur.c-nstê'lfln van
L-.Ul:i;rclijksche menu de Deer^brhe huisvrouw vrij wat
minder hoofdbreken kosten d:in baar
lloilandsche zuster. Het niidJ.i:;>'ten is toch gewoon
lijk heel eenvoudig in Di'nomnrken, en bestaat
slechts uit twee gerechten waarvan hut eerste
meestal een soort brei of soep is.
De Deensche vrouwen hebben een wonder
lijke vaardigheid gekregen in het verzinnen
van nieuwe variatie's op hetzelfde theraa : brei.
Piijstenbrij, karnemelksche brij, soep van rozen
bottels, die juist als wijnsoep smaakt, en zoo
wordt je bijna ieJeren (lag met een ander soort
brei verrast. Maar 't meest verwonderd was ik,
toen ik kennis maakte met het nationale
Deensche gerecht Ollebröd, een soort biersoep,
waarin roggebrood gekookt is en waarbij haring
en room gebruikt wordt.
Een combinatie waar een Ilollandscha maag
eors-t nnn ewer.nfn iro"t. Dit sroroeht wordt
als zoo gezond liesckouW'i. Jat iioe' veel kin
dere het eten, voordat, ze naar n-hool gaan.
't T-vefiie gerecht is r!»n gewoonlijk vleesch
of visch (n;pn h01 ft tiitsti-ic-ende viscti in Dene
marken) met. aardapp-loü. Groenen worden
in Di>i.emaikp.n laiut riet zoo v(v! gc-»eten als
bij oiis. Aicar bij liet vieesch wnivien nee) veel
soorten i:e'i-i jjel'rüikt. D:: Deonsche
huisn'-oedor moet 's zomers we! tl!i;k aan h:it iiini'tkon
van vruchten gaan zal i.nar £r.iief;<i!i>sd
»Syltitif" 's wii.ters rooit 011 tale! oi,!!>reker>.
1)3 r,;aio:;a!t! drank in D,.-ii!j[ii.;i ;-.e.n is bier
er d-it is f-r dsn trouwens o'ik uit^ri kor d.
^lani' tcp.er'over o'n ze.or PC.MVOÜU:. o
niid'.lfi;-?i;r«J. st:iut ook verr, d::t er hi do meeste
Dè-rnsr.'u-i tnmiiüudireen Uvceriiaa! warm ge
geten wordt.
't F-r-"' on 11 i; t hpïtr-pf slechts uit een kop
t'iee. k-:;,!i.i Cl ehoei;i::de al i;;;av verkiezen,
r;;a:ii' liet tw.'f-df, l''rekost. dut yewoonlijk om
huif elf «ad.rü'ki woult, iümeer uiigeiircid.
iiekaho enkele u.-.rroe g< recht'-n kiijjt ga
(i-'.n voor;1,! in ds) hotels drf li'Toi i-ide i
rrehiöl, v, ij zou,ion 7,f-g;,'en hel ra ie
botorhammeij -s, il: 1-1 in een oneirdit; :..an!a! soorten
altijd voui handen zijn.
't Trof n:ti ;i!s e^yaarcÜEl:: i:l, dat ook vr-le
dames in lif-rea-mike-i (evenals in Zvveden)
vcor liet or.tliijt oen sohiiaps cirir.Scen, evenals
ook rocken vo-.'-r ds druiivS in de
,Sv;:i::(lin:i
K-.:n tOAorie i>:ü.':g km: !i->t iiatüiirlijk r.iet
iiitlü-iulrn van (!f i;i,r tot ?-ijf', zooih-r iets ta
!rohr:::ke::. KVI (l,;'."ii:; k;:-- j' ia dn :e"s!e
Dnei-sCtin ijiii"!i('0,ii!f-!;";'. I/M d,:o uur thee
met qh'ror,:-;ord broo i. of ?,o;; i '-.
KM tfii sii-ite ;.f!'i-üik j' !:ot; oo':" orn r.fgen
i-ui- ):i>[ i;Vi;;.,l. ten ( ;i .i'-t e :i\ k'nit', ? tatV-i) en
li^iar'iioe is vrii v.,".-r c^n (:;n; do lijst van ;ie
U. X.
zullen vr.len mij willen lif-rinrrren, hoe
gplukkig en zorgeloos bet leven is der
diprstboden, hoevpol moeilijker bet leven wordt van
de d'cnslbode, die trouwt en ofi\ eigen pezin
vestigt, hoevee! de nif,i-j"s in wor-de dien:-ten
kunnen loeren en hoe goed f-r vask voor hen
wordt gezorgd. Zeker, ook d;it is alles waar,
on gelukkig zijn die hiM';hoii(iin?:M!. waar da
samenwej kir. g ;;oed is! ]\I:i:ir r.iemard zal toch
in geraopde ku/.ron li-ewtuen, dut hfit lot der
(tipUBtbodjp, Giet naiiis dat van de meid-alleen.
begeerlijk is.
I n t us s o h e n rr.ksn wij zó.) in een
meiden
was. Die w;'s l^iog--' eenvoiuliK- Kr z".n
bnisbondïrtrer. w.'ï.-tr men een (lienstbo.in boa.'t.
niet omdat men der; heelen da;: w?!k voor
haar hooft, mri.ir omdst het r.u eoi-roa:.! zoo
behoort. Als meri ilair probeert, bet. werk,
dat er gedaan m«rt ivonlen, op b«i)aali!e UVHU
vin den da:,' te ia'sïii v.-rrichten door iernanti,
dia do overii.'e ure!' ei^'^p meester l il ij f r. wit.t
iü":i veel n:in rust --n h-veüstelnk. Kin l et
rii<ddiunriaal in zi'lk een fjezin v^n buiten
worden aangebracht, dun bereikt raen d:nrn;ee
eon \t'fl jjroioe'e vorec-r-vondii.-'lrf- in 't
r.nii'rwf.ik iiev lii\is!)!>ui'.i:.g. dan m t u, oppervlakkig
gooorUcfild, ilei ken >:;iu.
11 t » !p (ie bel ]!asso:i'' geeft bijna gepri
wf-rk moer. war,t lat (^ns op. b-j-vccd van da
lipijjn ;?(>, ii)sir«rk-- (:f Kii-leli: as inet uw
!':i,!dsg;;iaal in vwbn;.d s:a:u, ; en die .illen zv:ij;oi!.
xoo ,.:« h-nt eten ire;-' nd r-maalit thuis or.tvanrjt.
D.; \vfi!ii,:(i it-.veiMr.cicTs, Uu1 ovc'rbüivivi, kom-ii
g:'.!f.;: 0:1 oen v;;sr ;-..,;,.:(] U!;r. i!,-,t saiji-Tn-alt
>??(.-1 !.-i'ii t; i, v.-!i;--;-in ie: beu"..11 g bs-'n, ei;
zi-'h ;i:iri oi;.-.'!! y.t'M'j'-ko^ -: ar!ij.:-' m:i^ wij:la:T,
'l zij iHii dit- s!ijr ;!ii-; d-; n:u-:d D! :ïan do
pi:i.r:o, n:r-f. T.o< Verstilt of jien i.t' niet nrlieii!
buitel !-'.:i:s tin nutte va. t-routore oi k!oii;<!ro
3Io.' k":: zij !,-;;.(,: !i,,.:!T; -j:, .lai i; ?;;;,:,;;/;-»()?
het a'ivin-! zf>u -ve:,: ??'/.-.- af M;<; het h-i;i:(:i
een :?? '!i-';,s!b ;:ii:". hiiar, vo-.ir wu. dit
f-;ei:J!<
''.-i1' s:-!i''M. o.:-!::' i'ii ;':i:iv'.': l' r.:' \:';e!i (4
:ili,--- ' .->;? 1-'..;::-, ',:, b'^.r ,!i:i-/-:'!,-. i;::-;r ;..-.;ti.iLir
wil b/jt:..,!:di-; . Ó!" v-r-'-i-t dit bii hi:ij)
ion;
ili.ice: z;ind.--Ti n-j:-'>.<:.-., o ai'1:;)', ui-, er iet-. \; ;?
liniii.M'. '-it'!',;! i ei: i4 w i 7 v.';;-, i:-!!;-:' d,'r cic'iieM!-.;
i,a;;i' i..--.-i:i-li.'.-, je :?!-. l.1 te iion'u,, il 't i;..-';in;,'
vai. ..l,.: -!;:-'-. .!<- i:: .'?:''?:?' '-, d.'i p,-1/ -ooh. '.''.'?',
i-il l' ??!'-;.-:: .-. ', '"'Ij .:;?'.,". l:\\:-:. C: \', 7 ij ''
:^
<r"v;<!).i U; ? ; ',:".( -v-.- lslio!!!!!!;;; n,oet op '/..,"*
;;e|vc> vi'i!;:., ie-. :,':-.;?'?,.: e:i -.;. -'Ikeu !..TI.{
'i;, t-.' l ;':' v::;. o,:~; ; ;.,!V-VL; \:\'ij.\ o.. r/.".\'/' t:i
:''-?:"? ii:^'-.-;, -l1,,L ,i-^- M;I a'i:. t,;-:-:: v;:n d'jn
i ^
i lloüd
i viv\ 'ï'.>:.r,'-is.' v.vdi^d.'
B;iL--:-,-rfiv;u-:i."s:-t:ri-vf: >-Dis-mf
'2^i;;.;::s ; je h' ;JTI: o,- i[iie tu es
j.l.ini.s en ik henniiil Let
s:iu: i-.i;.:;-.;.-i vin d C'.', in een Koeling, waarbij
me;"i y.'.'li > ',i bepaalde ur;::: vu:\ drn d^ van
hu!]) i;i lu;is i!e:i.^kei'ds. 1 11 ^ejinnen wet
verscheidtn ;;rooto dochters, i::
di\mes-iuisboiuli' T-'i \'i;ii viiéndinne;1, in familiën met
Yr'oinig kitu'erBn en weinig conversatie, waar
men er r.iet iegen opzaz. den sleur het hoofd
te bieiar-, zou een verandering van stekel zijn
te probeere::.
Waarlijk, dat dienstbaar zijn den hes'en dag
zou voor een meid niet noodig zijn, als zij
per uur werd betaald, zooals de tuinman, die
de paden en bloemperken in orde houdt en
de werkster, die af en toe het werk der
dienstbode verlicht. 'Want men moet niet ver
geten, deze vraag betreft niet enkel het gemak
der huisvrouw, mp.ar ook het geluk van een
aantal arbeiderskinderen. Bij dez,e woorden
van ioi!i:,::d n::=::ei]. door heia to zien ote.'i,
he:n 00,! kfni.3 viin ipijr'.o cij zien doen, on
hsr.i lor;:-'.;n.:j!:n te hoore:; roe;::cn.
Iv::; nsi':.;.-r vrienden verzaiiiit i;oo:t na hot
opiio^Li.ór. v.in eti: lij:i rjorrjcht, uijjvircvr
! on diiii'-i v".:i i;ij'i reehtulianüeven tOyfin zijn
j sniui grage li,..pön ie driikkaii. zijn
vinger
zacht yekriiir de steeds saanigeiiruKtn
vir,:.'.e;'toppen eer efkozeiiue, wè.j-vluchieiide
boA'eging to (loi:i nu/kon, zücüt on niinzitk als
weléS!' do- ;oi;kvro'jweii deden, wannaer zij
staanao order den ^ntiüscheu veïister-l oog, haar
vertrekkiir.uen ridder kus-handen r:;iïvnlfden.
.'gen',vou,-dig schijüt het »ton" te zijn, ik
noem het »;nar,vais ton" dat lieeren, wanneer
zij u een verslag geven van een door hen
bijgewoond gast-maal, de iijne schotels, de
exquise wijnon en de lekkere sigaren roemen.
Mugniliqne hoor! daar mankeerde niets aan !
l'uik: Xou ! alles in orde, hoor - je" !
Over de beminnelijkheid der gastvrouw, over
de gesprekken aan tafel, over het meer of
mindere vernuft der gasten, over de mooie
toiletten der dames, over de lieve gezichtjes
der meisjes wordt niet gerept. Is het nu te
verwonderen, dat Kranc-Kohain bij zichzelf
heeft overlegd: »versjes zal ik voor jullie
smeden; zoo'n beetje Siisses Ileimgeklingel"
kan r.oc-it kwaad, rnaar, ik zal mij b°palen tot
dood gewone, huiselijke, d.-ijreiijksche
laag-bijde-vJoerscbe onderwerpen. In de voorraiie van
zijn nieuwen bundel zegt bij: »ja continue
patien;rre;.t roon puit travr.il, m'i il'-ircant a
i-xprimer la max'üium de lyrisme, que peut
ccrittïr.ir notre auibiapcft (inoii(He;i;,e "
De »p!;iisirs de la tahl«" la;:t hij volgen door
zijn »;.oui;is dn méi-.agu". Z.ehier zij
«Syuiptionie des Potageo."
l.e pu';ue a Ie iluduin drs ansittles jilntes;
l'.ii' i:'i'.'irc, nc cOiiVHX j;a>,
(^'Kiinl il li^'mv ;\ vos rcj:as,
i .'es i'eiii .nc.- tiemurs (r;i])]i;'i l.-.,
Ue# i'iis di)!ii les prnsc.-s nr s:i':ciit piüilélicai: s ;
Hall II l.-süs l.;llL Cl' Ijili I'S pi:',';
l.e ]> ..iaLie a Ie lU'd.üli iles a-^le:,i('S plates
In »AI'ciix vaut doncpur" wordt de huisvrouw
nog eens vermaard vri--!,dL-!ijk en veisillend
tot haar di".i.stboden te spreken.
D? wi;z3, wr.T'op hij ilen dichter r.::n tafel
r.ooditTt er, zij'i ->Ver!e roponsH du rö.'issf-ur LI
Ja (rnit'ère jiüd'oor.iiii" /,nn oniboi'i-iuingen
!),! oiiTi'rilitKi'iÏB bi'-ei in b'i's, op >::-?:. «jour''
Vii:i auvroim- i.; hoogst vt-ruiakeli,:; wet
ge
E :.. gevlipg en g. dra-if door bei h -:"ie huis,
eeii sjoiren han <:a verzi;tt-:i.: v.-jn <!?? i-i-ri^els,
eon K. 'schuier, een ,'fi-pnfts, een 2«vv:iji'!
(i-uu lij i o;:: te eten. De niau uit zijn
huüjfu'% dr.or or.r o; fjebnikeu jakkeren,
xvoëdev:! o:n de vliPüfes- vluggs wij-* J waarop
hij ?ij!: koud. or.s.'Ni'keiijk. onverz"",èd eten
moet \vu:r',H5rc'!i. Iv: is ueen miïiiuu to,
verhezo"', v.:; r- r iü,-- ror.-A' trio.-t /ich ; c:; ?_.]) liet
r.ipt'Prij > ^;.'ir,r kl'.'e'lon. Zoo «raat ;I!,:.L: ?oe:dg
en zf! iiwi.ihtig d"< r, tot. .-en nul'li-' iukjeaau
de Lu:s!:;ji de eerste tdst aünkond.t.
rik:!. vin-U r;;fi:i naast scherp vernuft
scbe" ;-.;:i oi,::, k:ol:-iijk veel
Yankee.-ti. lliu> ex.' -ütriekt;!'. hoe intjuicr?'
juiiuigi! d:u:;ss. iiij de besteih;;^ harer
Oii!ai:gi vnrschrrn pen An-jcrikaanscbc liaauty
zé:1 viM-.-ndsoorti;; ir"Cost!MiH'erd c-\, P f n bal.
l H-»- toilet was sii^iï^fMe'd uit . . .
tiuntbilJL-r!-:n ! uit de cohe:-ie wereld.
!/?? :[ik ! or.zii.nii; l rn:':ir rij!:! en dat is
voldoende om een Yar.kte te doe?! i^inniken
van plosoier. De verza'.aeiu ;,' dr-r nrjf.tolüetteii
bedroeg ot-n wn'\r.lo v:ni il(M)t)t) giildi1!!.
Mairouw Cjiia Wailaco droog een kleed met
U :?!?!?: - :'-i:'he ;::.:;t ;^.'..;a' ut:;:;-d. Zij
v-negen,?,,,.,>,..,!,> ,,.,n kfipifp:,) v,,r, Kiijno') r/ulilen.
Toch si-hijnt de Yankee-bluf ecrstii;ü,£'s
overtr:>;.-fil te zullen worden. In I'.ir-.s wjrdt een
j-jion gemaakt van kostbaar metaa! en
edel;,-:,'ste«]te.
Da rok is gohenl van gedreven xilver en
f.;o\i.] ; s!;i]i en plooibaar als een nieuwervvetsch
luchtig wpt'fsti'.
Op h- 1 corsage zijn parelen en dia-manten
l.ü:-s S'.'.hof.i.lers en rnouwnn. Op de harst sterren
van tmaragden, sntirs, robijnen en amathisten.
\\ic n! die japon dragen 'i
Abiilino's ! wii.-i'it ! !
Tu'.cht die jap.on buit te maken l Ik heb
lust me: u in hinderlaag te gaan. Eerlijk
zullen wij alles deelen !
Vooraf zweren wij dor ijdeltuit geen letsel
te doen. Met zuidelijke gratie trekken wij haar
het staatsie- kleed uit, dat onze roofzucht
heeft aangewakkerd. Met buigingenen strijkage?,
onder een herhaald : Grazie Signoia ! Grazie
Signora ' gentilissima Signora ! mot coquetten
zweef-pas, met edel gebaar onzer altuaviva's,
met sierlijken zwaai onzer gepluimde hoeden
nemen wij met een hoffelijk addio ! a rivedersi
Signora ! afscheid van de geplunderde en laten
haar »ungeleitet nach Hause gehn".
O ^ C O,
© z- f 27