Historisch Archief 1877-1940
DE AMSTERDAMMER \V EE E B L A D V 00 R N ED E R L A N D.
Ko. 1206
»;; "i y n. '
Po nienwe stukken sollen gelijk zijn aan de
reedt in omloop zijnde. Da thans voor «ten
dienst dm gtpmiligeeide schuld gebruikt wor
dende annuïteit is te verhoogen met zoodanige
som, als noodig is voor de rente der nieuwe
stokken a 3% pCt. Hét te ontvangen bedrag
van E. pd. 1,700,000 moet worden gestort
in de kan der openbare schuld en is te
gebrnlken voor uitbreiding en verbetering der
Btaatsspoorwegen, benevens tot vermeerdering
van het rollend materieel.
'r:.. Van de. Tranmalsche papieren verloren de
5 pCtg Oblig. v»n 1892 ruim l pCt.
Voor de stukken van het Hemelsche Kijk
mag daarentegen een rijzing van l a 2 pCt.
vermeld worden.
Brazilianen kunnen nog niet op vaste koersen
rekenen. Verschillende beschouwingen over de
toekomstige betaalkracht, na het maratorium dat
zijn einde nadert, geven daartoe aanleiding.
De Yenezuelanen konden de verhoogde
i noteering der vorige week niet geheel
behoui . d»n. Toch wordt met genoeg ophef van den
* ~ , herstelden binnealandschen vrede en rust alom,
, ;??, nj«lding gemaakt.
.1 By deze berichten kwamen geruchten van
',,' hervatting der tentebetaling op de 6 pCts
-:i bianenlandsehe schuldbrieven Zou de regeering
hiermede wederom de parijsche markt gunstig
willen stemmen voor bet opnemen van nieuwe
intérieurs. De verkoopbedragen zonden bereid s
d»- eerste gelden kunnen beschikbaar stellen
voor eeaig» betaling op d» extérieurs. Nous
wrong.
i Tabakswaarden zvak. Franco Deli, de vorige
week van 39- tot 35 gedaald, staat nu 38M. Da
winstrekening wijist een verliessaldo aan, groot
byna 73 duizend gulden. Een
consignatiecontraot met een Amsterdamscbe bankinstelling
wordt voorbereid.
Boven sprak ik, van kapitaalveraoordende
oorlogen a coups de canon. De vele
tabaksMaatschappjjen roeren een oorlog a coups d
concurrence die eveneens onnoemelijk kapitaal
kan vernietigen met veel grooter nadeel. Da
papieren, afgegeven voor de gelden In idie
zaken gestoken, bleven geen dividend geven
a} is het reëele kapitaal vernietigd. Daarom
kome practische samenwerking de anarchie in
productie en verkoop vervangen. Wie de
nieuwere trustpraktijlc, met hare verscheiden
heid van toepassing met vrucht heeft bestu
deerd, die weet dat ze voor elke industrie,
ook voor cultunrondernemingen kan toegepast
worden. Liat ik bij de voorbeelden uit Enge
land in de vorige kroniek genoemd, vermelden
de engeische trust, omvattende de 31 fabrieken
van katoenen garens met zes miflioen pond
sterling, die van de 22 weverijen werkende
met 41/2 millioen pd. st. en voorts die van de
28 tapijtfabrieken waarvan het gezamenlijke
aandeelenkapitaal 4'/* millioen pd. st. bedraagt.
De petroleumgioep draagt ook de kenmerken
van de beursstilte. 'De productie der
Koninkl\jk.e gedurende de maand Juni bedraagt 90
duizend units, d. i. 10 duizend units minder
.dan in Juni. Betere uitkomsten zou de mpij
Oliebronnen in Hannover verkrijgen. De pro
ductie in Juni zou 59 honderd vaten bedragen!
Dit zou een groote vermeerdering wezen.
De groep der Mvjabouw-mpvjen, geeft eeoig*
verbetering voor de aand. Soetnalata en die der
Tjenako steenkolenmpy te vermelden. Overi
gens ziet 't er niet opgewekt uit.
Het jaarverslag der Soemalata deelt mede
dat den 14 Juli de geregelde verwerking der
ertsen is begonnen.
De exploratie en de exploitatie van mjjnen
is een moeilijk, een veeleischend werk met veel
risico. Daarom mag het gouvernement zijn steun
niet onthouden. Integendeel. Om deze reden
verdient het verzoekschrift van de
«Handelsvereeniging te Menado" aan den
GouverneurGeneraal ter verkrijging van telegrafische
gemeenschap tnsschen Noord Celebes en de
buitenwereld, ook in het belang van de ont
wikkeling der mijnbouw industrie, zeer ernstige
overweging.
De groote groep der spoorwegleeningen geeft
me allereerst aanleiding tot de vermelding dat
de 6 pets. aand. Nad. Zuid. Afrikaanuchs
Spwegmpjj waarvan de door schandelijk
britsch geweld verbannen ambtenaren heden
door den wakkeren president v, d. Wall Bake
in kloeke bewoordingen van toewijding en
solidariteitsgevoel zjjn toegesproken van 177
tot 180 verbeterden-, da noteering der 2a Serie
en die der obligatiën bleef onveranderd.
De aand. Warschau-Weenen, waarvan het aan
tal onlangs in zeer belangrijke mate vergroot
werd, konden in de goede richting voortgaan,
zy het dan ook op zeer bescheiden w\jze.
Langzaam gaat zeker.
De rus=ische spoorwegen bijna onveranderd.
Dit kan haast ook van de Amerikaansche
Spoorwegwaarden gezegd worden. Ds
dividenduitkeering van de Aand. Uaion Pacifh over
het laatste halfjaar is geannonceerd. Dan Isten
October is 2 pCt. betaalbaar; deze maatstaf
wijst dus op een jaarl. dividend van 4 pCt.
Belangrijk zijn de volgende cijfars van u*e
Union Pacific Spwg:
1SS)9/00 1898/J9 Tevmoi-rfcr.
15r.ontvangt, il.39,200,000 d.3t,3'>0,flflO il.4,<)(lft,000
Espl.kostOT... 21,571.000 i(J.85S,0(l(,i l,21(i,'000
Netto oulv.... 17,'üU.OOO IS,912,000 .(584,000
Andere ink... 2,550,000 l 780,000 'SiO.OOO
Totaal ink.... 20,17(i,000 15,072,000 4,504,8 10
Vaste lusten.. 0.916,000 6.(.!3:>,000 ??16,000
Surplus ,13,200,000 8,7-10,000 4,5:20,000
Div. op pi'tf.
aand. e
buiteugen-.liiüteii 4,792,000
Surpl. v. ge w.
aaud 8,*<>S,(IOO
De noteering kon, onder deze omstandig
heden, niet vooruitgaan; de hoogste koers was
heden 59K pet.
De aand. St Louis & Caïro komen niet meer
in de offiaieele noteeriog voor. Men weet dat
tot l Aug. gelegenheid vsas tot kostelooze
verwisseling tegen 4 pets. oblig. Mobile & O aio.
De uitgitten der nieuwe waarden van de
Kansas City Pittsburg & Gulf is begonnen.
Ik breng daarom in herinnering dat voor
D. 1000.?5 pet. oblig. ontvangen wordt:
D. 750.?3 pet 1ste hyp. Kansas City Southern
s 500 pref. aand. » » »
en voorts 2 % pet. in geld.
Men kan zeggen: lang gewacht en toch
verkregen.
D. STIGTEK,
Kantoor: Singel 221.
Amst., Emtna-dag, 1900.
De invloed der vrouw op de gezondheid
inhuis, door mevrouw Dr. ADAM LEHMANS,
arts te München.
(Slot).
De steenen waaruit het lichaam opgebouwd
is, z\jn de cellen. Zij ontstaan uit de voedende
deelen van ons voedsel, z\j worden versterkt
door een juiste mate van beweging en rust en
verzwakt door gebrek aan. beide. Hare kwali
teit hangt evenzeer af van de juiste mate van
voeding, beweging en rust.
Bestaat het lichaam uit een krachtig cel
weefsel, dan hebben wjj een goed gestel, be
staat hst uit een zwak cjlweefsel, dan is ons
gestel slecht.
Van ons gestel hangt onze werkkracht, ons
weerstandsvermogen af.
Wie een goed gestel heeft kan veel werken,
veel genieten en veel verdragen, hij wordt niet
licht ziek, en wanneer bij ziek wordt, heeft bij
de kracht die ziekte te overwinnen. Neem twee
personen, de eene met een goed- de andere
met een slecht gestel, onder dezelfde omstan
digheden ; b\j welken arbeid ook zal de een
spoedig moe warden, de andere langer volhou
den ; ia moeielijke gevallen in het gezin of in
het beroep zal de een dalelyk neerslachtig
zn'n, don moed verliezen, terwijl de andere
meester wordt van dea toestand^ b^j een epidemie
loopt de een gevaar ziek te worden, de andere
niet; by dezelfde ziekte zal d« een sterven, de
andere die te bovenkomen. Tegenwoordig zijn.
gotde gestellen, uitzonderingen onder zeer vele
slechte, en de slechtste vinden w;j onder de
Brouwen. En omdat dit het geval is gaat het
niet alleen de vrouw slecht, maar ook de kin
deren die uit haar geboren worden. Da zwakke
moeier geeft hen een zwak gestel mee ter
wereld. Is de vader gezond en sterk, dan. i«ordt
dit ten deele goed gemaakt, maar ook s'echts
ten deele. Van hun geboorte af hjden zy in
alle opzichten onder het zwakke gestel der
moeder. Zachtjes ain nemen zij de gewoonten
der moeder over, die haar gemaakt hebben tot
wat 25 is. Voor een meisjïis haast geen redding
mogelflk. Zy groeien op onvoldoende gevoed,
zwak, vertroeteld, nerveus, net als de moeder,
en worden, later net zulke zwakke p>ppetjes
ais de moeder geweest is. Haast in elke tamilie
vindt men zulke meisjes. Allen die zich met
hate opvoeding bemoeien: de ouders, onder
wijzers, doctoren, de echtgenooten later klagen
er ofer, maar meestal zonder te begrepen, dat
de meisjes zoo geworden zijn door t ene levens
wijze, welke juist diezelfde ouders, onderwijzers,
doctoren en echtgenooten. haar opgedro: gen
hebben. De ouder*, die ze opvoeden tot mode
poppen, die gedachteloos baar laten bewandelen
bat breede pad der tradidoneele
meifjesopvoeding zonder zich in het nrnst rekenschap te
geven van den invloed van zoo'n opvoeding op
de. lichamelijke ontwikkeling; de onderwijzers
die de meisjes 6 a 8 uur per dag gevangen
houden op school en ze voor 2 a 3 uur i;og
huiswerk opgeven; de doctoren, die zich niet
altijd hebben vrij gemaakt van de banden van
oude vooroordeelen wat betrefc de opvoeding
van meisjes en geen eind maken aan de sleur
in buis en op school, die zich riet verder be
kommeren om de voeding en lichaamsbeweging
van het meis-j i dan tot dat z\j bieekzuchtig is
geworden, niet vrag?n boe la:>t zij gewend is
naar bed te gasn, vóór da1: zij nerveus is, of
die voor zijne waarschuwingen voor kou vatten
den eersten stoot geven tot baar vertroeteling;
de mannen, die niet toekijken wat da vrouw
aan tafel gebruikt, die de werkkracht der vrouw
naar de hunne meten, en er niet aan daken,
dat zij moe zijn kan, vóór dat zij zelven. moe
zijn, die geen zorg dragon, dat zij de noodige
nachtrust geniet en hare zenuwen inet verstand
en geduld ontzien, zij zijn er de schuld van dat
bet meisje en de j mge vrouw verzwakt, zonder
dat zy het w.Hen of weten wat zij doen.
Heel ons leven is dus onnatuurlijk en kunst
matig, dat der mannen zoowel als dit der
vrouwen, alleen maar dat de vrou* als bet
zwakkere en onzelfstandige deel 't hardst daar
door wordt getroffen Ds nun arbeidt aan zij a
eigen bevrijding uit dezen onnatuurlyken tos
stand. Hy heeft een go^onder instinct voor de
beho.ften van zijn lichaam als de vrouw en
verschaft zich waar bij do gelegenheid daar toe
vindt de toodiga hoa»eelhüd voeding, oewegisig
en rust.
O (k de v.oiiw moet aan bare bevrijding
we-ken, wanneer zij eindelijk gezonde;' on sterker
wil worden. Dit hangt van haarzelf' af. Niet de
natuur maar de owr.atuur heeft haar lichamelijk
en geestelijk verzwakt.
Toen m=m en vrouw op den laagsten trap
van beschaving stonden en dezelfde bvtnswijze
leidden, waren zij in grootte en kracht aan
elkaar s?elijk. Kr ia nog een reeks van wilde
en carbaarscfae volkstamraen, bij vvio dit riOg
het geval is, b. v. bij de Andoinbezun aan don
Ccngo, waar ds vrouwen als vrachtdragers en
bij andere werkzaamheden zwaar arbeiden; zij
zijn krachtiger en mooier ontwikkeld dan da
mannen, vertctieïde'.tie vau knar hebben prachtige
figuren. De: reiziger Park deelt iets dergelijks
mede over ds Manyautna's uit dszelfde streek;
de vrouwen zijn xeijr t-taüj, zij dragen net zulke
zware lasten mot heizelfde gemak als de man
nen. Een l.idiaanscu opperhoofd uit X.-Amedka
maakte Heanie de opmerking: Vrouwen zijn
voor den arbeid geschapen; een vrouw kan
zooveel draden f. ZAWvwl 2,ware dissen, sleepen
aU mannen..''
Volgens Scheller*g zijn bij de Papoea's in
Meuw-Guinea du \rou*tvn krachtiger gebouwd
dan de mannen; ditzeifUözegt men van ver
schillende Indische stammen en vau de Ptieblas
in Noord Amerika en van de l'atagoniers in
Zuid-Amerika.
liij de Arabieren is bet verschil in grootte
gering en zelfs onder de Bussen gelijken de
mannen en vrouwen rucer op elkaar dan bij de
Europeesche naties luit geval is. Datzelfde geldt
bun arbeidskracht. Onder de Indianen van
Britsch-Columbia waren de vrouwen even goede
jigers als de> mannen, maar tengevolge van i!o
spotternijen der blanke kolonisten bobben zij
dat gela.eii.
Dus precies als bij OM, waar da
or.varstandigen met elke vrije luwging der vrouw den
spot drijven. Onder iiüYagbaneezen in Vuurland
word: bet visschen gebeel aan de vrouwen
overgelaten on onder de Tasmaniürs, de minst
bescbaaide onder de bekende voikstammen zijn
het uitsluitend de vrouwe a, die al duikende op
vischvangst uitgaan en die bekand zijn om hun
vlugheid ia bet beklimmen van de gladde
quttapercba boomen om jacbt te maken op den
opo-jsum. In de binnenlanden van Oost-Afrika
zijn. het de vrouwen, d;e bet land bewerken,
de buizen bouwen, het koren malen, bot bier
brouweK, d,e koken en wasscb*n. De maniien
verborgen het voe; jigen, voeren oorlog, maken
de kleederen en nemen zitting in den raad.
De Australische vrouwen verrichten in vredes
tijd het zwaarste werk en zijn de nuttigs!e
leden, der maatschappij. In den krijg vechten
zij net zoo dapper als de mannen en verwoeder
dikwijls.
En deze lichamelijke arbeid geschiedt niet
alleen niet ten koste van bet moederschap,
maar de vrouw van den wilde brengt kinderen
ter wereld met een geinakkelijkheid die fabel
achtig klinkt en beeft voor den zuigeling een
overvloed van melk ter beschikking, die weldra
bij ons een fabel dreigt te worden. Die slechts
met de zeden en gewoonten van beschaafde
vrouwen bekend is, kan zich ter nauwernood
voorstellen, waartoe wilde vrouwen in staat
zijn, z?lfs in tijden van haar grootste zwakte.
Een Australische stam zou b. v. het nauwe
lijks de moeite waard vinden om voor ZOO'Q
kleinigheid als de gebjor e van een kind'een.
marsch af te breken. Het pasgeboren kind
wordt in vellen gewikkeld, de stoet zet zich
in bewsging en de moe3er loopt er b^j. 't Is
bekend dat bij vele stammen het gebruik
heerscbt d»t de vader ra de geboorte van het
kind in bad wordt gebracht, terwyl de moeder
hare gewone bezigheden verricht alsof er niets
gebeurd is.
Wat een bescnamende vergelijking voor onze
beschaafde vrouwen.
Dat alles is veranderd met het verschil van
levenswijze, welke de voortgaande ontwikke
ling met zich bracht. De man moest meer en
meer buitenshuis werkzaam ziji, de vrouw
was door de verzorging der kinderen aan huis
gebonden. Daarmee begon hara ontaarding
en za duurt voort tot op den huldigen dag.
In onze eeuw is dat beeld opnieuw gewijzigd. De
ontwikkelingsgang van het laatste tiental jaren
heeft de vrouw in het openbare leven terug
geroepen. Wij zien zs in alle fabrieken bij den
landbouw, handel en verkeer, in bergwerken,
by 't bouwwerk, bij 't onderwijs en de beelkunde,
in kunst en wetenschap; slechts weinige be
roepen z\jn voor haar nog gesloten en de
toegang diurtoe is slechts eea kwestie van. tij i.
'lotuogtoe heett deze vooruitging de vrouw
weinig geluk aaig«bracht, want haar zijn
nieuws plic'iten opgelegd zonder haar vin de
ouda te bevrijden, en deze dubbale
plichtenlast moet door een verzwakt en hoe langer
hoe meer ontaard organisme worden geiiragen.
Daarom zijn er zoo vee', die zeggen: Verlang
niets onzinnigs van de vrouw, geef haar
aaa het gezin terug, zooals de natuur het
gewald heeit. 't Is echter niet watr, zooals
wij hierboven gezien hebben, dat de natuur
bet gewild heeft. De natuur heeft de vrouw
toegerust met gelijke krachten als den man,
en haar daarom ook tot gelijken arbeid bjsterad.
Wanneer de vrouw i.aar de natuur latf'ie,
dm moet zij hare krachten oefenen en door
oefening stalen. .Ka dat de levenswijze van
do rnan daa toe m er geschikt is als dij van
de vrouw, be*ij".t zijne gemiddelde meerdsre
lichaams- en geestkracht. Dt) tegenwo >rdue
minderwaardigheid tier vrouw is de wraak, die
da b;;l -edigde natuur op haar neemt voor de
duizendjarige veronachtzaming van haar \tïl,
omdat d i vrouw de gaven, die de natuur haar
geschonken heeft, braak Iaat liggen; 't is
een wraak op den man, die haar daartoe
dwingt. Want de ontaarde vrouw deugt niet
eens meer voor de allfrderste plichten van
echtgenoot en moeder. Kiet in don terugkeer
lot het verleden, dat bovendi B onherroepe
lijk is, li/,t de bevrijding de? vrouw, maar in
bet zich op natuurlijke en daarom doelmatige
wijze voegen in de omstandigheden van den
rienwen tijd. De wereldgeschiedenis ?al om
den wille va t de vrouw niet blijven stilstaan,
maar de vrouw most met den gang der
wereldgescbtedenis gelijken tred houden, want degene
die den gang niet bijhouit blijft achter, ej.de
duivel haalt hem in.
Da wereld beeft den arbeid cler vrouw noojig,
ei zij moet dien verrichten.
Het komt voor haar dus hierop aan. zich
in staat te stellen den nieuwen werkkring aiet
de plichten v-in het moaderrChap te ve^eni
gen en Beiden recht te doen wedervaren. Over
d; duizelingwekkende vlucht op technisch ge
bied ea da arbeidsorganisatie, welke onz~n
tijd kemnerke;;, kunnen wij nier nier uitweiden.
Wij bekommeren ont stechti over de lichame
lijke voorbereiding der vrouw voor do plichten,
rUe; haar te wachten staan. Want de nieuwe
tijd roet zijn jieutve eiscacn verlangt ook een
nieuw geslacht, en deae lichamelijke voorbe
reiding is de eerste eu ernstigste pliclit van
iedere vrouw, die haröpost naar bthooren
wenscht te Vervullen en hare kinderen to:
volkomen menscben wemcbt op te vonden.
E. K.?II.
Boei enlüiirifl.
De Hollandsche revue.
Een mooi afgedrukt p irtret van mr. P. J.
Troelstra is het fro.itespice. Bulangrijke onder
werpen volgen met foto's van bekend-j personen
uit Trans.aal.
Karakterschets is o er den nestor orz^r
drukkers: tl. A. M Rielaits. Netscher heeft
de bandigheid hem te beschouwen in hst milieu
van het vergane ScbieJam o ra a! du degelijk
beid on krach*", de voortvarendheid ei
eerlijkheiiJszin van dezen eerwaarden nij verhel
j-ipatriarch op bot voordoe igst te laten lü'komcn.
!J)ek van de maand'', zijn nu vier bo.-ken
on wel; ,.0p z?c" en -?Vijftig" van MirccIUts
K-nanta, Zeven. vcrtelli;ig«if' van .Tohan dj
Meester-on Zwervers" van G, va'i Huizen.
Notscher rubriceert de/;e drie auteurs tot do
realisten. Za ieren zpgt bij ut nzelfde maat
schappij, in 't zelfde kiinuwt, in ecu omgeȕng
die boh'erscht wordt door düzolf ieoRor.ouiischo
en s asiiktindige wutte», die ile/eltde iuïnsthen
K', verschijnsclea rond zich waar geniën, op w.e
dezelfde uiterlijke omitand:ghe,lcn inwerken en
wier rai, maatschappelijk in tij-ista'idspunt
(nai-eriocv) ge ijk is. Z'j putten bun stof, hun
onderwerpen, bun aaudooningT. ui' dezelfde
bron ; sociologisch gaan tij alle. drie van dezelfde
beginselstrec-p at. Hun aai;k;uuüt bij dat
kunstdoel leidt echter langs versclioiilene we^en.
Isetcher ge. f t dan do curcp'.tat-s der be
spreking aan Emants, die de oudste, bet
meest?-af is. Van fle anderen hebben wij nog
zwenkingen ts wachten, vau-Kma:.ts i ist
en cla.'t 7.00 door rodcr.ecrcnd ciulcrs;h.:ïiU bij:
Emants die kun-it goc'ft van het hoofd, h t; t
verstand, hè', verr.uït, waar h-H govovtl wi-iaj
[ilsats i neemt en nooit een ktrderhart
geopsnbawd wordt en daartegenover du t*ree
andere auteu'a, die kurifat ge-.cn van be: hart,
gevoelde kunst, eerlijk tn op s n me; weinig
complexiteiten. Kdocn er is t eg-n deze wijze
van becordcelirg wel wat in te brengen
en wel, dat bet gevasrlijk is een auteur A\o
sïectts een boek publiceerde vsr^c'ijkenderwijze
te stellen tegenover een gepromoivsr.ccetde.
Wie weet hos s;:0«difr zoo'u oordeel terug
genomen moet worden? Ruoric;eren
tenopzichte hen die beginnen is altijd een spiOiig
in 't duister.
* *
*
De Arbeid.
Afl. 10 van Dj Arbeid" opent met een
r.atuur-ktemmhig, een besclirijving ervan getiteld
Zomer," door F. Walraedt van Royen. Kr
zijn prachtige zinnen in als: de zeis werd
gescherpt en sissende klanken sneden lichte
wonden in de starre eenzaamheid der onbe
wogen lucht", een zin die niet licht te verbe
teren valt. Eea fout in den opzet van de schets
lijkt me evenwel, dat' de auteur een jonge
boerin tot object neemt. Een boer laat zijn
vrouw in jonge zwangerschap, dus in e eerste
maanden, niet maar zoo onbewogen voor de
boerenwoning zitten droomen terwijl alles aan den
arbeid is. Dit strookt geheel niet met wat Zola
oas in La terre" heeft laten zien. Trouwens
bat is allen bekend, dat boerenvrouwen tot
bet laatste oogenbMk werken, inplaa's van
te ajjmeren. Ik noem hier Zola, omdat in
de zelfde afl. een lofrede op »L% Terre"
voorkomt, geschreven djor O?rard van Bekeren.
Nu mag zoo'a nabetracSting in algemeenen
zin Dog zijn nut hebben, voor lezers van Da
Arbeid", die zich tft A) lattrés r?kenen, is
hst toch wel overbodig. De verwachting van
v. Eckeren, dit slechts ean enkele lezer ZolVs
bo>k zou willen beproeven tft lezen zonder
z\jn neus vies oj te trekken, klinkt al erg
komisch na zooveel jaren, en vooral in een tijd
schrift van jongeren.
Ditzelfde geldt ook zoo ongeveer voor de
kritiek op het boak Nagadrxh van D.-. G
Kempe en voor deu'tpluizing van JeanneReyieke
Stuwe'd verzen ze komen met de nacbtschuit en
brengen in dit rmmmer geen r.ieuws, al staat
bovtn zoo'n kritiek ook met groote letters
Executie "
Opmerkelijk il die nummer, dat de omme
zwaai van deze zooge. aamde Nieuwe
Gid'sbestrijders r.u volkomen is. Werd vroeger v.
Dey>s:l de lof gegeven dn hem toekomt, nu
gaat men ook Kloos, Verwey, Gorter, Hélèrie
Swartb di<* eer bewijzen. Heel mooi! Maar wat
blyft er dan vai 0311 Ni u.ve Gidsbes'rijdL g
ovrr ?
Opmerkelijk ook, dit ze eenigszins ga»n
erkenne.!, dekaden'en te zjn geweest. Men
weet boe Garel Sc'mrten verontwaardig!
dairtegen opkwam, toen ik za zoo noarnde. Er
zit dan ook riets be'.eedigends in dat woord.
E-».r\ <>eiftd«nt kan liter, ja heeft m. i. zeifs
g ootsn kanf, een goed dichter worden, mits
bij bet dakad nte eerst zelf leert inzien.
Den jeugdige a baidersvan Oe >\rbeid"
G. VAN HULZEN.
NIEUWE UITGAVEN.
Li^y! lltj'.land's Strooniin, tekst van FRANS
NKTSCIIER. Illustraties van K, SLÜYTERHA.N,
den llsa», Martinus Nij'ioff.
Zijn Vader. No. 126 van Warendorf's No
vellen- Bibliotheek Amsterdam, Van Ilolkesaa
en NVarendorf.
Tludei'ik, historisch verhaal uit de eerste
bslft der zeventiende eeuw door E, MOET.
JVMemblik, K. II. Ilema.
Nasponngen en Studiën op liet gebied der
jVcderZiiHcïnc/te l^rijrjsyefehtedems. 's Gravenhage
De Gebroeilws Van Cleef.
Tijdschrift van het Koninklijk yederlandxch
Genootschap voor J\[iint- en i'<tnnin<iJcunde, te
Amsterdam. A'nstprdam, G. Triool B>m en Zn.
I'rot/ramnM der Tertoonstelling van bloeiende
en riiet-bloeiende planten, bloemwerken,
bolen kiiülgpw.issen, groent«n en vruchten, te
houden door de afdeeling Amsterdam der
Hollandsche Maatschappij van L-xudbonw,
bijp<staan door de afdeeling Amsterdam der Ned.
Maatschappij voor tuinbouw en plantkunde te
Amsterdam, op nader aan te geven data in
April 1901 in het Gebouw »VeJnx", achter bet
lïijks-Miiseum. Naam). Venn. Stooaidrukkerij
»l>e Ftkke)"', voorheen B. van Mint^em,
Singel No. 5G'2. over de Munt, Amsterdam.
Middel- jN"',rf..r?(tnrf.sc'ie l*geui(en en exempelen,
Bijdrage tot de keunis van de Pt-o«ahtteratuur j
en het volks^sloof der MidJeleeuwen, dr C. G.
N. DE Vooys. 's-Graver,hage. Martinus
Nijhoff <
De Geschiedenis run Naarden. Ksar authen
tieke bronnen bowprkt, door J. II. MAXS,
G-wiscba Drukkerij, Niard^n.
('i'am Album. Ken o>tigtal jila'en
voorgtellenilrf portretten, typen, merkwaardige {.e
bouwen, (oonpejpn uu het volkslnveii, enz.
Haarlam, II. D. Tj»erk Willink & Z:i.
In de Ztcidiernctf! Scholen. Schets van het
Ijig«r .idurvfijs in Baz^l, r>irn en Zarich, door
C. F. A. ZF.KMKE, P. DE GEUS en G. MEUEB.
GroTiinyen, I'. Jjoordbnlï.
G'ïHti-ittterd Wicldttad roor Fotografie,
no. ,'JÜ. Apeldoorn, Lturdtta Hinsrna.
(.'(JMiiOs. lltivue I!ius\iée, Maiisuelle,
Polyglotte. (,'. A. J. van Dishoeck, Amsterdam.
Vlugschrift o ar Knrt.-chrift, Kritischp
basf.houwi;:g van de beide j >ngste SteijOgrf.fHnhe
Stelsels in Xederland, door W. A. I'ALM.
Helder, C. de Bosr Jr.
Inhoud van T:1d%chriften.
Euro'jin Juli: Wraak ij 203!, daar Stac
cato. E-tn/sTiei;, door A'-sela. DJ
wenS'lun, uit h<U Noorrfh, doü;- K;rin Micbr.ciis.
Da dood do-u- den kui-ei. djor J.fi".
Il\jikuna, nsr.r .laan Djrt.is. D;> avondmaaltijd
in de w«rkpl:iats te Ly,):i. doar ***. E-m
Bifikerpraatje, door Ci-i.ntos.
]\'ctc>'.Kc!t«i,j><:lij!x 'H'.udcH. A;'.'/.: Frarkrij'r,
E-igeUuicJ en de wtfreMvrö.iu. Snan in ver
schillende vormen on tijiia;1. De E'i^elschsn
en llo.'knders i» bet vt:rlede:i. Duitscbiand
als zeemOji^ndiieid. D>-> rneriscb op booge
berden (Slot). Z-JÜclijkbtijsbegr'njpHn i-n
Dia!Usclia|)peiijke stand. 11 t v.'aagstali van
lifit ",L,a!e!ii:i;ir O.iilerwijs in l''r.s;ikrij'c en
elders. DJ FcaascUöroaian in, de
n-egBatiende een w.
Eiyen Jlnard, Xo. 31 : liet lot der Iv
iloren, uooi' Virginie L ivtlirig, VI Twee
atakst.-immeii, d;;oi' G J. W<\ster,berg,
A3ibt<3naar bij lief 1). 11. in Xc'd. 0.-I:i(!ië, ."jet
afbeeldir.gwri, I. C-jurten of «eikstakiügen in
vorige -eeuwen, door ,!ai". d?- Vries.
Sfiiokkelaar^^.vaar. -?Dirk C'iviatiaau Luca
Nealmeijar t, door 15, Laircr, n.et portret.
Cbineescaa Speeltui.'ien, duur A. A J. Schilt,
c ff. van Rijm. Ie k!., in,-, t ai beelJingon.
Gischi'jijkus'.diEe 'rentoai-.stuliiii^ van h<jt
Kêdï.rl.1..M,s:;lis ZSÓAI.--./.. ;? ',v ';-. Ci.<u'yiihag-, t'.oiir
J ar", de Vries. Verscbtidenheid. Feuil
leton.
ONZE VISSCHESS.
Amste'dam heeft b:j de Inhuldiging van H. M.
Koningin \Vilhelmina b .grepen het groot
pewicht van de visscherij voor net welzijn en don
bloei van ons land.
Aan do visscherij tujeft Holland in de gouden.
eeuw voor een niet gering deel zija b.oei en
macbtsontwik'.elirig te danken.
Aan dcu moed en de volharding van cien
vis-cuersman is voor Holland alles geleden.
De eerste bewoners van Amsterdam waren
visscbera. Amsterdam was in den aaibegin een
visschersdorp.
Een der oud~te podeelten van Amsterdam:
liet Water, later l)»tmrttk genoemd, strekte
den vi<sehers tot haven, en waar sedert eeuwen
het hart van Amsterdam waa, vond men de
Viichmarkt, waar de vischvloot voor anker lag.
De Viscbstceg aan den Dam bewaart er nog
herinnering aan. Den beschermheilige der
visschers, St. Pieter, WAS een kerk gewijd. De
spraakmakende gemeente spreekt nog van de
St. Pietershal.
Daarom huldigden met grooten zin voor his
torie en eerbied voor het verleden de bewoners
van het Damrak, op het krachtig voorgaan en
den on vermoeiden ijver van den Damrakker
Van Laar, b!jgesfaan door Damrakkers afa>
Dake en eenige and re leden der Vereeniging:
Damrak H. M. de Koningin door enkele sfhepea
der Zuiderzee-Vifschersvloot in de oude haven
voor anker te doen liggen.
Toen zag men daar eene herlering van het
oude Amsterdam. De oude stad met den
Oudekerkstoren tot achtergrond, de vissehersvloot
op den voorgrund. De afbeelding op oude
schilderijen en zeer onda prenten weder
werkelykheid geworden. Toen leefde men op het
Damrak weder terug ia de dagen van Roemer
Vi^scher.
Men zag dair op schuiten en schepan, opt
aanlegplaïtsej overa! visschersmannen vrouwe»
en kinderen staan of op de hurken zitten, ot
b«Ggend o?er de verschansing in hunne onde,,
dsug lelijke en schilderachtige kleederdracht
's Avonds rookten de mannen de lange pijp ea
legden die slechts uit den moad als za gingen
kuieren.
Er wa-en bij de visscherslisden heerlijke
kinderen, ^lle verbruinda wangen, prachtig
blond haar en vrijmoedige oogopslag. Ouden
en j^ngea allen in de oude schilderachtige
kleed rdracht Sommigen versierselen dragend
van mee r da.n twee honderd j tar oud.
Uit die visscbersmannen zrjo de stoere zee~
lieden vwrtgekotnen, die Hollands naam in
allehemelstreken befoemd hebben gemaakt.
Er lagen tien schepen van Urk, tien uit Bun
schoten, tien van Marken, tien uit Volenrlam,
tien uit Huyzen en. eaa prachtscMp van
Wieringen.
Op zekeren avond vierden de vissc'ier» met
vs-uuw en kind feest, als afscheid door d« Com
missie aa-igeboden. Vromen zin sp-ak ze.'fs uit
hun woorden en uit hun psalmgezang, uit hua
hjnislag bij het afscheid en het zeggen der
woorden: De Heer zy met U!" Nooit zullen
deze visschers op Zon iag uit visschen gaan.
Met Zondag komen allen ? zoo mogelijk
thuis. Oc} 'n Zondag, bezoeke men ae haven
te Vollendam om een goed denkbeeld der
visschersvloot te krijgen. De \is8ch-rs en hunne
vrouwen en kinderen zongen ook oude liedjes,
b.v. van het vrouwtje van Stavoren, van »lieve
scVipper vaar mij orer"; »toen ik op
Groenlands ber jen stoud, zag is bet zeegat in"; »Aan
de oever van e*n snelle vliet," enz.
Bij alle vissch-rlied-^n heerscht groote liefde
voor het huis van Orar je. De oude, stoere
viiwhersinan H. Fu:p uit Vo'lendan schreide
van fUnkbaarheid toen hij vernam, dat H. M.
de Koningin hem benoem! bad tot ridder in
de or.ie van Oranj 5-Nassau. Ia de brieven door
visseherlieden, na fcfl.iop dT inhuldiging, aan.
<\e Vereeiiiging: Het Dimrak, g 'schreven, komt
die liefde voar Oranje, en voor II. M. da Koningin
in 't bizonder, kracütig uit.
Een fiere Vtssehersrnsn, een echte pikbroek
schreef o. a.:
E-i uu, mijne liccrcti blijft mij noj over u te
bnlaiikun voor tic goede z Ji-gen welke wij v»u u
mo-liten oadervindou tijdens ons vevblijt' aldaar op
het JXimrak, en nu nog een woord van hulde aan
on/o Koningin, g«irli!e lieereu. 'J'o n ik de vurige
week als lid \nn de feesU'üi7ii»i^sie te KJaiti op hft
Kaadhuis van de Genii'ente te^etuvoordig ivas, t-n
s morgens de in-akluinuiie van de Koningin jroti
\VüixU'n vuofü;elezeu, y.aii ik ovenaüu CLIU woord, dat
mij trof. Met g/oote letters las ik daar: Aar, mijn
Volk'. Mijne heerru ik heb dat \voord be^repej
en \vas aanüv.'daaii. Dit \\oord sprak Zij niet alleen,
voor i!e rjV^n en graotcn, maar oo't voov de mindere
ttinijen, ook voo'.' de vlsscliui's. Wat z illea wij nu
iVLdeiU'evi'n aan onze jon^e Koningin vo ir M at xij
MIS peel'f? 7.Ï] noemt ook ons Haar Aolk en «jfci't
haar j>':i^f le<cri, ^vu;ir Xij genieten kan, zoo,ils nnderen
van lluivn' Ie4>flijd, Dat leven vcnvisseit Zij iu<-t
een icven van zova; eiv van ernst, Aliijd zal ij de
reehten en vi'ijdeden van dat volk beschermen. Zij
heeft het onder eeje heloofd, en velen, zooals ik
gele/.en neb, hebben als ik, geweend \an aaudoeiiiuï.
^,Ve]au, niijne jiejren, wij visschers hebben ilaar
hul Ie gebracht o)> liet Diimvak. Wij zullen Haai1
vevd-r <i;e,ve\\ tmr.eu eevhied, onze trouw en
iieiKtorzaanalieid aan de wetten des hiuds, en moeht er wi^
,UTO)ter offer van ons gevransr.l worden, het za! mij
niet njeei' irezeven xijn inijn leven te i;'even voor
llau'. indien dit nooili1^ ivas om Haar Ie beseherroün,
e» ik \v<fd (« «'.id, maai' ufiest liel iio'jdijt 2i,j«, wat
God vei'hot'de. dan /allen de visschers niet aCjtief
blijven om li'iar rechten cu Ifaar troon te
vcrdedi^cn. K:i nu, nn'jne heeren 110^ een enkel woord
aan onze \urifie Koniugin-iieii'entes. Dank aan Haar,
dank min xulk feu moetU'i', die oas eeu Koningio
pejjeveu heel't, die haar volk bemint. ],n:it niemand
]i:i;u' te na kornen, de Koningin ni :t en de
Kouin^inlïege-ntfs niet. Zij /uilen altijd in de ?> issehcrs gtoote
fe^'eüSl.Tidccs \inden". en/.
riet viis''li<!r.svo!k, vo-jr land en virs'in m°t
zulk een g'est be/ield, verdient door het hoofd
vstr. doe stait mn de onrterscbeiiling en
waard.'-cri g beband -ld te wordeo, die bet toekomt.
Het tu;.f;l vitn den Slaat beeft (.'aarom met
vreugde het voornemen begro?t < ra da visschers,
voor het ni^ererxleel wonend'. aan de Zuid
rzee, op zea te zien op hur.ne tchcpen, de vlag
in '!op. Aar, de go -de zorgon en veelomvattende
werkxaambf den van d^n heer Calko n,
burgernacbter van Kiiam, lid van bet l!i,kscoliege
van de z«evisscU«ri'cn en h'ioij der
Zuiderzeeyaütw, aaft den heer K .Iff, lmrgein«ester van
AYieri ger, en ain den kapi'ein-luitenant ter
zee, di'n heer Slot, is bet te danken dat heden,
Vr)j;la« 4 Augustus 19JO, op de Zuiderzee eene
visschers vloot van ongeveer lui O \airtiiigec
door are Majesteit dfi Koningin in
oogenhchonw is gewvrapn. AU« schepen, voorzien vaa
| viscbtui-r, de vlag in top, heschen op oen
gej geven oog»nhlik de zeilen en klieideüde
i wateren. Het oude Holland leefde weer op.
liet Ilo'laml, dat slechts zeeleensven scheen op
te leveren, ff.'lijk de t^ritooristellingfva'i 't
N'e()erlanrti-cb. Xeeweze.n te 's Gravenliage, getuigt.
UaverKfitaiijk bhjlt voor de visschers en voor
een ie^s-lijk htt ftogecbiik datlï. M.de Koningin,
de j/Bny-ikfls", waarop Zij zich bevond, verliet
en vijf visscher^schepen bezocht, die ook fle
Oranjevlag voerden. Hare Majesteit bezocht
achtereenvolgens het schio van C. I'eereboorn.
van Mat ken JT>. 49; van K, Kos, van Huizen,
No. '235: vau F. W: ufla, van L°nnaor, No. 2;
van H. Vuyp, van Vollendam, K o. 253 en var;
J. M-tselaar. van Wieriogen Ko. 1ï.
De vlootschoiw door H. M. de Koningin over
visgchersvaartuigen uit Tessel, Enkhuizen, Urkf
Terschelling en Ransdorp, Bunschoten, Har
derwijk, Wierirtgsn, Winkel, Medemblik, Volen
dara, Huizen, Marken, den Helder, Oude Schudt.
Jstcrend, enz. moet H M, de overtuiging
hebben geschonken dat de v'sscherij en het
?welzijn der visscherslieden een or.derwerp van
voortdurende regeeringszorg beboiren te zijn
en te blijven, en dat het den Nsderlandschen
vis?cbers niet aan steun en opwekking moge
ontbreken om zich niet door de sterk wed
ijverende visscherslieden van andere naties de
loef te laten afsteken.
De hooge belangstelling van Hare Majesteit
de Koningin, kati en. zal daartoe krachtig bij
dragen.
CORRESPONDENTIE.
Wegens gebrek aan plaatsruimte moeten
enkele ingezonden stukken tot een volgend'
nummer worden aangehouden.