Historisch Archief 1877-1940
Nb. 1216
DE AMSTERDAMMER WEEK.BLAD VOOR NEDERLAND.
SOEPEN IN TABLETTEN.
CAPSULES.
Onder Zwitsersche Staatscontrole; tevens onder voortdurende controle van Dr. VAM" HAMEL ROOS en HARMENS. Onderzoekingen voor afnemers gratis.
De MACrCJl's Soepen, houdende van
8 tot 24 pCt. eiwitstoffen, zyn smakelijk,
gemakkelijk en vlug te bereiden, prak
tisch en zindelijk verpakt, kunnen door
lood niet vergiftigd worden en zyn zeer
bevorderlijk voor de spijsvertering.
om te kruiden
in Placons voor uwe
gerechten.
DE KONINGIN DERSOEPEN
SOEPEN ^_ i ?* f «^BOUILLON
Concentrépur: Aux flnes herbes:
Mogen in geen keuken en op geen tafel ontbreken.
Slechts eenige druppels te gebruiken, te veel schaadt
den goeden smaak.
Deze IIA G G I's Capsules zyn daarom
zeer praktisch voor reizigers,
sportliefhebbers, enz. enz,, omdat zy alleen een
grooten kop kokend water behoeven te
bestellen om zieh een smakelijken drank
te verschaffen, die hen lichamelijk en
geestelijk opwekt.
Voor Engros PAUL HORN, Amsterdam.
EXTRA VERPAKKING VOOR TROPISCHE LANDEN.
DAME$.
Bescherming der mi
De N. O.-P.-C. roept den steun in van alle
Opvoeders in Nederland, den steun dus óók van
qns, moeders.
De N. O.-P.-C. ? Ja, de Nederlandsche
Onderwijzew-Propaganda-Club (voor drankbestryding).
fly kent haar niet? Laat my dan een en
inder omtrent baar meedeelen.
Zooals de naam aanduidt, is de N. O.-P.-C.
«ene onderwyzersvereeniging. 't Is eene
vereenigïhg van drankbestrydende opvoeders, zooals
zy zichzelven b\j voorkeur noemen, daarmee
willende te kennen geven, dat zij niet in de
eerste plaats drankbestrijders zyn, maar aller
eerst opvoeders ; opvoeders evenwel, die als een
integreerend deel van hunne taak zijn gaan
beschouwen de drankbestryding, den strijd tegen
het gif, dat een deel van hun
ontwikkelingsen beschavingswerk reeds van te voren tot
onvruchtbaarheid doemt, van een ander deel de
vruchten later onherroepelijk zal vernietigen.
De N. O.-P.-C. is eene vereeniging van
onderwyzers, die hebben ingezien, dat zy krachtens
hun onderwijzerschap, krachtens hun
opvoederschap vooral, hebben te stry'den den stry'd
tegen den machtigen domper, den grooten
karakter- en zedebederver, die alcohol heat.
Uit een verslagje, in het laatste Cluborgaan",
dat een overzicht geeft van het werken der
club, nemen wy het volgende over:
Een groot aantal artikelen in de bladen
verscheen voortdurend, honderden vergaderingen
werden gehouden, duizenden brochures ver
spreid, tienduizenden tot nadenken gebracht en
uit onwetendheid gerukt. Het oordeel over 't
drankgebruik door kinderen werd totaal
gerevolutionneerd door een aantal rapporten, houdende
het oordeel van kinderartsen in Amsterdam,
Rotterdam, Deventer, Twente en elders. Menig
ouder is daardoor voor goed bekeerd".
Forsch werd de aandacht gevestigd op mis
standen in de schoolliteratuur en in kinder
leesboeken. De auteurs werden allen aange
schreven. Meermalen werd er rekening met het
gevraagde gehouden".
De gewoonte om kinderen alcoholische
dranken te geven by' feestjes en op reisjes
kreeg een geweldigen knak door een uitnemende
protest-beweging in de hoofdstad, 5 jaar ge
leden, en door een vóór de kroningsfeesten aan
alle gemeentebesturen gezonden brochure.
Thans zyn alcoholvrye dranken voor kinderen
schier algemeen. Vóór 't werken der club was
't omgekeerde het geval".
De onderwijzers werden op de hoogte ge
bracht door 't gratis gebruik van twee biblio
theken. De eerste, de clubbibliotheek, bevat
kleinere en propaganda-geschriftjes, de tweede,
de Centrale bibliotheek, staat voor ieder open
(is ook clubeigendom) en bevat honderden werken
in de moderne talen, waaronder schier alles
wat er van belang geschreven is en bereik
baar was".
Apart moeten genoemd worden de verslagen
over de werkzaamheid der clubleden in de
school, opgenomen in de jaarboekjes van '97
en '98. Men vrage die ter lezing. Ze bevatten
overvloed van stof en veel goede wenken".
Reeds onder 't ministerie Van Houten vroeg
de club om verplicht onderwas op kweek- en
normaalscholen. Van de huidige regeering werd
dit verkregen. In afwachting dat het komen
zou werden echter reeds aan sommige oplei
dingsinrichtingen door clubleden de leerlingen
vast in kennis gesteld niet het voornaamste uit
het alcoholvraagstuk".
Een ty'droovend onderzoek naar't lyden der
kinderen door 't alcoholgebruik der ouders wordt
thans door 't hoofdbestuur ingesteld "
Het verslagje eindigt met eene opwekking
aan alle collega's, om mede te werken. Aan
alle collega's, dus: ook aan ons, moeders. Want
ook wy zyn hunne collega's voor wat aangaat
het schoonste gedeelte van de onderwyzerstaak,
het moeielykste, het belangrijkste: de zedelijke
vorming, nietwaar?
Waar de onderwijzers onze medewerking
komen vragen ten behoeve van .... onze kin
deren, daar willen wij niet achterblijven!
Wat de club op dit oogenblik van ons wil?
Zy vraagt onze handteekeningen onder een
adres, door haar aan de Regeering te zenden.
Zy wil n.l. onze kinderen beschermd zien
beter dan ze het op dit oogenblik zyn, tegen
de publieke drankverleiding. Bij de thans
vigeerende drankwet toch staat: l o. de bier
verkoop in 't geheel niet onder controle, zoodat
aan kinderen van eiken leefty'd bier mag
worden getapt; en 2o. is de leefty'd, waaronder
geen sterke drank mag worden getapt, gesteld
op 16 jaar! terwy'l hoeveelheden, grooter dan
2 L., als valleude niet onder den kleinhandel,
aan kinderen van eiken leefty'd mogen worden
verkocht. Zoo staan de zaken op dit oogenblik
en zóó zullen ze blyven, tenzy' er krachtig
gewerkt worde, om er verandering in te kry'gen :
het nieuwe ontwerp-drankwet toch, zal, zoo
het onveranderd wordt aangenomen, dezen toe
stand bestendigen.
De N. O. P. C. nu vraagt in haar adres aan
de Eegeering:
1. het onder controle stellen van den bier
verkoop.
2. de bepaling, dat de houders van
localiteiten met vergunning tot verkoop van alcohol
houdende dranken (zoowel gegiste als gedis
tilleerde) gehouden zyn: a. niet toe te laten
dat personen beneden 18 jaar zonder geleide
van ouderen in hun lokalen aanwezig zyn;
6. niet toe te laten, dat personen beneden de
18 jaar, onder zulk een geleide in hun lokalen
aanwezig, alcoholhoudende dranken gebruiken ;
3. de bepaling, dat geen personen beneden
18 jaar als werkkracht in bedoelde lokalen
mogen gebruikt worden.
De memorie van toelichting bij het adres
wy'st er op, dat tal van jongelieden van even
boven de 16 jaar veelvuldig de drankhuizen
bezoeken, en dat vele jonge levens zooal niet
geheel verloren gaan, dan toch reeds de kiem
in zich opnemen voor een later drankmisbruik."
En deze schepen zonder roer op den oceaan
des levens," die zooveel gevaar loopen van te
stranden, het zyn niet alleen de jongens uit
de volksklasse; neen, ook onder de gym
nasiasten, de hoogere burgerscholieren, de
kweekelingen van kweek- en normaalscholen
voor onderwijzers, komt drankgebruik niet alleen
veelvuldig voor, maar zelfs zyn gevallen van
ergerlijk en betreurenswaardig misbruik by hen
geene uitzonderingen. *) Verder herinnert de
memorie aan de omstandigheid, dat groot is het
aantal kinderen, dat, in hun eigen belang en
in dat der gemeenschap beslist behoefte heeft
aan de bescherming door de wet tegen de onver
schilligheid of de onwetendheid hunner ouders".
Ook tot de gegiste dranken en de
verkoopplaatsen daarvan moet het verbod zich uit
strekken", zoo luidt het verder, want nog in
sterker mate dan van de gewone vergun
ningen"" gaat de verleidende kracht op onze
jongelieden uit van de bierhuizen, met name
van die talryke bierhuizen met damesbe
diening"", waar, naast de gewone reeds zoo
geduchte alcoholvergiftiging nog komt de ver
ontreiniging der verbeelding, de besmetting van
den gezonden levenslust; waar alles medewerkt,
om van onze vroolyke, open jongens te maken
dat steeds talrijker wordende ongure ras van
cynische, vroegrijpe oudemannetjej; waar de
grond gelegd wordt voor menig later exces in
Baccho et Venere".
De memorie eindigt met te verwy'zen naar
verschillende Noord-Amerikaansche staten, waar
de leefty'dsgrens op 18 jaar of hooger (zelfs
21 jaar.1) is gebracht, waar het verbod van
verkoop aan personen beneden den bepaalden
leefty'd eiken alcoholhoudender! drank, dus ook
bier geldt en waar elke overtreding wordt
gestraft met 25 a 50 dollars boete of l a 2
maanden gevangenisstraf. (De Nederlandsche
wet straft deze overtredingen met eene geld
boete van .... minstens vijftig centen l of gevan
genisstraf van tenminste eenen dag). Tot het
verkregen dezer gunstige bepalingen hebben
onze Noord-Amerikaansche zusteren zeker enorm
veel bygedragen met hare prachtige georga
niseerde moederliefde", zooals miss Willardde
World's Women's Temperance Union noemde.
*) Wij dachten, by het lezen van dit ge
deelte der memorie, nog weer met ontzetting
terug aan dat bericht, eenige jaren geleden in
de pers circuleerende, omtrent jeugdige
Rotterdamsche gymnasiasten en (of ?) hoogere burger
scholieren, die ter gelegenheid van een voetbal
wedstrijd te Middelburg, op ergerlyke wijze
hadden huisgehouden in kroegen en
bordeelen l
Denken dan ook wy', Nederlandsche moeders,
aan het Noblesse oblige".
Dat de wensch der N. O. P. C. in vervulling
ga en duizenden volksopvoeders zich laten
hooren." En dat onze stemmen luide weer
klinken in dat machtig koor l
BEBTHA VAN 'T STICHT.
Naschrift. Nog een tweetal mededeelingen:
1. Wie het adres wenscht te hebben, om er
mee te werken, om handteekeningen te verza
melen, vrage een' afdruk er van aan by den
heer Th. W. v. d. Woude. 99 Houtmankade,
Amsterdam. Wie het slechts zelf even wenscht
te teekenen, vindt hiertoe stellig wel gelegen
heid by' elk hoofd der school. Aan alle scholen
in Nederland toch zyn afdrukken verzonden.
Jammer, dat de circulatie onder het personeel"
nog op zoo hél veel scholen zooveel te
wensctien overlaat!
2. Wie, niet in de termen vallende om lid
der N. O. P. C. te worden; d. w. z.: wie niet
de bevoegdheid bezittende tot het geven van
onderwijs, tóch de N. O. P. C. wil steunen,
ook stoüfelyk, geve zich op als voorbtander(ster)
by de algemeene penningmeesteres mej. E.
Bieren, Marnixkade 16, Amsterdam. Minimum
bijdrage ? l per jaar.
2 Oct. 1900.
Aan »Jacob van Leiden". Wy hebben ons,
ingevolge uw verzoek, om nadere inlichtingen"
vervoegd aan het door u opgegeven adres. Wy'
hebben aldaar inzage gekregen van alle stuk
ken op de zaak betrekking hebbende, daar
aanwezig. Hoe gy' van dit onderzoek kondet
verwachten, dat het ons aanleiding zou geven,
om op onze veroordeeling terug te komen, is
ons een raadsel. Wel heeft zoowel dit onder
zoek als het onderhoud daar ter plaatse by
ons het vermoeden gewekt, dat de persoon in
quaestie al meer dan genoeg moet hebben
geboet voor zyn optreden; en wy' voor ons
wenschen dan ook niets liever, dan hem verder
leed te besparen, door in 't vervolg over de
quaestie te zwy'gen. Maar iets terugtrekken
van wat wy' geschreven hebben, dit is ons
beslist onmogelijk.
26 Sept. 1900. B. VAN 'T ST.
Jome-meisjBslectnnr.
School-idijllen, door TOP NA.EW. Met 8
platen naar teekeningen van C. KOPPENOL.
Amsterdam., H. J. W. Becht.
De lieve, de vroolyke, de gezonde Tine van
Berken, ze heeft veel navolgstertjes gevonden
in meisjes en jonge vrouwen, die aardig ver
telden en er slag van hadden, een
meisjesverhaal in elkander te zetten. Het is geen
heksentoer, om in dat genre iets dragelyks
voor den dag te brengen, maar meer dan
dragelyk zijn die verhalen dan ook vaak niet,
en het is zeer de vraag, of er eenig goeds van
uitgaat voor de vorming van het opgroeiend
vrouwely'k geslacht en of de uren, besteed
aan de lectuur van lange reeksen
jonge-meisjesboeken, niet even prettig en oneindig veel
doeltreffender op andere wijze konden worden
gevuld.
Namen willen we hier niet noemen, maar
wie een fondscatalogus van den uitgever van
deze School-idyllen inziet, kry'gt eenig denk
beeld van den stortvloed van meisjeslectuur,
uitgegoten over de hoofden van
bnrgerscholieren en kostschoolmeisjes. Ze schieten uit den
grond op als de mooie zwammen tegenwoordig
in het bosch, maar ze zyn lang niet zoo ver
schillend van tinten en vormen, ze bieden in
de verste verte niet de ry'ke verscheidenheid
aan, die den weelderigen paddestoelengroei
kenmerkt.
Want deze «inktzwammetjes" zyn maar al
te dikwyls op wat mageren grond gegroeid,
en al is de echte inktzwam op 't punt van
zyn groeiplaats niet kieskeurig, de welig
opschietende geestesproducten, die ons als
meisjeslectuur worden voorgezet, zyn dat wél.
Zy moeten, om te slagen, gegroeid zyn op een
degelyk voorbereiden bodem, anders werken
ze maar al te licht de neiging tot oppervlak
kigheid in de hand en de zucht om by zoetely'k
tydverdry'f de uren zich aan elkander te laten
ry'gen.
Het zyn niet allen Tine van Berkens, die
in de voetstappen van deze schry'fster heb
ben trachten te gaan, en haar
buitenlandsche collega's, van wie we hier vertalingen in
menigte zien verschynen, kunnen op enkele
uitzonderingen na niet in haar schaduw staan.
Om de oude quaestie van 't geroepen en het
uitverkoren zy'n, eens even te pas te brengen,
't is ook hier waar, dat velen geroepen schenen,
en dat weinigen zyn uitverkoren.
En het middelmatige werk in dit genre doet
vooral kwaad, omdat het genre zelf naar onze
meening niet recht van harte toejuiching ver
dient. Onze jonge meisjes van zestien a achttien
leeren op school goede klassieke dingen ken
nen in uren van letterkunde; men moet
aannemen, dat haar smaak er gevormd wordt
voor de waardeering van het wezenlyk mooie,
laten ze dan ook in de uitspanningsuren
profiteeren van wat er goeds voor groote menschen
is geschreven.
Ze doen dat trouwens, zooals wy allen weten,
en 't gevolg is, dat die zoogenaamde jonge
darnesboeken in handen komen van veel
jonger kinderen. Een twaalfjarige hoorde ik
dezer dagen zeggen, dat ze Driftkopje verloofd
had gekregen, en zoo gaat het met by'na alles
in het genre, 't geen werkelyk dikwyls jammer
is, omdat veel van het echt gevoelde en mooie
erin nog buiten het bereik ligt van kinderen
van dien leeftijd.
Het zou te wenschen zyn, dat het etiket
»voor jonge meisjes" maar verdween, en men
kan er gerust op wezen, dat wie wezenlyk iets
goeds kan leveren, zeer wel tot uiting zal
komen ook zonder dit noodbruggetje. Top
Naeff heeft met haar tooneelwerk De Genadeslag
reeds getoond, wat zy' vermocht, en zonder
twy'fel zal zij later meer en ander werk leveren
dan dit meisjesboek. Konden haar
»Schoolidyllen" als hekkensluitertje dienen, wat zouden
ze een waardig slot vormen van de serie l
Het doet ons genoegen, het op verzoek der
redactie te mogen aankondigen, want het is
waarljjk een juweeltje in zyn soort. Het is zoo
vlot en prettig geschreven; er zit pit en leven
digheid in en gloed, en de karakterteekening
van het viertal leden van de »kransv is uit
stekend geslaagd. Kostely'ke sehoolgrappen
worden er in verteld; de guitige schry'fster
levert op 't randje af van gevaarly'ke lectuur,
zulke uiige ondeugendheden verzint ze, haast
te uitlokkend voor onze schoolmeisjes, om niet
eens in praktyk te brengen. En de
nadrukly'ke, pittige manier van zeggen geeft een aar
dig cachet aan de eenvoudigste dingen.
Zoo by voorbeeld: »'t Was handwerkles;
alle meisjes waren bezig aan een klein hemdje,
te groot voor een pop en te klein voor een
kind, nonsenswerk, waar geen sterveling plezier
van had volgens Noes, die beweerde, liever
den hongerdood te willen sterven, dan met
naaien den kost te verdienen. Dat van Jet
lag meer onder de bank dan erop en zag als
roet! Alleen Jeanne had 't hare al af, keurig
schoon en werkte nu aan een dito broekje."
Jet, die van het zwarte hemdje, is eigenlyk
de hoofdpersoon, en een innig sympathiek
heldinnetje is het; bij haar ziekte en haar
dood weet de schry'fster zonder sentimentaliteit
ons diep te ontroeren, zooals zy de lezers in
het hart weet te gry'pen by de beschry'ving
van den concertavond met dat eenvoudige,
maar zoo treffend tragische slot.
Oudere menschen zullen niet verzuimen,
met deze schoolidyllen kennis te maken, wan
neer zy ze toevallig in handen kry'gen. Wie
het boek opslaat, om het te keuren qua lectuur
voor een jeugdig nichtje of vriendinnetje, zal
lezen en bly'ven lezen; de stroom van frissche
opgewektheid voert hem mee of hy wil of niet,
en wie door Koppecols goedgeslaagde illustra
ties gelokt, meent, dat hy 't wel by' prentjes
ky'ken zal laten, is, voor hy' 't weet, naar den
tekst afgedwaald en wordt langs 't zoete ly'ntje
meegenomen.
F. J. VAN UlLDRIKS.
Huishoudelijke wetenswaardigheden.
Vroolyke vrouwtjes in Biarritz.
Jaarlyksche tentoonstelling te Parijs.
Bekroonde schoonheid.?Uit
werking van chloroform op planten.
Veel dames klagen over het geel worden
van witte zijden sakdoekjes, dassen enz. zoo
dra die artikelen gewassehen zyn. De klacht
is overbodig, mits men het wasschen der
witzjjden voorwerpen, op de volgende wy'ze ver
richt :
Zeepsop maken met heet water en
Sunlightzeep. Zooveel koud water by'voegen tot het
zeepsop laaw is. Hierin de witte zijden arti
kelen wasschen ; nooit zeep op de zy'de smeren.
Spoelen en droogen tusschen schoone doeken;
half vochtig stryken onder een onberispelyk
scboonen doek. De zjjde niet aanraken met het
heete y'zer.
Op die wf ze behandeld wordt witte zijde
niet geel.
* *
*
Verlakte schoenen en laarzen barsten wan
neer men ze in zeer koude kasten wegsluit.
Het schoeisel van verlakt leer dat in den regel
niet dagelyks wordt gedragen, moet men in
smeren met een beetje vaseline en in vry'
warme kasten wegsluiten.
* *
Om parelen haar zuivere melk-witte tint te
doen behouden, moet men zorgen dat ze nooit
vochtig worden en de preciosa zooveel
mogely'k aan de lucht blootstellen. De minste vocht
kan de prachtige turkoise ook doen verkleuren.
» *
*
Aan kinderen en menschen die levertraan
moeten maar niet kunnen innemen, geeft men
tegenwoordig met de gunstigste gevolgen
zoete room.
Op alle badplaatsen krioelt het van dames
die groote diamanten en ruime harten bezitten.
Zoo ook in Biarritz.
Tot niet geringe ergernis van eerzame huis
vaders en huismoeders die hun volwassen
dochters gaarne in de gelegenheid stellen in
't Casino een dansje mee te maken werd te
Biarritz het aantal lichtzinnige dames, die ook
ten dans kwamen, onrustbarend. Klachten aan
den directeur van 't Casino. Verzoek dames
te weren met wie men liever niet in aanraking
kwam. Benarde toestand van den directeur die
beide partyen te vriend wilde houden. De
slimmert bedacht er iets op: «Dames zonder
mannelijk geleide zouden in de danszaal niet
meer worden toegelaten".
«Alsof wij ooit om cavaliers verlegen waren"!
hoonden en lachten de dames die men on
gaarne zich zag mengen onder de dansende
paartjes. De meesten traden de danszaal in
met n ridder ter linker- en n ter
rechterzy'de. Verontwaardiging, woede, opstootjes.
geroep om den directeur. De arme man werd
uitgelachen en met waaiers en parasols geslagen.
Hulp der politie werd ingeroepen. Toen die
verscheen, werden de klachten van beide par
tyen aangehoord.
Het hoofd der politie verklaarde, dat men
niet voorzien behoefde te zyn van een bewy's
van goed en onbesproken gedrag om te dansen
op een publieke plaats. Daarop pakten de
vaders der bedreigde familie-moraal y'lings
met vrouwen en dochters hun biezen. De
gladde parketvloer bleef het onbetwist ten ein
der luchthartige dametjes, die in blijde onbe
zorgdheid met hun geleiders ronddwarrelden.
* *
*
Uitgaande van de «Union des femmes" wordt
thans te Parys de negentiende jaarlijksche
tentoonstelling van schilderessen en
beeldhouwsters in de Oranjerie der Tuilerieën ge
houden. Booze tongen verhalen dat veel kunste
naressen zich van de «Union des femmes"
losmaken, zoodra haar werk door publiek en
mannelyke critici naar waarde geschat wordt.
Het esprit de corps zou zich hy haar alleen
doen gelden zoolang zy nog als onbekenden
rondspartelen.
Het is een feit, dat men ook nu op deze
tentoonstelling namen mist die men er gaarne
f-K f^ «3* fS ^-^
f *?^ S9 ^-^ ^^y
'm v o r ±"r issoliondo d r et n.