Historisch Archief 1877-1940
DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
: 1247
en maatschappelijk leven. En dit is het juist waar
aan de toekomstige kunstenaar behoefte heeft.
Bouwkunstenaars moeten zichzelven opvoeden
te midden van het moderne leven, en niet in
achterafgelegen plaatsjes. Amsterdam is juist groot
genoeg voor hen die zoeken naar een omgeving
waar zjj toestanden kunnen vinden die voldo'en
aan de dingen waaraan hun gemoed behoefte
heeft, maar in een provinciestadje als Delft is
een toekomstig kunstenaar niet thuis. De aan
doeningen die hy noodig heeft om zich te ont
wikkelen moet hy telkens buiten Delft gaan
zoeken, wat op die ontwikkeling geen gunstigen
invloed heeft.
Daarby' komt dat de omgang van aanstaande
kunstenaars met aanstaande civiel-, werktuig
kundig- of scheepsbouwkundig ingenieurs, de
eersten terugzet in plaats van hen te steunen.
De aanstaande ingenieurs zy'n by'na zonder
uitzondering ambtenaarsnaturen. Hunne talen
ten zitten in het hoofd, maar hun gemoed is
onontwikkeld, is inert. Het zy'n de jongens
die zonder tegenpruttelen het
burgerschoolonderwys genoten hebben en die, door de
richting waarin dit onderwy's geleid wordt, de
wis- en natuurkunde beschouwen als de hoogste
uiting van 't menschelyk vernuft. Deze gaan
dan aan de P. 3. de exacte wetenschappen
verder studeeren, benevens hare toepassingen
op technische vraagstukken om na volbracht
eindexamen te kunnen optreden als indus
trieel, als bureaucraat, by' de waterstaat, by de
nporen, by fabrieken enzoovoorts. Gedurende
hun geheele studie is de hoogste lof die men
hen kan toez waaien, is het ideaal waarnaar zy'
streren: het hebben van een «wiskundekop".
Deze wiskundekoppen worden mettertyd
meerendeels goede technische ambtenaars.
Denkt men zich tusschen deze jongelieden,
den aanstaanden bouwkunstenaar, d. w. z. den
gemoedsman, die om wiskunde niets meer geeft
dan om elke andere hulpwetenschap die hem
zy'n vak beter leert doorgronden en die aan
de alleenzaligmakende kracht der wis- en
natuurkunde nooit anders kan denken dan
meesmuilend en schouderophalend, dan bly'kt
reeds daaruit hoe hier twee groepen naast
elkaar studeeren die onderling gescheiden
moesten zy'n.
De ingenieur als hy' ten minste geen
bureaucraat wordt, want in dat geval ontwerpt
hy heelemaal niet ontwerpt met zy'n hoofd.
Zy'n gemoed uitstorten in een constructie kan
hy' niet.
De architect ontwerpt met zy'n gemoed, en
met zy'n hoofd controleert hy de constructies
die zijn gemoed hem ingeeft.
Ziedaar het soortelyk verschil tusschen de
wiskundekoppen en de gemoedsmannen.
En nu beweer ik dat de omgang met aan
staande ingenieurs niet de ware is voor aan
staande architecten.
Door de kleinte van het aantal architecten
dat te Delft studeert, wordt het ou mogelijk
dat dezen zich afzonderen en slechts onder
elkaar voortleven. Men kry'gt vrienden onder
de ingenieurs en die omgang heeft tengevolge
dat het gemoed der aanstaande kunstenaars
py'nly'k getroffen wordt doordat het in botsing
komt met den meestal aanmatigenden geest die
uitgaat van hen, die met hun toekomstig amb
tenaarstemperament de studie der exacte
wetenschappen voor alles op den voorgrond
willen stellen. Hierin zit voor den bouwkun
stenaar een groot gevaar.
Juist die aandoeningen die by' hem reeds
verzwakt, verburgerlijkt, gedeukt, ja soms reeds
onherstelbaar gekwetst zijn, dank zy' het
onderwy's aan de H. B. 3, hadden ontzien,
beschut en gesterkt moeten worden. Wat dit
onderwy's nog in hem onaangeroerd liet, wordt
aangevallen door den medestudent, die on
toegankelyk voor hoogere gemoedsaandoeningen,
zy'n leven inricht naar het weten, het koude,
droge, harde weten.
Ik ken architecten die aan dien invloed
nooit meer ontkomen zullen. Na volbracht
examen hadden zy' trouwplannen, of moesten
hun brood verdienen, en door de toen komende
materieele zorgen was de periode van studeeren,
van zich zelf beproeven en opvoeden voor goed
voorby'. De tijd om al den rommel die zich in
hun hoofd had opgehoopt er weer uit te werpen
en zich nieuwe, frissche begrippen eigen te
maken ontbrak; want vereischt het aanleeren
veel ty'd, het afleeren vordert, helaas, nog meer !
Men heeft by' de wet op het M. O. gedacht
bouwkunstenaars te kunnen kweeken, zooals
men het ambtenaars kan doen, en dat is een
valsch begrip geweest. Wat men doen kan,
is hen in de gelegenheid stellen hunne gaven
zoo gemakkelijk en geleidelijk mogelyk te ont
wikkelen, en dit geschiedt niet en kan niet
geschieden aan de P. S.
Daarvoor is noodig dat de aanstaande archi
tect omgaat met zy'n gely'ken, met andere
gemoedsmenschen, met schilders, beeldhouwers,
letterkundigen en musici. En om de studie
langs dien weg te bevorderen zon men haar
moeten verbinden, in plaats van aan de P. S.,
aan een inrichting als b. v de Ryks-Academie
van Beeldende Kunsten te Amsterdam. Daa>
zou de gelegenheid opengesteld moeten worden
om er de bouwkunst te bestudeeren. De twee
fouten die onze tegenwoordige P. S. aankleven
de kleinsteedschheid van Delft, en de om
gang met aanstaande ingenieurs zouden dan
vermeden zy'n.
En wat zou er nu eigenlijk anders dan een
geldargument tegen aan te voeren zy'n om in
Nederland twee plaatsen te hebben waar men
een diploma als architect kon verkrijgen ?
Aan de P. 8. zouden zy kunnen gaan studeereu
die meer bizonder er zich op wenschen toa
te leggen om als ambtenaar op te treden in
betrekkingen, waarby' een
bouwwetenschappelyke kennis vereischt werd. En aan de Academie
zou gelegenhuid zy'n te studeeren voor hen,
wier aanleg er hen 'toe dry'ft als bouwkunstenaar
door het leven te gaan.
Ik zie niet in dat het, by' een herziening
der wet op het M. O., niet daarheen geleid zou
kunnen worden.
Hillegom, 25 April 1901. J. E. v. D. PEK.
Trademark
THEE - E. BRANDSMA.
Trademarlc
KOLDEfEIJ & CORBIÈBE,
*|| L. K l D HO H KHTK,..»|k
*v AJV1WTH:K,UA.M.. «W
Groot Beddenmagazijn.
Telephoon No. 1752.
Groote collectie Wiegen,
Kinderledekanten, Luiermanden
Babytafeltjes, Babybascnlex, etc.
etc Vraagt geïllustreerde catalogus,
J. F. GI1YPERS,
Westeinde 87,
DEN
HAAG.Piano's, Amerih.
Harmoniums.
Franco levering. Telephoon 571.
Verzekering-Maatschappij HOLDA".
Damrak 74, Amsterdam.
Werkkracht verzeker i n g.
Omvat ZIEKTEN, ONGELUKKEN, ORGANISCHE GEBREKEN
In 1898 werd door de Maatschappij uitgekeerd o. a. voor infec
tie, influenza, blindheid, zenuwoverupanning, longontsteking, verlies
of breuk van ledematen etc.
PHILIPPONA KETELAAR,
KAL.TEB8TRAAT 166, ASISTEBDJLM.
SPECIALE INRICHTING voor h«t Ttrrurdlgen nm ToUtdlgt
Uitzetten en Luiermanden.
Op aanvraag worden prijsopgaven «n modellen franco toegaiondcn.
Eerste Nederl. Verzekering-Maatschappij op het Leven, tegen Invaliditeit en Ongelukken,
gevestigd te 's-Gravenhage, Kneuterdyk u. Directeuren: Jhr. Mr. W. SIX en Mr. Dr. W. P. J. BOK. Adjunct-Directeur: P. DEURINK.
Bijkantoren: te Amsterdam, Utrechtschestraat hoek Rembrandtplein; te Rotterdam, Gelderscheatraat, Plan C No. 4.
Volteekend Maatschappelijk. Kapitaal ....
waarop 20 pCt. is gestort.
Verzekerd Kapitaal op liet Leven, uit. 1899.
Verzekerde rente
Ontvangsten over 1899
? 1,500,000.
, 17,633,647.19
511,543.30
, 1,656,578.86
Reserven en Zekerheidsfondsen ultimo 1899
Bezittingen ultimo 1899
f
Tegen ongevallen met doodelijken afloop, ultimo 1899
invaliditeit, gevolg van ongevallen, ,
5,740,138.70
6,005,342.08
32,945,696.19
36,741,943.28
TA.NDA.RTS.
Planlage Middenlaan 86.
DE HANDIGSTE en DUIDELIJKSTE
Wielrïjderskaarten
zijn:
TflELRIJDERSKAART voor Zuid Holland, met het gedeelte van Noord
Holland, waar Amsterdam en Haarlem op voorkomen.
WIELRIJÜERSKAART der Provincie Utrecht, met Amsterdam en't Gooi.
W1ELRIJDERSKAART voor Gelderland, met het Westelyk gedeelte van
Westphalen
Op de kaarten z||n alle berijdbare wegen duidelijk
aangegeven. De kaarten zQn gevonwen op zakformaat In
linnen etui.
De pry's van elke kaart is op papier ? 0.40, op linnen ? 0.60.
CAMILLE FLAMMARION,
Zijn de Hemellichamen bewoond?
Populaire Sterrenkundige en Wijsgeerige Beschouwingen.
Naar de 34e Fransche uitgave.
Bewerkt onder toezicht van en met eene inleiding voorzien door Dr. H. BLINK.
Tweede herziene druk. Prijs: Ingenaaid ?1.50, Gebonden ?1.90.
Verschenen
De laatste der Oempah's
DOOK
j ir s T u s v\\ m A u RIK.
No. 133/134 \AN WAREMORF'S NOVELLEN-BIBLIOTHEEK, prijs 20 cl.
Amsterdam. YAN HOLKEMA & WARENDORF.
Handels- en
Fabrjeksmerken.
Alle formaliteiten gevorderd bij het
deponeeren van Handels- en Fabrieks
merken woi den kosteloos door ons ver
richt, wanneer wij met de drukwerken
der verpakkingen en Etiquetten mede
worden belast.
JOS. V AS DIAS & Go.
Lithographen,
AMSTERDAM.
A. L. WK,
ds
t la dns.
733 Keizersgracht 733
AMSTERDAM.
^j^^|^.^Bga^g^^i!B^^^
HET IDEALE
Kraepelien en Holm's
Saliak-PastiilBS.
algemeen erker d als bet leste
middel bij Hoest en Verkoud
heid. Het is een slijmoplossend
en verzachtend middel bij uitne
mendheid. Verkrijgbaar bij de
meeste Apothekers en Drogisten.
Prijs per fleschje 20 Cts.
Sjy Alleen echt in vierkante
fleschjes, voorzien van
etiquet, waarop de
handteekening van
KRAEPELIEN & HOLM, Zeist,
Hofleveranciers.
THE GRESHAM.
Levensverzekering-Maatschappij te LONDEN.
OPGERICHT IN 1848.
Nederlandsche Afdeeling: AMSTERDAM SPUI 23?27.
Directeur: M. J D E L L.
Stand 31 December 1899.
Actief f 88,465.977,
Jaarljjksche inkomsten 15,40,746.
Uitbejaald aan de verzekerden. . . 191,757,672.
de Cologne
WILLEIVI BIJLIYIER,
t*étUcure,
S I j* G K L, 159.
MTnUUllfMMPfl IMPÏPHTIMf
MlMUlJMluii IMilDllnu.
Spreekuur ie leren Werkdag van
2 tot 3 uur.
RUSSISCH
L e e r a a r, Hollander, die
eenigen tjjd in Rusland
studeerde, geeft onderricht, j
Fr. br. let. W 2697 aan ALLERT DE i
LANGE'S Ann. bur., Daouak, Amsterd.
Arnhem.
Wed. F.
firma r. d. BERGH & Cie.
Meubileer-InrichliBg
Spuistraat
AMSTERDAM.
Groote Magazijnen
voor compleete
Meubileering.
Prijscourant op aanvrage.
Zeer vnordeelige prijzen netto a con
tant zonder korting.
Centrale Hypotheekbank
K » TTJt J» nA JH.
Kantoor: Witte Huis.
De Bank sluit op billijke voorwaarden seldleentngen
onder eerste hypothecair verband. Nadere inlichtingen
te bekomen ten Kantore der Bank.
De Directie,
B. S. EDERSHEIltt.
M. G. F. LA^CiLOIS VAN DEN BEUG M.
Delicieuse
Muisjes Rookvleesch.
SCB10WE & C0., Amsterdam.
SIMPLEX RIJWIELEN
tnel VUelbanden.
Nederlandsch fabrikaat.
De Dresdener Ne nesten Nachrichten in No. 108 van 19 April 1901 schrift:
De uitwerking in het leven, Wanneer we de wrreldgeschiedenis door
bladeren, om te doorgronden wat groote mannen als Theruistokles, Caesar,
Napoleon, Bismarck enz. tot groote" mannen gemaakt heeft, dan vir;den we, dat
zij bij een buitengewoon talent allen ook over eon uitstekend geheugen beschikten,
dat inderdaad hun uitnemend geheugen esn wezentlijk bestanddeel van hun genie
was, een. zekere voorwaarde voor hunne verbazende daden. En wanneer we
bedenken, dat het geheugen, de grond van alle wetenschap is, dan lijkt het ons
als een satire, dat voor de ware ontwikk. ling ervan, dm de eerste voorwaarde voor
wat te weten, in het leerplan van staats en stad^scholen niet opgenomen is. Kan
het ons verwonderen, wanneer we jong en oud steeds over een slecht geheugen
hooren klagen, dat onder zulke omstandigheden zoo weinigen zich boven het
niveau van middelmatigheid kunnen verhftt'en 'i Wat de ech( ol verzuimd heett,
moeten we zelf inhalen, zoo goed het gaat en we kunnen inhaien, wanneer
we getrouw de lessen volgen, welke Chr L. Poehlmann te München in zijn
voortreö'elijke geheugenleer geschreven heeft. Dc^e leer is ii de Duitsch sprekende
landen sinds lang bekend, maar ook in Engeland en zijn koloniën is hij snel
verbreid, want de praktische geest der Engelschen neimt vlug aan, wat hem
voor zijn handel helpen kan en spaart daar niet, waar de rente honderdvoudig
zal zijn.
We gelooven daarom, onzen lezers een dienst te bewijzen, wanneer we hunne
opmerkzaamheid op ds ze nuttige leerwijze vestigen, die door de zekerheid, die
ze geeit ook weldadig op de zenuwen werkt.
Prospectus met talrijke getuigschriften en recensies gratis van
L. POEHLMANN, Mozartstrasse 9, te München A. 87.
GESTERILISEERD 11 VlTOSv{s:.een5smakèlyk-<wthijt:^ri:f^?
BEREID UIT DÉBESTE TARWEÏ,P ' ?''?''' : ''?" ?'?' ' 'V ' ':;' '?'?;' '^???d^^^.Z:^ 'rt:,V_L "^l.:^^!
W17
Naïf dienstmeisje aan het post
kantoor :
Zijn er ook brieven voor
! meneer Jessen ?
Poste restante ?
Nee, katholiek !
Jantje (by het ontbijt): Opoe,
vergrooten die brilleglazen erg van u.
Opoe: Ja, Jan en heel erg ook !
Jantje Zoudt u dan uw bril even
willen afzetten voordat u een stukje
sintniklaas koek op mijn boterham doet?