No. 1818 DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD -V OOR NEDERLAND. KW, kust, school. |Drfe veelzeggende woorden l Zaken waarin ieder belang stelt, waarvan ieder 'c geht la onien tegenwoordigen tijd Inziet. fant TUI de opvoeding van het kind hangt geluk van het individu, de welvaart van «atie af. De resultaten van zijn op, van onderwijs- en geiondheidabesollen den basis vormen van zijn leren, het richtsnoer zijn van zijn ingen, de plaats bepalen die hij eenin de maatschappij «al innemen. fin bet laatst van de vorige eeuw zijn de voor de belangen van den kleinen torger opengegaan. Kindercongressen, vetten, vereenigingen en bonden irken samen tot «ja heil, en al moge de uw van het kind Liet vrjj zijn van overjffingt er is en wordt veel in bereikt, dat de toekomst goede vinchten cal dragen. LEen vereeniging, die de kunst wil brengen L 't kinderleven, ia de Vereenigtng SchoonBid in opvoeding en onder wyV'. Da Botische af deeling organiseerde een tenelling Kind, knust en schooi", van 6 ril tot l Hei geopend. 'Het komt mij voor, dat deze tentoonstelhg de belangrijkste ia van de exposities Ie reeds de omgeving van het kind te aanIhonwen hebben gegeven. De eerste, desjds te Haarlem aan de belangen van het " gewijd, was klein. Aldaar werd voor Bt het moderne speelgoed in veelzijdige itnitingen bezichtigd. Ongeveer 7 jaren len werd ook te Amatetdam «en tentonstelling gebonden, grooter van omvang. i-De Botterdamsche wint het echter o. f. in van opvattin*, in de leerzame bevan het onderwerp in deelen en len, in de geacheveerde ronding en twerking, waarvan het geëxposeerde en het epsgewijze tentoonstellen blijk geeft, al i op volledigheid natuurlijk geen aanspraak ?den gemaakt. Meer dan een Jaar van ibereiding was noodig om een dusdanig eel te verkrijgen. Van de geïllustreerde Ktalogns is veel .werk gemaakt. De voorterpen zijn in rubrieken verdeeld, en elke jibriek ia ingeleid door daartoe bevoegde ?Bonen. Een wetenschappelijk kunstwerkje zich celf due, dat jaren na deien zyn irde blijft behouden. : Onder het tentoongestelde in de 6 groote van de Academie, nemen de kinder en leerboeken van af de eerste speelirboeken en platen een ruime nlaaisin. beginnen 100 ongeveer in de 17de eeuw 't Nieuwe Abéboekje voor lieve kin n" en 't Stadhouderlijk A. B. boek voor oprechte Vaderlandache jeugd" om dan de prenten de nieuwe Jan de Was1 Urbanis en laabel',, Van 't doopen af 't trouwen" alles uit den bekenden vin Stolk" te komen tot de hedenche kinderlectnur, vertegenwoordigd Nederlandache, Engelache, Duiteche, <, Bassiache, Xooreche. Zweedsetie, i en Japanse hèboeken. Als Dnltsche, rleesboekjes *|jn o. a. aanwezig de z.g.n. ibela" met hun eenvoudige knnst, m. l. 200 l in 't begrip van 't jonge kind. meeste boeken zijn geïllustreerd, van vinden wij in de laatste zaal de oorakelijke teekeningen der platen. Daar UIT DB NATUUff. ODLXXIV. Mederlaodsch Timor. (Stol}. h|j er bügeweest was van den oertijd Itot kort geleden, zoo bon *t professor Molenff met zijn hoorders samen, het eiland or op. Ge ziet het ontstaan, veranderen ir den dmk der natuurkracht, verdwijnen 'weer verschijnen. de spreker het krijgt over de foade nummers der bladzijden van groote geschiedboek der levende wezeas komt hjj opnieuw in vnnr; hij kut tbeelden zien van zeelelies, belemnieten ammonieten met hnn mooie sntuur(die na mrjn opstellen indeien winter mijn lezers wel geen onbekenden zijn). En met blijden trots vertelt hij van schitterende vondsten. Van een af deeling < seelelies(ie Blastoïdeeëo) waarvan er maar iele gave ia de musea bewaard z|jn, vond er een groot aantal. Kelken van zeelelies hrj bij kisten vol meegebracht, ammo?, de zeldcaamste soorten en vele zelfs il nieuw,' heeft h|j bij honderden ver Mild. Dat alles en nog veel meer wacht nn op weiking, op bepalingen tiquetteering. Het eens als een groote schat deel uitmaken i het geologisch museum van de Delftsche foogeschool en van het Museum van Mjjnaw te Batavia. Het hinderde mij, zei de iker, dat ik om de fossielen nit onze kolo_te beatndeeren, naar bnitenlandach mnaea oest gaan". Wat een schatten uit onza bezitbtcen liggen -in Berlijn en elders opgeborgen. Tot in de slijk bronnen en slrjkvulkanen toe, rin h|j geen organismen verwachtte, en rvan ons ook buitengewoon mooie lichtIden w«rden vertoond, vond professor lolengraafi fossielen; by verklaarde hun aan«tigheid door de chemische verweering van et gesteente, waardoor onder den grond de iets prijken de karaktervolle, geestige figuurtjes van Boutet de Monvel naaat de krachtige, fantastische lljngestalten van Backbam; de komüehe diertableanx van Benjamin Babier naast de guitige, wat te bont gekleurde kindergroeven von Gertrnd Caopari; het Jan>je in de Modderstad" van Ottilia Adelborg b|j de verpersoonlijkte bloemvormen van Waiter C'ai e. Ook onze Nederlandsche teekenaars zijn ter plaatse. Forsch van compositie is het werk van Vaarzon Morel, vriendelijk doen de kokette kindeifivuurtjes van Mej, Willebeek Ie Mair, heel fijn en voornaam de silhonetjes nit de boekjes van Nelly Bodenbeim, als mmiatnnrtjes de reproductie is. op ware grootte kostbaar-teer van teekeninfr. Allemaal kmast en schooi beid in de op voeding van het kind. Waarlijk deze tnbriek is niet de minste. In de miidenialen is ondergebracht, de knnst in het spel. Daar zijn bijeen de OndHollandeche geselscbapspelen en .een ver zameling kostbaar ond speelgoed, ingezonden door Jhr. V. de Stoers e.a ; meest nit de 17e en 18e eeuw. Tal van kinderzetels, linnen- en glazenkas'jss, latafels e. m. doen de hand sien van den knndigen vakman. In inlegwerk van koper en andere hout soorten zijn ze de getrouwe navolging van de groote gebruik stukken uit dien tijd. Orer de poppen uit die dagen valt niet te roemen en toch zijn overtuigd dat de bleeke houten staatsitjnffer in het stijf ge regen pnntcorset enhet bnrgervronwtjeinde vale, toonloose kleedjj, der jengd konden be koren, meer wellicht dan de poppen van Kate Kruee en Marien Kanliti, die de moderne kunstnijverheid ons brengt. ld er wel grooter onderscheid in de producten van verleden en heden denkbaar? De historische pop, een speeltn'g, een dood voorwerp, waarbij de aesthetiek op een zeer Jaa? peil, om niet te zeggen geen pi-il raat, de pop van Kate Kinse, een kinderfignnr van zuiver modelé, het vleeschklenrige katoen opgevuld naar de mollige kinder vormen, de gezichtjes ge schilderd, de trekken treffend weergegeven, in standen en gebaren op de foto van geen baby te ondeikennon. Dei e poppen, meer nog dan die van Murion Kaulitz, getuigen van een zeer ontwikkeld kunstgevoel, de uitvoering staat technisch hoog.doch naar 't my voorkomt houdt dergelijke knnst, zóforech en «waar van uiting, op, kindetspeelgoed te z|jn. Het kind wil zga speeltuig geheel in z|jn macht hebben, hy wil er baas over zijn. Z(jn fantasie is rijk, past het speelgoed niet aan bij zyn kinderlijke natuur, danepaelthy z|jn spel met een stoel als paard, ern aarenklosje als schip. Is het niet te betrtnrsn dat in Nederland, dat zich naam in dan vreemde maakt door de ontwikkeling zijner kunst nijverheid, wij ons moeten behelpen met Dnitsch modern kinderspeelgoed, dat feitelijk onzen smaak niet kan bevredigen, omdat het te grof is ? Ban tentoonstelling als deze doet dergelijke leemten zeer gevoelen. De andere zalen geven in beeld moderne schoolgebouwen, wat met het aanschouwe lijk onder vijs In verband staat, en met handen arbeid kan worden bereikt, det ineenzetten van een 17e-eeu wech schoollokaal moest helaas op te groote moeilijkheden afstuiten. Ziehier slechts enkele grep°n nit het vele goede en echoone, dat voor kind, knnst n school" gegeven is. De opzat heeft veel hoofd hardere rchalen en schelpen, die bij het fossielisetfinasproces, in kalkspaat of arragoniet veranderd waren, werden nitgeprepareerd en daarna met het slijk naar de oppervlakte getransporteerd (j)". En toen na de Eoceene plooing dat alles weer tot rust was gekomen, in de Miccene, Pliocene, Pleistocene tijden wat doen de namen er toe, als je maar weet in welke volgorde het gebeurde toen zonk de heele boel nott eens weg; kort geleden. En een d epe zee golfde, waar nn Timor 1603 Me'er hoog ia opgerezen. Ook deze zee liet namurl|jk zyn slib bezinken. Kijk daar boven op dezen berg liggen er nog lapjes van, hier en daar een, en nog een. Niet overal, het meeste is weg gespoeld, ondergraven, af«eknaagd door het reirenwater en de riviertjes. Die laatste op hef flag nit de zee is betrekkelijk zeer snel gegaan. Ook dat verbaalt bet eiland, al geeft het ons geen gewone jaartallen er bij. Dat ziet ge weer, hier en daar aan deze scherpe pieken en grotten in da kloven en en klemmen in de rotsprcflelen, aan de diepe canjons in de hoog vlakt,», aan het gedrag der knstrivieren en zoo meer." * Zoo krijgt het publiek een genetische en volkomen be vattelijke les in historische geologie. E «n kalm verloop hreft deze aardgeac biedenie-les; maar daartnsBcben door gaat het ons leeken, a's donderde bet in de verte en flikkerde bet zoo nn en dan nit helderen seniel. Dat is als professor zich herinnert, dat er ook nog en kele deskundigen in da zaal zitten te luisteren, wien deze elementaire les in de geologie misschien verveelt, voor wie dat alles immers gesneden koek breken en werk gekost. Moge het resultaat bevredigend zijn. Nog enkele dagen is de gelegenheid geopend alles te bezichtigen. Er is studie-materiaal vaa velerlei aard bijeen, zooals men het sporadisch aantreft. ELII. M. Boaox. iiimiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiitiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii A D L E t^ L E L Converiatie. In geselschappen, in 't bizrader in groote gezelschappen, wil het niet altyd even vlot lukken met de conversatie, vooraj niet wan neer veel menschen bij elkander «y'n,-die elkaar niet of slechts zeer oppervlakkig ken nen. Het voorstellen is al het begin van bitter lijden, want het is zelfs voor bet beste gehoor onmogelijk om een twintigtal snel uitgesproken namen te verstaan, en weinig geheugens zijn in staat, om al deze onsa menhangende klanken in een minimum van tijd te registreeren. Men begint dus alvast met eikaars namen niet te weten, en hieruit ontstaat een zekere schroom, om elkander aan te spreken, daar de bon ton vergt, dat men op het gebruikelijke meneer, juf frouw, mevrouw den naam van den aange sprokene volgen laat. Dit is al het eerste beletsel, om een gezelschap met veel vreemde elementen op gang te brengen. Maar zelfs al hebben sommige gasten door eenige oefening het zoover gebracht, dat ze een twintig, dertig namen vlot kunnen ver staan en onthouden, welke geh'oors- en gegeneugen gymnastiek van de meeste men schen niet te vergen is, dan is het nog een tour de f jrce, om het juiste onderwerp te trtffan, waarmee men bet gesprek beginnen zal. Men kan slechts by uitzondering aan iemands neus of mond zien, of zelfs aan de rimpels in zijn veorboofd, en den blik zijner oogen, of hu belang stelt in de muziek of in het poplonderzoek, in de oude Italiaansche kunst of in de luchtvaart, in de antomobielfabdkage of in de weldadigheid, in de Bomeinscbe oudheidkunde of in het veriamelen van Incifersetiketten: en al deze belangrijke zaken behoort men toch te weten om een paitner te vinden voor een aangenaam en boeiend discour». Voor een huisvrouw uit de groote wereld, met name nit de diplo matieke kringen, is dit vaak een zwaar pro bleem, waarvan het succes harer avond recepties en diners, en daarbeneven haar eigen repu atie en succes afhangen. Men geloot e my, dat dit menige dame dn monde slapelooze nachten kost, en het is wel wat erg ondeugend van den Eagelschen .hnmoriat Jerome K. Jerome, dat hy met dit alles zulk een zot loopje neemt in het tweede deel zijner Idle Thougts." HU doet daar namelijk het voorstel, om lederen gast op een druk bezochte soiree een schild van wit papier op den rug te bevesti gen, vermeldende: zyn naam, beroep, geloof, en het onderwerp, waarover hy het liefste praat. De spotter Vindt dit het universeele middel om nooit anders te hebben dan zeer geani meerde partijen, want de elementen die bij elkaar bebooren zullen elkander dan in het labyrinth van het gemdieerde gezelschap oogenblikkelük ontdekken, en alle zorgen der huisvrouw, die recipieert, zijn voor goed verdwenen. ? *** MIIIIII1IIIIIIIIIIIIIIII IIIIIIIIIIMIIIIIIMIMIIIIIIMIHIMMIIltll is; en dese wetenden krijgen zoo ter loops een extraatje toegegooid, als Ptneplain», Karren f elder en OeotyncLnaien of zoo iets, zonder dat het verband met het leekenpraatje wordt ver broken. Die geografen en geologen knikken dan even, voldaan en erkentelijk; s|j bewon deren 's meestere volmaakt meester-zyn over zijn moeilijk onderwerp; en ze begrijpen dat het moeilijkste wetenschappelijk onderwerp, voor eiken leek met gezond verstand, voor eiken B.B.S.leerling boven de 12 jaar populair kan worden bebatdtld, als de leeraar er maar knap genoeg in is. Dat uitleggen gaat hier Bovendien zeer natuurlijk en geleidelijk. Er blijkt niets uit van taktiek en het is toch volmaakt. Mis schien geeft de spreker er zich zelf nauwe lijks rekening van. Ook het groote publiek merkt bet maar half, voelt alleen dat het gesneden en verteerbaar vleesch kr|jgt, maar dat de taaiere klnifjes worden achtergehouden. En waardeert dit ten volle. Als zoo de spreker vór de pauze een geesteabeeld, zonder veel details, een ruwen LIBERTYs WERELDBEROEMDE STOFFEN VOOR JAPOMNENSMEUBELBEKLEEDIMG MUNTEN UIT DOOR KLEUR CM DUURZAAMHEID STALEN FRANCO M I?T"7 O t* LEIDSCHESTRAAT ?ril»l ^tWQt%>> AMSTERDAM EENICE VERTEGENWOORDIGERS IN NEDERLAND HIIIIIIII iiiiiiiiiiiiiiii niiiiii IIIMIII iitiniiiiiir iiliiiiiniimi liiililliiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiilliiin m Hoedentpeld, Kaar aanleiding van het noodlottige onge val met een hoedenpen op het balcon van een tramwagen te Montreal, dat wij in een voor gaand nummer mededeelden, heeft de politie in deze stad zeer ingrijpende maatregeen genomen. Op boete van twee pond <s het namelijk den draagsters van hat-pin*" ver boden, op de balcons der tramwagens te staan. De Woman-suffrage- Union" is tanen dit strenge besluit in verzet gekomen. Het be stuur spreekt als zijn meenina; uit, d U de politie dan tevens een model-hoedenbevestiger behoorde aan te geren, die evengoed werkt als de spelden, hoewel ze mi ader gevaar oplevert. De s,nti-hat-pin-league" intnsBchen bericht, dat te weldra znlk een werktuigje in den bat del zal brengen. *.* Galant. De galanterie van het stedelijk bestuur van de stad Helsingfors in Finland moet de geheele wereld ten voorbeeld gesteld worden. Het was een slechte dag weer, luguber van nevel en natte sneeuw. Op het balcon van de volle electriache tram stonden twee dames, binnen in den wagen zaten twee politieagenten, en k op het balcoo, in de de nabijheid der dames, stond een deftig ond heer, die lid was van de stedelijken raad, maar dat wisten de politieagenten niet. De dames met de groote boeien hadden het te kwaad met sneeuw en wind, het raads lid etgerde ilch over de politieagenten, die iiimiiiiiimiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiifiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii klei vorm in ontwerp, om zoo te zeggen, van een stukje van den romp van Naderlandecb. Timer heeft verwekt by zijn hoorders, begint h|j dit na de pan se aan te kleeden, bg' te weiken tot het realiteit wordt; daarbij komen dan l cat beelden aan de beurt. De kust, eerst nit de verte, dan van nabij; nog dichter bij, dat de kloven met en zonder den waterrat, waarover zooeven was gesproken, zichtbaar worden; dan de karakteristieke versche eroaiedalen met hun terrassen; de zeer emalle kuitstrook, met gevaarlijke malarfa-koortaen en de steile kaatmnnr, waar achter het gezonde land begint. Achtereenvolgens zien w$: de rivieren in de diepe kloven en canjons, den weg naar en door het gebergte, een artistieke foto met boomgroepen en de plek tot waar al in 1823 een Neder!. expeditie van meer dan dnizend ge wapenden was doorgedrongen, die hals over kop naar de kast terug moest, vluchtend voor de opdrin gende inboorlingen. Nu is het er veilig, nn kan, dank zij Van Heutz, een Nederlander een Nederlandsche bezitting althans ook betreden. Daarna verschijnt op het doek de flora met zjjn Australisch karakter, die het beeld van Timor aankleedt, het parklandBcaap dat door zijn bosctjes en weelderige grasvelden aan Tt ringen doet denken, maar met hooge Encalyptus of k»j a poetboomen (= without) als reusach tige berken, en met pandanrn die op palmen gelijken; met de casnaria's, dieylbladige coniferen, in plaats van eiken en benken, sparren en dennen. Dan weer de kalklanden met regenspleten, als karren vorming in de Kalkalpen; een Jaralandechap ala in de buurt van Solothnrn.Ookvande bovengenoemde warmpjes binnen bleven. De oude beer stapte op de rnstbewaarders toe en maakte bon een standje. Ze trokken er zich niet veel van aan, haalden hun schonden op en lachten hem nit... Den volgenden dag evenwel lachten se niet; ze werden b|j den commissaris ont boden, kregen een geduchte reprimande, om hun gemis aan galanterie en een fiksche boete.... Sedert dien tijd is het politiecorps der Finsche hoofdstad het ridderlijkste van de wereld, en de heeren agenten gaan altijd nit den tram, ala er dames op het baloon staan, die met smachtende blikken naar hun plaat sen kijken. ***' Blij vooruitzicht. De zomer van het jaar negentien-bonderdtwaalf zal het jaar der kant zijn. Meer dan immer treedt deze prachtige kleedingatofop het gebied der mode naar voren. De kanten blouses zqn reeds gernimen tijd hun plaats komen eiecben in het bart der vronwen en ze z|jn daar met veel lief de opgenomen. Maar thans komen de kanten japonnen en mantels aan de beurt. Ragfijne sterren en ornamenten vormen de veerliehte mantilles, waarmee men elkander op de terrassen der badplaatsen tracht teovertroeven,en de ondeVenetiaansche knnst schijnt herleefd in het spinragwerk dat voor blouses rn rokken wordt aange wend, 't I* overal n doorluchtige weelde, kostelijk en... kostbaar. ALLEGBA. llllllllimilllllllltlNIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIHIIIIIMIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIiiii eenzame, staangeble 'en of verdwaalde rotsen, de witte Fatoe's heeft de spreker verschei. dene schitterend mooie lichtbeelden te vertoonen. Dat moeten pracht-negatieren z|jn, en toch is fotografeeren in de tropen en op expeditie anders geen kleinigheid; zelfs niet voor een vakman. Nog zoo'n Fatoe laat de prof. Molengraafi zien; die dient den inboorlingen nn nog als woonplaats; het is een ontoegankelijke rots, be groeid, maar met lopdrechte wanden. In den bernchten lijd van het vrije koppensnellen na ia er ook daar door de regeering een stokje voor gestoken vluchtten de dorps bewoners langs een voor de oningewrjden onviidbaren, onHegaanbaren weg naar den top van dezen Fatoe; en z|j bouwden daar hun bijenkorf- vormi te hutten. Tot slot kwamen de heeren en dames met hnnnatnnrliJkekrnllekoppenvanPapoeaangch type op het doek; ook ten vrouwelijke radbja met haar mannelijk gevolfr; dan de trouwe inlandsche helpera van de Europeanen uit de expeditie. Hierb|j tweekettingtangers; de een is een moordenaar, die door prof. Molengraaf voor een volgende gelegenheid aanbevolen wordt, als zeer bruikbaar menech; de andere is een dief, die geen goed getuigschrift krijgt, daar hjj de kas van de expeditie voor ?40 wist te bestelen. Kennissen, die my den volgenden dag vroe gen -afgaandeop het onbeduidende,onnoozele veralag in de groote bladen van den volgenden ochtend of ik niet liever naar het Concert gebouw was gegaan, kon ik met oprechtheid antwoorden, dat ik ook een kunstwerk had hooren vertolken, ook een meester in de kunst had gehoord, in de kunst van het natnnronderzoeten, van spreken en doceeren met zelfbeperking; en dat ik geen oogen blik spijt van mijn keus heb gehad; integendeel. E. HKMAHS. Groote 81|jkvnlkaan, Naitimoe, op Timor. Foto van P/of. Molengraaf!. ' Blastoïdeeën. (Uit Euntt-formtn der Natuur.) De Fatoe Natuoes of Steen van Kapan, op Timor. Foto vu Prcf. Molengratff