Historisch Archief 1877-1940
No. 1823
DEA M STERDAM M ER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND.
11
alleen door de Insiders" worden beoordeeld,
aangezien daaromtrent speciaal nimmer iets
wordt gepubliceerd.
Einde December 1911 was de koers van
deze aandeelen 466 pCt., Maandag 13 dezer
werden se van 696 tot 735 en den volgenden
dag tot 826 pGt. opgerot.
Dit vond de staatscommissaris blijkbaar
te kras, waarom hy zy'n waarschuwende stem
liet hooren. Den volgenden dag ging de
koers 75 pCt. terug.
Deze buitengewone koersschommelingen
sQn wel abnormaal, maar de mogelijkheid
bestaat, dat de verkoop van die patenten,
vooral naar Amerika, zóreusachtige winsten
oplevert, dat het vooruitzicht op kostelooze
uitreiking van nieuwe aandeelen aan de oude
aandeelhouders, of belangrijke nitkeeringen
van anderen aard een zoo buitengewoon
groete koersverheffing kan wettigen.
Maar de directie verstrekt hieromtrent
geenerlei inlichting en blijft a wij gen als een
mof. Zelfs vond ze in de geruchten, die
daarop zinspeelden en die de wilde
koeresprongen moesten verklaren, geen aanleiding
om het publiek te waarschuwen en bleef
ie het stilzwijgen bewaren.
Maar uit de bewoordingen, in welke de
offieieele waarschuwing van den
staatscommissaria is vervat, blijkt duidelijk, dat niet
een bepaald fonds, doch de omstandigheden
in het algemeen, welke in den laatsten ty'd
aan. de beurs te Berlyn overheerschend zijn,
de aanleiding tot dit buitengewoon optreden
zjjnerzjjds zijn geweest. De wilde hausse, het
toenemen der speculatie en de vrees voor
de ? ernstige gevolgen van een eren groote
inzakking der koersen heeft blijkbaar by
dezen ambtenaar onrust en bezorgdheid doen
ontstaan.
In zyn schreven aan het beursbestnnr
wordt daarvan duidelijk gewag gemaakt.
Blijkbaar", wordt daarin gezegd, is 't het
publiek, dat door zijn kooporders de buiten
gewone koersrijzingen der laatste dagen heef t
veroorzaakt. De vreea bestaat, dat een terug
gang niet kan uitblijven, die hoe meer
de buitensporigheden zich opeenhoopen, te
sneller en onverwacht moet komen en dan
in breede kringen zware verliezen zal
veroorzaken. Bank-instellingen en bankiers
ontveinzen zich den ernst van den toestand
niet en trachten door waarschuwingen en
kredietbeperkingen de clientèle tot matiging
te bewegen. Een afdoend gevolg daarvan is
echter tot heden niet te bespeuren.
Ik moet erkennen, dat aan het
beurstestuur nagenoeg geen middelen ter beschik
king staan om deze misstanden te onder
drukken. Onder de bestaande omstandigheden
acht ik het echter mijn plicht, maatregelen
ter overweging voor te stellen, die althans
tot een beperking zonden kunnen leiden.
Ik behoud mij voor, mondeling nadere
voorstellen te doen en verzoek u derhalve
deze aangelegenheid op de agenda van de
eerstvolgende vergadering van het
benrsbeslunr te plaatsen."
Welke buitengewone koersschommeiingen
een aantal industrieel e waarden sedert het
vorige jaar aan de beurs te Berlijn hebben
ondergaan, kan uit de volgende opgave
blaken:
"" "* Aandeelen. Koersen 14 Mei
in 1911. 1913.
Diskonto-GesellHchaft 109.40 182.25 186.25
Hoesch 289.?350.?336.75
Hohenlohe Werke 194.75 219.?189.30
Rhein-NaasauBergwerk 305.?359.50 317.50
DasseldorferEisenb.bed. 237.?284.?249.
J. D. Kledel 214.?376.?460.
Vogtl. Machinenfabrik 369.?492.?826.
Akknmnlatorenfabrik 210.?335.?635.
Höchster Farbwerke 509.75 563.?640.
Bremer Wollkammerei 194.?305.?270.
Patzenhofer Brauerei 233.50 270.?339.50
Hansa" 164.70 216.?259.75
De Vogtlandische Machinenfabrik" is dus
de matador. Maar er zqn nog meer
induBtrieele soorten, waarbij een dergelijk wild
verloop heeft plaats gehad, nl. de aandeelen
der Akkumulatoren-fabrik" te Berlin-Hagen.
Dit fonds, vroeger een der rustigste waarden,
bewoog zich langen tijd op een koerspeil
van ongeveer 200 pCt. Einde 1911 echter
gingen deze aandeelen tot 330 pCt. opwaarts
en in dit jaar liep de koers tot circa 500
pCt. op, om 14 dezer tot 535 pCt. te worden
opgedreven en enkele dagen later tot 522
pCt. teruggegaan. Het dividend over het
laatste bedrij f j aar was 25 pCt, of 10 pCt.
hooger dan het jaar te voren, doch bij zulk
een koersstand is het rente-genot nog geen
6 pCt.
Een derde fond?, waarvan de speculatie
zich heeft meester gemaakt, zy'n de aandee
len der Höchster Farbwerke", die op 13
en 14 dezer tot 600 a 625 en verder tot
640 pCt. werden opgedreven, niettegenstaande
het dividend 30 pCt. en het rente-genot dus
eveneens nog geen 5 pCt. bedraagt.
De staatscommissaris had dus wel reden
om te waarschuwen. Maar, of 't zal helpen 1 ?
31/5?'12.
V. D.
Americana.
En komt je dat soms ongelooflijk voor,
Omdat je 't niet vond in je boeken,
Dan moet je, daar is het Amerika voor,
Dat zelfs maar eens onderzoeken."
Wanneer ik in Nederlandsche dagbladen
lees, stuit ik menigmaal op canards" omtrent
dit land.
En waarom moet dit zoo wezen, want hier
is de waarheid erger dan verdichting!
Eenige weken geleden las ik in dit Week
blad hoe er een paar in der haast werd
getrouwd.
De trein stond op vertrek, de portieren
waren gesloten, de conducteur blies z'n fluitje,
de bel luidde, enz."
Allemaal uit Allegra's lieven duim. 't Is
zonde, dat ik het zeg. Er worden hier geen
portieren gesloten, except de deur waardoor
men van het platform in de coupékomt. Er
is geen bel om te luiden en conducteurs
honden er geen fluitjes op na. En dat een
verliefd paar, willende trouwen, met den
trein mee loopt om van den vertrekkenden
dominéuit het raampje te vernemen: jelui
bent nu man en vrouw," is ook zoo iets van
vaderlandsche fantaisiel
Laat my uit eigen ervaring het een en
ander vertellen over dit wonderland der
Vereenigde Staten.
Men hoort veel omtrent beschavende
manieren in Amerika, en ieder Amerikaan,
die genoeg geld heef t gemaakt (made money)
is prijzenswaardig verlangend nu ook manie
ren te verkrijgen, en hij gaat er op uit,
op 'dezelfde manier, waarop fhjj geld ging
verdienen: d. w. z. zooveel mogelijk in den
kortst mogelyken tijd. HQ behandelt het als
ware het een produkt aan de markt, iets
dat voor geld kan gekocht worden, of spoedig
verkregen met een klein beetje goeden wiL
Natuurlijk dat het hem ontsnapt.
Het verschil tusschen zoogenaamde Ameri.
kaansche goede manieren en waarachtige
beschaving komt overeen met het verschil
tnBBchen 'n geverfde plank met vernis er
over en een stuk o«d mahoniehout, 't welk
by jaren gebruik met zorg is gepolijst tot
het een bijna onverdelgbaren glans krijgt.
De Amerikanen zijn voor het meerendeel
erg oppervlakkig, ruw, blnfferig en vooral
eigenwyg. Zeg hem eens, dat Amsterdam de
hoofdstad is van Holland, en onmiddelyk
verneemt ge, dat gij er niemendal van weet:
den Haag is de hoofdstad; 't is hem zoo op
school geleerd en hy toont n den Atlas
waarin 't trouwens met groote letters ge
drukt staat.
Vernand van Melboutne bezocht de
NorthWestern University in Chicago en op de
vraag waar hy vandaan kwam antwoordende:
Australië, vroegen hem de studenten of dat
dicht by Dnitschland lag. Niettegenstaande
den immensen bluf is het onderwijs op bijna
alle scholen halfbakken.
En de resultaten van dat onderwijs blijven
natuurlijk niet uit Luister maar l Een Hol
lander wenschte genaturaliseerd te worden
en kwam voor den rechter. Hem werden
naam, ouderdom, beroep, geboorteplaats en
tegenwoordig vaderland gevraagd. De man
antwoordde dat hu Nederlander was, geboren
in Rotterdam, waarop de rechter hem ver
zocht af te zweren alle banden als onder
daan van ... den keizer van Bnitschland.
Een ander rechter werd door een beschul
digde voor 'n leugenaar uitgescholden, waarop
de woedende magistraat op eenmaal de zit
ting ophief, van z'n stoel opstond, z'n jas
en vest uittrok en met den beschuldigde aan
't boksen ging. Na hem behoorlijk tot pulp
te hebben gereduceerd, heropende hij de
zitting, legde zichzelf 'n boete ep van tien
dollars voor grober Unfng" en de zaak zalf
werd verder behandeld.
In een geval van 't voltrekken van een
doodvonnis aan een dominee in den Staat
Georgia, welke hemelgezant veroordeeld was
voor moord, ging het er al hél vreemd toe.
De vrienden en bekenden, die het lijk
wenschten te zien" waren overtalryk. Op
den dag der terechtstelling regende het zeer
hard en om toch zooveel mogelijk, indien
niet alles, van het unieke schouwspel te
genieten, brachten de toeschouwers genoeg
geld bijeen om het operagebouw af te huren
en de voltrekking van het vonnis daar te
doen plaats hebben.
Zoo gezegd, zoo gedaan. De galg werd op
het tooneel opgericht, de familieleden, vrien
den en kennissen namen plaats in stalles,
loges en parterre, en de straf werd voltrokken.
Voor zulke gevoelige attenties moet men
in Amerika zijn. Maar ook in 't algemeen
voor moorden van minder officieel cachet,
want 'n menschenleven is hier geen oortje
waard.
In 1911 geschiedden er in de V. St. 9000
moorden en werden slechts 103 doodvonnis
sen uitgesproken. Van die 9000 hadden ± 28
per week in Chicago en voorsteden plaats.
Hangt men er, dan is het meteen liefst vyf
of meer op een rij.
Alles gaat hier zoo ongemanierd mogelijk,
ook wat het delicate ophangen betreft en
zooals gezegd, de eerbied voor 'n menschen
leven is zoo gering, dat het niet anders kan
of de massa ongelukken met doodelyken
afloop moet wel enorm zy'n. Hier is het 'n
theatergebouw dat afbrandt en 6 & 700 slacht
offers vergt; daar een myn, die instort en
300 tot 500 mijnwerkers levend begraaft;
elders is het een spoorwegramp, die dozijnen
in de eeuwigheid zendt en zoo al meer.
Bjj ons gaat alles in het groot.
U. 8. A. N. N.
KaciiUclite.
Wanneer ik eenmaal uitgestrekt
Lig op myn leste sponde,
Met 't witte lykkleed toegedekt
En vrinden" in het ronde,
Die. lummeh sullen om me staan
Te zuchten, zeuren, treuren:
Wat zal, nu 't met hem is gedaan,
Misschien met hem gebeuren?!"
Gij, vroomheids- py'pers, toe, laat al
Uw kwez'laryen varen,
Gy, kat-in-'t donker-knypers, 'k zal
Mijn zaakjen zelf wel klaren!
PEEBKE DEN BELG.
liene intro
Mr. J. DEBMOÜT, Singkep tin, 309 pag.
Amsterdam, L. J. Veen.
Mr. S. MULLER FZN., Zijdebalen. (Met platen)
31 pag. Utrecht, A. Oosthoek.
Groote Godsdiensten", serie II, No. 3,
JOHN M. EOBEKTSON, De Godediensten van
Oud-Amerika,, 44 pag., ? 0.40. Baarn,
Hollandiadrukkery.
K. A. BOBBEN, Schoolhygiène. De gezond
heidstoestand der onderwyzers, 78 pag. Ff ijs
25 et. Uitgegeven door het Bestuur van de
Afdeeling 'sGravenhage v-an de Bond van
Nederl. Onderwijzers. Verkrijgbaar aan het
Bondskaatoor: Archimedesstraat 6, 's
Gravenhage.
RDPPIN'S Die Juden der Gegenwart" (tweede
uitgave) ontleei door A. B. DAVIDS. (Over
druk uit het Centraalblad voor Israëlieten
in Nederland" van 19 en 29 April, 3 en 10
Mei 1912, 39 pag., ?0.40. Amsteidam, Van
Creveld & Co.
Dr. H. F. HELMHOLT, Wereldgeschiedenis,
afl. 45, Prijs ?0.50. Amsterdam, Uitg. Mg.
Vivat."
Algemeen Verklarend Woordenboek, afl. 13-14.
Gouda, G. B. v. Goor & Zonen.
Alles electrischl Een gids voor leeken, die
electriciteit willen gebruiken voor licht of
kracht. Zeer vry bewerkt naar de bekroonde
Dnitsche uitgave van H. ZIPP, door L. A.iS.
EOSMAN, 70 pag., ? 0.25. Amsterdam, Van
Mahtgem & De Does.
De Bittere Pil. Honderd en veertig gege
vens tot het samenstellen van een origineel
feestprogramma (2e druk). Uitgegeven door
het voorloopig bestuur van de vereeniging
van het reclamefeest 1913, secretariaat ge
vestigd: Gondsche Singel 121 B, Rotterdam.
M. J. KOBSEN, Verklarend Zakwoordenboek
der Nederlandsche Taal, 142 pag. Prijs ?0.35.
Groningen. J. B. Wolters.
VA»ROSSÜM, Practiich leerboek der Engelsche
Taal. Ie Stukje, 75 pag,, ? 0.50. Groningen,
J. B. Wolters.
J. H. SCHOLTK. Probkme der
Grimmelshausenforsehung, , 254 pag. Prijs geb. ?2.90.
Groningen, J. B. Wolters.
Deutsche Novellen, heransgegeben VON S.
BOORSMA": EBNST vou WILDBNBRUCH, Das
Orakel. PETEB ROSEOGBB, Das Hoüknechthaui.
Prijs per ex. ? 0.30. Groningen, J. B. Wolters.
Catalogus van eenige zeer belangrijke biblio
theken, waarvan de veiling zal plaats heb
ben op Dinsdag 21 Mei- tot Dinsdag 4 Juni
1912, des avonds te half 7, in het verkoop
lokaal van H, G. Bom, Warmoesstraat 35.
Anti-Contra," Wat heeft men toch tegen
het Esperanto? 24 pag., ?0.25. Amsterdam,
A. M. de Liefde.
Geïllustreerde Catalogus der uitgaven van
Van Holkema en Warendorf te Amsterdam.
Gids voor Bloemendaal. Aangeboden door
de Vereeniging Bloemendaal Vooruit.'" S acrt.
Bloemend, Weg 49, Bloemendaal.
33ste Jaarverslag van het Burgerziekenhuis
te Amsterdam over 1911,
Verslag over het jaar 1911 van de Konink
lijke Vereeniging tot opleiding voor Ambach
ten en Beroepen" te Amsterdam.
Achtste Jaarverslag der Nederlandsche Ver
eeniging tot Bestrijding van Lupns. Gevestigd
te Rotterdam, Lenvehaven W.Z. 111.
Verslag over 1911 yan de Sophia-Vereeni
ging tot Bescherming van Dieren te Am
sterdam. Gedrukt bij C. A. Spin & Zn. te
Amsterdam.
Jaarverslag van den Nationalen Bond van
Handels- en Kantoorbedienden Mercnrins"
1911.
De reis van mijnheer Haverstok met den koffer
van Verweegen en Kok. Prentjes van JACOBÜS
DONCKBK. Rjjmpjes van JODOCUS LICHT. Re
clameboekje van de firma VEBWEEGES & KOE:
te Amsterdam.
47ste Jaarverslag v. h. Emma Kindei zieken
huis te Amsterdam 1911.
Jaarverslag van het Sanatorium
OranjeNassan's oord" by Ranknm over het jaar 1911.
iiiiimiliiiiiMiiimiiiliiiiiiiiiimiiiiiNiiiiiiiiiiimiiiiiliiiiiHiiiiiiiiiiiiiiii
9e Jaargang. 2 Juni 1912.
Bedacteur: J. DE HAAS,
Graaf Florisstraat 15', Amsterdam.
Verzoeke alle meiedeelingen, deze rubriek
betreffende aan bovenstaand adres te richten.
ONZE CURSUS.
Zooals wy reeds zeiden, moet men den
Coup de Turc" in al zyn eigenaardigheden
leeren kennen.
Waren de behandelde voorbeelden een
voudig van conatructie, thans volgen de meer
ingewikkelden, waarvoor wij 6 schijven gaan
gebruiken en waarvan sommigen met een
gemaskeerden dam.
Laten wij nu eens de volgende voorbeelden
op het bord plaatsen:
Stand.
Zwart 4 schijven op
10, 12, 13, 22 en een
dam op 14.
Wit 6 schijven op
29, 30, 32, 38, 39, 44.
(Zie diagram.)
Een gewone stand en
wij kunnen ons heel
goed voorstellen dat
zwart zijn dam van
9 op 14 speelde in de meening altijd wat te
zullen kragen. Ging zwart op 20, dan wit
3227 zich hiermede van de remise ver
zekerend. Had zwart op 25 gespeeld, dan
zou wit hebben aangevuld met 39-34. De
zet 9-14 is dus zeer begrijpelijk. Was zwart
bekend met den gevaarlijken Coup de Tnrc",
dan had hij dezen zet natuurlijk niet ge
speeld. Nu speelt wit 32-28, zwart kan nu
wel met 22, 3 schijven slaan tot 35, doch
kan ook met den dam 4 schijven slaan tot
25 of 18. Dit alles geeft echter niets want
meerslag gaat voor en daarom moet de zwarte
dam 5 schijven slaan van 14 op 32, 49, 35,
24 op 33. Daar moet hg blijven staan want
tweemaal over hetzelfde stuk gaan is niet
geoorloofd, in dit geval is dit stuk schijf 38.
Na den slag neemt zwart de schijven 28, 38,
44, 30 29 van het bord waarna wit met
schijf 39, den dam en 3 schijven slaat tot
19, zwart 10-16, wit 19-14 en heeft gewonnen.
Een leuke slag van den zwarten dam, die
bijna een cirkel beschrijft.
Tweede voorbeeld:
Stand.
Zwart 4 schijven op
6, 13, 21, 23 en een
dam op 16.
Wit 6 schijven op 22,
30, 33, 38, 39, 44.
Een voorbeeld, dat
geheel en al verschilt
van het vorige. Hier
is de zwarte dam ge
maskeerd en vooral in
dezen stand is de Coup de Turc" zeer ge
vaarlijk, door de zwarte schyf die voor den
dam geplaatst is, waardoor het doorzien van
den Coup de Tnrc" heel moeilijk wordt.
Ook hier moeten wy' even nagaan hoe de
zwarte dam op 16 komt. Wij veronderstellen,
dat deze op 7 stond en naar 16 ging om
door 21-27, wit 22:31 winst te behalen. Maar
ziet, tot verbazing van zwart speelt wit 22-17
(Wie een kuil graaft voor een ander....)
zwart 21:12, wit 33-29 wederom moet de
dam de meeste schijven slaan, in dit geval
4, en wel van 16 pp 49, 35, 24 op 33. Op
deze ruit blijft hy staan en neemt daarna
de schijven 38, 44, 30, 29, van het bord,
waarop wit met schyf 39, den dam en 3
schijven slaat tot 17 en wint. Een fraaie ver
wikkeling, die toch maar 2 zetten diep is.
«n.
Deze soort slagen zullen wel nieuw voor
n zijn.
VOOR HET DAMBORD"
met de Haag en Battefeld.
Uitgave run Goorzonen te Gouda.
Dit werkje, dat zoo juist bij genoemde
firma verscheen, is ongetwijfeld nuttig, voor
sterken zoowel als voor zwakken. Het is
beknopt en vermoeit niet met theoretische
beschouwingen.
Tal van standen op diagram verduidelijken
met korte teelichting de behandelde stof.
De beschouwingen over de hekstelling, het
insluiten, aanwijzingen om daaruit te geraken,
het onregelmatige spel, benevens het hoofd
stuk Eindstanden" bevatten veel leerzaams.
Eigenaardige slagzetten, een achttal -nooit
gepubliceerde partijen benevens een twintig
tal fraaie problemen completeeren het werkje.
De uitgevers staken het boek i»een fraai
kleedje en de prys van 90 cents kan Voor
niemand een bezwaar zijn,
Thans eenige voorbeelden uit dit werkje
om den lezer een denkbeeld van den inhoud
te geven.
Het volgende voorbeeld is aan het hoofd
stuk De hekstelling" ontleend en geeft een
dier eigenaardige slagen, die in deze opening
mogelijk zy'n.
ZWART.
WIT.
Wit aan den zet, speelt als volgt:
Wit. Zwart.
1. 33-28 24:33
moet wel, op 22:33 volgt 39:30.
2. 28:19 13:24
Als zwart 14:23, dan wit 39:19, zwart 13:24,
wit 32-28, zwart 22:33 wit 38:29 en 27-21,
dam op 4.
3. 39:17 12:21
4. 26:17 11:22
5. 32:28 22:33
6. 38:29, 27-21 en 31:4.
Een mooie slagzet in de hekstelling".
MiiiiMimiMimiMiii
BOB E g, MAUTEAUX, FOUBUBEB.
«Jr ZBOSIMLA.
Tailleur pour Dames,
VEBD. BOLSTBAAT 113, hoek Ceintuur*
Inrichting volgens Wiener Systeem.
BECLAME-COSTCnES Taant ? 4O.OO
A B 3T H E M, schoonste gedeelte van Nederland.
van het
Restaurant
is Saepura,
F. SIMON, Directeur-Pachter.
E. H.
Stadhouderskade 71, Amsterdam. Telefoon 9O97.
en
JPMAJWOJLAs.
Billijke Prijzen. Gemakkelijke Betalingsvoorwaarde.
Ie KLAS FABRIKAAT 1O JAAR OARANTIE.
Stemmen, ruilen en verhuren. Speciale inrichting voor reparatie.
Steeds voorhanden soliede 2e Hands Instrumenten onder voile garantie.
BRANDKASTEN
DE HAAS
ZIJN DE
STERKSTE
ROTTERDAMSGHE
'A. J? DE HAAS & ZOON
WIJNHAVEN 63
De Linnen- en
Damastweverjj
ROBT. CARLIER,
NUNEN (N.-B.)
vervaardigt mooi tafelgoed,
degelijk Linnen, Katoen enz.
VOLLEDIGE UITZETTEN.
STALENZENDING FRANCO.
Levering aan particulieren.
Agentessen gevraaed.
Abonneert U op:
De Vrouw en haar Huis.
Prijs per jaargang (12 NOS) ? 4.5O.
Proefez. gratis by de uitgevers
Van Holkema & Warendorf, Amsterdam
B eddenxnaga zijnen
J, BAPTIST VALLEGGIA
Opgericht 1851.
SINGEL, 438?430?432
(b/h Koningsplein,)
AMSTERDAM.
Specialiteit:
GegarneerdêWiegen
en Kinderledikanten.
WIT-GELAKTE MEUBELS.
Engelsche Ledikanten
met toebehooren.
Geheele Meubileering van
Slaapkamers.
Springveeren Paardenhaar
en Kapokmatrassen.
CATALOGUS OP AANVRAAG.
Maak uw boter zelf!
Karnflesch met Handleiding.
Systeem-DE COCK.
Verkrijgbaar
OLIESLAGERSLAAN 7,
H A A R L E H.
Franco per post /3.5O
u«Wwdeuyt.GuWftm.
\HGER\C«T HAAR Ott* EISCH OE S TUD S, B tV EE UT
T.ICH AAH TOOVSIEL VOOR *M.E.mE M.^ GROOTE ORUtR
HOLLANDSCHE
MELK-CHOCOLADE
DE BONT &
LEYTBN.
De eenige Hollandsche Fabriek die ZIJDEN DAMESFRANJES, ZIJDEN KWASTJES,
ZIJDEN KOORDEN en alle andere soorten damesgarneering fabriceert en alleen aan
wederverkoopers levert, is de
EERSTE NED. ELECTR. PASSEMENTERIEN EN KUNSTZIJDE-FABRIEK.
LIJ N B A A N G R ACH T 211, AMSTERDAM.