Historisch Archief 1877-1940
Ko. 1800
DE A M STER DAM ME E WEE KB L A D TLO O R NEDERLAND.
DK OPENBA.RB BOEKKKU KN LRB8ZAA.L TB A.IB1NY, STAAT BK\V-YORK.
EenMslliotiieei,
Ia Oetober a.a. ia! te Albany de zetel
?der Regeering van den Staat Ne T-York de
nieuwe Litrwy and Education Hall feestelijk
geopend worden.
Dit gebonw, waaraan men ongeveer 4
ml'lioen dollar besteedt, zal voor verschillende
doeleinden gebruikt worden.
De benedenverdieping bluft in het bijzonder
gereserveerd voor het departement van
Onder wjjp. De bnreanx van den Cotnmissioner
of Edncation (iepartemente-chef) en der drie
-assistent-commis ioners met hunne klerken
rollen hier gevestigd zijn.
Tevens komt hier de zittingzaal der Board
?of Regent a (curatoren).
De hoogere verdieping is hoofdzakelijk in
beslag genomen door libiaiy, archief en de
Uitmuntend verlichte leeszaal.
_ De boeken enz. komen in een soort reus
achtige kluis met ijzeren vakken en rekken.
De aan de llbrary verbonden beambten zullen
Ver lift en langs galerijen gelegenheid hebben
«de door de bezoekers verlangde werken te
halen.
Bjjionder streng wordt tegen brandgevaar
gewaakt. Men heeft helaas in Albai y reeds
bemerkt hoe noodig dit is. In den zomer
van 1911 toch is op onverklaarbare wij se
~*s nachts brand uitgebroken in het Oapitol"
(regeeringsgebouw) en wel aan de achterzijde
war, waar zich boekerf, archief en bnreanx
miiiiMiiilMMtiiiiiijii
iiiiiimiiimiiiftii
het schilderen in olieverf (opnieuw?) als
, hoafddoel. Het begin van dit nieuwe werk
vertoonde de hoedanigheden van getrouw
heid aan het materiaal en het waa vol van
Mrgsamen toeiep, maar het miste, dat, wat
tk Topver noem en wat anderen,
gallicl?eeerend, Illusie gaarne heeten. Hat schil -'erij
begon ook met niet de noodlge diepte te
beiitten. Het gaf niet den indruk die vol
doend werk altijd maakt: van grondeloos
te zijn voor den driesten gragen geest. De
onbestemdheid erin was, met andere woorden,
niet immer verlokkend, niet steeds bekorend.
Drsaelhof beging tevens de font dat de
Tlsechen in scholen zwemmend te klein waren
«Is eenling, te groot voor de maas». D)
kleur-vervorming die het water geeft, de laag
water, was niet genoeg gegeven ten slotte.
Dit alles is nu nog niet geheel van den hoogsten
graad geworden, maar er ia toch belangrijks
gekomen. Van Dysselhof is nog steeds niet,
en zal dat nooit worden: een ruim en groot
Styleerend kunstenaar, maar hij is tegen
woordig, onder de generatie waar-van hij een
deel is, een der genen, die het meeste hou
vast in zich. zelven hebben. Da Toover in
tq*n werk ontstaat zooala deze dikwijls schoon
kan ontstaan. De Illusie ontstaat en bloeit
*U onwillekeurig op uit de zorgvuldig objec
tief? waar-genomen werkelijkheid". De Too
ver is dus niet een eigenschap meer die be
twistbaar ia, se ia ongedwongen opgestegen, en
leeft ongedwongen voort. Ga vindt dit bovenal
In de krab die als een edelsteen haar kost
baar l|jf draagt op de als atakelasl-deelen
«$ade pooten. (No. 43). In de kiemen
van het harde schild en in het haar, het
4ier, omslaande water ia die zachte over
reding der Illusie die met milde stem nim
mer poost. Soms twijfel ik nog, haar beziend,
of alle kleuren in het harde schild gezien
?en geschilderd, z'ch edel genoeg ver-eenen,
om altijd de nienwe aandacht te wekken,
maat het ie een ijle twjjfeUng toch, slechte
?die me dit schilderij aanziend, beziend, en
laatend, soma gljjdender wijze, wil vangen
«n ba-vangen?
Van de overige werken van desan schilder
noem ik verder kabeljauwen en anemonen
?(No. 40); Snoek (Ho. 41); Kabe'jnnwen
(No. 42); Snoeken (No. 46) en metde«roene
bladeren en Snoek en baars (No. 47.) Ook
in deze werken vindt ge vele eigenschappen:
een sierlijke constructie der lichamen in
lijnen, een kleurigheid, die goed het karakter
nitdrakt van het onderwateiecbe en van het
water. Het schoorsteenstukachtige wat vroe
gere schilderijen in de kleur hadden, is ver
dwenen, er ontstond wat de schilder voor
zich ziet en geduldig zich wenachte: weelde
en welig^ieid van tierig, droomrijk-lever, en
dit ontstond niet vór voldoende kennis,
maar door deze, na deze. Er is meer adem
in taet "werk gekomen, en los «ijn van het
nur waar-in het ontstond, om te komen tot
4»t tijdelooze, dat blijvend" werk scherp
doet onderscheiden van wat verwaait als een
vluchtig blad. Het geheel ia niet uitbundig
en toch in zijn beste uiting, wekt het uwe
belangstelling. Het ia niet van een groeten
maar vol zuivere aandacht.
PLASSCHAIBT.
der ambtenaren van het Edncation
department bevonden.
Belangrijke, teer kostbare boekwerken zijn
door het vuur geheel of gedeeltelijk vernield.
Onherstelbaar is o. a. het verlies van zeer
oude documenten, waarbij ook verdragen in
de 17de eeuw tnsichen Hollanders (alsPeter
Stnyvesant, van Bensselaer) en de Indianen
gesloten.
latnsachen worden moeite noch kosten
gespaard om te trachten van het door vuur
of waterschade geechondene nog te behouden
wat mogelijk is. Met het toezicht op dit
delicate werk is een Nederlander belast, de
heer van Laer c. i. sedert enkele jaren bij
het archief te Albany werkzaam.
Het is zeer te wenschen, dat van de oude
Hollandscbe documenten nog veel gered zal
worden, want hoe interessant is het toch
nategaan dat ia het begin der 17de eeuw
de Hollanders het waagden de Hudson hun
betrekkelijk onbekend een paar honderd
mijlen op te varen, verdragen sluitende met
de Indianen en zich op verschillende plaatsen
vestigend. Wanneer men bedenkt, dat het
regeeringssysteem van New-York State ge
baseerd is op het oude stelsel dezer pioniers
dan verbaast men zich ook niet over het
feit, dat de grootste trots van een Amerikaan
heden ten dage is als hij u kan bewijzen van
die Hollandsche settlers af te stammen.
Maar om tot de Edncation Hall en Library
terug te keerer.
Ffeteiik f Hl fia Bai
Hvo skulde kunne glemme dig.
Het ia orjaist, dat wijlen Prederik VIII
van Denemarken, gel g k sommige bladen
mededeelden, niet heeft deelgenomen aan
de kataatrofebij Dö">byl-8kanaerne(D
pplerSchanzeo). Koning Frederik, toen kroon
prins, heeft met twee vrienden, waarvan een
mij zeer na gestaan heeft, den slag by D
bbylSkanserne wel degelijk medegemaakt. In
welken rang weet ik niet meer, papieren uit
dien tqd in mijn baiit, heb ik niet bij de
hand, aangezien ik, ofschoon Hallandsche,
ga*t ben hier te lande.
Tjjdens de katastrofe bij Dö'ibyl-S'tanzerne
voerde ik nog geen correspondent e, want
de ooievaar had me niet in het vizier ge
kregen en daardoor over het hoofd gezien.
Uit mijna rijke herinnering tijdeis mijn
verblijf te Kopenhagen, kan ik reeds over
vloedig putten.
Wij leefden ginder heel berekenend ten
opzichte van den tijd. D «e berekening
maakten, dat w\j met Tijd" wisten te
woekeren: 's Ochtends lessen en huishouden,
's middags kunst onder verschillende vormen,
verder een wandeling of een beaoek. Miar
tegen hst achemernnrtje kwamen de strate
gische onderwerpen, ea ik was een zoo
goede leerlinge op dit gebied, dat wij eens,
toen kroonprins F.edarik evea kwam
oploopen, te hooren kregen: Non Engen, dat
zal een betere soldaat dan huisvrouw worden,
je maakt er een veldheer van inplaats van
een huishoudster."
Een hooge rang zal de toenmalige kroon
prins in het leger wel niet bekleed hebben,
want Zijne Hoogheid telde een en twintig
jaar, zijn vitend was zeer jong tweede
luitenant, en immers de Deensche prinsen
beginnen precies bij het begin. Daarom
moeat prins Waldemar, hoofd der marine,
broeder van den overleden koning, het
weik doen van een gewoon matroos en
kon dat niet doen met handschoen1 j es
aan, gelijk een Hollandsche heerboer, die
zijn handen nooit door den arbeid bevuilde,
vermoedde en in dien geest tot mij uitte.
D.-ie vrienden, waarbij de toenmalige
Kroonprins en de Graaf voa Danneskj
ldSamtömaakten alzoo den slag bij Do >byl
mee. Fredriks intiemere vriend, die mq zoo
na atond, hield met een klein getal
Dieneche soldaten (in Denemarken bestond
geen persoonlijke dienstplicht) stand tegen
n bataljon dienstplichtige Pruisen. Hq,
bemind bq zq'ne soldaten, kon dezen krijgen,
waar hu ze hebben wilde. Zoowel hij, ala
Kroonprins Frederik bleven ongedeerd, de
Graaf von Dannest jöld keerde zwaar invalide
in zqn vaderland terug. Mocht Koning
Fredrik VIII al geen held uit den krijg van
1864 zqn, aan de katastrofe heeft hq niette
min deelgenomen.
Om te besluiten met een aardige herinne
ring aan de zoo plotseling gestorven koning,
herinneringen, die de beminnelijkheid van
des vorsten karakter doen uitkomen, diene
het volgende:
Het is ongeveer vijftien jaren geledan, toen
op een ochtend, dat wq°juist van het ontbijt
waren opgestaan en ik mij naar boven be
geven had, om nog wat toilet te maken, mijn
dienstmeisje opeens met een heel beteuterd
In het midden van het gebonw, en er
vrywel drie verdiepingen van beslaande, zal
een gehoorzaal ruimte bieden aan een paar
duizend toehoorders.
Op de bovenste verdieping ten slotte zal
een musenm komen.
Waarscbqnlqk zullen bij de inwijdings
feesten de autoriteiten op onderwijsgebied
van verschillende landen nitgenoodigl wor
den. Die gasten zij t te benijden want men
verstaat in Al f ar y de kunst om gastvrij te
zqn, niet alleen door feestelijk doch ook door
geestelijk onthaal en door zich de grootste
moeite te geven datgene te laten zien en
onderzoeken hetgeen men slechts vermoedt
dat den gast zal interesseeren.
Het is zeker de moeite waard te zien wat
de Staat New-York voor het onderwijs over
heeft en wat de zeer bekwame mannen die
aan het hoofd staan ik noem hier slechts
dr. Draper, den commissioner en dr. Finegan
den Third, assistent-commissioner of Ednca
tion weien te bereiken.
Wanneer men verder ziet hoe in kleine
plaatsen in New-York State keurige biblio
theken zijn, vraagt men zich af of het niet
mogelq'k zon wezen in Holland meer op dit
gebied te doen.
Er kan niet genoeg voir de ontwikkeling
van ons volk gelaan worden.
Albany N.-Y/Zandvoort,
Mei 1912.
J. KORTHALS ALTES.
iiiiiiiiiiMiiiiiiiiimiiiiMiiiiiiiinrtiiiinmilfifttmiiiiiiiiiiiiMiiiiiiiiiiiiim
gezicht voor mq stond en m(j mededeelde,
dat daar een vreemde heer was, die ze on
mogelijk kon verstaan en die naar Frouke
(4J zal het Deensche F ktn zoo verstaan
hebben) Johanna Diepenhorst vroeg. Aan
den naam had zq begrepen, dat meneer de
juffrouw bedoelde.
Ik, verbaasd over een zoo vroeg bezoek,
omstreek negen uur, zei haar, dat ze den
he=r in keuze moeat geven te wachten of
om tien uur terug te komen.
HH|j kan mq toch niet verstaan,juffrouw,
zegt u dat maar van de trap af, ik zal
meneer binnenlaten en wel een portefeuille
voor hem neerleggen, als kij blijft."
Opaens werd mijne nieuwsgierigheid naar
den besoeker zoo groot, dat ik absoluut
wilde weten, mat wien ik van aangezicht
tot aangezicht zou staan. Ik trad in een
klein portaa1, waar een raam uitzicht gaf
op gang en huisdeur. Ik vloog de trap af,
en gemaand, als weinig handdrukken, rustten
onze banden in elkander. Da kroonprins
bezorgde mq den groet van zqn vriend en
bracht mij een goeda tijding omtrent zqne
gazondheid.
Toen ik later in de huiskamer Zy'ne Hoog
heid wilde voorstellen, gaf hij müeen wenk,
ik begreep en bewaarde zqn incognito.
Toen wq des middags een nar over
koflistqd thuiskwamen en het meüje een booi
gezicht zette, zeide Zjne Hoogheid, dat voor
hem niet extra gedekt behoefde te worden
en op het uitgetrokken blad van de
schrijfbureau dronk de toekomstige koning van
het Deensche volk koffie in gezelschap van
mij, die zich met het tafeltje behielp, waarop
eenige Daensc&ie lectuur lag en wat bloemen
als versiering.
Lang daarna sprak mqn vader nog over
dit tafreelije en herinnerde zich dat andere,
toen ik met een Deense i leesboak kwam en
tegan da s'.oel van Zjjne Hoogheid geleund,
liet hooren, dat ik mijn Deensch niet ver
geten waa. Maar, vooral a wilde mijn
vader niet uit den zin; dat, toen ik, u& de
piano te hebban opengeslagen mij a zang:
Min jige ville med bpReleid'le en
Denemarkens kroonpring. den tnppre Landtoldat voor
stelde, die af mare leerde, om m\j in den
tact te honden, want ik was een heel leger
te vlug af, ala ik dat speelde; hij moast er
dus wel inssctienkomen, helderde de vort t
lachend op.
Z edaar een paar mededealingen, waaruit
het eenvoudige, oprechte en beminnelijke
karakter van wijlen koning F red ir ik VIII
dnideiqk spreekt en die mij nog altijd her
inneren aan het gulden tijdperk van mijn
Ie "n.
Bjide vrienden, die elkander treffmd ge
leken, ook in een roud en beminnelijkheid
van karakter, zochten voor dezelfde kwaal
genesing in het Zuiden, beiden zijn plotse
ling gestorven, de koning op iijn terugreis
te Hamburg, de ander aan de boorden van
den dejlige Ore-Sund in dei Gfamle Danmark,
dat hij zoo lief had en dat ieder zich blijde
herinnert, die het geluk gehad het f t land
en volk te leeren kennen.
JOHANNA DIEPENHORST.
HBBHAALDK WAABSCHÜWINOEN.
1. Tegen vreemde woorden,
Wij hebben besloten, van dit boek
een herdruk in meer luinriens kleed
uit te geven." (Uitg. Mattreeuw en Bonten).
Hq vorderde nu veroordeeling tot 6
dagen principieele hechtenis." (O. D.)
De commissie hield zich be&ig met
het bespreken en vaststellen van
reorgatievoarstellen." (N. R. Ct.)
Geen pen kan beschrijven de meer
dan spontane ontvangst, hier H. M.
bereid." (U. D.)
2. Tegen roekeloozt beeldspraak.
Deze wet is niet meer dan een ge
raamte, en een raadselachtig geraamte.
En met dat geraamte moet Talma een
scbqntriomf behalen." (De Vod.)
Wij brengen een stofzuiger van
Amerikaaneehe constructie in den handel. Deza
is geknipt voor groote landhuizen."
(Circulaire.)
Dit is nu het grootache paleis, dat
den minister voor oogen heeft gezweefd."
(ff R Ct.)
Het juitte wo»rd op de juiste plaatt.
Hij heeft echter de hoop niet afge
wezen, dat het ten slotte zal gelukken."
(U. D.)
Achter hem kwam nit de richting;
Sloterdük een auto in vrij volle vaart."
(ff. D)
Hq heeft er alle toewijding aan
opgeofferd, die ook in de middeleeuwen het
geheim van het kunstwerk uitmaakte."
(U. D.)
Zoo wordt er een haarwasschmg mede
gemaakt, die reeds oogafwqkingen heeft
tot stand gebracht." (Bbl.)
*
Wjj moesten tot ons leedwezen weder eenige
gevallen constateeren waarin het gene o gen
de stellers van moeilijke zinnen in den steek
had gelaten:
Indien een wetenschappelijk gevormd
man adressen moet schrijven, formulieren
moet invullen, en allerlei routine werk
heeft te verrichten, dan is dit geen
werk, dat geschikt is, om de ambitie te
prikkelen." (tf. Jf. Ct.)
Wq herinneren aan het verbod, om
bij het besturen van een rijwiel de
stnnrVOERT TEM TOONcELE'.
JCHUWELlKVre ?bCHLJS.K -TBFT ! E
VUILL.Y1 VOERT OP'. ftMËMKA'b «FbCHÜWE
L
STE &OEF ROOSEVELT !
OMDAT DIE TftFT 2Oo'N k
IS.ZflL TET>J>V HEM evEN &ONT EN BLAUW
BEUKEN , ONDEKTDSiCHEN 3>AT Wt'-'-Y
DEN BOEF ROOSEVÊLT ZWAKT"
OP
fcrÊOTNCHT:
T flf T ÏN uILUY
ftf.
MffFPCLT TftFT WE& EN WILLY VE»;
f." O SE WE t-T
ZIE2.00! ROEPT TE7DYVIT; J)l£VENT
VS
ZUCHT ; |NDELV)K
stang minstens met n hand vaat
te honden." (N. Harl. Ct.)
?
De laatste zinsnede Inidt in haar gebed
aldus: Wfl herinneren aan het verbod, om
bij het besturen van een rij wiel de stnurstang
minstens met n band vaat te bonden, «B
dat zich daarop niet meer personen bevinden
dan waarvoor het rijwiel gebouwd ia." Dos
bv. niet drie personen op een tweepersoons
stang.
*
Dezer dagen werd eene al gemeen e verga
dering gebonden van de Vereeniging voor
Hooger Onderwijs op Gereformeerden grond
slag. Aan het'slot werd gelejenteid gegeven
tot het stellen van .vragen. Een der aanwesigen
maakte van deze gelegenheid gebruik, zoo
lezen wij in de bladen, door te vraten: Ia
de bezetenheid waarover in den Bijbel ge
sproken wordt hetzelfde al a onte krankzin
nigheid?"
De N. Haf 1. Ct. verdeelt de honden
eigenaars in verschillende categorieën. Hier
wordt die groep bedoeld, die waarschijnlijk
het talrijkste ia: Deie bepaling moet worden
nagekom»n door den eigenaar van een hond,
geen trekhond zijnde."
«
Dan ia het verboden van zonsonder
gang tot zonaondergang dood vee in te
voeren. (V.Harl.Ct.)
Een volkomen overbodig verbod, want z
lang duurt het niet.
?
Wq hebben onlangs, na een ongelukkig*
vergissing op dit gebied, nog eens nitdroV
kelijk gezegd, dat wq alle
kwaktalvers-advertentiea onverbiddelijk weigeren. Maar wanneer
de volgende, die thana in vele bladen prijkt,
ona wordt aangeboden, nemen wij baar op:
Amol ia het ideaalste hnlamiddel. Ala
gij eenmaal Arno hebt genomen, zult g
niets anders meer gebruiken."
*
Mochten wq onlangs da aandacht vestisren
op de schilderijenverzanieling van het Hbl,
waaronder zich o. a. een heerlijk Willempje
Maria en een verrukkelijk Poggie bevonden,
thans is de collectie verrijkt, zoo lezen wij,
met een mooi klein Jongkindje."
iiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiifiiiimiiiiifiiiiitiiiitiiiiiffiiiiiMiifiiiiinnifti
NU KOMT 3>e BIOSCOOP
TE-J>PY V/Ê-RTOONT EEN FILM UIT De
FA&RIEK Roo^evtLT « &ÊTiTeul>:
GELUK T>ER TOEKOMST .'
WILLY KOHT UIT MET EN FILM UIT SE
Fft6RIEK TAFT" :HET LIEFELHK 2.0N UtHT
«O
HET
0<, C,~ CO'
FK 0fll*6T LOS METEEN OOG-VÊH:
i E N OOR. VÊK ^)(
LE^^frT MAAR LO*S !<,
LO'J C»T E MrtKEN SL||Ut,ËRT MEM
bpfLERs NAfift 'THOOFP ONPER '1UIT6M
VAN WtAiRie- EN CITY «RereN
OP
FM EEN AMÊfUKflftN IS VIN J)IN(, R.4 K
&
«AAR flftN ALLEb KOMT EEN END
NTflMS gN
M UIT CrE PUT . ? "