Historisch Archief 1877-1940
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND
24 Maart '17. No. 2074
DE REVOLUTIE
Teekenlng voor de Amsterdammer" van Jordaan
\
VERBOUW VAN LEVENSMIDDELEN
IN EIGEN TUIN
Verbouwt bruine boonen op gespitte
grasvelden!
De opwekking tot eigen verbouw van
levensmiddelen, zal zeer zeker velen er toe
brengen hun tuin te gaan gebruiken voor
dit hoogst nuttige doel. Maar dit streven
heeft enkele zeer groote gevaren zoo men
niet van te voren nauwkeurig alles over
weegt. Het is mijn vaste overtuiging dat
deze illusie's voor verreweg het grootste ge
deelte op niets zullen uitloopen, zoo men
te optimistisch Is. Ik kan niet nalaten daar
tegen ernstig te waarschuwen en tegelijk
een methode aan te geven die m.i. groote
zekerheid wel belooft. Daar de plaatsruimte,
als gewoonlijk, wel klein zal zij n doe ik dat
met de volgende beknopte wenken.
1. ledere verbouw in den schaduw van
boomen of huizen levert niets.
2. Daar de mest ontbreekt of te duur is
en de tijd te kort is, is de eenige mogelijk
lijk die goede kansen kan geven, nu direct,
nog deze week de grasvelden in den tuin te
spitten. Daarin zit meestal nog voldoende
kracht.
3. Men behoude bloemen en heesters!
Het geeft niets die nu te laten verdwijnen
omdat de grond daarvoor beschikbaar, in
de meeste gevallen niet meer voldoende
te verwerken en te bemesten is.
4. De verbouw van aardappels zal groote
teleurstelling geven en is onnoodig.
Aardappels moeten deze volgende drie
weken gepoot worden. Zij eischen zware
bemesting, veel arbeid, goede poters van
goed soort! Aaa geen van die eischen is
nu meer te voldoen.
Het poten van aardappels die wij heden
te kort komen is verspilling van voedsel
dat nu noodig is, verkwisting van arbeid
en geld.
. De schaarschte van heden is geen gevolg
van den te kleinen verbouw in Nederland.
Lodewijk XVI tot den Czaar: Beter de Kroon verloren, dan het hoofd."
mmiMiiilfiffiifmiiilimiiiiimiiiiiiiifiiniiiimiiiimiiiiiiffiffiiimifilliiiiiiiiliiiiiiiiiliiiiiimili niillimtliiiimililiiiimjmiiiiiiiimiiililllliijiiiiiim
Dezen herfst zijn er beslist wél genoeg aard
appels! Al bedraagt de oogst der boeren de
helft van den normalen dan nóg is er vol
doende.
De oorzaken van het tegenwoordige tekort
zijn de volgende:
a. Grootere verbouw van
fabrieksaardappels door verzuim der regeering bijtijds
de prijzen te regelen.
b. Te groote hoeveelheid die aan de fa
brieken is toegestaan..
(Aanvankelijk 8.2 millioen mud, later nog
weer 2 millioen mud).
c. Kleine oogst (wellicht 6Q pCt. van nor
maal).
d. Groot bederf. De regeering noodzaakte
de kleiboeren onverschillig voor de kwali
teit der aardappels, dus afgezien van de
mogelijkheid van bewaring, hun aardappels
vast te houden. Daarbij kwam hevige vorst
en onvoldoende zorg bij de verzendingen.Ook
was de kwaliteit in den herfst al slecht.
e. Uitvoer van het tijdelijke overschot in
Juli-Augustus van 1916. Indien toen bewaard
was geworden, desnoods door drogen was
het tekort voorkomen. Daarbij kwam frau
duleus rooien van late soorten.
?. Verzuim van de regeering bijtijds de
verbouw van eetaardappels aan te moedigen
en de oorlogswinst op exportgewassen
onmogelijk te maken.
Heden is de regeering gedwongen ge
worden wél flinke prijzen voor eetaardar pels
te beloven en is te verwachten dat zij een
tijdelijk surplus niet weer zal exporteeren.
Nederland verbouwt ruim genoeg aard
appels !
Het is onnoodlg die zelf te kweeken en
de verbouw geeft in de tuinen enz. buiten
het boerenbedrijf zeer beslist teleurstelling
en verkwisting.
5. Verbouw van groenten.
Nederland verbouwt ruim voldoende voor
eigen gebruik. Gaat men in tuinen verbouwen
dan levert ook deze verbouw teleurstelling
door onvoldoende mest, te late
grondbeiiiiiiiiiiiiiimiiimiiiiiiinniiiiMtiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiiiiiiiiiiiiiiii
zijn in vrijheid gesteld. En Kerensky is
Minister van Justitie. Als een storm gaat
het over mijn hart en mijn ziel heen. Toen
ben ik in mijn kamer gegaan en ik heb het
uitgesnikt, zooals toen mijn moeder is ge
storven.
' * * *
En ik probeer mij alles te herinneren,
alles weer te beleven, sinds ik in den zomer
van 1912 een aantal Russische gevange
nissen bezocht en van verre het lijden zag
der tienduizenden en tienduizenden poli
tieke gevangenen.
Ik ken Paul Milioukov. Want ik had brie
ven voor hem meegenomen uit Parijs van
Boertzeff, die toen stond midden in zijnen
strijd tegen de Russische politie. En door
Milioukov ken ik Kerensky. In de Doema
waren wij met elkander. Kerensky had juist
geïnterpelleerd over de mishandelingen in
de gevangenissen van Orel. De rechterzijde
had hem uitgejouwd en geroepen: Nog
lang niet genoeg, nog lang niet genoeg."
Wij waren bezig met protesten van bekende
personen te verzamelen tegen de
hartbrekende mishandelingen. De Russische Regee
ring gaf haar zooveelste démenti officiel"
uit. Zoo ontmoette ik Kerensky op eenen
middag in de Doema. Ik herinner het mij
en ik beleef her. Wintermiddag. Donker.
Over de sneeuw snelt het sleetje naar het
lage Taurische Paleis waar de Doema ver
gadert. Ik vraag naar Milioukov, naar
Kerensky. Hij spreekt juist in de vergadering.
Dus even wachten. En dan komen zij
samen. Kerensky hijgt nog zacht naar zijn
adem. Hij is heel slank, heel jong, en zijn
oogen woeden.
Milioukov is ouder, fijner. Hij spreekt het
Fransch heel gemakkelijk. Kerensky niet.
Hij zoekt de woorden. Hij breekt de woor
den. Men heeft mij gezegd, dat hij een be
kwaam advocaat is en een zeer vaardig spre
ker. Ik vraag hem of hij brieven voor mij kan
bezorgen in de Kresty-gevangenis te
SintPetersburg, in de Boutirky-gevangenis te
Moscou en te Orel.
Hij denkt even na: de Kresty-gevangenis
gaat zeker. De Boutirky ook. Daar zijn een
aantal revolutionairen met valsche
pasBij de Revolutionairen in
Rusland
door mr. JACOB ISRAËL DE HAAN
Gij vraagt mij, wat ik denk over de revo
lutie in Rusland. Maar ik denk daar niet
over. Ik kan daar niet over denken, zooals
men over een wetenschappelijk vraagstuk
denkt.
Stel u dit goed voor: in den vroegen
morgen is het dagblad gekomen rnet de be
richten uit Rusland. Ieder bericht een wonder.
De Keizer heeft afstand van de Regeering
Joseph Minor
gedaan. Er is geen Joden-rayon meer. Paul
Milioukov is Minister van Buitenlandsche
Zaken geworden. De politieke gevangenen
werking, onvoldoende kennis/onvoldoenden
arbeid.
6. Verbouw van erwten.
Hiervoor is het te laat. Deze worden nu
gezaaid op goed voorbereid land.
7. Verbouw van granen. Eveneens veel
te laat en in den tuin ook om meerdere
andere redenen onmogelijk.
8 Boonen.
Het is uiterst noodzakelijk dat overal gazons
van gras nu gespit worden, zoo spoedig
mogelijk en dat daar half Mei bruine boonen
gepoot worden.
Boonen zullen oogst geven zonder be
mesting, de verbouw eischt weinig arbeid,
weinig geld en weinig moeite en kennis.
Men heeft voor den verbouw geen stokken
noodig. De oogst is in het klein gemakkelijk
en zeker. Boonen zijn een krachtig voedsel
waarvan Nederland te weinig verbouwt.
Direct spitten, half Mei den grond op
bedden leggen, l Meter breed, paden 25 cM
Het pad ± 5 cM. dieper. Op ieder bed drie
rijen op 40 cM. afstand. In de rij op 25 cM.
gaten tot 3 cM. diep. Daarin n of twee
goede bruine boonen. Gaatjes goed
dichtdrukfcenl
Als het blad geel en de peulen dor zijn,
de planten afplukken. Deze worden dan in
bossen van 8 a 10 stuks bij de steel samen
gebonden en opgehangen op zolder of andere
luchtige plaats. Voor eiken maaltijd kan men
de boonen uit de peul halen.
Dit is de eenige verbouw waarvoor nog
genoeg tijd over is, en het is ook het eenige
gewas dat met zulke geringe hulpmiddelen
slaagt.
De verbouw van ieder ander gewas acht
ik onnoodig, verkwistend "of teleurstellend.
Vooral de verbouw van aardappels in
tuinen en verder buiten het gewone
akkerbedrijf zal meest groote teleurstelling geven,
zoo die nu nog zonder voldoende voor
bereiding uitgevoerd moet worden.
Ik zie slechts n weg en wel een zeer
goeden.
Bouwt bruine boonen op gespitte grasvelden.
P. H. BURGERS
Direct. Landgoed Johanna-Hoeve
De Revolutie in Rusland
Revolutie in Rusland reeds sinds het
begin van dezen oorlog werd er door
Duitsche publicisten, die Rusland meenden
te kennen, op gehoopt; en toen in den
zomer van 1915 de Duitsche en
Oostenrijksche legers de groote overwinning aan
het oostelijke front bevochten, werd er
voorspeld: nu zullen de gebeurtenissen van
1905 zich weldra herhalen; zooals toen de
nederlagen tegen de Japanners de aanleiding
tot de omwenteling gaven, zoo zal die ook
thans uitbreken, nu de regeering zich on
machtig heeft getoond om het land tegen
een invasie te beveiligen.
Het kwam anders uit. De ramp, die Rus
land trof, bracht de ontevredenheid van
liberalen en socialisten niet tot uitbarsting,
maar tot zwijgen; binnenlandsche strijd werd
landverraad genoemd, nu de samenwerking
van alle nationale krachten noodig was voor
de bereiking van h°t eenige doel, waarnaar
men thans mocht streven: de bevrijding van
d°n Russischen bodem.
De nood der tijden deed de Russische
regeering niet begrijpen, dat alleen samen
werking met de vrijzinnige partijen, die in
de Doema de meerderheid vormden, haar
en het Jand kon redden. Een oogenblik
scheen het, alsof zij tot beter inzicht wa
bekeerd. Den 7den September 1915 kwam
de verrassende tijding dat Tsaar Nikolaas II
zelf het opperbevel over de Russische legers
had aanvaard;grootvorstNikoIai Nikolaje vitch,
die sinds jaren als het hoofd der reactionaire
partij gold, was in ongenade gevallen en
werd op eervolle wijze verbannen naar de
Kaukakus-landen; een nieuw tijdperk in de
Russische geschiedenis zou aanbreken.
Reeds negen dagen later bleek, dat men
te vroeg had gejuicht. Den 16den
Septempoorten gevangenbewaarders. Kerensky zal
zorgen, dat zij de brieven krijgen. Zoodra
n hunner dan de wacht in de betrokken
af deeling heeft, zullen zij de brieven
geven. Eén voor mijn lieven vriend Joseph
Minor, wien ik berichten geef van vrouw
en kinderen. Ik heb ze juist te Parijs
bezocht. En berichten van vrienden te Ant
werpen. Eén hunner is zestien jaar samen
met hem in Siberiëgeweest. En ik geef
Kerensky een briefje voor Stephan
Kondoukof, een jongen, die op zijn veertiende jaar
wegens politiek misdrijf werd veroordeeld
tot acht jaar dwangarbeid. Hoe vreemd is
dit, terwijl ik het mij herinner. In de Doema
schreef ik geheime brieven voor de
geRussische politieke gevangenen
in de Boutirky-gevangenis
vangenen van den Tsaar. De afgevaardigde
Kerensky heeft ze voor mij bezorgd. De
man, die nu de Minister van Justitie
is. En de feesten zouden juist gevierd
worden, ter herdenking van de derde
eeuw der regeering van de Romanofs over
Rusland. De Romanofs regeeren reeds niet
meer. Als ik mijn brieven geschreven heb,
neem ik afscheid van Kerensky en van
Milioukov. Kerensky zal de gevangenis in
gaan, zoodra de Doemazitting wordt
verber werd een Keizerlijke oekase afgekondigd,
waarbij de zitting der Doema tot half No
vember werd verdaagd; de vorming van een
ministerie uit het liberale Doemablok, in de
voorgaande weken als aanstaande beschouwd,
bleef uit.
Met straat betoogingen en werkstakingen
beantwoordden de arbeiders van St. Peters
burg en Moskou het besluit tot verdaging
der Doema. Maar de Doema zelf kwam
niet in verzet; zij vaardigde haren voorzitter
naar het hoofdkwartier af om den Tsaar
hare waarschuwende stem te doen hooren,
maar zij zocht geen steun bij het volk om
door geweld de regeering tot toegeven te
dwingen. Evenmin deed dat het congres der
Zemstvos, dat in de laatste week van Sep
tember te Moskou bijeenkwam. Het richtte
een oproep tot de stakende arbeiders om
ter wille der nationale zaak den arbeid te
hervatten; met dien oproep had het meer
succes dan met de aanmaning, die tegelijker
tijd tot de regeering werd gericht om de
Doema weder samen te doen komen en om
een ministerie te benoemen, dat het vertrou
wen van het volk genoot.
Sedert vernam men maar weinig van wat
er in het Russische volk omging. In vredes
tijd hoort men in West-Europa niet veel
daarvan; in oorlogstijd zijn de berichten
nog veel schaarscher en onvollediger. Maar
af en toe bleek toch, dat de gezindheid ten
opzichte der regeering slechter werd, in
plaats van beter. Nog meer wegens de onbe
kwaamheid en de corruptie, dan wel wegens
het verstokte conservatisme van de hoogste
regeeringspersonen. Een reactionair minis
terie, dat behoorlijk zorg had weten te dra
gen voor de voorziening met levensmid
delen en dat zich opgewassen had getoond
tegen de door den oorlog gestelde taak, zou
vermoedelijk geen verzet hebben uitgelokt.
Maar geen dezer voorwaarden werd vervuld.
Een vaste en krachtige leiding was er noch
in het bestel van de economische behoeften,
noch in dat van de politieke en militaire
aangelegenheden. De ministers wisselden
elkaar snel af; maar de verandering van
personen bracht geen verandering in het
stelsel; de altijd weifelende Tsaar greep
niet naar het eenige middel, dat hem had
kunnen redden: het samenstellen van een
ministerie uit de leiders van de oppositie
in de Doema.
Onverwacht kwam de Maart-revolutie van
1917, die het oude régime met vén machtigen
zwaai op zijde duwde. Zoowel over wat er
aan voorafging, als over de wijze, waarop
de revolutie tot stand kwam, zijn wij thans
nog maar gebrekkig Ingelicht. Maar wat er
aanvankelijk over bekend werd, wekte den
indruk, dat de revolutie in Rusland een model
revolutie was, waardoor in den kortst
mogelijken tijd en zonder veel bloedvergieten
de leiding der regeering in handen was ge
bracht van hen, die voor die taak berekend
waren. Over de geheele linie scheen de reactie
het hoofd te buigen, bijna dankbaar zelfs
dat zij aan bekwamer mannen den
regeeringslast kon overdragen; de uiterste partijen
der linkerzijde schenen de noodzakelijkheid
in te zien, om de liberalen en radicalen te
steunen, opdat Rusland niet ten prooi zou
vallen aan de anarchie ; zelfs het behoud van
den monarchalen regeeringsvorm lieten zij
zich welgevallen, nu althans Nikolaas II ge
dwongen was de kroon neer te leggen.
Voor de zaak van de Entente kon er niets
heugelijkers gebeuren. Rusland zou voortaan
bestuurd worden door mannen, die altijd
hadden geijverd voor het zoo krachtig
mogelijk voortzetten van den ooilog; niet
langer behoefde te worden gevreesd, dat de
SCHIEDAM GESLOTEN l"
Zoover is 't nu gekomen,
Met ons.arme Vaderland
Dat er weldra geen genever,
In Schiedam meer wordt gebrand.
Al^ wat bittert en wat borrelt,
Kijkt wanhopig naar zijn prop,
Met van schrik verbleekte neuzen,
Denkt men aan de laatste drop.
Voor de likkers en de proevers,
Is 't dan voor goed gedaan,
Onmeedoogend en wreedaardig...
Vangt de kwast- en theestrijd aan.
Hoe vervloeken ze den oorlog,
Die bedroefde pimpelaars,
Voortaan moeten ze naar huis toe,
Zonder stukken in hun laars.
In hun teerbeminde kroegen,
Is alleen maar melk te koop:
Waar de klare eens regeerde,
Heerscht nu streng de blauwe knoop.
Russische regeering, om een revolutie te
bezweren, een afzonderlijken vrede zou
sluiten; het verbond van Engeland en Frank
rijk met Rusland zou niet meer een mon
sterverbond zijn, nu dit laatste rijk op
vrijzinnige wijze zou worden bestuurd.
Hoezeer zou ook de verandering in Rus
land hare uitwerking doen gevoelen in
Duitschland! De Duitsche sociaaldemocraten
hadden den oorlog aanvaard als een oor
log tegen het Tsarisme; die leus zou voor
taan niet meer kunnen worden aangeheven;
nu ook in Oost-Europa het liberalisme had
gezegevierd, zou juist een overwinning van
Duitschland voor de zaak der vrijheid nood
lottig worden.
Maar het enthousiasme, waarmede de eerste
berichten over de Russische revolutie in
Engeland en Frankrijk werden begroet, is
vermoedelijk reeds eenigszins verminderd.
De leiding van die revolutie is nog altijd in
handen van de liberalen, maar zij hebben
reeds allerlei concessies aan de uiterste par
tijen moeten doen. Grootvorst Michael zal
eerst de waardigheid van Tsaar aanvaarden,
wanneer de te kiezen constitueerende ver
gadering den wensen daartoe zal hebben te
kennen gegeven; Nikolai Nikolajevitch, aan
wien het opperbevel over de legers was
toevertrouwd, heeft dat moeten nederleggen,
omdat de arbeiderspartij geen lid van het
huis Romanov dien post wil zien bekleeden.
Zoo is feitelijk Rusland thans een Republiek;
hoe langer die toestand zal duren, hoe
grooter de kans wordt, dat de
republikeinsche elementen dien toestand zullen willen
bestendigen. In de proclamatie van de
voorloopige regeering is niet uitdrukkelijk ge
zegd, dat het krachtig voortzetten van den
oorlog het voornaamste doel van het nieuwe
bewind zal zijn. Onder de Russische
socia> l II II l II IIIMII II II Illllll IIIMIIIMIIMIIIIIIII l IIIHIIIMIHIIHIIMHIIIHMIIIIIIIIIIHIII
NTEVREDEN ROOKER5
MEEMT DE PROEF MET:
AMSTERDAMSen FABRWAAT-ZER OUDE TABAK.
daagd. Want zoolang de Doema zit, kan
men eenen afgevaardigde niet arresteeren.
?Nous sommes les inviolables" zegtMilioukov
in n hoon. Ik verlaat de Doema. Buiten
is het wonder van Sint-Petersburg in den
winter. Ik loop rond in een droom.
NewskyProspect, de Ne wakade. Duizenden, duizenden
sleetjes. En de stille mannen, allen
diepgedoken in hun jassen. Aan de overzijde
de Peter- en Paulsvesting. De scherpe spits
van de Munt-toren, niet goud nu in zon,
maar zwart in het grijze van den winternacht.
O, wonder, wonder, wonder. Kerensky is
Minister van Justitie en de politieke ge
vangenen zijn vrij. Er waren er tweehonderd
duizend. Kerensky heeft de amnestie gegeven,
die Nlcolaas Romanof bij zijn feesten niet
gaf. En het volk wilde de amnestie. Bij de
Russen in Antwerpen, bij de Russen in
Parijs, overal sprak men over de amnestie
bij het feest van de Romanofs. Maar zij
wilden niet. Ik ken Prins Peter van
Oldenburg, den zwager van den Tsaar. Ik
was hem zeer aanbevolen door gemeen
schappelijke vrienden te Parijs. Ik vroeg
hem te zorgen, dat sommige menschen op
de lijsten voor de amnestie kwamen. Hij
zeide, dat er geen amnestie voor politieke
gevangenen zou zijn. Hij glimlachte en hij
zei: Mijn nicht, die mij over u geschreven
heeft, had heel dikwijls wonderlijke in
vallen ... ik zal u daar haar jeugdportretten
eens laten zien... maar een amnestie zal
er niet zijn." Het was een oogenblik, waarop
de tijd in tweeën brak, wij keken elkander
aan. Hij was een machtig man in Rusland.
En ik zag, dat er een gaatje was in zijn
gordijn en de menschen liepen snel langs
de Serguiefskaja. Waarlijk: er is geen am
nestie geweest bij het feest van de Roma
nofs. Maar, Kerensky, die mijn brieven voor
de gevangenen bezorgde, is Minister van
Justitie geworden en heeft de amnestie ge
bracht.
* * *
Zal nu Paul Sacvarelidzéweder naar zijn
zonnig en zuidelijk Kaukasie terugkeeren?
Ik ontmoette hem te Riga en tot de oorlog
uitbrak schreven wij elkander, toen hij
verbannene in het barre deel van Siberiëwas.
En is Minor nu vrij ? De trotsche, de
kloeke. Ik ontmoette hem in de Boutirky te
Moscou. En later kreeg ik zijn portret en
een portret van hem met een groep vrienden,
geheimelijk in de gevangenis te Moscou
vervaardigd. Hij was ruim vijftig jaar, toen
dit portret werd gemaakt. Van die vijftig
jaar heeft hij er dertig doorgeleefd in strijd
met de Russische Regeering. Nu eens met
vrouw en kinderen naar Siberiëverbannen.
Dan weder van vrouw en kinderen in de
gevangenis gescheiden. Altijd in oproer,
altijd fel en strijdbaar. Tot de overwinning
is gekomen. Geen amnestie. Revolutie.
* * *
Gij vraagt mij wat ik over de revolutie in
Rusland denk? Of ik geloof, dat samen
werking mogelijk is tusschen den
democratischen patriot Milioukov, die zegt, dat Rusland
zonder Constantinopel geen vrede wil. En
tusschen Kerensky, die vóór alles vrede wil.
Laat mij daar niet over denken. Ik denk
aan Victor Dmitrenko, die op zijn zeven
tiende jaar verbannen werd uit het Zuiden
van Rusland naar de witte woestijnen vaa
de Ijszee. Hij vluchtte naar het buitenland.
Toen de oorlog uitbrak nam hij dienst in
het Belgische leger. Waar de graven der
gesneuvelden ontelbaar zijn, is ook het zijne.
Maar oorlog of vrede: het Russische volk
heeft overwonnen.