Historisch Archief 1877-1940
10
DE AMSTERDAMMER, WEEkBLAD VOOR NEDERLAND
23 Juni '17. No. 2087
Vlaamsch Feest .
Het doel wettigt de middelen. Br moet
geld opgehaald worden. Veel geld voor vele
armen. Voor al de stumperds van België,
de povere, zwakke kindertjes vooral, en de
ouderlooze kindertjes. Daarom een kermis
maar, al is 't oogenblik niet heel geschikt
om kermis te houden, een Vlaamsche kermis
nog al. De cabaret-directie van La lune
rousse", die het bezwaar mêevelde, schreef
heel wijzelijk en met lichtelijk schampere
ironie: Het lijkt stootend ten bate van
arme, ongelukkige kinderen uit het ellendige
óorlogsland U allen tot feestvreugde aan te
sporen. Maar er is geid npodigl En het is
nu eenmaal een feit dat gij menschen slechts
by diepe ellende of groote dolle feestvreugde
los van geld worden. Het is voor U dat wij ?
die vreugde brengen en het is aan U om
dat geld te offeren en daarom klonk het:
en avant!
Er is veel medewerking gevonden langs
de meest verschillende zijden, en 't is slechts
dank aan de milde hulp en den
liefdadigen bijstand van .velen dat dit belangwek
kend feest tot stand is kunnen komen. Tot
allen weze een hartelijk woord van hulde
en dank gericht t Ze ijverden allen even ge
willig en met even zuiver gebaar, de kun
stenaars die zongen en declameerden, en de
kooplieden die kosteloos leverden koffie en
thee, wijn en cigaretten, bloemen en pro
gramma's, en de lieve jonge dames, die met
hunnen vriendelijksten glimlach en de
zoetheid van hun stem tot koopen maanden, tot
schenken van een milde aalmoes.
Doch een Vlaamsche kermis werd het niet,
een echte. Al ontbrak er niets aan de
inrichting, toch waren we ver van een kermis
in 't land van Rupelmonde. Alles was er,
ja, de bierhallen en de wafelkramen, de
scMetténten, de schommels en de
paardenmolens, de kunstenmakers en de dresseurs
van honden en katten en ezels, het spook
huis zelfs, met zijn doolhof en zijn ge
lectriseerde poppen, en zijn vreemd-en
dolmisvormende spiegels, en de heksenketel, waar
men voor een paar stuivers zich het genot
betalen kan het heele huisgeraad kort en
klein te smijten, en waarzegsters en kracht
patsers, en veel meer nog; chocolade en
nougat, bier en kwast, tabak en cigaren,
bloemen en waaiers, kanten en schilderijen,
alles kon men er krijgen. Verrukkelijke boe
rinnetjes met fijne kanten mutsjes en
frischgekleurde rokjes dartelden rond. Muziek
schetterde allerwegen: in de ruime
muziektent de opwekkende fanfares van de Belgi
sche geïnterneerden of van de Amsterdamsche
politie, in het Wapen van Antwerpen" de
streelende deuntjes van een vroolijk strijkje',
in den grooten molen de schetterende ge
luiden van een orgel, en in al de kleinere
kramen het meer bescheiden getoeter van
een trompet of het populair geroffel van een
trom. En 's avonds was het een zacht en
kleurig spel van lampions en booglampen.
De vlaggen wapperden overal: oranje of
driekleurig Belgisch met het zware geel
en rood en het doffe zwart, of lichter?Hol
landsen in witte en blauwe en roode weelde
van lustige wemeling. Alles was er...
Maar het publtek was er niet, of in te
gering aantal, en te stil, te ernstig, te
degelijk. Daar waren geene Pallieters bij,
die een dwazen flikker slaan, en onbe
schroomd zingen hun lied en de dartele
maagdekens zoenen. Het moest er gewemeld
VLAAMSCH FEEST
met teekeningen voor de Amsterdammer" van Alfred Ost *
hebben van onbezorgde kermisgangers,
gejoeld van lied en dans, in dol gedoente
al rondom. Benige honderden zijn getogen
naar de Vlaamsche foor, het hadden er
eiken avond duizenden moeten zijn, om er
de echte stemming in te brengen, de stem
ming van een Vlaamsche kermis van Vlaan
deren. Toch hebben de bezoekers het erg
gezellig" gevonden, en letik" om ter
meest, en les absents ont eu tort" ook
hier, ook nu, zooals altijd. En dank aan de
edelmoedigheid van het publiek dat er was,
hebben de zaken een nog al gelukkigen
draai genomen: er zal vreugde zijn in
België, en nieuwe dankbaarheid voor Hol
land. Laten we hopen dat we later eens
revanche zullen kunnen nemen, en de kermis
gangers van de Ijsclub dan op een echte,
van' top tot teen compleete kermis, in
Vlaanderen zelf om de vrijwording van
ons land te vieren, waar allen moeten aan
wezig zijn, die ons nu hunne sympathie
hebben betuigd zullen mogen ultnoodigen.
De kermis werd ingeleid Vrijdagavond
door een optocht van het Belgisch
muziekkorps van de geïnterneerden, die door. heel
de stad trokken, latende weerklinken hunne
Uitbundigste pas-redou bles, en dat was een
echte Vlaamsche traditie: de taptoe! In
Vlaanderen het onmisbare voorspel van alle
kermissen en carnavals, de taptoe met zijn
fakkels en lampions en zijne dapper-blazende
muzikanten, die den volke nooden tot het
groote feest, dat 's anderendaags beginnen
moet, en de vreugde wekken bij voorbaat
in alle harten. En voorop huppelen de straat
bengels, en dansen de volksmeisjes met
hunne breed-zwaaiende rokken en hunne
joelende kreten, en jong en oud stapt den
taptoe achterna, tot het wordt een heele
stoet door de stad, waar ros de vlam der
flambouwen gloeit op de gevels der huizen,
op de vensters, waar de menschen op
ngedrumd den optocht bewonderen en waar
men gul en breed en rood den lach ziet
De hek-feestvierenden
blinken op de nieuwsgierige aangezichten.
Het ging er hier een beetje stiller en
officiëeler toe en de optocht eindige vóór Bur
gemeester Tellegen's huis, met een welge
meende en welverdiende serenade
's Zaterdags 's namiddags staken de
bazuinblazers hunne klaroenen op, voor de transen
van het ijsclubgebouw dat een gulle
tavernee was geworden: Het wapen van
Antwerpen" versierd met de witte en roode
vlaggen en de wapenschilden van de
Scheldestad, doch waar ontbrak ons bitter gersten"
en onze zure , lambic" om plechtig kond
te doen dat het liefdadigheidsfeest begon
nen was, en dat men heel Amsterdam's
bevolking met ongeduld verwachtte. Het
vlotte niet goed in den beginne. Maar
't was zoo warm, zoo stikkend-heet. De
avond zou wat koelte brengen, en drukte
en beweging, 't Was er heerlijk, bij valavond,
met het statig en rijzig Rijksmuseum achter
het veld, en al de boomen er rond, en al
de vlaggen, en de vele tentjes en kramen,
in gezellige mengeling van schreeuwende
kleuren.
Het bebaarde hoofd en de kleine,
ineengedroagen gestalte van den Vlaamschen
schilder Ost was het eerste wat ik zag: hij
heeft het aanplakbiljet en het programma
geteekend, schilderijen en aquarellen voor de
kunsttent geschonken. En een beetje verder
ontwaarde ik het spitse gelaat van den
Antwerpschen artiest Pieter de Metz, die in
een caricaturen"-tent?waar ook de beeld
houwer Albert Termotte werkte een paar
bezoekers te conterfeiten stond, met losse
hand en guitigen blik. Vijf dagen lang heb
ben ze beiden mannen en vrouwen, jongeren
en ouderen, mooieren en leelijkeren
geportreteerd. En voor hun kraam stond als aan
beveling een heel vermakelijke charge" van
den goedhartigen en vrijgevigen shah van
Perzie Louis Coetermans, inrichter van het
feest. Ken u zelf, zegt het spreekwoord, en
velen hebben zich zelf willen kennen. Als
die goede De Metz, met liefdadig' te willen
zijn, maar niet te veel illusies heeft verstoord!
Daarnaast andere tentjes: de Justus van
Maurik-sigaren-tent, een veelkleurige en
veelgeurige bloemen-uitstalling, een tent
voor American drinks, een theetent, een
chocolade-tent, verschillende biertenten
natuurlijk op een Vlaamsche kermis de
meest onmisbare gelegenheid een tent
waar aardewerk met de wapens der gealli
eerden en een andere waar allerlei
huisvltjtkunststukjes van de geïnterneerden werden
verkocht, een andere weer met prentbrieven
en ontelbare koning Albert en koningin
Elisabeth foto's enz.
Daar rumoert de luide stem van Kokadorus,
die ontbijtkoeken vent. Achter hem twee
monumentale en met gekleurde suiker deco
ratief beschilderde reuzen-peperkoeken. En
zijn trouwe knecht, die nog luider dan zijn
baas tieren kan, loopt druk met de m«t
nummers beschilderde loterij-plankjes en
met de tornbola-kaarten rond, terwijl de
groote Kokadorus vertelt en de menigte
steeds dichter wordt rond hun beider luid
ruchtigheid en gijn.
Prof. Kokadorus leek wel de meest Vlaam
sche van al de pretmakers, en zijn gladde
speelschheid en geestige volksboertigheid
vormden een der meest sympathieke aan
trekkelijkheden van het feest. Hij zal veel
geld hebben geoogst
Daar rollen ook doch niet luider dan
Kokadorus' stem de zware klankgolven van
het orgel uit het stoomcaroussel. Het tintelt
van licht en spiegels en gouden versiersels,
als de droom van een armen stumperd, die
een Eldorado ziet. De groote paarden stijgen
op en af, met lachende ruiters en dartele
amazonen, die zorgeloos de teugels vieren.
Bonte serpentins slingeren over de roze
hoofdjes en de ranke lijfjes, en Cupidootje
zit in een vergulde koets te loeren.
Maar de attractie va.n het feest was het
cabaret artistique, La lune rousse, de fraaie
tent In blauw en wit, met dévele jolige
schilderijen van den heer Benneke opge
luisterd, in echten cabaret-stijl. Een heusch
cabaret met tafels en stoelen, waar
chansonniers en diseuses onder het publiek ver
wijlen, en helpen zingen en drinken, een
cabaret van Montmartre, met een roode
piccolo en witte kelners en een van blauwe
zijde ruischende champagne-girl, een cabaret
waar al de handen bans" klappen ter eere
van de artiesten en brullende cris
d'admiration" en huilende cris d'hystérie" worden
uitgeschald. Een cabaret met het puikste
programma, dat men in Holland samenstellen
kon, en met de keurigste champagne-merken
en de smakelijkste whisky's en cobler's.
Een schitterend cabaret: gezellig en vroolijk,
chic en duur...
Blond en blank was Beppie de Vries,
die er als een fee in rondzweefde, en
poppetjes verkocht waarvan ze de touwtjes
met duivelsche liefelijkheid hanteerde: la
femme et les pantins, en ze zong en ze
danste ragtimes, en ze hield niet op te
glimlachen. Lola Cornero trad ook op en
zong met de bekoorlijkste onschuld de
meest ondeugende liedjes, en hare won
derbare oogen waren even gloedvol als
argeloos. Zorah Dorly, Caroline van Dom
melen, Antoinette van Dyck, Stella Fontain,
Marge Morris, ze kwamen allen bieden hun
talent en hun charme, om ter meest.
Brickson begeesterde heel den avond,
onuitputtelijk-geestigen conferencier,
lustigen zanger, plkanten verzenmaker. Nap de
la Mar, Louis Davids, Pisuisse al vertrok
hij wat boos, en wat pretentieus, omdat de
orgels ?' en muziekjes van buiten zijn voor
dracht stoorden, maar (niet waar, La
Rochefoucauld?) seuls les grands hom mes ont des
grands défauts Mery, Hemsing, Lobo, Henri
Wallig, Herre de Vos, ze brachten allen hun
aandeel in de geestige, lustige avondstem
ming.
Laat bleef men op het koele terras van
het Wapen van Antwerpen" zitten zelfs
de kellners daar waren Belgische geïnter
neerden, vlug en gedienstig terwijl de
bloemen slensten in de button-holes en de
maan heel zuiver rees en de boomen geurden,
en met veel weemoed dacht ik even aan al
die pret waarvan ik getuige was geweest
in dit rustige, genietende land, terwijl op
een paar uren van daar de nqpendste ar
moede wordt geleden, en de grievendste
smart gedragen -- maar het feest was niet
nutteloos geweest. Ik zag hoe in het bureel
van het Comitéde beurzen en geldtasschen
werden leeg geschud, en hoorde hoe het
daar rinkelde* van goud en zilver. Eind goed,
alles goed
ANDRÉDE RIDDER
:: VERHUIZEN ::
MEUBELS BEWRREN
E. J. VflN SCHflICK
BOOTHSTRflAT UTRECHT
U ...... «t ..... II ...... "" ..... "'M ......
"l ...... Itlll ...... Mllljiiiii ....... l ....... llllllllllll ........ MimiMIIIIII
iiiiiiimiiiiiiiiiiimiiiiiiiinHiimiiiiiniitiiiiiiMiiMMiiiiMMMiiimiiiiMiimiiiiitiiiiim
VRAOENRUBRIEK
voor
Algemeene Wetenswaardigheden
Men gelieve de vragen voor deze rubriek In te
zenden aan het Redactiebureau, met op den omslag
het motto .Leekenspiegel", en onder opgave van
naam en adres (die als vertrouwelijk zullen worden
beschouwd.)
G. S. te L. In den laatsten tijd lees Ik
meermalen het woord Warenhuis" als be
naming voor een tuinders-broeikas. Hoe is
men daartoe gekomen ?
Aan het bekende weekblad Floralia
ontleenen wij het volgende aan een artikel
Warenhuizen", opgenomen in No. 11 van
den Ipopenden jaargang:
Juist in de groote verscheidenheid van
culturen, die in een warenhuis mogelijk zijn,
schuilt de groote waarde van zulk een kas.
Wie zich niet opgewassen voelt tegen de
teelt van tomaten, die kweekt er spinazie,
bloemkool en sla- of snijboonen in; een
ander maakt er een bloemen- of fruitkas
van. Daardoor ook schijnt dit soort kassen
aan haar eigenaardiger, naam gekomen te
zijn. Vóór mij ligt een schrijven van de
bekende firma P. Kok en Zonen te De Lier
in het Westland, een firma, die al zeer veel
warenhuizen overal in ons land heeft
ge,bouwd. Die brief luidt aldus: Met belang
stelling lazen wij in Floralia uw artikel
Glas in den Tuinbouw". Wij voegen hier
aan toe, wat ons met zekerheid is bekend
omtrent het ontstaan van den toch wel wat
vreemden naam van warenhuis" voor een
complex kassen voor groenteteelt.
Het was in 1907, dat door ons te Loos
duinen vijftien kassen werden geplaatst, te
dekken met een-ruiters, met een oppervlak
van een halven hectare.
Waar nu juist met dien bouw, gelijktijdig
in de Spuistraat te 's Gravenhage het waren
huis werd geopend, maakte een der werk
lieden de opmerking; daarin alles ver koopen,
hierin alles telen, dan noemen we dit ook 'n
warenhuis", 't Was het tweede, dat werd
gebouwd en had nog geen naam. Waar nu
die naam is ingeburgerd van Noord tot Zuid
en van Oost tot West en we meermalen
pogingen zagen hem te verklaren zonder te
slagen, meenden we dit onder uw aandacht
te mogen brengen."
J. E. te A. //s, afkomstig van de brou
werijen hier ter stede, dat gemaakt wordt
van duinwater, laat in den houder van den
ijskast een vlokkerlg slijm achter. Is dit
goedje in zwevenden of opgelosten totstand
in ons duinwater reeds aanwezig of is 't
een niet te vermijden kwaad
datbijdefabrikatie ontstaat?
Ofschoon kunstijs, zooals door de brouwe
rijen wordt geleverd, veel zuiverder is dan
natuurijs, is het toch niet volkomen zuiver.
Dit komt omdat ons gewone leidingwater,
niettegenstaande zorgvuldige filtratie, nog
verschillende onreinheden en bacteriën bevat.
Wil men kristal-helder ijs hebben, dat boven
dien geheel bacterievrij is, dan moet men
gedistilleerd water gebruiken, of moet het
water gezuiverd worden door toevoeging
van kalk water, aluin of ijzerchloride.
IIIHIIIIIIIIlllllllllllllllllllllllllIIlllMIIIIIIIIIIIMIIllliniIlllllllllllilllltllllf
CORRESPONDENTIE:
A. v. G. te B. Uw zending ontvangen.
Zullen nader berichten.
C. C. te A. Zie nummer van 16 Juni.