22 Sept. '17. - No. 2100 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND Mej. Tj. SLOTHOUWER, Kussen. Batikwerk BERTHA BAKE Lange das, te gebruiken met zee mansknoop. Batikwerk Wat de week brengt In het Stedelijk Museum zijn thans kunst werken geëxposeerd op 't gebied van de vrouw. Er is Egyptisch vlechtwerk, er is weefwerk, er is naaldwerk, er is batikwerk. De gebruikstukken zijn niet vele, doch de aard van de tentoonstelling brengt dit mede. De werkstukken zijn namelijk slechts toegevoegd aan de eigenlijke expositie, die van platen van Nederlandsche Ambachts- en Nijverheidskunst voor het Museum te Kopenhagen. Het Egyptische vlechtwerk van Mej. E. Sieuwerts van Reesema geeft een techniek te zien, die geheel berust op het ineenslingeren van spandraden. Ze is ontleend aan werkstukken, gevonden bij de opgravingen te Achmln en Antlnoëen verder volmaakt naar afbeeldingen op Grieksche gebruik stukken uit de vroegste eeuwen onzer jaar telling. Door zoeken en studeeren, is het Mej. van Reesema gelukt de techniek gaaf af te ronden, en te brengen tot den eindgrens van wat bereikt kan worden. Binnen die grenslijnen kan thans, nu de werkwijze voor ornamenteele kleurschakeeringen is gevonden, door aanhoudende studie nog zeer veel moois tot stand komen. Het Egyptische vlechtwerk is nog weinig bekend, wij vreezen zelfs dat velen er nog onkundig van zijn en het is daarvoor dat wij een bezoek aan de tentoonstelling zeer aanbevelen. Zoo gezegd, is de werkwijze gebaseerd op het dooreenstrengelen van draden die op ramen zijn gespannen. De wijze waarop dit geschiedt, brengt patroon in het vlechtsel. Doubleert men de draden met een dradenvlak van andere kleur en worden deze voeringdraden bij tijden naar den voorkant gehaald en aldaar verwerkt, dan krijgt men dwarse ornamenteele ran den, die meer kleur in het werk brengen. Een voorbeeld hiervan is o. a. eenwijnroode puntig uitloopende werktasch en een Griek sche muts. DE VOGELTREK ?II De snelheid, waarmee de vogels trekken is in sommige gevallen buitengewoon groot en overtreft in den regel die van onze beste verkeersmiddelen. Zelts in hun gewone dagelijksche bezigheden vliegen spreeuwen of leeuweriken onze sneltreinen dikwijls genoeg voorbij, om van zwaluwen of val ken nog niet eens te spreken. Zij hebben dan afstanden af te leggen van slechts weinige honderden meters en spannen zich daarbij niet eens op hun uiterste in. Als ze in gevaar verkeeren tf hun prooi nazetten krijgt men groote snelheden te zien, vooral wanneer ze daarbij van den wind profiteeren. Wie op dergelijke dingen ?heeft gelet zal minder moeite hebben, om te beseffen dat op hun trekreizen, als zij uren achtereen doorvliegen en trajecten af leggen van honderden kilometers, nog veel grootere snelheden worden ontwikkeld. De eerste die de .wereld kwam verbazen met dikke getallen was alweer onze Heinrich Gatke. Wij hebben in ons land een klein zangvofceltje, dat vroeger als een groote rariteit gold, maar vrij wel door het heele land voorkomt: het blauwborstje. Ge kunt het in den zomertijd ontmoeten op de Gro ninger klei zoowel als in de Oisterwijksche vennen, in den Achterhoek van Gelderland even goed als in de buurt van Amsterdam langs slootkanten en in moerassen. Het lijkt in houding en manieren op roodborstje en heggemusch maar heeft een breede lichte streep over het oog en een schitterend blauw borslje gevlekt met wit en omzoomd Dit vlechten met twee afzonder lijke kleuren, een der laatste vindin gen van Mej. van Reesema, leidt tot verlevendiging van werk, dat over het algemeen wat koud, wat mat, wat eentonig is. Dat dit door de werksters gevoeld wordt, bewijst reeds het medevlechten van een lichte draad om zoodoende meer kleurtinteling te krijgen. Daaraan hebben wij de kleurspeling te dan ken op het fleurige rose-roode kin dermutsje en op verscheiden taschjes. Zeer fraai van techniek is de muiskleurige zijden groote kraag met de ajourranden en eindfranje. Hoe fijn of gevlochten kan worden, bewijzen de kraag en manchetten van rag fijn wit Hnnen-garen. Het belangrijkste werkstuk is ontegenzeggelijk de Grieksche muts, in twee kleuren gevlochten, naar een schil dering op een Grieksch bord uit de 3de eeuw, waarbij de dikke topwrong als van zelf uit de techniek voortkomt. Naast dit vlechtwerk wordt door de dames van Reesema en Nierstrasz naaldwerk en weefwetk geëxposeerd. Op al de werkstuk ken rust een streng persoonlijk cachet, de kleurkeuze en kleurverhoudingen getuigen van eigen smaak, het is alles rijp werk dat doorvoeld is. De wollen ceintuurs in kaartweefsel met de groote bolknoopen doen zeer warm aan. Bertha Bake exposeert batikwerk. De ver zameling geeft een goede kijk op haar mooie kunst. Deze is voller geworden in de laatste jaren. De gedachte is meer bezonken, de uitvoering zoo mogelijk nog geacheveerder dan voorheen. Sober, zonder eenig effect bejag geven de werkstukken reine ware kunst, soms eenvoudig van opvatting als bij 't schut met het complex van goudgele sterren en rozetten op indigo-blauwen fond soms zeer rijk van uiting als bij de kussens met hun golvende lijnen, hun matte tinten, verhelderd door enkele sterk sprekende vakken. De pittige, kleine trekpotaanvatters en bovenal het groote schut met de vrouwen figuur, in droefheid neergezeten te midden van de welig opbloeiende natuur, doen zien dat Bertha Bake zich thans sterk gevoeld om een richting in te slaan die naar de hoogste top d'er kunst voert. Aan de wanden der zaal hangen tal van foto's, daarender zijn er die het den Am sterdammers zoo welbekende mooie werk weergeven van Marg. Verwey en het fijne batikwerk van Mei. Tj. Slothouwer dat wij er ook gaarne in tastbaren vorm hadden gezien. E L i s. M. ROGGE Liefdes voorspelletje (Van een vrouwelijk gesjeesd studentje) O het was zulk een lief meisje! Met glin sterende oogjes, smaakvol japonnetje, leuk hoedje, aardige pasjes, trippelde ze vol blij verlangen den eersten October 's morgens vroeg naar de incassobank waar ze dan toch eens een heuschen, ernstigen werkkring zou aanvaarden. met rood. Nu bestaat er echter een andere soort van blauwborstje, die heeft middenin het blauw een roode vlek en dit blauw borstje met de roode ster broedt in Scandi naviëen overwintert in Afrika. Bij ons wordt het op den trek zeer zelden waargenomen, evenals in heel West-Europa, terwijl ze in Spanje en Ital'ëhaast nooit gezien worden. Gatke echter zag ze jaar in jaar uit op mooie lentemorgens in groot aantal aankomen op Helgoland, bij honderden tegelijk. Daaruit trok hij de eenige conclusie die mogelijk schijnt n.l. dat deze blauwborstjes, zonder te rusten in n nacht gevlogen waren van Noord-Afrika naar Helgoland en dat ze daarbij dan een snelheid moeten gehad hebben van bij de driehonderd kilometer in het uur. Nu zou men dat van zwaluwen of meeuwen nog wel hebben kunnen gelooven, maar heelemaal niet van zoo'n blaauwborstje, dat men in den broedtijd haast nooit anders ziet doen dan wat rondsluipen tusschen de biezen of een vlucht je nemen van een meter of twintig naar den top van den struik of boom, waar hij geregeld zit te zingen Er is dan ook heel wat ontkend en getwijfeld, maar zelfs het zeer verscherpt onderzoek var. de laatste vijfentwintig jaren heeft nog geen andere verklaring aan de hand gedaan en ik geloof altijd nog heel innig aan het kleine vogeltje dat in n enkelen Meinacht van Tunis en Algiers reist naar het koele Noorden. Een dergelijk feit is bekend uit Amerika, ditmaal uit den najaarstrek. De Amerikaansche Goudplevier broedt in het Land der Buitenste Duisternis, overwintert in Brazili en (Argentiniëen neemt zijn weg daarheen van Nieuw-Schotland nog beoosten Bermuda om naar de Antillen en het vasteland van Zuid-Amerika. Die vogel moet dat in n nacht klaar spelen, tenzij wij aannemen dat hij, wat niet geheel en al onmogelijk is, drijvend op zee zou uitrusten, en langer dan zestien uren zonder eten zou blijven. Dit laatste nu is zoo goed als onmogelijk. O, hij was zulk een pientere jon- Mej. E, gen! Ook hij stapte vol goeden moed de nauwe straat door naar zijn kantoor. Zij keek hem aan, hij keek haar aan. Zij bleef even voor een winkel staan, hij bleef voor een winkel staan, en... tot beider verras sing stonden ze tegelijk op de stoep van de incassobank om toegelaten te worden voor hun debuut aldaar. * * Zij had vier klassen van het gymnasium doorloopen. Tintelend van geest vol werk, lust en energie, bleek ze, door haar te bij zonder vrouwelijken aanleg toch niet in staat zich aan eene vaak onvermijdelijk taaie, wetenschappelijke studie te kunnen wijden. Daarom ontraadde de rector haar, op dezen weg voort te gaan. Die energie en werklust hadden haar met krachtigen wil doen doorzetten een of andere betrek king te zoeken, ofschoon hare ouders haar liever in de huishouding geplaatst zagen. % * HIJ had met vrucht de vijfjarige H. B. S. doorloopen, en daar hij ook reeds van zijn prilste jeugd af een vastberaden flink ka rakter getoond had zou hij het ver in de wereld brengen. HIJ en Zij ze waren voor elkaar geknipt! De kans is hun echter niet bij zonder gunstig. Zij wordt geplaatst... op de bovenste verdieping zestig treden op, bij de wisselsorteering. HIJ op de laagste verdieping in weer een geheele andere afdeeling aber... die Hebe findet sich Ondanks het vooraf weten, dat nieuwe lingen gebruikt worden, om alle mogelijke pakjes en boodschappen naar andere afdeelingen te brengen, daar zij toch het best bij hun werk gemist kunnen worden... meestal zure gezichten daartegen. Zij echter tot aller verbazing, zich vol ijver aanmeldende voor elk boodschapje naar beneden. HIJ, steeds op wacht dat men hem elk pakje naar boven laat brengen. Het kostte hun menige hartklopping, maar welke hartsopoffering is ooit te groot waar liefde in het spel is. ? * Zij met St. Nicolaas een groot suiker hart met van gespoten suiker er op: amour par tout, tout par amour, par amour tout, partout amour. Hij een mooie, eigen geborduurde brieventasch met een EWIG DEIN H! Tegenslag op tegenslag trof hen, maar hun liefde was hecht, bleek ook daartegen bestand. Hun vacanties vielen juist acht dagen na elkaar, hoeveel moeite ze ook gedaan hadden, ze te gelijk te krijgen. O, had de directeur geweten... veel noodelooze wreedheid ware voorkomen. HIJ, als vacantiegenot, brengende halende, halende, brengende haar, naar en van de incassobank. Chocolaadjes met cerise, chocoHet aardigste van dat geval is nog, dat enkele van die plevieren uit hun koers raken en dan terecht komen in Ierland en GrootBrittanniëen zelfs eenmaal op Helgoland. Ze zijn dan den Atlantischen Oceaan overge stoken en hebben bij voorbaat het ideaal, dat onze vliegtechniek zich gesteld heeft, reeds overtroffen. In het licht van deze feiten lijkt het heel gewoon, dat de bonte kraaien in drie uren overvliegen van Helgoland naar den mond van den Humber met een gemiddelde snel heid van 180 K.M. per uur. Gatke stond in correspondentie met John Cordeaux, een bekend Engelsen ornitholoog, die zijn waar nemingsgebied had langs de Engelsche De Trek van de Amerikaansche Goudplevier SIEUWERTS VAN REESEMA, Kindermutsje Egyptisch vlechtwerk laadjes met framboise, zoete woordjes, alles, alles, zoet! * * Zij, wat bloedarm, op doctors raad... de 8 vacantiedagen bij tante Mien in Enkhuizen. Brieven, geheele folio's poste restante, 's nachts gelezen, herlezen, beweend, gekust! * * Tiptopjes van elk overgespaard kwartje, hoe zij aan hem denkt, hij aan haar schrijf t, zij een puddingje in de toekomst voor hem maakt, hij biljart, zij tennist... was van hen, voor hen niet alles even belangrijk? Wie kent niet die hartstochtelijke, jeugdige, eerste liefde ? ? * Zij, ze had hare zieke tante zoo lief. Eiken zondagochtend ging ze haar in het ziekenhuis bezoeken, dat zoo zalig ver, achter het Vondelpark gelegen was. Tegen twaalf uur de glundere oogjes, koortsachtig op de klok gericht. Voor niets ter wereld zou ze hem willen misloopen. Tante haar handje streelende, maar... ook vasthoudende Och, blijf nog een heel klein poosje, het doet je arme zieke tante zoo goed, het maakt me zoo gelukkig!" Elk onbevooroordeelde zou haar zuchten door de ziel gesneden hebben, jonge liefde maakt meedoogenloos... Moeder was zoo op de klok hè, zoo op de klok, het kwam er wel dringend uit, ze was zoo geïnspireerd! » * HIJ, een half uur te vroeg op wacht, steeds weer zijn knoopen tellende... ze komt, ze komt niet; ze komt... en altijd weer beloond, wanneer klokke twaalf uur de portier der kliniek de deur opende... voor haar. Oogenblik waarvoor hij zijn leven veil had. * * Een geheel jaar lang een innig in elkaar opgaan, een smachten naar eikaars blikken, een leven voor eikaars geluk, een niet zonder elkaar kunnen. * * Zij en HIJ beiden zeventien jaar oud. DAARNA HIJ, naar Indic, prachtige betrekking ge kregen. Zij, heelemaal alleen op de Incassobank achtergebleven. TIEN JAAR LATER Zij, lief, hartelijk, flink, plichtbetrachtend dokters-vrouwtje, omringd door drie aardige kinderen in een gezellig milieu. * * HIJ, aan het hoofd van een groote plantage, verheugt zich in het gelukkig bezit van een lief vrouwtje, een paar aardige nikkertjes en een heerlijk thuis vol poëzie. ZIJ en HIJ Zij en HIJ in het schemeruurtje gezeten, beiden als aan een zonnig idylletje aan hun lief des-voorspelletje terugdenkende. M A R i O N Oostkust. Zij slaagde er nu in om vast te stellen dat de kraaienzwermen, die van 8 uur voormiddags af Helgoland verlieten, drie uren later in Engeland aankwamen. Ze zouden dan in ongeveer tien minuten Terschelling in zijn geheele lengte moeten overvliegen, en naar wat ik op zeer heldere Octoberdagen in de duinen van de Dellewal daarvan gezien heb, wil ik dat ook wel weer gelooven. Vrije waarnemingen daar omtrent zijn echter zeer onbetrouwbaar, je ligt op je rug te wachten op een vlucht die door het zenith gaat, schat het aantal booggiaden per minuut, schat de hoogte en dan krijg je mooie fouten-in-de-tweede-macht in de be rekening. Met een goeden kijker, dien men goed kent gaat het intusschen alweer veel beter. Nu heeft Wilhelm Spill tegelijk met zijn waarnemingen over de hoogte van den vogeltrek, waarvan ik de vorige week ver telde, ook berekeningen gemaakt omtrent de snelheid.waarmee zijn vogels voortsnelden langs de lichte maan. Hierbij kon een betrek kelijk hooge graad van nauwkeurigheid wor den verkregen,daar hij natuurlijk de elementen van zijn kijker volkomen kende en ook op de maan een zeer groot aantal bekende punten had om zelfs kleine afstanden met groote nauwkeurigheid te bepalen, zoo dat hij kon werken in onderdeden van boogseconden. Het kwam er nu vooral op aan den tijd vast te stellen, dien een vogel noodig had om langs de maan te glijden en de soort van den vogel vast te stellen, om de hoogte te bepalen. Nu bleek het, dat al naar de hoogte en al naarde vogelsoort het stukje weg langs de maan werd afgelegd in 0,5 tot 5 seconden. Soms als er een kring om de maan was in lichte vederwolkjes kon Spill zijn vogels elf seconden achtereen waarnemen. De eenige zeer ernstige onze kerheid was die of de vogels wel precies passeerden loodrecht op de gezichtslijn, want anders zou hun baan perspectievisch verkort zijn. Er is dus een kans, dat de ZÓÓ DOE IK Raadgevingen van vrouwen aan vrouwen Deze rubriek staat open voor vrouwen uit alle standen der maatschappij. Alle medewer king wordt zeer op prijs gesteld. Verzoeke de inzendingen als hieronder te stellen. Ik zet op de volgende, zuinige wijze koffie: Ik neem geen te wijde bus en stamp de koffie stevig aan. Ik doe de koffie eenige uren te voren al in den pot, en giet er dan een of twee lepels koud water op. Moet de koffie 's morgens vroeg gedronken worden, dan al den vorigen avond met koud water bevochtigen. Ik voeg een beetje zout bij de'gemalen koffie; ongeveer een mespunt. Vlak voor 't gebruik schenk ik er goed kokend water op; als 't gewone koffie moet wezen veel water, als 't extract moet worden dan weinig. Ik zet op deze wijze reeds jaren lang goede koffie; 3 kopjes per dag van l ons koffie in de week. Zuiniger kan het al niet. 'Ir neem steeds goede Java-koffie van een best adres, want 't scheelt veel of men goede geurige koffie koopt of niet. Had ik 't eens van een vreemden leverancier, dan moest ik wat meer koffie nemen, evenwel nooit meer dan 2 lepels koffie per keer inplaats van IX. Ik zet de pan met het eten dat straks moet koken, of de ketel met het water dat heet moet worden in den oven als 't fornuis wordt aangelegd, dan wordt het vast warm. Ik leg mijn keukenfornuis aan, door los verfrommeld papier In de aschlade te leg gen en dit aan te steken, zoodat de brand bare stoffen op het rooster vlam vatten, dan verknoei ik weinig brandstof. Kinderwijsheid Op school staat in de laagste klas Een troepje kinderen bij elkaar. Ze hebben 't druk, en Fritsje vraagt: Zeg, wat bepraten jullie daar?" En kleine Wim vertelt verheugd: Nou Frits, bij ons is 't lang niet mis, Beschuit met muisjes, want vannacht Mijn kleine zus geboren is."| .Wat was ik graag daarbij geweest," Zeg Frits, die stil te luistren staat, Want tegenwoordig, heb 'k gehoord, Dat zoo iets ook electrisch gaat." P. A. E. O O STER HOF F Ons Kookboek. Al'FELSTRUIF Drie theekopjes meel, 3 melk, n ge smolten boter, 4 eieren en een weinig zout voor twee struiven, kaneel en citroenschil, iets boter in den pan, geen beschuit, (> appels lijn gesneden voor ieder struif rnet suiker bestrooid. Eerst doet men een weinig beslag in den pan, vervolgens appels dan weder beslag. In den oven bakken. Verzoeke alle stukken voor de rubriek Voor Vrouwen" in te zenden Koninginneweg 93, Haarlem. waarden, die Spill vond, nog te klein zijn. Hij vond nu de volgende snelheden in kilometers per uur: gierzwaluw 223; meeu wen 223; uilen 155; lusters 133; zwaluwen 12(i; gorzen 12f>; kieviten 123; kwartel 101 ; roodborstjes e. d. lul ; duiven 94; nachte galen 90; piepers 90; wulpen 79; tapuitjes 76; klauwieren 58 en kwikstaartjes 51. Be gin en slot van deze lijst kloppen nog al vrij wel met onze gewone ervaring, maar het lijkt, wat vreemd, dat wulpen en duiven minder snel zouden vliegen dan kwartels en gorzen en dat zwaluwen het zouden afleggen tegen lijsters. Het is dan ook zeer wenschelijk, dat dergelijke waarnemingen meer gedaan wor den. Deze dateeren a! van tien jaar geleden; in de litteratuur van de laatste jaren kan ik er niet veel meer over vinden. Wie de hulpmiddelen hei ft, een gewoon telescoop op stevig statief en een goed horloge, moest het nog eens probeeren. De nachten omtrent volle maan zijnde beste. Het aardigste is nog wel, dat men in den regel niet lang op de vogels behoeft te wachten. Op sommige heldere nachten in voor- en najaar zijn telescopische vogelzwermen1' zoo talrijk, dat sterrekundigen er hinder van ondervon den bij het bestudeeren van de maan, zoo zelfs, dat ze het voor dien nacht moeten opgeven. Zoo vertelt Spill ten minste en hij voegt er bij, dat hij gemiddeld 2500 vogels per jaar langs de maan heeft zien trekken. Over het algemeen mogen we nu reeds aannemen, dat Gatke het met de snelheid ook niet zoo erg mis heeft geslagen, als soms wel eens beweerd is. Wanneer wij in deze weken vogelzwermen zien voorbij trekken, wordt de indrukwekkendheid van het geval niet weinig verhoogd door de wetenschap, dat wat wij met het ongewapend oog aanschouwan slechts een klein deel is van een ontzaglijke vlucht op onafzienbare hoogte met onbegrijpelijke snelheid. (Wordt vervolgd) JAC. P. T HIJ ss E