Historisch Archief 1877-1940
16 Juni '18. - No. 2138
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND
BERICHT
De Directie van het Hotel De Oude Doelen"
den Haag, maakt hierdoor bekend, dat het
nieuwe restaurant
Pavillon De Oude Doelen"
te SCHEVENINGEN
geopend zal worden op Zaterdag 22 Juni 1918,
7 uur des avonds
I Villa Park Wassenaar!
Pracht Speculatie |
Oroóte en kleinere, geheel beplante en beboschte vructbare
Viiiaterrelnen, te koop aangeboden, gelegen in het mooiste gedeelte
van het Park Groot Haeseobroek" te Wassenaar.
i Dit Villa Park, omgeven door breede verharde wegen en in
de onmiddellijke nabijheid der aan te leggen Electrisclie tram
Haag-Wassenaar-Leiden en Katwijk a/Zee, leent zich bij
uitstek voor groot Landgoed, diverse kleine Buiten
plaatsen of Villabouw. Voor inlichtingen wende men
zich tot de
H. V, VOO RU i TG A M B"
Schimmelpennincklaan 24, Den Haag.
De premie voor
eene f\ tot ?£ polis
bedraagt voor een inboedel van
f 10.000.- slechts f 30.- per jaar
Hiervoor is gedekt ALLE SCHADE
door: BRAND, INBRAAK, DIEFSTAL (ook
zonder braak), WATERLEIDING en tal
van andere oorzaken, terwijl bovendien
Uwe REISBAGAGE, WASCHGOEDEREN
etc. verzekerd zijn.
Indien het brandrisico elders gedekt is
wordt eene reductie op deprentiegegeven
Prospectus te verkrijgen bij Uwen
Assurantiebezorgêr of bij
BLOM &VAN DER AA,
AMSTERDAM, Beursplein 5, (Effectenbeurs)
LIB6RTY
MCTZ&G AMSTCRDAM sGRAVeriHAGC
VAN
AMD6RC MODCIXCM
FRAMCO OPAAT1VRAAG
M
TAPeSTRY A6.so7m« 1M
noren OF MAHorae
CASY CHAIRS
Fi. SINEMUS
20 LEJDSCHESTRAAT 22
AMSTERDAM
TELEFOON N. 5812
MEMOEN
MAAR MAAT
STARK'S
'OXYDOL'
(CHLORAS KAUCUS TANDPASTA)
45 cent p. Tube*
Numl. Vinn. STAR* & Co.
Ckmisdii FiM s lm
DEM HAAG
Opgofloht 1830
Tot het bouwen van Villa's en Landhuizen zijn prachtige heuvel
achtige BOSCHTERRE1NEN te koop in HET OOSTERPARK te
DE BILT
Last prfjzen, mooie wegen, ga»,
electr. licht, water.
\ station "???»»<
?MIIUII DJrjj.sïQHi^gfcOTTOSCHOLZ
Tel. Int. 38 & 48
Stenografie
trot
Eiënts
Balt
Ezelftond. OO Ct. In d. Boelch. en na postw. bij
UËNTS BALT, Den Haag, bq wien ook mond. en schr. ond.
Op mijn vorig kant. nam ik dict. op van 3 uur en
arierer, die ik gemakk kon teruglezen en
litwerlien." (w. g.) F. M. te R.
niiiuiiiiiiiiimii
"niiiiiii ii n niininiiiii u iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiimiiN 111 uu umi n i liiiuiwiiiiiiiiiiiiii
EPAE.TOGEEN:
HET W&NDER,
DAT GEZONDHEID
GEEFT EN KRACHT.
HET
BIJ UITNEMENDHEID.
APOTHEKE
VERKRIJGBAAR IN DE
VRAAGT zoo NOOD/G RECHTSTREEKS TOEZENDING
AAN DE. E. P. N. V. EXPL. M IJ VOOR
EIWIT PRODUCTEN.
KEIZERSGRACHT
iiiHiiiiiHiiimiiiiiiHiiiHiHiiiiiiiiiiiHiiiiiMimiiHiiiiiiMiMiiiiiimmtim
DE HEILIGE FLUITEN
DOOR
TEN KLOOSTER
Slechts enkele ingewijden zijn op de hoogte
met het geheim der heilige fluiten.
Het zijn uitgeholde bamboestokken, smoe
zelig van kleur en een hand kerfde er met
een rattetand dikwijls sierlijke lijnen in.
Als de mannen er in blazen, wat.geweldig
veel inspanning kost, klinkt een diep geluid
al in het rond. Zoo klinkt over de wijde
zee ook de Tritonschelp als tegen den avond
aan den einder de donkere prauwen opdoe
men na eene geslaagde roof- en mooidpartij.
Aan den fraai gebogen steven bengelen dan
de donkere koppen, zoo pas gesneld, en bij
groote vuren aan het strand loopen, sierlijk
uitgedost met purpere bloemen in het haar,
vrouwen en kinderen te hoop, verlangend
naar de komende luidruchtige feesten.
Maar als de heilige fluiten zingen, schuilen
vrouwen en kinderen angstig weg in de huizen.
Want wee den vrouwen of kinderen, die
de fluiten te zien krijgen of het geluld goed
zouden hooren, die zijn ten doode opge
schreven, de doodstraf volgt onverbiddelijk
en onmeedoogend en wordt snel voltrokken.
Op eene veilige plaats in den donkersten
hoek van de karewarri" *) worden de
heilige fluiten goed opgeborgen en
angst
*) Karewarri" = huis ten deele aan den
geloofsdienst gewijd en uitsluitend bestemd
IIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIUIlllllllllllMIIIIIIIIIHinlIIIIIIIM
vallig door de mannen bewaakt, en slechts
bij hooge uitzondering en met zekeren
heiligen schroom worden ze te voorschijn
gehaald.
Maar schooner klaagt de ziel van de heilige
fluit, die reeds eenmaal proefde van het
vleesch van kleine kinderen en hun bloed
dronk.
Als In sombre nachten de zee grauwe
golven naar het strand stuwt, en fluweellg
in "liet flonkende duister, zwart In zwart, de
pluimen der Ijemara's1* zich willig wuiven
met den wind mee, de vuren flakkeren, en
hun licht een grillig spel speelt, dan heeft
het jachtfeest plaats. Dan klinken dof de,
aan een zijde met leguanenvel bespannen
trommen, rythmisch bewegen zich de donkere
figuren met gekromde bovenlijven in een
duivelschen woesten dans, al wilder en
wilder, het licht werpt fantastische schijn
sels... hoor, plotseling klinkt soms het
geluid der heilige fluiten.
Geen vrouw of kind is dan te zien.
Een ander maal glijdt het maanlicht over
de baai, en deze is dan als een groot vlak
verkreukeld zilverpapier, of wel lijkt ze de
glansen geleend te hebben van het binnenste
der groote schelpen, die rustig liggen
tusschen het schoone bloeien van den tuin der zee.
Langs de ranke blaren der hooge slanke
plnangpalmen ritselt en rilt het zfjïge licht,
terwijl zoete geuren naar beneden bloesemen.
Langs de donkere stammen -der hooge
boomen hangen zwaar de trossen neer van
bloedroode lianen en verscholen in de diepe
schaduw zijn de mannen bezig den
jachtbuit te verdeelen met het mes van
casuarisbeen.
Weer klagen in de verte de heilige fluiten,
tot verblijfplaats der mannen, In het bijzonder
de ongehuwde. Het is in den regel grooter
en hooger dan de omliggende woningen.
VRAOENRUBRIBK
»oor
Algemeene Wetenswaardigheden
Men gelieve de Tragen voor deze rubriek In te
zenden aan het Redactiebureau, met op den omslag
het motto .Leekensplegel", en onder opgave van
naam en adres (die als vertrouwelijk zullen worden
beschouwd.)
H. v. G. te H. Waar kan ik iets vinden,
over 'f bijgeloof, verbonden aan verschillende
getallen, (b.v. 't heilige getal 3, U als
gekkennummer enz.)?
Veel hieromtrent zult u verklaard vinden
in: Stoett, Nederlandsche spreekwoorden,
spreekwijzen, uitdrukkingen tn gezegden.
Naar hun oorsprong en beteekenis verklaard.
3e druk. Ook is een en ander daarover te
vinden in Drijver, Mozaïek. Allerlei op 't
gebied van geschiedenis,
volkselgenaardigheden, bijgeloof enz. 3e druk, en in Laurlllard,
Sprokkelhout. Geschied- en letterkundige
bijzonderheden.
A. C. te A. Zijn in de geschiedenis ook
werken bekend, die grooten invloed hebben
gehad op het uitbreken der revolutionaire
bewegingen in 1830 en '48, zooals dat het
IIIIIIII1IIIIIIII1IIIIIIIII1IIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII1III
de kinderen drukken zich angstig tegen de
vrouwen aan, en verdwijnen schielijk in
het donker der veilige hutten.
Weinigen kennen het geheim der heilige
fluiten en als de blanke mannen uit het
Westen" ze weghalen, laat dan de nacht
inktzwart zijn, de fluiten goed omwikkeld
met gedroogde blaren en onzichtbaar blijven
voor vrouwen en kinderen.
O, zorgt toch vooral, dat geen vrouw of
kind er ooit een blik op slaat.
Het wreede geheim der heilige fluiten is
slechts eigendom van enkele mannen.
Het was al laat, de nacht was vol donkere
wolken, en pijpestelen dik blies de wind
de regen op mijn veldtentje. Maar rondom
veilig beschut door breede lontarblaren, kon
ik rustig op mijn veldbed liggen lezen en
tegen den tijd, dat de kaars in mijn lantaarn
opgebrand zou zijn, zou ik stellig in slaap
vallen.
Voor mijn verzameling etnographlca had
ik eenige heilige fluiten kunnen bemachtigen
en met boombast goed omwonden, lagen
deze onder mijn nachtleger.
In eens hoor ik de bliren ritselen, een
donkere hand schuift ze op zijde en bijna
onhoorbaar glijdt een zwarte gestalte naar
binnen en vlijt zich neer op den grond aan
het hoofdeinde ven mijn bed.
Bij het flauwe schijnsel herkende ik mijn
gids, die me vrijwillig gevolgd was en die
op een der vele kleine eilanden woonde,
die langs de kust verspreid liggen, nu
zes dag marsenen hier vandaan. We zijn
vrienden geworden, en sinds lang ben ik
in het bezit van eene bjjl, van fraaier;
donkergroenen steen, een erfstuk van zijn
voorvaderen.
Hij begon tegen me te fluisteren en zóó
dringend was zijn smeekbede, dat ik mQ
wel genoodzaakt voelde papier en potlood
minimum minimi i ui in
geval was met Rousseau's en Montesquieu's
werken bij de groote Revolutie van '89 ?
Voor zoover ons bekend zijn geen bepaalde
boeken te noemen die van directen invloed
zijn geweest op deze revoluties. Wel zijn
allerlei geschriften in de verschillende landen
daarop van invloed geweest, zooals in 1830
in Frankrijk het blad Le National, het orgaan
van Adolphe Thiers en Francais Mignet;
werden in Duitschland de gemoederen, on
der den invloed van 'schrijvers als Heine
en Börne hoe langer hoe meer republikeinsch,
grepen in Polen de jonge nationalisten, aan
gevuurd en geprikkeld door de lezing van
de patriottische poëzie en romanliteratuur
van den dag naar de wapenen.
In Zuld-Duitschland werden de geschriften
van Heine geweerd en de heftigste bladen
verboden, maar de razende revolutie-verzen,
die de guillotine prezen en den lantaarnpaal
verheerlijkten, kenden duizenden uit het
hoofd. De Zwitsersche revolutionairen trok
ken voortdurend een groot aantal Heden
uit den handwerksstand tot zich, die zij
in leesgezelschappen opleidden voor de
revolutionaire actie. De lectuur bestond voor
namelijk uit de Rechten van den mensen"
en hunne uitlegging, het Moderne Onze
Vader" en dergelijke doeltreffende geschrif
ten, terwijl zeer stichtelijke vrijheidsliederen
geestdrift inboezemden voor de bijl en den
strop.
Onder de werken die mede niet zonder
invloed zijn gebleven benooren die van
Salnt-Simon, Proudhon en Louis Blanc.
G. te E. Wat wordt verstaan onder gel
dige redenen van afwezigheid" in art. 148
der Kieswet.
Zoowel bij de algemeene beschouwingen
te nemen, en het volgende, bijna onhoor
baar verteld, neer te schrijven:
Twee vrouwen liepen langs het strand
en de golven gingen af en aan, het was
avond, zB togen ter vischvangst en droegen
een stuk brandend hout in de hand. De zee
werd al hooger en hooger en bfj het wal
mende licht zag een van hen belden,
Biengah" geheeten, tenlge bamboes, die de golven
op het nabijzijnd rif wierpen. ZQ maakte er
zich snel van meester en getroffen door den
eigenaardigen vorm, begon zij erin te blazen
en ziet er kwam een geluid uit te voorschijn,
zooals in den vroegen ochtend soms een
vogel zingt.
Opgetogen over haar vangst, liet zij deze
bamboes aan alle vrouwen en kinderen der
negorij zien en om die voorwerpen tegen
mannenoogen te beschermen, werden ze
zorgvuldig in een stuk prauwenzeil gewik
keld. Zij verzamelde nu alle vrouwen en
kinderen in de negorij Moerbar" en sprak
hen toe: Een vreemde geest woont in deze
bamboes en zijn stem is schoener dan het
roepen van den paradijsvogel boven in den
speelboom, vertel nu, wat zullen wij er mee
aanvangen ?"
Na eerst rijpelijk hierover te hebben na
gedacht, antwoordden zfj eenstemmig: Wij
zullen een groot feest organiseeren, een
een gedeelte onzer zal ter vischvangst gaan
en de anderen zullen er goed voor waken
dat geen mannenoogen ooit die fluiten te
zien krfjgen". En een gedeelte toog uit en
veel meroffeë" (een bepaalde vischsoort)
werd gevangen. Daarop verzamelden allen
zich in een huis en zij, die de visch aan
droegen, zongen luide en schoon. Allen
tooiden zich met groote snoeren kralen,
deden de schoonste bloemen in het haar en
wreven zich de huid met welriekende
blaren. De fluiten werden te voorschijn ge
haald en zang en dans werden begeleid
over art. 80 der Grondwet als bij de behan
deling der artt. 74 en 148 van de Kieswet
is door verschillende afgevaardigden gewe
zen op het gevaar van een wet die aan de
burgemeestersvan alle gemeenten de bevoegd
heid geeft te oordeelen of hun ingezetenen
geldige redenen hadden om van de stembus
weg te blijven. Eene bepaalde regeling
hieromtrent is evenwel niet getroffen.
Met den heer jhr. de Savornin Lohman
mogen we aannemen als de magistraat
verstandig is, zal M] zijn taak in dat opzicht
ruim opvatten."
M. W. te A. Beslaat er een boekje waarin
alle inrichtingen, ziekenhuizen, opvoedings
gestichten enz. in vermeld staan met de namen
van de directeuren er bij?
Een alphabetische opgave van de
nederlandsche badplaatsen, herstellingsoorden,
krankzinnigengestichten, inrichtingen voor
idioten, achterlijken en spraakgebrekkigen,
doofstommen, blinden en overige
ziekeninrichtingen, benevens de namen der daarbij
aangestelde geneeskundigen, zijn te vinden
in het tweede deel van het Geneeskundig
Jaarboekje, uitgave W. J. van Hengel te
Rotterdam.
door het betooverend zoete geluid van den
vreemden geest. De kleine kinderen juichten
en jubelden en klapten in de handjes, er
was veel vreugde in hunne harten, en oogen
en monden lachten. Men danste en zong tot
het aanbreken van den dag, terwijl enkele
vrouwen, door op een stuk hout te slaan de
mannen trachtten te misleiden en het te
doen voorkomen, of het hier een eenvoudige
bijeenkomst van menschen gold. Maar een
der mannen was naderbij geslopen en had
ongemerkt alles kunnen zien. Zijn oogen
begonnen te schitteren en zijn hart was
opgetogen over het schoone geluid, het
sierlijke dansen en den beerlijken zang. Het
kostte hem moeite van de plaats weg te
gaan om het waargenomene aan de andere
mannen mede te deelen. Toen verzamelden
zich de mannen en de wreede afspraak
werd gemaakt, dat men zich van die fluiten
zou meester maken, en hiertoe met uitzon
dering van de jonge meisjes, alle vrouwen
en kinderen zou dooden. En zooals de af
spraak luidde, geschiedde het na afloop van
het feest en sindsdien worden, beangst
voor weerwraak, de heilige fluiten steeds
angstvallig verborgen voor de oogen van
vrouwen en kinderen.
En ook sindsdien is het dikwijls al droe
fenis wat het riet zingt.
Hij smeekte me het papier vooral goed te
bewaren. De blanke mannen uit het Westen
waren op zijn eiland gekomen,
ende.karewarri" zou nu worden afgebroken. Mochten
ooit de kinderen en klein-kinderen nog
eens tot de voorvaderlijke gebruiken willen
terugkeeren, dan zou het papier der blanke
menschen hen kunnen inlichten.
En zooals hij gekomen was, sloop hij
weer heen.