12 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOÜR NEDERL'AND 29 Nov. '19. - No. 2214 UIT DEN NAPOLEONTISCHENTIJD Alles is en blQft duur. Onder dien druk verkeerde onze natie ook tijdens de Fransche overheerachlng. Handel en industrie waren zwaar getroffen door het Continentaal stelsel, zoodat een algemeene malaise ontstond. De zoo drukkende heffing van 50 pCt. op de koloniale waren, waardoor thee, koffie, suiker, allerbande specerQea, alsmede drogist- en verf waren, de helft duurder werden, maakte dat dit alles te zeer In prfls klom, dan dat daarvan het gewone gebruik kon worden gemaakt. Zoo kostte een pond stroop ? 1.?; de tabak kwam op ?3. - per pond, de suiker en de koffiï^waarvoor in 1810 nog ? 1.05 per half kilo betaald, werd in 18(2/2. om in 1813 te stfleen tot ?250. Echter in het voorjaar van 1813 werd door den fabri kant Decculeneèr Bosch te Maastricht een soort van (nlandsche koffie (caféindigéne) verkrijgbaar gesteld, wier bereiding door de .raadgevende kamer van geneeskunde" on derzocht, als n'uitig voor de gezondheid en ais een gewichtige uitvinding werd erkend. De orfjs voor den winkelier bedroeg bfl den depóthouder, pee half kilo (én pond) 8 stuivers, 8 penningen en de algemeene ver koopprijs 10 stuivers, 8 penningen. De geringste burger bediende zich van hoef bladeren in plaats van tabak, vaneereprfjs (Veronica) in plaats van thee, van gebrande erwten met gebrande stroop in plaats van koffie, van sterk afgekookte beetwortelen in stede van suiker, terwijl honig ook wel de stroop verving. Al deze surro gaten wekten spotternfj en ergernis. Zoo nu en dan hadden welgeslaagdesluikerfjeto plaats vaa koffie en suiker, die met behulp van visscherspinken aan het zeestrand plaats vonden, Immers tegen smokkelen ziet een avontuurlijk aangelegd persoon niet op. Aan een lastige controle zag zich de ver maarde Delftsche boter onderworpen, daar de maire de prijsnotee'ing van dat attlkel op eiken marktdag in franken en het gewicht in kilogrammen aan den prefect De Stassart behoorde te berichten. Bfj aankondiging van den prefect van den 27sten Mei 1811, werd in de dagbladen bericht, dat indien de prijs der boter op de markten van Leiden en Delft 2 francs de koers der franc was toen ongeveer f 0.475 per kilogram niet te boven ging, de uitvoer daarvan uit het departement werd toegestaan, mits het recht van f O 20 per kilogram werd betaald. Het maken van woekerwinsten was dus uitge sloten. Ook behoorde in 1811 een prijs opgave van onderscheidene vleeschsoorten, van het einde af van het vorige j sar en daarna, telkens maand voor maand aan de prefectuur te worden ingezonden. Om weder tot eenige prijsnoteerlngen over te paan dient dat in 1812 de marktprijs van Edammerkaas Uep van f 18 - f 21 en van Ooudsche kaas van f 12M f 17 van 9 a 12 pond. De prijs van onze voornaamste vrfeding het brood bedroeg voor een tarwebrood van drie pond (1500 gram) 6 stuivers 12 penningen. een roggebrood van vier pond 6 stuivers wittebrood . 38 lood 4 . 19 - 2 . . ongebuild tarwebrood van 32 lood 2 stuivers 2 penningen. Van een niet minder belangrijk consumptie artikel ? steeg tengevolge.van den strengen winter van 1812 op 1813 de marktprijs van het mud aardappelen in November 1812 nog f 1.15 f 2.10 om in het voorjaar van 1813 po te loopen tot f 3.10 - f 4.10. De Gouverneur-generaal Lebrun wees den keizer er op dat ons volk onder de aard appelen schaarschte leed, maar dat de hollandsche liefdadigheid prachtig werkte.* Te Leiden konden de ingezetenen voor hun behoeftige medeburgers aardappelenbons bekomen tegen betaling van 24 stuivers voor een achtel (± 4 Dekaliter) en 12 stuivers voor een half achtel. In andere plaatsen hielden de aldaar bestaande comité's voor de armen uitdee ling, wat min of meer met den tegenwoordlgen vorm van armenzorg" overeenkomt, zich bezig met het inzamelen van gelden tot het uitdeelen van Rumfordsche soep. Deze economische soep" was gekookt uit beenderen, 'bloed en andere goedkoope voedende bestanddeelen naar het recept van Benj. Thompson, graaf van Rumford, natuurkundige en filantroop. (1753?1814). Ook in het belang der volksgezondheid en wel ter bestrijding der melarla werd de borrel Jenever, mits bij mate genomen, aan bevolen. Van de goedkoopste kwaliteit kostte deze toen drie cent. In menig gezin werd betrekkelijke weelde door inkrimping en spaarzaamheid vervangen. Alle kinderlijke vermaken, die geld kostten, werden afgeschaft; lekkernijen van den confiseur verdwenen van de spQstafel. De banket bakkers toch, welke zich met suikersurogaat moesten behelpen en daarenboven slechte zaken maakten, zagen zich genoodzaakt nog een andere broodwinning bij de bestaande aan te schaffen. Terwijl de bronnen van vroegere welvaart stil stonden, gaf slechts een enkel bedrfjf winst. Dit gold het afbreken der overtollig geworden hulzen, tengevolge van het sterk inkrimpen der bevolking in de groote steden. Vooral het van die hulzen afkomstige lood had waarde. Mogeflk hield dit verband met de behoefte aan kogels, want de Napoleon tische oorlogen eischten heel wat van dat artikel. De in stand gebleven panden daalden ontzettend in prijs, zoodat het niets vreemd was dat een huis bij verkoop een som op bracht, welke later, na het herstel onzer on afhankelijkheid, aan huur mocht opbrengen. Te Utrecht, waar inninggebrek heerschte, gingen eigenaars van voorname heerenhulzen er toe over deze bQ appartementen te ver huren. Wat het belastingstelsel betrof dit was minder uitgebreid dan onder het bestuur van koning Lodewijk toen er wel 23 verschil lende belastingen bestonden In het belasting stelsel was ook opgenomen een heffing op deuren en vensters. Voorts was bij decreet van 21 OctoberlSll in ge voerdeen belasting op de gebouwde en ongebouwde eigendom men (vroegere verpanding), op de domestieken, het meubilair, de patenten gepaard met het heffen van opcenten op het dienst personeel voor de gemeenten. Verder eene belasting op de dranken, zooals bier, azijn en jenever; eene belasting op vaartuigen, waarbij de lading werd belast naar verhou ding van het gewicht, een belasting op diligences, tabak en zout. Daarbij voegde zich die op paarden, rund vee en haardsteden. Wat vooral op de kleine kapitalisten en instellingen van liefdadigheid drukte was de tierceering. De 3 pCt. Nationale Schuld daalde op het eerste bericht der inlijving op 9 pCt. en liep op tot 13V« pCt.toen het bekend werd dat de achterstallige rente voor zou worden betaald, terwijl de obllgatlën der leeningen van-koning Lodewijk het zoogenaamde koningsgoed veel minder dan een derde der nominale waarde verte genwoordigde. Van de vreemde fondsen waren de Rus sische obllgatiën (Hope & Co.) de meest geprefereerde. Bfj het bekend worden van den overtocht van Napoleons leger over de Niemen in 1812, kwam de koers op 48pCt. De laagste koers bereikten ze, namelijk die van 25Vs pCt. op 23 October 1812 na de publicatie van het 19e bulletin over den brand van Moscou. Het waren wel zeer kommervolle tijden welke de natie toen doormaakte. Maar duizendmaal ongelukkiger tfjd voor een kind," zegt prof. O. J. Mulder, in zfjn auto biographle, sprekende over den F.anschen tijd, als het eiken dag en altoos met angst en tranenhart klagen over den druk der tijden." C. F. GlJSBERTI HODENPIJL *) Archives Nationales A. F. IV 1725. ii ...... MtiriiiiimiiiMiiMHiMi.. ..LU n ..... iiiiiimiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiimmiii ..... n ..... miiiiiitiiii ..... IIIIIUHHHIIIIIIIIIIIHIIIII ....... MIMMI iiuii ...... inn ...... ' ...... "" ......... '"" ..... immuun ....... umi ..... IMI ....... Hiimmii ..... iiiiiiiimimiiiii ...... tllllltlllllllllllHlIIIIIIIIIIIIIIIIIIlIlllllllllHIIIIIIIIIIIIItllllllllllllllll Kunsthandel L van Zanten Zeevischmarkt 8 Rotterdam Moderne Schilderijen der HAAGSCHE SCHOOL Digelijk&Jbehalve Zondags) geopend van 10-5 uur , ? T E L EP H O O N 11344 Alle merken Automobielen worden door mij grondig nagczien en gerepareerd. LANGJARIGE ERVARING, Ie KLAS MONTEURS. BESTE REFERENTIES. De Fotografische Ateliers C. J. L VERMEULEN zijn gevestigd: BQ UU: ? DTIEUT: ? IQTTEUU: llimBncktSe Cwlii«ilZa TElEfMIia TOEfflfll KH l Focke Simonszstraat 67. Telefoon C. 3091 AM! STER.D A M. En zijn bekend om hun artistiek werk en zeer lage prijzen H. P. PIETERSE Diergaardelaan'20c, ROTTERDAM biedt uit voorraad aan: Borax krist, en poeder Kaiium Meta Bisulfiet Aceton chem. zuiver Kalisalpeter ____. ????? Benzol 90 Chloorbarium krist Antichloor Mierenzuur 50% chem. Chloorcalcium 76-7&% Zinkchiorids Formaldehyd 40 vol. % Salmiakzout 98-100c Hertshoornzout Natrium Nitrit 96-98% DUIZEND EN N NACHT IN DE MEULENHOFF-EDITIE DUIZEND EN N NACHT, Arabische vertellingen naar de oorspronkelijke Arabische uitgaaf door A G ALL AND; uit het Fransen vertaald onder toezicht van HENRI VAN BOOVEN* UITGAAF VOOR VOLWASSENEN VIJF DEELEN 21 PLATEN 1538 BLADZIJDEN l DEEL l DUIZEND EN N o NACHT > «RABllCKE VERTELLINGEN INHOUD: De Koopman en de Geest, Geschiedenis v. d. eersten Grijsaard en van de Hinde, Geschiedenis v. d. tweeden Grflsaard en de twee zwarte Honden, Geschiedenis van den Vlzler.Geschiedenis van den Griekschen Koning en van Dokter Douban. Ge schiedenis van den Echtge noot en van den Papegaai De geschiedenis van den gestraften Vizier. Enz., enz. Geïllustreeid met 5 platen. 31O pagina's, prijs gecart. met gekleurden kop f 1.85 fraareeb.m.goudenkopl 2.2O DEEL 11 NACHT ARABISCHE VERTELLINGEN f l INHOUD: Geschiedenis van Sindbad den Zeevaarder, Eerste to' zevende reis, Geschiedenis van de vermoorde vrouw en den Jonkman haar echtge noot,Geschiedenis vanNonreddin AH en van Bedreddln Hassan, Geschiedenis van den kleinen Bochel, Ge schiedenis, verteld door den Christenkoopman,Geschie denis, verhaald door den Joodschen Dokter. Enz. enz. Geïllustreerd met 4 platen. 288 pagina's, prijs gecart. met gekleurden kop f 1.55 fraai geb. m. gouden kop 12.20 DEEL 111 ! DUIZEND EN N ; NACHT::::::::< ARABISCHE VERTELLINGEN rt INHOUD: Geschiedenis van den Bar bier, Geschiedenis van den eersten broeder van den Barbier, Geschiedenis van den tweeden tot den zesden broeder van den Barbier, Geschiedenis van Abaulhassan All EbnBeharen van Sehemselnihar, uitverko renevan denKhalif HarounAl-Raschid. Gesehiedenis der Liefden vanCarmaralzamen. Enz., enz. Geïllustreerd met 4 platen. 330 pagina's, prijs gecart. met gekleurden kop f 155 fraai geb. m. gouden kop f 2 20 DEEL IV DUIZEND ENÏËIN! NACHT ARABISCHE VtRtEUINGEN DEEL V _ __ DUIZEND EN N NACHT «RABnCNE VERTELLINGEN INHOUD: De geschiedenis van Alladdin of de wonderlijke Lamp. De geschiedenis van Nonreddln en van de schoone Perzische, De geschiedenis van Beder, Prins van Perzië, en van Giauhara, Prinses van het Samandelrflk. De geschiedenis van den Wa kenden Slaper. Geïllustreerd met 4 platen. 306 pagina's, prijs gecait. met gekleurden kop f 1.55 fraai geb. m. gouden kop f 2.20 INHOUD: De geschiedenis van Ali Baba envan veertig Roovers die door een slavin ver delgd worden. De geschie denis van Ganem, zoon van Abou-Aibou, De Liefdesslaaf, De Lotgevallen van Khalief Haroun-alRaschid, De geschiedenis van het Tooverpaard, Dt geschiedenis der twee zus ters die Ijverzuchtig op hun jongste zuster waren. Geïllustreerd met 4 platen. 304 pagina's, prijs gecart. met gekleurden kop f 1.55 fraai geb m. gouden kop i 2 20 DE DEELEN ZIJN AFZONDERLIJK VERKRIJGBAAR- Bij bestelling van deel I?V wordt een etui onberekend bijgevoegd. Verkrijgbaar in eiken Boekhandel alsook bij J. M. MEULENH O FF Uitgever, OAMRAK 88, AMSTERDAM, alwaar ook GRATIS en FRANCO een geïllustreerde Catalogus van de MEULENHOFF EDITIE (116 deelen) verkrijgbaar is. Kaiium Permanganaat Bruinsteen 85-90% Lithopone. 30% roodzegel Kaiium Bicarbonaat Natiium Sulfiet Potasch 96-98% Natrium Bisulfiet Kaiium Bichromaat Oxaalzuur Kwikvermiljoen Zuringzout WaterstofsuperoxytTS _. Chloras Kalicus Paradichloorbenzol .. . Saffraan Loodsuiker 3 x'geraff. ,; Gehr. SIMONS KALVERSTRAAT WB vcor Smaakvolle Cadeaux HET MEEST MOTTIGE SINT N1COLAASGESCHENK is onze NAAIMACHINE voor Huishoudelijk gebruik volgens hieronder afgedrukt model. (Verkrijgbaar Tweede Etage). Wij garandeeren accuraat werken. Alle onderdeelen zijn van prima kwaliteit. Het is maar tijdelijk dat wij den prijs kunnen stellen op slechts i50 22 Franco door geheel Nederland. DE BIJENKORF AMSTERDAM '