13 Jan. '23. No. 2377 DE AMS'ERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND BIJKOMSTIGHEDEN LIV In ;de over-gevoelige, zacht-verteederde stemming van beginnend herstel, als het sjilpen van een vogel in de dakgoot'ons met een vaag-gelukkigen glimlach doet droomen van een zomeravond, buiten, als de zon ondergaat achter het korenland; en als het zien van een bruin beschuitje, middenop den blanken vijver van een bordje ons een sensatie van een nieu we, ongerepte blijheid brengt, gewerd mij een brief van het Nederlandsch Oeneraal Agent-, schap voor Sanatogen en Formamint te Amsterdam. Dit Nederlandsch generaal Agentschap sprak de veronderstelling uit, dat er ook bij mij oogenblikken zouden zijn, dat (mijne) ge dachten door de inspanning van scheppenden arbeid vermoeid (raakten) en nieuwe ideeën minder vlot (wilden) komen, dan wel wenschelijk zou zijn". Het vroeg me, of ik in zulke tijden ooit Sanatogen had geprobeerd? Het vertelde me, dat Sanatogen de hersencellen niet alleen voldoende voorziet van phosphor, die zoo noodzakelijk is voor de heldere ge dachten, doch dat het eveneens het geheele lichaam ondersteunt, zoodat de door scheppen den arbeid verbruikte zenuwkracht met een gelijke hoeveelneid aangevuld en dus niet verminderd wordt". Vervolgens noemde het enkele namen van groote mannen, die bij het gebruik baat hadden gevonden: Hall Caine, (en ik werd bang, dat net een soort van op windend en verbijsterend vergif was, en dat ik er me nooit aan te buiten zou gaan;) maar ook Arnold Bennett, ook Björnsterne Björnson; ook Willem Royaards"; en toen ik, ijdel en lichtelijk van streek door het illustre gezel schap, den brief wilde neerleggen, zag ik nog net, dat het Nederlandsch Generaal agent schap zich veroorloofde mij hierbij een monster Sanatogen toe te zenden, dat ik, naar ze hoopten zou gebruiken, en als ik er nog meer van wilde hebben, hoefde ik maar te schrijven en ze zonden het direct,... Moe van ontroering leunde ik achterover, en betastte de twee pakjes met de roode etiquetten. Hoe innig-Üef van dat Nederlandsche generaal Agentschap zich er voor te interes seeren, of mijn nieuwe ideeën" wel zoo vlot wilden komen" als wenschelijk was, juist nu, nu ik heelemaal gén nieuwe ideeën had, (heb ik ze ooit gehad?) en als een redeloos rund ge noot van een beetje warmte, een beetje voer, en geen plekje meer, dat pijn deed ! Hoe touchant mij dadelijk te willen opkalefateren met phosphor voor m'n hersencellen, zoodat de,.helderegedachten" erin zouden oplichten, als het vlammetje aan een luciferskop ! Hoe sterkend en troostend te weten, dat het Neder landsch Generaal Agentschap voor Sanatogen en Formamint er tenminste waarde aan h echt te, als ik mijn scheppende arbeid" voortzette, al waren er vele anderen, van wie ik ook wel eens een aanmoedigend woordje verwachtte, die zwegen ! Toch heb ik de twee kostbare pakjes nog niet open gemaakt, en zal ik het Generaal Agentschap dus voorloopig nog niet om een nieuwe zending kunnen vragen; ik geloof namelijk,datvooralsnog hun ideëele waarde mij meer Kracht en blijmoedigheid brengt, dan hun stoffelijke inhoud ooit zou vermogen. Als ik naar hun roode etiquetten kijk, droom ik mij een nieuwe samenleving. Waarom zou het besef, dat een kunstenaar, wil hij zijn geeste lijke schatten aan de gemeenschap kunnen gev;k), eerst door die gemeenschap soliede gevifcd en verzorgd moet worden, beperkt blijven tot die Sanatogen-onderneming? Waar om zou een auto-fabrikant niet bedenken, dat Top Naetf, om in goede conditie haar lezingen te kunnen houden, er in een veerenden wagen heen gebracht moet worden, en haar dus in elke stad, waar ze optreedt, een van zijn beste merken beschikbaar stellen? Waar om zouden de firma Droste, of de firma Driessen niet rekening houden met de opwekkende kracht, die er van een onder het werk opge knabbeld chocolaadje uitgaat, en als ze b.v. op een tentoonstelling van liet geestige werk van Lizzy Ansingh hadden genoten, haar hun HitiiiiiiiiiiiiiiiiiiimmiittiiimiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiMiiiiiiiiiiiiii EEN VOGELVRIEND dank betuigen met een dikke doos fliktn? Zou de malaise onder de kunstenaars, aar iedereen over klaagt, niet voor een grootleel verholpen zijn, als de worstenfabrikant, vens vrouw zóó dol is op de comedie, dat ze a'jnd aan avond huilend en snoepend in de sdles zit, van zijn waardeering blijk gaf, dooihet uitverkoren gezelschap een partijtje bkjes lunchtong, of getruffeerd gehakt te zenen? Zou de muzikale sigarenhandelaar eenheel orkest niet opmonteren met 1000 fijne sig;en ? Waarom zouden we langer willens en wtens het verband negeeren tussc'-en een kop p.tige bouillon en een boeiende voordracht? Bxent Compton Mackenzie niet: Wanneer i een boek schrijf, vertrouw ik bijna gehd op Sanatogen". Zou As you like it" onaninder lijken, als we wisten, dat de prant van Paulez uit dankbare bewondering n de pauze met warme croquetjes de sterming weer opgestuwd had, of dat Sauer zijmulde had uitgedrukt in een rondje oesters? En dan nog de andere kant van het eval: Top Naeff zou allicht een briefje aan dtautotabnek schrijven: ,,lk vind dat Uw Sjjker" heerlijk rijdt". Lizzy Ansingh zou haarhocolaadjes prijzen als ,,de lekkerste ter wreld"; Zimmermann zou zweren nooit nieermdere te zullen rooken, dan de sigaren van deimuzikalen fabrikant; en hoeveel nader zoden de kunstenaars hun publiek komen te stan door deze gewone meedeelingen. Nu er al ooveel vergeefsche pogingen zijn gedaan het ontact tusschen producenten en consumentn van kunst inniger te "maken, lijkt deze opet me alle kans van slagen te hebben. Nietalleen, omdat de consument" van kunst allicht producent", van iets anders is, en as het rechte hart" voor de Julius Caesar 'an Albert Vogel z#l krijgen, als hij erbij bdenkt, dat die groote Vogel zijn bourgogne wardeert, of belangstelling heeft voor de coupe ;an.zijn vesten; maar ook omdat ieder mench, ie zich tegenover het groote tout pur allicht bedrukt en onwennig voelt, er pas wam voor begint te loopen, als hij het bij eengewóón handvatseltje kan pakken. En zoo heb ik aan den grooten, visioenairen scheper van zoo menige Shakespeare-vertooniti nooit met zooveel sympathieke bewonddng ge dacht als nu ik weet, dat Willem Joyaards ook zeer gunstige resultaten van Snatogen heeft ondervonden, en het gedurendieen reis in het buitenland bitter heeft gemit. Wat een eindelooze perspectieven en hoeveel?nieuwe ideeën"dank ik aan deSnatogen, alleen al door van buiten naar de akjes te kijken ! A N N l E S A LD M O N S AMER1KAANSGHE VROJWEN In The Medical Woman'sjournai.\\n eenige opstellen gewijd aan twee vrouwelike artsen van beteekenis in de Vereenigie Staten, die beiden groote diensten aan ha?r land op hygiënisch gebied bewijzen. Er was in Engeland een regeeringscommissie benoemd om een onderzoek in te stellen naar de mogelijkheid van het in richten van vogelboichjes in de Koninklijke Parken, in de eerste plaats in Hyde Park en Kensington Gardens, maar ook in St. James's, Buckingham Palace, Regent's, Greenwich en Richmond Park. In die commissie zat o.a. Earl Buxton, die zich verleden jaar zoo verdienstelijk heeft gemaakt door zijn kloek optreden tegen de meer hebzuchtige dan wetenschappelijke eierenverzamelaars. Ik had dan ook van die commissie de beste ver wachtingen en heb mij het rapport doen toe zenden in de gegronde hoop, er veel uit te leeren. Het is mij niet meegevallen. Het eenige wat mij belangrijk voorkomt is de zeer groote bescheidenheid der commissie ten opzichte van de andere belangen dan die der vogels. Die bescheidenheid gaat wel eens te vero.a. waar de commissie verklaart, dat er ter wille van de vogels in de parken niets mag worden ondernomen dat afbreuk zou doen aan het genot.dat het publiek nu van die parken heeft. Alsof er in de parken voor dat publiek nog een hooger genot zou kunnen bestaan, dan de aanwezigheid van een rijke vogelwereld. De vogels vormen het kenmerk voor den graad van volmaaktheid van een park. Ook voor den tuinman maakt de commissie een eerbiedige buiging en verzekert hem, dat zij er in de verste verte niet aan denkt om te tornen aan de netheid (tidiness) van het park en dat hij eventueel zelfs in de vogelboschjes mag maaien en snoeien en Dr. S. Josephine Baker is sedert 1908 chef van de afdeeling Kinderhygiène bij den Algemeenen Gezondheidsdienst der stad NewYork. Welk een veel omvattende taak dit is, blijkt reeds uit de enkele cijfers, die bij de beschrijving van haar werkkring worden vermeld. Deze afdeeling functioneert n.l. met niet minder dan 6000 ambtenaren, waar onder een groot aantal doctoren en verpleeg sters; jaarlijks worden 60.000 zuigelingenen een millioen schoolkinderen verzorgd. Boven dien staan 70 inrichtingen voor zuigelingen onder het oppertoezicht van Dr. Baker. Ook moedercursnssen worden er georganiseerden propaganda voor hygiënische opvoeding ge maakt. Verder staan de vroedvrouwen te NewYork onder toezicht van deze kinderafdeeling. Vergelijkt men de sterftecijfers van zuige lingen te New-York sedert het jaar, voordat Dr. Baker in functie trad, dan blijkt dat sindsdien de sterfte van 144 kinderen onder het jaar op 1000 geboorten gedaald is tot 71.1 per 1000. Niettegenstaande de bevolking der stad is toegenomen, waren er in 1921 7889minder sterfgevallen onder het eerste levensjaar dan in 1907. Dr. Baker, die in verschillende hygiënische vereenigingen buiten New-York zitting heeft, is onlangs aangesteld als lid van de gezond heidscommissie van den Volkerenbond. Tijdens een groot banket haar dit jaar aan geboden, was ook de thans honderdjarige Dr. Stephen Smith aanwezig, de grond legger van oen Hygiënischen Dienst te NewYork. waar haar portret als officier in het Amerikaansche leger staat, bevat een voortreffelijke rede, die Dr. Robinson voorden algemeénen Bond van Vrouwenclubs in Juni 1922 heeft uitgesproken. Het is een aanmoediging tot deze georganiseerde vrouwenbonden mede door woord en daad op sociaal gebied de moreele en physieke gezondheid tier opgroei ende jeugd te bevorderen. Een aanvang tot deze samenwerking met de Public Health Service" was reeds in 1921 gemaakt, toen een raad van advies voor de Staatshygiëne werd samengesteld uit een twintigtal vrouwen organisaties, welke raad in 1922 in Washington een Conferentie heeft gehouden, waar de bekende chef der Staatshygiëne, Surgeon General Cumming, de openingsrede heeft uitgesproken. M. A. V. H E R V. E R D F. N lUlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllJllllnlIlllllllllllllfHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIH VROUWENCLUB TE AMSTERDAM (Teekening voor De Amsterdammer" van fc Bernard van Vlijmen) DAISY M. O. ROBINSON De andere vrouw, wier portret in deze zelfde aflevering van The Medical Woman's Journal is afgebeeld, Dr. D. M. O. Robinson, heeft zich als arts in den oorlog zeer verdien stelijk gemaakt in de Franschc hospitalen en heeft den rang van Surgeon in het Amerikaansche leger. Van de Franschc regeering ontving zij verscheid ene eerbewijzen en tevens de gourien palmen van de Académie des Sciences. Uit laatste was meer aan haar reeds vóór den oorlog in Frankrijk bekend werk op hygiënisch gebied te danken. Haar opleiding kreeg Miss Robinson gedeeltelijk in Europa, was daarna specialist in huidziekten te NewYork en heeft thans sedert eenige jaren1 een hooge betrekking aan de Public Health Ser vice der Vereenigde Staten, welke te Was-hington zetelt. Op een onlangs te Brussel gehouden Congres voor bestrijding van venerische yiekten was Dr. Robinson een van de weinige buitenlanders, die uitgenoodigd waren op het Congres een voordracht te houden. Zij sprak toen over de bestrijding van geslachtsziekten in Amerika. Dezelfde aflevering van liet tijdschrift, Itllllllllllllllllll Dr. S. JOSEPHINE BAKER iiiiiiiiliiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiliuiiiniiiiiiiiiiiiiiliiiiiiiliitntiiiiiiiiiiiniMiiiiiiiiiH harken, zooveel hij wil. Als het liet te duur uitkomt zou de commissie ook het planten van bepaalde heesters en boomen willen aan bevelen; de lijst daarvan is te vinden aan het eind van het rapport. Vol vervachtin» sla ik die lijst op, die bevat heelenaal vijfen twintig namen en ze heeft vooi mij weinig waarde al was het alleen reed;, omdat de vlier er op ontbreekt. Eigenlijk had ik over dat heele rapport wel kunnen zvijgen, maar 't is een officieel rapport, weef u, en er is altijd kans dat het ook hier in officieele handen zon kunnen komen tot nadeel van onze goede zaak. Het aanleggen van vogelboschjes is heuscli geen heksenwerk en allerminst e;n bedreiging voor de genietingen van het publiek of voo'r de netheid onzer parken. Ook moeten we niet alleen denken aan het veischaffen van broedgelegenheid,maar even gotd aan schuilVRUCHTENKOEKJES VAN SIFKES HAARLEM nijg, voortreffelijk van kwaliteit en aangenaam van smaak Wederom worden er pogingen gedaan om in de hoofdstad van ons land een club gebouw voor Vrouwen te. stichten, zooals er in het afgeloopen jaar een in den Haag is verrezen. Moge deze poging met succes bekroond worden ! Het vcorloopige comitéheeft ree ds ettelijke vergaderingen gehouden, zoowel in beperkte alsin meer uitgebreiden kring. Van alle kanten en uit verschillende oogpunten is het vraag stuk bekeken. Dat de club in een behoefte zal voorzien, wordt niet meer betwijfeld, wanneer men de vele betuigingen van adhaesie doorleest. Ze zijn afkomstig van vrouwen uit allerlei milieu; getrouwden en ongetrouwden, gestudeerden en niet-gestudeerden, ver pleegsters, onderwijzeressen, artisten. In een aangenaam milieu hopen zij samen te komen om 't zij een tijdelijk onderdak te vinden, wanneer bezigheden haar naar de hoofdstad voeren, 't zij ter verpoozing een middagje door te brengen, tijdschriften inziend of de konversatiezaal binnenloopend met de hoop iemand van haar kennissen aan te treffen. Het is een dwaling te onderstellen, dat de club alleen voor de zoogenaamde werkende" vrouw is bestemd, al zal zij er wel 'tgrootste contingent van uitmaken. Ook de nietwerkende vrouw, - vergeef me de verkeerde tegenstelling, die zon doen vermoeden, dat een vrouw, die over liet welzijn van manen kroost, van huis en hof haar wakend oog laat gaan, niet zou werken --- zal gaarne haar huiselijke beslommeringen op een neutraal terrein uit haar hoofd zetten. De moeilijkheid schuilt thans voornamelijk in de vraag: Hoe krijgen wij het^benoodigde kapitaal? Menige man die zich" aan deze rubriek Voor Vrouwen" waagt, hoor ik mompelen: De lijden zijn er nog al naar 0111 voor zooiets groote bedragen te verwachten". En op de lippen van dien man-van-z'n-tijd ligt, stellig, liet woord ,,bezuiniging", waarmee ook Uit nieuwe jaar /.'n intree doet. Hoe noodzakelijk bezuiniging" in heel veel gevallen ook maf» zijn, wij allen weten, hoe dikwijls ze ook ten onrechte wordt aangewend. Laat voor alles die man bedenken, dat hij zijn sociëteit of club van mannelijken leeftijd at bezeten heett, dat, toen er nm gelden gevraagd werd voor de oprichting van zijn clubgebouw (b. v. (in.ote Club, Industrieele Club enz.) deze betrekkelijk gemakkelijk binnenkwamen. Laten de echtgeiiooten van die vrouwen ook thans hun beurzen openen en daardoor 't bezit van een club voor hun vrouwen en dochters mogelijk maken ! Doch in de eerste plaats moet de vrouw zelf voor een offer bereid zijn en niet alleen de vrouw van Amsterdam, doch nok van daar buiten. De club, die den naam van Neder landsche Vrouwencluh" zal dragen, stelt haar lidmaatschap open voor elke beschaafde Nederlandsche vrouw, die daar ten allen tijde van een pied a terre kan genieten. Waar m het buitenland reeds vóór tien tallen van jaren bloeiende vrouwenclubs bestonden, daar zal, stellig, in een plaats als Amsterdam niet een 700.000 zielen een centraal gelegene plaats van samenkomst voor vrouwen niet iets overbodigs zijn. . A N D K E A E LULA MYSZ-GMEINER De Altzangeres LULA MYSZ-GMEINER, door haar optreden als soliste der Mengelbergconcerten ook in Nederland zeer geliefd, maakt een tournee door ons land. Op de Liederavonden zal de pianist Professor Eduard Behn medewerking verleenen. EETKAMER .... f 525. SLAAPKAMER. . 590. HEERENKAMER 515 Eigen Fabrikaat Speciale Ontwerpen HIIHIIIIIIIIIIMMIIIItlll iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiimiimiiiiiiiiiii Moeder Nooit had ik meer plezier Dan toen ik kindjen was En bij mijn Moeder zat In 't groen fluweelig gras. Ik -- met mijn klompjes aan, Waarin i^ nauw kon gaan En in haar armen school Die ze om mij henen sloot. Zij - met haar hemellach, Als ze in mijn oogen zag Of naar mijn tandjes keek Of langs mijn hairen streek. Zon, maak nog ns den dag, Zoo ik U bidden mag, Waarop 'k mijn schoone lie ve Moeder wederzie ! PEERKE DEN BELG niffiiiiiiiiiiiniiiiiiiii iiiiiiiiiiiiiiiin IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIII VERZOEKE ALLE STUKKEN VOOR DE RUBRIEK VOOR VROUWEN" IN TE ZENDEN AAN HET SECRETARIAAT VAN DE AMSTERDAMMER" KEIZERSGRACHT 333, AMSTERDAM. iitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiifiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiHiiiiiiitiiiiiinii iiiiiiitiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiitiniiiiiiitiiii plaatsen voor nacht en ontij en aan voedsel en gelegenheid om uit te kijken. Waar aan deze dingen wordt gedacht, vormen zich als vanzelf heesterpartijen en boomgroepen, die in het allerdeftigste park nog op hun plaat? zijn en die in den loop der jaren zonder tusschenkomst vanden parkarbeider al mooier en bruikbaarder worden. In de eerste plaats: plant vlier. Dat hebben onze voorouders ook al gedaan, omdat ze van die struik allerlei goede dingen ver wachtten en men vindt ze nog op menig nederig erf. Ook groeien ze veel op vieze en verlaten plekken, niet omdat ze een dergelijke standplaats zouden verkiezen boven andere, maar doordat de zorgelooze vogel het zaad daar heeft gestrooid en niemand ze er komt storen. Zoo groeien ze ook in dakgoten en op oude knoerstoven en men zon geneigd kunnen zijn nm ze voor even verknocht aan De Vlier in de Duindoorns Uit : Omgang met Planten. menschelijk bedrijf te houden als de koren bloem of de huismusch. Toch is dat niet zoo. De ware standplaats voor de vlier is het bosch en de woudzoorn en de heerbaan der vogels. Wie de vlier wil zien, zoo mooi en stijlvol en netjes als de meest kieschkeurige parkaanlegger maar kan wenschen, die ga naar het duin, naarde groote duindoornhellingen en vlakten. Die glanzen nu in het goudbruin aan de knoppen dier duindoorns en van afstand tot afstand verheffen zich d e zilvergrijze vlieren,groote alleenstaand e figuren boven de lage ruggetjes der doorns. Over eenige maanden staan ze donkergroen boven de dorens, die nu zilvergrijze bladeren hebben, en in den vollen zomer zijn ze zwaar behangen met roomwitte bloemtuilen, dat later zwarte bessen worden. Als hij zoo vrij staat, groeit de vlier naar alle kanten prachtig uit, naar alle zijden gesloten, want de nimmer moede heeft altijd knoppen genoeg in voor raad om een toevallig gevormde opening spoedig weer in te boeten. In den loop der jaren wordt de vlier al mooier en mooier. Zijn dikke stammen krijgen een schors even diep gegroefd als die van eik of peppel en raken soms heelemaal onder de korstmassen. De vertakking is zeer dicht, soms ontspringen zes takken vlak bij elkaar en uit de wortels komen waterloten omhoog, die in het hart van den kroon dichte hei ningen vormen. Geen wonder dat de vogels hier een schuilplaats zoeken en dat allerlei soorten er hun nesten willen bouwen. In parken en tuinen is de vlier'de aangewezen plaats voor het spotvogelnest, maar ook de schildvinken en de groenvinken bouwen graag tusschen de bemoste twijgen. Wie heb ik er nog meer gevonden? Merel, zanglijster, grasmusch, braamsluiper, heggemusch, winterkoning, staartmees, vliegenvanger, kneu en zelfs de grauwe klatiwier die er zijn dorens voor in den steek liet. De vlier heeft geen dorens, maar zijn breede kroon en dichte, veelsoortige ver takking maken de nesten zoo goed als onbe reikbaar. Dezelfde vogels, die er in den zomer nestelen, komen in het najaar de zwarte bessen opeten. Er zijn verschillende soorten van vlier in den handel, in vele variëteiten,maar ik vind de gewone wilde vlier van Europa toch het meest aanbevelenswaardig. Probeer maar eens hem als vrijstaanden boom te kweeken. Krijgt hij soms bloote beenen, wat niet noodig is, plant er dan een kring om van lage rozen of berberis, kruisbessen of iets dergelijks. Het zal lang duren eer dat een laakbare wildernis wordt. Van wildernis gesproken, de commissie ontdekte dat er in het Richmond Park een verwildering was ontstaan van rhododendrons en zij heeft weten te bewerken, dat die voor een groot deel gekapt zijn. Rhododendrons behooren werkelijk tot de aller mooiste planten, maar je kunt er wel te veel van krijgen. Intusschen geven ze zeer goede schuil- en slaapplaatsen voor de vogels. Dat Richmond Park is zeer rijk aan vogels, er broeden ongeveer zeventig soorten en daar onder worden geduld de beruchte klanten van onze zwarte lijst: de zwarte kraai, de Vlaamsche gaai en de sperwer. Dat vond ik nog al aardig. | A c. P. T H i j s s K Rheumatiek. Folterende steken van Rheumatiek en andere pijnen worden onmiddel lijk tot bedaren gebracht door eene kleine hoeveelheid Sloan's Linirnent. Het werkt als een toovermiddel inwrijven onnoodig?h et dringt door. Verkrijgbaar bij alle Apothekers en Drogisten. Prijs,/. 1. SLOAN'S Liniment