DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND 24 Febr. '23. - No. 2383 DE TRAGI-KOMISCHE KAMERFILM Teekening voor de Amsterdammer" van Jordaan Charley and the Kid" STILLE KRACHTEN Een mensch ip altijd 'n belangwekkend ding, hij moge 'dan een aterling zijn of een heilige. Wie ze in bonte afwisseling voor zich krijgt, den gentleman en den pauper, de non en de deerne, den grooten reeder en den kar-ga-door, den rechter en den gestrafte, zoo iemand-kan, mits hij wat dieper ziet dan de oppervlakte, wat meer dan cijfers, een diepen blik slaan in enkeling en samenleving. iiiiiiiililiiiliiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiihiiiiiiiiiiiiiiiiiilliiiiitiiliiiiiiii HIIIIIII iiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiii 25 JAAR RÖNTGENOLOGIE IN DE GENEESKUNDE Wellicht heeft nimmer een ontdekking op physisch gebied zulk een geweldigen invloed op de geneeskunde uitgeoefend als dat met de ontdekking van Röntgen het geval is geweest. Meer dan 25 jaar geleden vond Röntgen, dat indien door een glazen buis. die lucht ledig is gemaakt, een electrischen stroom van hoog potentieel verschil wordt gezonden, stralen ontstaan van zeer geringe golflengte, maar met een zeer sterk penetreerend ver mogen, zoodat zij lichamen, die lichtstralen tegenhouden, kunnen doordringen. Kort na het bekend worden van Röntgen's ontdekking is men begonnen deze stralen voor diagnostische doeleinden te benutten in de chirurgie, daarna in de interne geneeskunde, in de oogheelkunde, in de oorheelkunde; tevens bleek na eenigen tijd, dat men niet alleen ter herkenning van ziekten, maar ook in talrijke gevallen bij de behandeling partij kon trekken van Röntgen's ontdekking en thans is er wel nauwelijks een onderdeel van de geneeskunde te noemen waarbij het Röntgen apparaat niet dagelijks gebruikt wordt. Wie begrijpen wil in welke richting men globaal genomen in de geneeskunde met voordeel van Röntgenstralen kan gebruik maken, behoeft van de theorie der X-stralen slechts het volgende te weten. X-stralen zijn evenals lichtstralen en even als de stralen, die in de radiotelegraphie worden gebruikt op te vatten als electromagnetische golven. De stralen der radiotelegrafie hebben een zeer groote golflengte, de X-stralen een zeer kleine, de licht- en warm te stralen staan daar tusschen in. De Röntgenstralen verschillen van de lichtstralen hierin, dat zij weliswaar een veel grooter penetreerend vermogen hebben, dus hout, leer, papier, doek en zelfs sommige metalen kunnen doordringen, maar op het menschelijk oog geen lichtindruk kunnen teweegbrengen. Om dus met Röntgenstralen iets zichtb'aar te kunnen maken, moet van andere eigen schappen dezer stralen worden gebruik ge maakt. Indien zij een photografische plaat treffen, brengen zij daar dezelfde verandering teweeg als lichtstralen. Derhalve kan men met behulp van X-stralen photographien maken. Ze doordringen n.l. wel vele stoffen, die voor licht niet doorgankelijk zijn, maar elke stof, en wat voor de geneeskunde van het meeste belang is elk weefsel heeft een eigen graad van doorlaatbaarheid voor Rönt genstralen. Door op de juiste wijze de belich tingstijd, de intensiteit der stralen en de gevoe ligheid der photografische plaat te regelen kan men op de Röntgenphoto van het men schelijk lichaam elk weefsel waarnemen, dat YRAAOTi SI-FA-KO S IQ ARE N Hot voornmmmmte En hij kan gevoelen, dat de wereld veel beter zou zijn, wanneer de menschen van een bepaalde stand of klasse niet even zoo vreemd stonden tegenover lieden uit andere groepen, als 'n Klingalees tegenover 'n Eskimo of 'n Hollander tegenover 'n Thibetaan. Onbekend maakt onbemind, erger nog: maakt gehaat. De zooveelste, die dien dag zou komen om zijn adres aan den Gemeenteraad inzake te hooge belasting toetelichten, was 'n los werk man. Je staat soms voor verrassingen: 'n oude snorrebaard stuurt soms zijn hupsche kleindochter, of je denkt 'n tiknimf te zien binnenbalanceeren terwijl haar geknevelde mama binnenzeilt. Ja, ik hebeens voor'n timmergezeleen kapelaan zien cornpareeren.Alzü: een los werkman. Een druk op de bel. Een klop op de deur: staat binnen" een tengere jonge vrouw van 'n jaar of vijf en twintig. Neen, niet modern in een mantelpak en lawaaihoed, schrjnkousen en steltschoentjes, geen halsberg van kattesabel. Niets van al datgene wat tot den mauvais ton ' behoort van 'n soort menschen, dat bezig is zijn gemoedelijke natuurlijkheid onder stoffelijke en geestelijke confectie te verstikken. In d'r bloote hoofd, het blonde haar gescheiden in het midden, een niet knap maar zacht gezicht, 'n warme omslagdoek over de even welvende borst, de onderarmen onbedekt, de handen met sporen van ruw werk. Arm maar proper, simpel maar goed. Geen spoor van aanstellerij. De gebruikelijke vragen, dan de klacht over den hoogen aanslag, vergezeld, ze is 'n beetje boos, van de opmerking (aan het adres van den onbekenden schuldige): De grooten durven ze niet aan, maar ons menschen weten ze wel te vinden." Lichtelijk in mijn wiek geschoten, en ver wonderd dat dit vrouwtje zooiets zegt, vraag ik: Weet je wel wat je nu eigenlijk zegt?" En ik vervolg, dat ze ons eigenlijk er van beschuldigt, de arme menschen te plukken, en de groote lui maar te laten loopen, en dat ze dat toch zoo maar niet mag zeggen.' Ik vraag haar hoe ze aan die leeüjke be schuldiging komt. Nu komt de aap uit de mouw: Dat wordt ons zoo geleerd." En door wie dan?". Ze zegt: er woont 'n man vlak bij hen, die dat (en nog meer) rondvertelt. Werken schijnt hij niet te doen, waar hij van leeft weet ze niet, maar hij neemt het er goed van: ze hebben alle dagen vleesch of visch (ziedaar het welvaartscriterium voor al te eenvoudigen van geest !). Dat evangelie schijnt stelselmatig te worden gepredikt ! Toen heb ik haar gevraagd Koninklijke Meubeltransport-Maatschappij IDEGRUYTER&CO.I DEN HAAG AMSTERDAM ARNHEM Internationale Verhuizingen of al die millioenen, die werden opgebracht voor straten en pleinen, armenzorg en brand weer, ziekenhuizen en zooveel anders door de werkmenschen werden betaald of door de rijkeren? Ik heb haar een klein inzicht (als tegengif) in die dingen gegeven, en er aan toegevoegd, dat ze dien buurman gerust kon zeggen, dat hij een leelijke leugenaar was: dat de belastingadministratie voor macht en rijkdom nooit uit den weg ging. (Ik vertelde haar niet dat meergegoeden ons soms juist verwijten, dat de mindere man wordt ont zien !). Er ging die vrouw wat men noemt: ,,'n gasfabriek" op. Men ziet intusschen, dat er onder het volk krachten kunnen werken, stille krachten, die door leugens den helaas reeds te ruimen af stand trachten te vergrooten tttsschen de rijken" en de armen". Want, men lette goed op : het doel was hier kennelijk niet zoo zeer om de ambtenaren te beschuldigen, a's wel om de bevoorrechte positie der meer ge goeden (tegenover den fiscus) te accentueeren. Het zijn soortgelijke krachten, die brand stoffen aandragen voor den grooten brand, die de samenleving moet., louteren. En als menschen van goed gehalte als deze vrouw,door het druppelende venijn worden aangevreten hoe zal het dan staan met menschen van lager gehalte ! Maar ook die vrouw zélve was een stille kracht." Ze vertelde, dat haar man niet'kon komen, omdat hij juist wat werk had, en zoo terloops zei ze: we hebben gelukkig geen kinderen." Dat gelukkig" trof me als onwaar. Dit vrouwtje blij dat ze geen kinderen had? Völlig ausgeschlossen, zouden ze over de oost grens zeggen. Och kom" zei ik, dat meent u niet. Dat is niets voor u." En ik had gelijk: het was ge lukkig".... uit nood alleen. Want toen volgde er een verhaal van misère en schoonheid, van zwakheid en kracht ! Van 'n zwakken kerel en 'n sterk vrouwtje. Een ieder die het goed heeft, vrage zich af hoe hij in zoo'n geval zou hebben gedaan, of hij in het goede spoor zou zijn gebleven, of hij niet opstandig zou worden en ontvankelijk voor de inblazingen van den buurman, die eiken dag vleesch of visch had ! Men luistere: Haar man was 'n jaar of wat gemobiliseerd geweest als huzaar. Afgezwaaid, was hij ziek geworden, en was in het ziekenhuis verpleegd. Thuis was daar geen gelegenheid voor; ze woonden voor / 1.50 in de week op 'n voorkamertjej je kon daar niet behoorlijk worden verpleegd; wie ziek werd, moest 't huis uit. Er was wel een soort keukentje op het por taal, maar geen apart privaat. Na de ziekte van den man was 't sukkelen geweest met het werk. Soms een paar dagen hier, dan daar, soms 'n losse vracht op de markt. Hij had voor zijn trouwen nog al eens gedronken, na dien tijd niet meer, hij zat nu meest gezellig thuis, of ze gingen samen 'n eind loopen. Want als hij geen werk had, had je kans, dat hij baloorig werd, en als dat zoo was dan luis terde hij allicht te veel naar dien buurman, en dan zou hij tot rare dingen kunnen komen. ,,Het was 'n goeie lobbes,maai 'n beetje zwak", zei 't zwakke" vrouwtje. Arm hadden ze het gehad ! Want zij kon niet uit werken gaan. In den distributietijd had ze een miskraam gehad van een tweeling en was daar nog altijd wat zwak van zenuwen van gebleven; ze moest nóg versterkende middelen hebben. Maar in dien tijd ging dat heelemaal niet, er was weinig geld en weinig eten, ze kon toen niet op krachten komen (En toen zei ze het zoo lief, zoo natuurlijk, zoo zonder effectbejag, zelfs zonder klemtoon, zoo hél mooi).... want zoolang er wat is, geef je het natuurlijk aan je man...." Er werken stille krachten onder ons volk, daar zijn er die al is dit niet zoo onbegrij pelijk een haat zaaien waarvan de oogst ons bespaard blijve door hoog beleid. Maar er zaaien ook andere krachten, nog stiller, waar van de oogst nimmer te groot kan wezen.... Mr. G. H. A R N H A R D T JR. iniiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiini iiiiiiiiiiiiiiiiiiuii iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitt APHORISMEN DOOR DR. A. ELOESSER Ook om op den bodem te komen, moet men kunnen zwemmen. Mijn vriend August heeft slechts dit ne wonder beleefd, dat een kerel als hij ooit tot stand is kunnen komen. Wanneer gij bij het voortgaan bemerkt, dat ge in een kring zijt rondgeloopen, moogt ge u-zelf voor tamelijk ver gevorderd houden. Diep nadenken maakt voorzichtig en be minnelijk. De cynikus is een mensch, die zich zelfs voor zijn fatsoen schaamt. Eenmaal is geenmaal? Eenmaal is heel erg, maar meermalen is, heelemaal niets meer. Alles bijeen genomen, hebben mijn vrienden mij niet zooveel geschaad, als mijn vijanden mij van nut zijn geweest. Als de patiënt hem niet helpt, is de dokter verloren. Wat uw bed u leert? Dat ge slechts zooveel warmte terug krijgt, als ge af hebt gestaan. De eenzaamheid is de eeuwige bruid : ten slofte wil geen mensch met haar trouwen. Duin en Daal" BLSï?r Centraal verwarmd. Vaste wascMafeis, koud- en warmwahr. iiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii'HiiiiiMitiimiMiii iti tiimiiiiiimiiiiiiiiiiiiiimmmiimiiiii IIIIUIIIIIIIIIIIIIIIIIIM iiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiuiiiMiuii iiiiiiiiiiiiiiiiHiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiliiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniilii een andere doorlaatbaarheid voor X-stralen heeft, dan de ongeving. Aangezien been minder doorlaatbaar is dan huid en spieren, ziet men op een Röntgenphoto van de hand een donkere schaduw, daar waar het bot ligt, omgeven door een lichtere, daar waar spieren en huid waren. Reeds door dit gegeven zal duidelijk zijn welk een groot belang de Röntgenologie voor de chirurgie heeft, want na een breuk van een been, na een ontwrich ting, een verscheuring van banden enz., kan men in denregel door het maken van een enkele photo een juiste diagnose stellen, en wanneer een behandeling is ingesteld kan men van tijd tot tijd door het nemen van een nieuwe photo het resultaat ervan controieeren. Al dadelijk moet hierbij worden opgemerkt, dat men niet alleen door het nemen van een photo, maar ook op andere wijze een R ntgenbeeld kan opvangen, n.l. langs radioscopischen weg. Er zijn een aantal stoffen, die licht uitstralen, fluoresceeren, wanneer ze door Röntgenstra len worden getroffen. Bestrijkt men een glazen plaat met een dergelijken stof (veel gebruikt wordt bariumplatincyanide) laat men daarop Röntgenstralen vallen en brengt men ttisschcn Röntgenbuis en scherm een of ander voorwerp, dan zal dit voorwerp een deel der X-stralen absorbceren en zich dus als een donkere schaduw op het fluoresceerende scherm afteekenen. Plaatst men tusschen Röntgenbuis en scherm een deel van het menschelijk lichaam, dan zal men de omtrekken van verschillende organen waarnemen, maar bovendien zal men en dat is het grootste voordeel van deze methode ook veranderingen in de organen kunnen observeeren. Doet men b.v. een doorlichting" van de borstkas, dan ziet men de ribben daarin als zeer zwakke schaduwen (luchthoudend weef sel laat natuurlijk meer stralen door dan compact weefsel) de longen, met als kleine donkere schaduwen, de luchtpijp met haar vertakkingen de bloedvaten. Is nu een deel van het longweefsel verwoest, en is in plaats daarvan gekomen bindweefsel, dat verkalkt is, dan zal zich dat midden in de longschaduw als een scherpe donkere vlek afteekenen ; is er een bloeding, een etterhaard, een kankergezwel, dan zal al naar mate van de grootte en de dichtheid van het gezwel een schaduw zich voordoen. Is in de borstkas, tusschen long en borstvlies lucht binnengedrongen, zoodat de geheele long naar boven gedrongen is, dan zal men daar ter plaatse een zeer heidere zone zien ; omgekeerd, bevindt zich daar bloed of een ander vocht (z.g. natte" plenritis) dan ziet men een groote donkere zone. Is het hart vergroot, is de groote lichaams slagader uitgezet, bevindt zich daar een z.g. anaeiirysma" of is de slagader te sterk ge kronkeld of de wand er van verkalkt (arteriosclerose) dan zal men dat bij doorlichting waarnemen, maar tevens kan men zien de bewegingen van het hart, die van de vaten, van de longen, van de ribben, en?.. De Röntgendoorlichting heeft het groote voordeel, dat men zich snel kan oriënteercn en dat men bewegingen kan waarnemen. Een nadeel is, dat men nooit zoo goed ziet als op een photo, daarom zal men steeds om details nauwkeurig te kunnen waarnemen, van een doorlichting" nog een of meer R ntgenopnamen" maken. Bij het maken van deze photo's had men vroeger vooral twee moeilijkheden : men moest te lang belichten en men kreeg niet voldoende differentiëering tusschen verschillende weef sels. Het eerste bezwaar was niet zoozeer van belang als men een arm of een been wilde photographeeren (hoewel het bij kinderen dik wijls moeilijk genoeg was ze eenigen tijd stil te houden) maar vooral wanneer men borst of buikholte wilde photographeeren omdat daar door de ademhaling voortdurend de on derlinge stand der organen gewijzigd werd. Thans is de techniek zooveel verbeterd dat men een photo kan maken in een klein onder deel van een seconde, zoodat de ademhaling in het geheel geen stoornis meer verwekt. Ook de tweede moeilijkheid heeft men voor een zeer groot deel weten te overwinnen; elk jaar worden de toestellen verbeterd, elk jaar wor den de photo's scherper en duidelijker. De eerste photo van een niersteen was een glorie, thans is dat een gewone zaak. Eenige jaren geleden nam men aan dat een galsteen niet gephotographeerd kon worden, thans ziet men ze soms bij doorlichting zitten en gelukt het photographeeren ervan herhaaldelijk. Ondanks alle verbeteringen in de techniek echter, en ondanks alle bekwaamheid der Röntgenologen zon men bepaalde organen niet behoorlijk zichtbaar kunnen maken, als men niet een kunstgreep toepaste, n.l. het brengen in het orgaan van een stof, die een zeer sterke schaduw geeft. Het oudste en beste voorbeeld hiervan wordt geleverd bij de Röntgenologie van het maag-darmkanaal. Indien de maag zeer sterk met lucht gevuld is, kan men hem wel photographeeren, maar als hij gevuld is met voedsel dat zich ook in de omringende darmen bevindt, dan is differentiëering door Röntgenstralen haast niet mogelijk, vooral ook omdat de doorlaatbaarheid van de ge vulde maag niet veel verschilt van die van lever, pancreas, milt, enz. Wil men nu toch maag en darmen duidelijk zichtbaar maken dan vult men ze met een pap of vloeistof, waaraan men toevoegt een metaalzout meestal een bismuth- of bariumverbinding. Het metaal Iaat X-stralen slecht door; het wordt in het voedsel zeer fijn ver deeld, vult dus maag en darmen geheel op en zoo kan men beelden van de maag en darmen krijgen die van een verbazingwekkende duide lijkheid zijn. Het groote voordeel van deze methode is vooral, dat men waar kan nemen niet alleen den vorm, maar ook de bewegingen van maag en darmen. Zoudra een patiënt zijn z.g. bariuin- of bismuthpap heeft ingeslikt, ziet men, als de patiënt in de goede houding voor het scherm wordt gezet, een donkere schaduwdoorden slokdarm glijden. Is erin den slok darm een vernauwing, of is de ingang van de maag vernauwd, dan ziet men daar de scha duw halt houden; bij een volgenden hap komt er een stuk schaduw bij en zoo zal soms op allereenvoudigste wijze een belangrijke diag nose kunnen worden gemaakt. Is de passage vrij, dan valt" de schaduw door tot in de maag en langzamerhand ziet men hoc deze zich ontplooit, hoe de vorm ervan is', of hij te hoog hangt, of te laag enz. Kort daarna ziet men, hue de maag zich begint in te snueren en hoe met groote regelmatigheid meestal driemaal per minuut een peristaltische golf doorgaat, die het voedsel dooreenmengt en het overbrengt naar den dunnen darm. Men ziet hoe deze zich vult, hoe na eenige uren de dikke darm bereikt wordt, men krijgt een oordeel over de snelheid van passage door dun nen- en dikken darm enz. Niet alleen het maag-darmkanaal, maar elk ander kanaal of elke andere holte kan men vullen met een metaalzout en het op die wijze zichtbaar maken. Bevindt zich ergens in de diepte een etterende wond met een uitgang naar buiten (fistel) dan kan men het abces leegzuigen, vullen met een metaalzout en photo grapheeren en den geheclen omvang van etterhaard met fistelgang, waarnemen. Wil men meer weten omtrent den toestand van het nier bekken of de urineleiders, dan wordt een me taalzout ingespoten en gephotographeerd; hetzelfde doet men om de uitbreiding vanden traanzak of de verbinding ervan, met de neus holte op de X-photo te kunnen onderscheiden. En zoo is er haast geen holte of orgaan of beeniguitsteeksel, dat niet op een of andere wijze op de Röntgenphoto kan worden gebracht. Tot voor korten tijd waren er twee holten" die niet door opvulling" konden worden zichtbaar gemaakt; dat waren de buikholte en de holten die zich in het binnenste der her senen bevinden; daar durfde men geen metaalzouten in te brengen. Maar ook hierop heeft men thans wat gevonden; men brengt er lucht in. De hersenholten worden gepuncteerd (natuurlijk geschiedt dit alleen in zeer ernstige gevallen van hersenaandoening): men laat de vloeistof die er in is afloopen en blaast lucht in; dan is natuurlijk op de photo een scherp onderscheid met de geen lucht be vattende omgeving waar te nemen. Ook in de buikholte blaast men soms om sommige details, vergroeiingen, enz. beter te kunnen waarnemen lucht in. Een van de eerste personen, bij wien deze laatste methode werd toegepast, was een Amerikaansch arts, die zich daarvoor beschikbaar had gesteld; dit kostte hem twee dagen, die niet van de aan genaamste waren. Gedurende de luchtinblazing en de Röntgenopnarne, waarbij de patiënt op zijn rug lag, ging alles goed, maar toen hij opstond en, vol trotsch over de wel geslaagde photo van zijn buikholte, naar huis wandelde, wandelde langzamerhand alle lucht in zijn buik (die wel te verstaan niet in de darmen zat maar eromheen) naar boven en begaf zich naar het hoogste punt d.w.z. tus schen het middenrif en de lever. En dat is nu blijkbaar een hoogst onaangename plaats voor lucht;want de arts in kwestie kreeg hevige pijn, werd zeer benauwd en moest een huis binnengaan en eenigen tijd gian liggen met het hoofd laag, om die lucht weer naar beneden te krijgen, toen kon hij weer een eindje loopen; tot de lucht weer onder zijn middenrif zat, dan moest hij weer gaan liggen en zoo tracht hij twee of drie dagen door, waarin hij zich eigenlijk alleen plezierig voelde, als hij op zijn hoofd stond. Gelukkig was de zaak niet ge vaarlijk en na enkele dagen was de lucht geresorbeerd. Tegenwoordig gebruikt men overi gens bij zulke experimenten koolzuur dat na een uur al weer geresorbeerd is, zoodat ook deze methode zonder eenig bezwaar kan wor den toegepast. ? Met het bovenstaande is liet relaas der toepassing van Röntgenstralen in de genees kunde nog bij lange na niet geëindigd. Ver meld moet worden, dat men Röntgenopnamen stereoscopisch kan nemen en dus veel nauw keuriger den stand van verschillende organen t. o. z. van elkaar (en de ligging van een vreemd voorwerp) kan waarnemen, dat men ook kinematographische opnamen kan nemen; en dan ten slofte de Röntgenbehandeling. Röntgenbestraling is voor levend weefsel allerminst een onschadelijke zaak. Kort na de invoering der Rüntgenmethode is aan enke le patiënten groot nadeel toegebracht. Maar grooter nadeel ondervonden nog tal van Rönt genologen die onbekend met het gevaar zich dagelijksch aan inwerking van X-stralen blootstelden. Velen van hen kregen groote wonden, soms kankergezwellen, bij sommigen moesten later vingers of handen afgezet wor den, enkelen stierven aan de gevolgen daar van. De waarneming, die aldus was gedaan, dat levende cellen door X-stralen kunnen worden gedood, leidde tot een tweede, dat n.l. niet alle cellen even gevoelig zijn en met name ziek weefsel dikwijls reeds wordt aangetast door dosen, die voor gezond weefsel nog onschade lijk zijn. Hierdoor werd de mogelijkheid ge opend ziek weefsel, vooral kankerachtig ont aard weefsel, met X-stralen te behandelen. De hooge verwachtingen die men oorspron kelijk in dit opzicht koesterde, zijn wel eenigszins teleurgesteld. Zoo gaat het in de therapie dikwijls. Er wordt een nieuwe methode ge vonden en deze schijnt van toepassing te zijn voor een groot gebied. Maar langzamerhand brokkelt het gebied af, hier is het te gevaarlijk, daar lukt het niet, bij nog een ander geval gaat het anders dan men gedacht had, en dan ten slotte houdt men over een veel kleiner en scherper omgrensd gebied, waar inderdaad de nieuwe methode groot voordeel brengt. Oorspronkelijk hoopte men haast alle kan kers door bestralen te kunnen genezen, thans weet men, dat in bepaalde gevallen de metho de goed succes geeft, dat zij in enkele gevallen met kans op succes kan worden geprobeerd en dat in vele gevallen de methode nutteloos of schadelijk is. Maar, zooals gezegd is,dat is liet lot van bijna elke nieuwe therapeutische methode, en het zou ondankbaar zijn als men alleen dacht aan de vele gevallen, waar de methode faalt en niet in hoofdzaak zich verheugde over de andere gevallen, waar succes kan worden verkregen en lijden kan worden verzacht. Alleen reeds door wat op therapeutisch gebied werd bereikt, zou Röntgen recht hebben op onze groote dankbaarheid. Maar tienmaal meer recht nog heeft hij daarop door wat is bereikt op het gebied der diagnose en door wat op grond der verbeterde diagnose, langs andere wegen op therapeutisch gebied is bereikt. Ruim 25 jaar wordt de Röntgendiagnostiek in de geneeskunde toegepast en thans heeft zij zich zoozeer ontwikkeld en is de techniek de volmaaktheid zóó nabijgekomen, dat er nau welijks n arts, n specialist is, die niet dage lijks de vruchten plukt van de ontdekking van Röntgen, en van het werk, dat door de voor naamste Röntgenologen in de afgeloopen kwarteeuw is verricht. Februari 1923. S r o R M VAN L t: i; u \v L: N