7 Juli 23. - No. 2402 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND N.V. PAERELS Meubilaering-MIJ. AMSTERDAM COMPLETE MEUBILEERING BETIMMERINGEN Rokin 128 - Tel. 4541 N. Mm. s. i. d mn Keizersgracht 772 te A'dam. TEL. 1751 Ateliers voor Reparatiën. In den Hiag eiken Vrijdag Hotel Central N. V. Koek- en Banketfabriek HARTOG Gevestigd 1887 Bericht aan Heeren Grossiers dat hare fabriek zoodanig is vergroot, dat zij in de gelegenheid is weer nieuwe relaties aan te gaan, en noodigt U bij dezen beleefd tot een bezoek uit, ingang Gerard Douplein 24 Telefoon Zuid 3425 Spoors Mosterd WA spoorjr_ culemborq Fr. 20 LEIDSCHESTRAAT 22 AMSTERDAM TELEFOON N. 5812 HEMDEN HAAR MAAT Einstein en het Heelal door CHARLES NORDMANN, in de Holl. bewerking van Dr. S. L. VAN OSS, brengt U zonder wiskundige formules een juist begrip bij van de relativiteitstheorie en van haar geweldige beteekenis voor de moderne natuurwetenschap. Een rnooi en enthousiast geschreven boek". N. R. Ct. 11-4-23 Een glasheldere, boeiende, synthetische behandeling van het onder werp...." Propria Cures. Niemand heeft helderder uiteengezet wat voor leeken bevattelijk is in de relativiteitsleer dan Charles Nordmann." Haagsche Post. Prijs f3.75; gebonden f4.50 In iederen boekhandel en bij de uitgeefster: N.V. Uitg.-Mij. v/h P. M. WINK, Zalt-Bommel POSTREKENING 6737 Motor-en Zeiljachten TE KOOP, in diverse grootten en prijzen. Lijst van In commissie staande vaar tuigen gratis en franco toegezonden. BlNGHAfl & LUGT AFD. JACHT AGENTUUR Slepersv«st 1 Rotterdam OMNIBUSSEN Het 2 tons WHITE chassis: loopt GERUISCHLOOS veert SCHITTEREND stuurt GEMAKKELIJK weegt slechts 1865 K.G. heeft EEN WERELDREPUTATIE en is H KT omnibuschassis Bussen en Chassis voorradig. N.V. Gebrs. NEFKENS' Automobiel Maatschappij AMSTERDAM Tel. Zuid 2507 BJASPIBOMMB: BOEKBINDER N. F. COORENOEL, WILLEM ESSER c.s. Makelaars, zullen op Maandag 23 Juli 1923, ten over staan van den NotarisM. KLU WER na Zes uur in Frascati" in veiling brengen : No. 1. Het HUIS met 3 afz. verh. Bovenhuizen en Erve, aan de Blankenstraat 103 Kad. Sectie N., Nr. 1483, groot 55» Cent. No. 2. EenHUlSmetSousterrain en 3afz. verh. Bovenhuizen en Erve, aan de Conradstraat 148 Kad. Sectie N., Nr. 1209, groot 51 Cent. Te bezichtigen Dinsdags, Dondcrdags en op den Verkoopdag van 2?4 uur. SCHEVENINGEN KUNSTHANDEL G. J. STEGEN AN OVERTOOM 163 TELEFOON Z. 8292 Smaakvolle Omlijstingen KERKSTRAAT 55 AMSTERDAM GROOTE UITVERKOOP IN DE BIJENKORF STOPPAGE VAN Dames- en Heerenkleed ng MY VALET FROM LONDON Beurspassage 14, Tel. Noord 4915 Willemsparkweg 175, Tel. Zuid 333 AMSTERDAM Ziet dat wufte weelde leven Aan het Scheveningsche strand, Ziet die jumpers en die jersey's Kleurig in het goudgeel zand. Ziet het soepele bewegen Van die fraaie dames-stoet, Alles staat ze zoo voorbeeldig Alles past en kleurt ze goed. Wei-gekleed zijn is 'n voorrecht Is een ware schoonheidsmacht, Kleeren maken cok de dame Ware chic geeft houdingskracht; Al die jersey's en die jumpers Zoo gezocht door het publiek, Zijn de trots en de reclame Van de Fantasie fabriek. J. H. SPEENHOTF (Levering uitsluitend aan den handel). GRAND HOTEL DES ARDENNES Groot park. Terrassen. Tennis. Pension vanaf 25 francs. Vraagt gratis Prospectus. VEILINGGEBOUW NIEUW-HEERENLOGEMENT Keizersgracht 129-131, Amsterdam Zaterdag 7, Zondag 8 en Maandag 9 Juli BEZICHTIGING van de meermalen aangekondigde VEILING VAN INBOEDEL _ Notaris: HIDDE MEEKHOF Dir.: J. LEEFSON Jzn. j» IIIIIIIIUII1IIIIIUII1IIIIIUII1IIIIIIUIII1I11IIIV IKIttlMllltltMIlllllinillllllllHIllllllllllllllllllllllMlllllllllliiilllllliiiilltlllll iimiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiifiiiiimiimiii tiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiii DE GESCHIEDENIS DER SLAVISCHE VOLKEN L. NIEDERLE, Manuel de l'antiquitéslave Tome I: L'hisloirc. Paris, Champion, 1923. De Praagsche hooglceraar Niedcrle heeft met het schrijven van dit boek, het eerste deel van een Collection de manuels ptibliée par l'Institut d'études slaves, voorzien in een sinds ccnigcn tijd bestaande behoefte. Na den vrede van Versailles toch, die de emancipatie der Slavische volken bevestigde, is de invloed van dit ras in Centraal- en Oost-Europa zoo overwegend geworden, dat niet alleen de historicus, maar ieder, die in het verloop der gebeurtenissen van heden belang stelt (en wie doet dat niet?) bijna genoopt is, zijn aandacht aan de Slaven te wijden. En de moderne werken over dit onderwerp (de laatste tien jaren hebben de menschen, doch ook de boeken wel snel doen veranderen !) zijn of geschreven in talen, die slechts weinigen in West-Europa beheerschen?of het zijnDuitsche geschriften, die maar al te dikwijls hun wetenschappelijke betrouwbaarheid op den achtergrond zien gedrongen door een politieke strekking. In het eerste gedeelte bespreekt de Tsje chische geleerde den oorsprong en de ont wikkeling van de Slavische eenheid, waarbij het met vuur partij kiest tegen degenen, die de Slaven als autochtoon in Centraal-Europa zouden beschouwen. Door zijn zeer uitgebreide kennis wordt de schrijver in staat gesteld, ons te doen zien, dat de Slavische stam, die toen nog meer of minder een eenheid vormde, zich slechts langzaam-aan gedurende de laatste tientallen eeuwen vóór Christus ten Noorden van de Karpathen heeft gevestigd. Tot de verschillende onderdeden zijner conclusie is de schrijver gekomen door een nauwgezette studie van de historische bron nen, verschillende taalkundige verschijnselen en de geographische benamingen. Met hun verbreiding naar het Westen en Zuiden treedt dan uiterst geleidelijk een differentiatie in. Eerst beschouwen we de Zuidelijke groepen, die voor het eind der Ve eeuw den Donau naderen, en zich daarna naar den Balkan richten, die geheel onder hun invloed komt. In dit uitgestrekte gebied ontstaan dan weer verschillen: achtereenvolgens wordt de oudste geschiedenis der Slovenen, Kroaten en Bulgaren besproken. Daarna schildert professor Niederle ons de situation ethnique" in het Oostelijk deel van het oude Germanié', het steeds verder westwaarts oprukken, nog aan deze zijde van Elbe en Saaie, der Slavische stammen, waarbij ook Beda's Oppidum Wiltorum bij Utrecht (p.149) ter sprake komt, (dat de schrijver geenszins wenscht te ver werpen). Ruimschoots door de kaartjes ver duidelijkt, kunnen we dan de vorming nagaan van de Soraben, de Polaben, de Pommeren, de Tsjechen, de Slowaken en de Polen. Ten slofte wordt er dan een uitvoerige, duidelijke beschouwing gegeven over de situ atie in het Oosten, waarbij de schrijver drie anti MI ifimiiiiiiiiiiiiiiiiiKii M VOL AU VENT V11I Zal de Strijd met eere en rnet hoop op zegepraal gevoerd worden, dan moet beginsel tegen beginsel worden gesteld." Helaas, Wijlen Dr. A. KUYPER. Beginsel tegen Beginsel. Allten mijn vriend Abraham Kuyper ik heb het recht van mijn vriend te spreken: ben ik niet in het verheu gend bezit van een brief uit Princeton, dato 1898? alleen mijn vriend kende het ge heim van waarlijk-gevleugelde woorden, te juister tijd, in bezielende veerkracht, in schoonen vorm, en met ontroerend enthousiasme, voor de vuist geuit. Maar als deze meest-geniale van onze Staats lieden van Beginsel tegen Beginsel sprak, dan had hij, als eere-zuil van onze vreedzame Natie, geen andere dan hoogst-ethische bedoelingen, was in diepste wezen zijn tegen een wijsgeerig voor, omdat lieden met v/aarachtig-cliristelijke beginselen elkaar met zulke edelmoedige ar gumenten overtuigen, dat er door de gestadige wisselwerking van beginselen, ten slotte slechts n verheven Beginsel als residu overblijft, en derhalve het stellen van beginsel tegen begin sel, in deze geheel-bijzondere beginsel-aangelegenheid, tot de gelukkigste geestelijke twee gevechten behoort. De gezonde Harmonie bij ons rechtsch Minis terie laat zich alleen door deze philosophische zienswijze verklaren. Er bestaat geen antithese in den /in der verzuurde dwarskijkers. Ik verheug mij in alle schijnbare afzonder lijkheden, ja ga zelfs verder door alle op de spits gedreven Sektarisme en Separatisme, mits gebaseerd op den Beginsel-rijkdom van ons volk, dat in zijn desbetreffende weelde righeid op elk dozijn beginselen, een beginsel toe geeft, van harte toe te juichen. Hoe ge varieerd is ons Natuurschoon en hoe welspreperioden onderscheidt: den oorspronkelijken toestand, waarbij Scythen, Sarmaten,Tataren, Finnen en Litauers die landen bewonen, het overgangstijdperk, waarbij het gebied, onder de heerschappij der Anten, ten prooi is aan de invallen van Goten, Awaren en Chazaren, wat aldus de komst der Noorschc (dus oor spronkelijk ermaansche) Russen onvermij delijk maakt. De vermaarde kwesties, als die der Waregen en hun binnenrocpen" door de in nood verkeerende Slavische stam men, worden grondig onderzocht. Eindelijk zou de schrijver zelf niet tot het Slavische ras behooren, wanneer hij niet, bij zijn behandeling van de Russische tripartitie der 13e eeuw, een hartstochtelijk pleidooi hield voor de eenheid van Rusland (p. 229, vlg.). Niet, dat hij der autonomie van som mige gedeelten in den weg zou willen staan, al verklaart hij het dat deze evolutie, qu'ont surtout favorisée les ambitions politiques", de werkelijke eenheid der natie nog niet heeft kunnen verbreken. Maar de drie deelen: Wit-Rusland de Oekraine en Groot-Rusland ,,ne peuvent que demeurer les parties d'une seule nation, et, Dien Ie veuille, d'un seul Etat russe composéd'éléments libres et fraternellement unis".... (p. 231). Ondanks het feit dat de schrijver zich niet van zijn moedertaal bediende, is het lezen van dit werk een oprecht genot. Alle dorheid, alle geestelooze herhaling van altijd-maarweer-hetzelfde, waardoor sommige boeken van dergelijken aard het tot zoo'n magistrale vervelendheid kunnen brengen, is vermeden. Is men in zijn lectuur verdiept, dan valt al het bestaande om ons heen weg, en we hooren niets dan wapengekletter, brieschen van paarden, het piepend voortschokken van boerenwagens over eindelooze, hobbelige vlakten.... kortom, we ondervinden de schokkende emotie, opgeroepen door de ja gende, jakkerende onrust van ons rampzalig voortzwervend menschdom. IMIIIIIIIIIIIIIIIIIII HIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIImmlIlllllllllllltlflIllllllllmlIlllllllllllllllllllllll kend zijn onze getuigenissen. Wijmbritseradeel dringt aan op een Rijksvloekverbod. Het zal in afzienbare toekomst niet meer geoor loofd zijn Jandorie, of Potverdikkeme, of vergeefmedezonde, in een openbare tram of bij het queue-maken bij het afhalen van een aangeteekenden brief te zeggen, en hij de Sport-beoefening, die uiterlijke vergroving van Jong en Oud, aanschouwen wij reeds de zegening van het geestelijke-adviseurschap. In die richting was Zondag, 24 Juni, een historische datum. De eenzijdige Dagbladpers heeft er het ignobelste zwijgen toe gedaan, maar De Tijd belette wilskrachtig, dat een niet-aldaagsche gebeurtenis in de grafkelderen der vergetel heid, met een la Mort saus ptirase, werd bij gezet. Op dien gedenkwaardiger! datum had de Roomsche Sportdag te Amsterdam plaats, dank zij vooral de energie en de principieelc blijmocdigheid van Lodewijk Schamper, geeste lijk adviseur, die met benijdenswaardige zelf opoffering voor Roomsche Voetbal, Room sche Sport en Roomsche athletiek, onder Roomsche leiding" strijdt. Mannelijk-gespierd klinkt zijn woord: Roomsche Sportdag te Amsterdam: hoe durf ik die woorden als titel te gebruiken? Het is gewoon hopen tegen alle hoop in ! Er is al zoo dikwijls over geschreven, maar altijd hetzelfde resultaat: weinig of niets. Voor,,aanstaande Katholieken in de politieke en sociale beweging, worden nooit opgemerkt, als er een Ronmsche sportdag is. Maar wel als er een neutrale sportdag is...." Inderdaad, deze on t aardings-verschijnselen zijn grievend, en ik in de eerste plaats voel voor de teleurstelling van den geestelijken adviseur, die deze onverschilligheid bij voor aanstaanden waarneemt, en toch hoopt tegen alle hoop in". Neutraliteit is uit den Booze. Men wordt gedragen door een Beginsel, of men wordt het niet. Tusschenwegen zijn ondenkbaar en ver derfelijk. Het is een schande des tijds, dat Roomsche Voetbal en Roomsche Athletiek bui ten hoogere belangstelling blijven, dat de mannen-van-beteekënis op politiek en sociaal gebied, eenvoudig en stuitend spijbelen, als een bal door overtuigden, met gepasten harts tocht getrapt wordt. Naar welke terreinen, naar welke sportfeesten, gaat het gros van de Roomsche Sportliefhebbers?", vraagt de heer Lodewijk Scham per, geestelijk adviseur, en er klinkt in het ge luid van zijn stem, een schrijnende weemoed, een folterende mate van grievend verwijt. Ik kan me zoo goed voorstellen hóe iemand in stilte geleden moet hebben, bij de minder waardige bevoorrechting van 'n neutralen aftrap, 'n neutraal stooten van halters, 'n neu trale plank", 'n ergerlijk-ueutralen hoog stand", geadviseerd door 'n ongeestelijken bruut-met-biceps, 'n Sport-maniak zonder ziel. Is het niet het ideaal, dat antirevolutionaire boksers zich met antirevolutionairen meten, Christel ijk-historische, Grieksch-Romeinschc worstelaars christelijk-historischen met de twee schouders leggen, de inflatie der vrij zinnigheid in deze verderfelijk modernistische periode, met hand en tand bestreden worde? Als we de scholen gestrengelijk trachten te scheiden, opdat geen zwarte bokken naast roode geiten van de beginsel-ruif snoepen, un helaas nog geen speciaal-Roomsche regi menten in 't leger hebben kunnen formeeren, noch kazernes-met-den-hijbel vermochten te bouwen, moeten we dan het voorgaan op ieder ander terrein, waar het adviseurschap mogelijk en nuttig blijkt, niet met geestelijke en licha melijke Athletiek, met woord en daad onder steunen? Het is om den drommel geen benepen Sektarisme, dat vandaag, Anno 1923, van de christelijke tijdrekening, een geestelijk advi seur nog smartelijk moet klagen: 24 Juni is alweer een echt-Roomsche Straatsburg. U. H u B E R NOODT. CARLA VAN LIDT DE JEUDE. Nura. Amsterdam z.j. P. N. van Kampen en Zn. Het begin van dezen kleinen roman doet niet heel veel verwachten. Ziehier den aanvangszin: In het Westen verstierf de purperen gloed, waarachter de zon was schuilgegaan. Nog viel een rossig schijnsel over de weiden, lichtte over het bosch in de verte, dat vol wonderlijke perspectieven leek. Maar langzaam verbleekte de wolkenbrand, de pracht trok weg en Beresteijn's park lag zwart en stil onder de hooge boomen in de zwijgende rust van den vallen den avond". Tallooze romans en romannetjes zijn er geschreven met een dergelijk natuurstetnminkje als aanloop. Waarlijk een con ventioneel begin, conventioneel ook in den zin van maar-raak-schrijverij, zonder dat de auteur er zich rekenschap van gaf, wat zij eigenlijk neerschreef. Dat de zon in het Wes ten ondergaat, kan bezwaarlijk iets nieuws worden genoemd, en de purperen gloed, het schuilgaan van de zon, het rossige schijnsel over de weiden, het verbleeken van den wol kenbrand, dat alles hebben we al zoo vaak, zoo vreeselijk vaak gehoord Dat een bosch Sportdag. Roomsche Voetbal en Roomsche Athletiek onder Roomsche Leiding. Laten de Katholieken en vooral de vooraanstaande Katholieken van Amsterdam nu eens be wijzen, dat hetgeen wat ik in de eerste regels heb geschreven, niet waar is.... De Roomschen behoeven niet onder te doen !" Ik acht deze actie voortreffelijk. Wanneer we den smaad moeten ondergaan van mijnheer David Wijnkoop, die knokploegen en gros for meert, en thans overal in den Lande, blijkens enkele erupties op bijeenkomsten met aarze lende trawanten, het Geboorterecht-van-deVuist dekreteert, dan belijd ik, eenvoudig man, doch goed staatsburger, dat men eene Beweging niet aan naderende Terreur mag overgeven, doch zich voorbereiden moet in Aftrap en Athletiek, als plicht eener Room sche, .beginsel tegen beginsel stellende saamhoorigheid. Nu, helaas, de Burgerwachten dreigen te ver zwakken, eerbiedig ik betrouwbare athlctische bcntgenooten. En als de naweeën van mijn griep-aanval, en laat ik het eerlijk biechten de gevolgen van mijn jicht, geen dadelijk be letsel vormden, dan deed ik alsnog een beroep op mijn vriend Anema van de Vrije Universi teit, of op De Savornin Lohman, om ook on zerzijds Sportdagen te doen houden, evenwel liefst na afkondiging in de Staatscourant van de Rijkswet op het vloeken. Wij, aan dezen kant van een Beginsel, zijn op onze verwelkte lauweren ingeslapen. We moeten wederom leeren ons in iedere richting te organiseeren. Wanneer ik zie hoe een ge wettigd separatisme ons thans voor is met K. K. Mandolineclubs, R. K- Strijk-ensembles, R. K. Tooneelelubs (ik tel er alleen 14 bloeien de), K. K. GynmastiekvTreenigiiif>,en, R. KVoetbalclubs (er zijn er zeven), R. K. Fietsclubs, enz., dan benijd ik het wijze inzicht dezer Organisatie. Wc kunnen ons uiteraard niet genoeg separeeren. in de verte vol wonderlijke perspectieven lijken kan, komt mij vreemd voor; ik kom niet graag en niet vaak buiten de stad, zoodat ik het niet zeker weet, maar het lijkt me toch wat raar. In den loop van het verhaal komt men meer dergelijke vreemdigheden tegen, en ook der gelijke banaal-aandoende neerschrijverijtjcs, die volstrekt niet wijzen op individueel waar nemen. Toch heef t het boekje kwaliteiten. Door haar rustigen, beminnelijk-eenvoudigen vertel trant weet de schrijfster ons toch voor zieh in te nemen; het verhaal gaat ons intcrcssecren, als we maar eenmaal op weg zijn, door het slappe en weinig-ovcrtuigende begin heen. Dan bemerken wij, dat de auteur toch wel sfeer in haar vertelling weet te brengen, en men ontdekt iets diepers ook dan liet op zich-zelf al te waardeercn onopgemerkt-eerlijke. De menschen, die haar verhaal bevolken, léven wel, al doen ze hier en daar wat stereo tiep aan, zooals bijvoorbeeld de grootmocderlijke douairière-met-de-face-a-main. En ik moet.eerlijk bekennen, dat ik na de eerste vijf-en-twintig bladzijden een beetje verwonderd was, het boek nog niet uit handen te hebben gelegd. Er komt ons uit dit sim pele verhaal de aanduiding van een begin nend gebeuren eigenlijk, meer niet toch wel iets heel fijns en eigens tegemoet; iets dat het best de moeite van het lezen waard maakt. Al geloof ik nu ook weer niet, dat Carla van Lidt de Jende met haar manier van schrijven, die toch wezenlijk een beetje verouderd is, de wereld veroveren zal.... HERMAN MIDDENDORP llllllllllllllllllMCHIIIIIIIIIIIIIlimlIllllllllllllllllllllllllllllllllllimillllllii Juist door de lijnen scherp te trekken, laten we proefondervindelijk zien welke Janboel er in de beginsellooze verwarring des tijds op de schiftende zeef overblijft. Een nieuwe Sport dag vereene met bekwamen spoed de christelijk-historische athleten, de anti-revolutionaire voetballers, de socialistische Tennis spelers, doch deze laatste groep worde uit sluitend op de terreinen toegelaten, als het mens sana in corpore sano, zoodanig begrepen worde, dat de gezonde geest zich in gemeen schappelijke liefde voor eerbiediging van een beginsel uite ! n alleen heilige toorn bij overtreding der beginsel-reglementen ! Want er komen geval len voor, waarin het onmannelijk en geweten loos hceten moet, om koel en kalrn te blijven, en zich als een tweede Gallio niets van deze zaken aan re trekken. Op de rechte wijze te kunnen toornen is iets edels, iets dat wij moe ten eerbiedigen en moeten kennen.... In onze dagen van partijschappen en verdeeldheid op elk gebied, is de verzoeking groot, om zich op te winden en boos te maken, en in onhciligcn toorn te ontsteken. Laat onze toorn niet alleen rechtmatig maar ook aan onze droef heid niet vreemd wezen.... 1) Amsterdam, l Juli. 'HANS L u D i F i c o R 1) Peccavibus ! In de geëxalteerde late nacht-stemming hebben wij ons aan deerlijk plagiaat schuldig gemaakt. Mijn hospita en ik genoten zoo innig en devoot van het Zondagmorgentje in liet Handelsblad, ditmaal van Dominee Bronsvekl. dat /.ij en ik het meerder malen lazen en herln/en, en de schoonste brok ken iu mijn geheugen bleven hangen. Dit is natuurlijk de edele bedoeling van den Zaaier maar ik acht mij niet gerechtigd veeren van zijn pluimage, zonder openlijk excuus, als mijn geestelijk bezit voor te doen. Ik snak naar liet volgend Zundagmurgentje. Ons volk wordt met-de-week prachtige dingen rijker!