Historisch Archief 1877-1940
10
. RIJM-KRONYCK
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND
18 Aug. '23. - No. 2408
TJIT HIET IKIL A.ID SOUMIE FT
CT .A. IBT T? J"
l
LOLLY-LIED'
De Lolly is eene eerst kort geleden
in zwang gekomen lekkernij voor de
Nederlandsche jeugd. Zij bestaat uit
een ongeveer zeven centimeter lang
x z.g. zuurtje", dat bevestigd is op een
houtje. Men houdt het houtje in de
hand en lekt zóó-lang aan het zuurtje,
totdat daarvan niets meer over is.
Een middelmatig lolly-zuiger doet
daarover nog minstens een uur.
Lachend op haar lolly lurkend
loopt lief Lientje langs de laan.
Dartel danst de drukke Dolly
lebberend aan een lila lolly
. lustig achter Lientje aan.
Lezer, laat ik u beleeren:
lolly's zijn een lekkernij.
Laat die beide lekkerbekken
lekker aan hun lolly's lekken,
levenslustig, lachend, blij.
Zuurtjes zijn zoo snel verzogen
Lolly's lurkt men levenslang.
Zalig zuigen., zonder zorgen
?Want er blijft genoeg voor morgen..
Zuurtjes., zingt uw zwanen-zang.
O., moderne smikkelmuilen
laffe lolly-lebberaars
lekkers, lurkers.. lammelingen,
lustelooze'?afstammelingen
van een volk van Bestevaers
Lummelende lolly-likkers
zuig je zalig zuur-zoet-zat
Laat je lippen lekker lekken,
smikkel-smakken, smerig smekken..
rood-geel-groen van lolly-nat.
Laffe eeuw van slappe leden
Lolly liederlijk symbool
voor een volk, fier, vrij, veerkrachtig
eens door moed haast oppermachtig....
Leuterlolly... maak geen school.
MELIS STOKE
WIELERBAAN-IMPRESSIE
Wij zijn naar de Wielerbaan geweest om
daarnet hardrijden te zien. De tocht daarheen
was reeds een sensatie op zichzelf. Op het uur
dat de meeste menschen aan tafel zitten
raasden tientallen automobielen langs den weg.
In wolken stof raasden ze, de n na den ander,
voorbij, en hunne toeters en claxons basten en
gierden elkaar toe. Er waren automobielen bij
die, blijkens reclame-opschriften, aan den
dienst van handelsfirma's voor deze gelegen
heid onttrokken waren. Er waren ook zóó
mooie, en zóó gloednieuwe wagens bij als
slechts bereden worden door handelaren.
Aan verschillende daarvan wapperden vlagge
tjes waarop de naam van den fabrikant in de
banen was afgedrukt.
Ook waren er andere wagens wellicht
voor den verhuur bestemd die volgepakt
waren met heer-achtige mannen en man
achtige heeren. Zelfs reden er open rijtuigjes
met heeren er in die verkoopers moesten zijn
of exploitanten van vliegende winkels. Zij
zagen eruit alsof zij veelgeld in hun zak hadden
en het grootste deel van hun dag in koffie
huizen doorbrachten.
Tusschen al deze voertuigen door golfde
een haastige menigte. Deze bestond voor het
grootste deel uit mannen, maar sommigen
hadden een meisje bij zich.
Voor zooverre de voetgangers vrouwelijk
geleide hadden, was dit jong en behaagziek
gekleed. De auto-rijders daarentegen hadden
als vrouwelijk geleide gewoonlijk zeer dikke,
en zeer kostbaar gekleede dames, en velen
daarvan twee per hoofd.
Verkeersagenten regelden den stoet die,
naarmate men het doel dichter naderde, lang
zamer voortbewoog.
Op het einde gingen de voetgangers in een
zenuwachtig nol-gangetje vooruit, de mannen
met hun vingers gereed in hun vestzakje, om
plaatsen te koopen bij de tourniquet.
Het was een mooie, windstille avond, en de
opdwarrelende stof bleef als een grauwe sluier
hangen.
Daardoor was het late zonlicht droevig.
De baan was, van buiten gezien, een hooge
houten stellage. Zij is ellipsvormig en in de
korte einden stijl afgerond. Over haar geheele
oppervlakte is zij bespijkerd met smalle latten
van bruingeprepareerd hout.
Het middenterrein is met gras begroeid, en
daar hebben slechts zij toegang die als renner,
muzikant, gangmaker, jurylid of kelner aldaar
;V 'OuIAvi(/?' ? ?'' v fi
llllIlllllllllflllUIIlIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII
Illllllllllllllllllllllllllllllllllllllltllltllt 1
iimiiiiiiijiHijiiiiifiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiJiiiiiiniiifiiimiiiiTiiiij!
uit hoofde van een dier beroepen of functiën
mogen verkeeren.
De renners dragen kleurige tricots met een
valen kapjapon losjes over de schouders,
althans zoolang ze niet rennen.
De muzikanten hebben petten met zilveren
borduursel op. Wanneer zij niet spelen drinken
zij bier.
De gangmakers hebben pakken aan van
leder, en op het hoofd helmen die hen bij een
eventueelen val beschermen. Hun motorrij
wielen zijn groote motoren op twee wielen
waarop zij rechtop zitten, zooveel mogelijk
naar achteren om dicht bij den renner te
zijn, wiens voorwiel een aan de achterzijde van
die gangmaakmachine bevestigden rol vol
gen moet. De motoren knallen luid en zijn
vanwege hunne moeilijke bestuurbaarheid
voor het stadsverkeer onbruikbaar.
De juryleden hebben onderling zeer ver
schillende typen. Men vindt er waarlijke heeren
bij, en nagebootste heeren, en mannen zonder
eenige sociale pretentie en vooral ook mannen
met een onbegrijpelijk soort sociale pretentie.
De laatsten zijn trots, zij dragen onberis
pelijke of opzichtige pakken, kijken ijdel om
zich heen, groeten naar het publiek en rooken.
Eén zeer dik jurylid, met een nel-bruin pak
aan, dat in zijn vrijen tijd met een kind aan de
hand over het middenterrein liep, zag er
bijzonder goedig uit. Hij was het die telkens
met een revolverschot het sein tot vertrekken
gaf. Het publiek deed ons onmiddellijk voelen
dat wij hier vreemdelingen waren.
Om ons heen riep men de renners, zonder
het programma te raadplegen, bij hunne
namen. Men had voorkeuren, en, bovendien,
verstand van de techniek van het rennen.
? Dit bracht een spanning teweeg die wij niet
rnedegevoelen konden.
Wij moesten onszelf kunstmatig in spanning
brengen door snel onze sympathien te plaatsen
op een paarsen of groenen mededinger die
een f risch, open jongensgezicht had.
En hoeveel zulk een aardig uiterlijk nog
beteekent, konden wij tot onze tevredenheid
constateeren, toen een fietser, dien wij om zijn
bestiaal uiterlijk onmiddellijk den nederlaag
toegewenscht hadden, inderdaad door het
geheele publiek, door middel van gefluit en gesis,
beschuldigd werd van oneerlijke practijken
waar het gold zijnen mededinger behoorlijke
ruimte over te laten.
Het hoogtepunt van het programma was
een uitdagingswedstrijd die gehouden zou
worden tusschen een Belg met een Franschen
motorgangmaker eenerzijds, en met een Hol
lander met eenDuitschen gangmaker als teeen
stander.
Beiden droegen tricots in de nationale kleu
ren. De Belg was een beroemd man en men las
hem op het gebruinde gelaat dat hij er zich
aan had gewend vél gejuich dat zijn persoon
gold langs zich te laten heen glijden. Hij droeg
zijn val-helm iets-schuins, met de nonchalance
waarmede een Sevilliaansche dandy zijn hoed,
uitdagend, op het hoofd heeft.
De Hollander was een lenige blonde jongen,
met een fatsoenlijk gezicht, waarop men
spanning las en den vasten wil om rg zijn
best te doen.
De Fransche gangmaker had een vuile doch
zér snelle machine, waarop hij gezeten was
in eene losse houding die geenerlei buitenge
wone spierinspanning, doch veel behendigheid
uitdrukte.
De Duitsche gangmaker was een knokige,
lange, blonde kerel, die voortdurend zijn
machine aan het repareeren en verbeteren
was, en daarop plaats nam in een krampachtige
houding.
De twee renners vertrokken van de streep.
De motorrijders vlak vóór ons; zij haalden
de renners in, die zich achter hen voegden, en
dan snorden de beide spannen een halt' uur
lang achter elkander de baan rond.
De Hollander deed ontzettend zijn best!
De Belg deed juist zooveel zijn best dat hij
het won. Beiden werden luide' toegejuicht.
De Belg keek daarbij ernstig en somber zelfs.
De Hollander lachte eerlijk omdat hij zoo
blij was dat hij zoo honorabel verloren had.
Toen kwam er een pauze, waarin door het
publiek werd gegeten, gedronken en gepraat.
Men begroette elkander, als ware het n
groote kennissenkring, met uitroepen van
jokkernij, en er waren zelfs zeer
zich-thuisgevoelende heeren, die een praatje gingen
makken op het middenterrein.
Daar zaten renners, gangmakers en jury
leden op een houten bank.
Zij die nog voor enkele minuten het middel
punt van ademlooze spanning waren geweest,
zaten daar nu weer gewoon alsmenschen zooals
u en ik. Na de pauze kwam er nóg een wedstrijd
en daarna zouden de Belg en de Hollander een
tweede half uur rijden.
Het ging nu weer precies zooals de eerste
maal. Maar het scheen alsof de Hollandsche
jongen nu een echte poging wou doen om harder
dan de beroemde Belg te rijden.
Deze regelde zijn tempo zóó, dat de Hol
lander, na een kwartier van de grootste in*
spanning, niets gewonnen had.
De avond begon te vallen. Met oorverdoovend
geweld joegen de beide spannen elkander na.
Uit de motoren sloegen vinnige blauwe
vlammen-spitsen.
De Fransch-Belgische combinatie knetterde
met een onmiskenbare, sierlijke losheid rond.
De Hollander trapte en trapte achter zijn
krampachtiger! houterigen Dtiitscher aan.
Hij deed zijn aller-uiterste best.
Hij zou zeshonderd gulden verdienen.
Zijn vrouw zat met een kleur van opwinding
toe te zien. Men vertelde dat hij van zijn ver
diende geld tuinen kocht voor zijn vader. Men
vertelde ook dat de Fransche gangmaker
verzot was op kikkerbilletjes en bekeurd
geworden was door een Hoilandschen veld
wachter omdat hij kikkers jaagde langs de
slootcn, om ze van deze lekkernij te ontdoen.
Dit is immers een kikkerland.... ?
De avond viel, en er daalden vochtige sluiers.
Het houtwerk werd vochtig.
Razend, roffelend, vlammen slaande, joe
gen de beide ploegen elkaar na.
De afstand bleef dezelfde.
Nog G minuten vóór het einde.... nog 5. .
nog 4....
De Hollander schokte op en neer van h
inspannend trappen....
Daar raasde de Belg weer voorbij.... Zoo
sierlijk en gemakkelijk.... Hij zag er niet
naar uit of hij zijn best deed om geld te ver
dienen om voor zijn vader tuinen te knopen.Hij
was beroemd. Een wereldwonder.
Dan opeens gegil...-, een lange angstkreet
die langs de tribunes huilt....
Een motor.... de Duitsche gangmaker..
schiet voorbij.... /.onder renner.
Uit de hooge bocht, achter hem slaat een
vormelooze massa neer,... nog ns om. . . .en
dan blijft het stil liggen aan den rand van
de baan, bij het gras....
Een hoopje rood-wit-blauw....
Hoog in de baan raast de Belgisch-Fransche
combinatie voorbij....
Menschen staan op.... zwaaien met hun
armen.... Langs het middenterrein hollen
mannetjes.
Dood....?" vraagt iemand achter ons.
Een kring menschen verbergt het kleurig
hoopje.
De motors loopen si il.
De Belg is afgestapt. Hij hijgt zelfs niet. Hij
Hotel Duin en Daal" BIS!ÏN
Centraal verwarmd. Vaste wischtifelt, koud- en warm-water
CADILLAC
Hit Meesterstuk dir iutolichniik
Importeur: K. LANDEWEER, UTRECHT
ziet er zoo rustig uit alsof hij geen half uur
lang gereden had met een 80-kilorneter snel
heid. Hij voelt met zijn hand langs het hout
werk van de baan, om te weten of dat glad is.
Wij gaan weg.
Bij de uitgang is een groot gedrang.
Opzij.... opzij !" roepen de menschen.
Wij denken: nu niet kijken.... nu komt
de brancard !"
Maar het zijn de motoren, die worden wegge
bracht.
Wij blijven buiten wachten, om te hooren
wat er is gebeurd met dien armen jongen, die
zoo zijn best heeft willen doen.
De Duitsche gangmaker weet het niet.
Hij staat te twijfelen of hij maar niet zijn motor
zal opladen en heengaan.
De schemering wordt dichter. De vlaggen
worden neergehaald.
Uit een venster valt licht. Daar wordt de
gewonde onderzocht.
De auto's razen.... alles dringt naar de
uitgang. Dan komt het bericht dat het zoo
erg niet is.
Heidaar.... pas op .'" roepen ze in de file,
en de fietsers maken grappen omdat de auto
mobielen wachten moeten.
Het is nu weer dezelfde stoet, maar in om
gekeerde richting.
De wedstrijd is afgeloopen.
Wij vonden het niet mooi. Een mensen op
een paard geeft een nobeler sensatie dan een
kromgebogen kerel die een toestel onder
zich heeft waarop hij, door snel te trappen,
zich met een duizelingwekkende vaart kan
voortbewegen.
En die knallende motor er bij maakt het
beeld van technische onderwerping van
menschenkracht nog volkomener.
Het is niet mooi
Hoewel het doel van dien blonden jongen,
^die tuinen koopen wou, en zoo erg zijn best
deed, zoo alleraardigst was
MELIS S r (j K E
WEEKBOEK VAN 'N
AMSTERDAMMER
Hij zat er weer op zijn oude plaatsje,de
groote voorspeller Kringman.... hij glimlachte
als altijd: gelukkig door zijn tartende ar
moede, die hem onafhankelijk van alles
maakte. ,,De arme regeert, de rijke dient"
was een van zijne spitszinnen.
Hij voorspelde de toekomst uit kringen en
vakken en dikwijls kwam het uit, wat hij aan
alleman,op zijn bankje gezeten, toefluisterde.
Ik ging naast hem zitten en vroeg of hij
nieuws had. Aan zijn wenkbrauw-rimpels
bespeurde ik beweging. Hij moest iets ge
vonden hebben om een eigenaardige voorspelling
te kunnen doen. Uit zijn binnenzak kwam het
boek der kringen. Hij bladerde wat en zei
zachtjes: Heb ik 't niet geweten van het
oorlogsschip, van de vloot? In drie kringen
liad ik alles klaar en als ik er nog twee bij
vind, dan gaat de gulden dalen tot 82 cent.
Ik zal het u laten zien".
Denkt u dan dat ons volk zal moeten
lijden als het Duitsche?"
Wachten meneer, wachten".
Hij bladerde verderen wees me op zijne voor
spellingen over het aantal warme dagen, over
den burgemeester van Rotterdam en over Pre
sident Harding. Zoo goed als volkomen waren
ze geweest. Voor hij zijn laatste bladzijde liet
zien,stopte hij langzaam zijn pijp en rookte als
een arm, tevreden mensch en een
nietswenscher.
Ik heb wat voor Duitschland. Ik zie wat
voor de Duitschers", zei hij luchtig.
De Kroonprins wordt president", zei ik
vernuftig.
Dat zeggen de kringen niet. Die jonge
man is er heelemaal niet binnen".
De mark gaat stijgen''.
Dat is waar, maar dat is 't óók nog niet.
't Is nog gewichtiger".
Hij sloeg het blad om en op het volgende
stonden gelijkmiddelpuntige cirkels met aller
lei hoofdletters en teekens. Het eigenaardigste
echter was een nieuwe Duitsche postzegel
van 5000 Mark dien hij er in geplakt had.
Ik keek hem verbaasd aan en dat verwonder
de hem niet.
Kijk, dien postzegel kocht ik in een winkel op
het Rokin voor enkele centen. Ik verwachtte
dat papiertje. Ik wist dat er een document voor
Duitschland zou komen dat van onnoemelijk
gewicht zou zijn. Het is gekomen en het is nog
belangrijker dan de kringen me leerden. Zie
dien postzegel goed aan en tracht de beteekenis
er van te raden".
Ik meende dat het in den hoogcn prijs van
5000 Mark zat en dus in de verarming van de
Duitschers, maar dat was 't niet.
Neen meneertje", zei hij dat is het niet.
Luister en kijk: die postzegel is de duurste dien
de Duitscher# in Duitschland met Duitsche
handen en hoofden gemaakt hebben op Duitsch
papier en in een Duitsche drukkerij met mede
weten en goedvinden van de verantwoordelijke
Duitsche, Republikeinsche regeering. Die post
zegel is blauw en niet rood, zooals hij had
moeten zijn. Blauw is de kleur van wat we zoo
noemen.... de bourgeoisie.... van den
vrijzinnigen middenstander".
En" vervolgde hij, wat staat er op dien
postzegel?.... een kasteel. Weet u welk
kasteel dat wel is, meneertje?"
Als ik me niet bedrieg.... hetstamslot
van het geslacht der Hohenzollerns", ant
woordde ik.
Juist, mijn lieve meneertje, dat staat er op
... .en begint u het nu te begrijpen? De oude
burcht van den ex-keizer is erop geteekend.
Dat is een document. Deze postzegel wordt
dagelijks door duizenden Duitschers voor
hunne briefwisseling gebruikt en duizenden
drukken er onwillekeurig een kus op. De post
zet er het stempel op en de kus wordt door
het gansene Duitsche Rijk verspreid door de
Republikeinsche posterij. Niet het gebouw van
den Rijksdag werd op dit zegeltje (dat het voor
naamste van alle is) geplaatst, maar de wieg
van het ex-Keizerlijke geslacht".
En wat voorspelt u nu?" vroeg ik ver
baasd.
Een kind in die wieg."
Toen sloot hij het boek der kringen.
J. H. S P E E N il o F F
IC oer*
12 cent
(BuiTEHOEWDON ) Sigaar
iiiiiiiiiiHiiiiiiiMiiMiiiiiiiiiiiHiiiiiiit iiiiiiiilliniiiii
iiiiiiitiiiiiiiiiiiiitiiiii
HUI iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiliiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
(Punch)
(Punch)
(London Opininn)
(Punch)
v
l '
rt
De vertegenwoordiger: U komt nogal in veel hotels.
U moet zoo eens vragen of ze het Edelbron" tafelwater
hebben."
De vriendelijke heer: Ja maar stel, dat ze 't
hebben?"
,Kijt< va, die het net sukke pootenas u,"
Hindert het u ook als ik rook, dames V
De hengelaar in Ierland (die op alle mogelijke
manieren getracht heeft tegenspraak uit te lokken): D'r
is niet veel wind, hèPat?"
Pat: In 't geheel geen wind, meheer maar
wat 'r is, dat is geweldig."
Typ. Amst. Boek- en Steendrukkerü. voorheen Ellernian, Harms & Co.