DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND l Sept. '23. - No. 2410 ?f ii 1 V f k Teekening vuor ,.de Amsterdammer" door B. van Vlijmen VRAAGT BEKNOPT PROSPECTUS chische ingenieurs op de geweldige wapen fabrieken te Skoda gepleegd. De fabrieken waren geheel vernietigd, maar de ingenieurs waren erbij om het leven gekomen. De Fransche afgevaardigde zwaaide hun hoogen lof toe, wijl zij uit liefde voor de Fransche zaak hun leven hadden geofferd". Hij dacht er niet aan, dit offer, indien het er een is, te ver klaren en te billijken door liefde voor Bohemen. 2) Geheime traktaten tusschen Frankrijk en Rusland, door de Sov-jetregeering gepubli ceerd. 3) Gen. Danilof, Le déploiernent stratégique et les premières opérations de l'ar mérusse en 1914. (Revue militaire franchise, l Mei en l Juni 1923). 4) Men heeft deze nalatigheid, waarvan Ludendorf zegt, dat zij alleen de Russische nederlaag heeft tengevolge gehad, uitgelegd als hoogverraad. Een aantal hooggeplaatste militairen, waronder de chef van den Russischen generalen staf hebben mij gezegd, dat Rennenkampf's grond voor zijn anders onver klaarbaar gedrag moet geweest zijn, een over maat van omzichtigheid, en een ziekelijke angst voor zijne militaire reputatie, tegenover de door de Russische hoofdofficieren als onovertrefbaar gevreesde Duitsche legers. Er is echter een détail dat verwondering wekt: waarom heeft Nicolaas II, na deze ramp, telegraphisch bij den grootvorst Nicolai Nicolaievitch, den zelfden generaal Rennenkampf als opvolger van flilinsky voorgesteld? 5) Namelijk: het 11-e legerkorps onttrokken aan het I-e leger (Von Kluck), het reserve korps der Garde aan I I-e leger (Von Bülow) en de 8-e kavaleriedivisie eveneens aan den rechtervleugelder aanvallende legers. DE EERSTE KAMER H. M. KONINGIN WILHELMINA tijd reeds in Galiciëbinnengedrongen Oostenrijksche korpsen, zou het 22 legerkorpsen in het veld hebben kunnen zenden. Er is niet aan te twijfelen, dat de overwinning die nu door 16 korpsen in een normaal tijdsverloop op het Oostenrijksche leger bevochten is (terugwerpen van den vijand over de grens, bezet ting der Karpathenpassen, binnenrukken in Hongarije) een veel sneller verloop zou hebben gehad, en tot geweldige resultaten zou hebben geleid, indien zij ware bevochten door een legermacht die zes legerkorpsen meer telde. Men had in dat geval kunnen verwachten, dat reeds in het begin van 1915 bijna het geheele Russische leger beschikbaar ware ge weest voor een oorlog op Duitsch grondgebied. Waarom heeft echter de Russische staf zich doen bewegen tot de concessie aan het Fransche veldtochtsplan? De inhoud der andere artikelen van de door de sovjets in het licht gegeven protokollen doet het ver moeden. Tijdens de besprekingen tusschen de chefs der generale staven, stelt Dubail (later Joffre) den eisch, dat aan de DuitschRussische grens enkele nieuwe spoorweglijnen zouden worden aangelegd, andere verdubbeld, nog andere vervierdubbeld, teneinde het tem po der troepenmobilisatie te kunnen versneliiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii IIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII IIIIIMIIIIIII len. In zijn antwoord belooft gen. Gillinsky, dat Rusland in dezen zin zou arbeiden, doch stelt tevens de voorwaarde: indien de beschikbare geldmiddelen het veroorloven. In een protokol, dat opgesteld is door militaire autoriteiten, kan niet duidelijker worden toegegeven, dat aanvaarding der door Frank rijk gevorderde concessie aan het Fransche veldtochtsplan, afhankelijk was van een finantieelen steun aan Rusland. Gegevens die niet ter beschikking staan van het publiek, veroorloven mij aan te duiden dat de te Parijs geplaatste, en door de Fransche regeering begunstigde leening, niet vreemd is geweest aan de pressie, die op den Russischen generalen staf is uitgeoefend. L. H. G RON D ijs 1) De auteur bedenkt hierbij niet, dat een zoodanige redding van het Fransche leger" ten nadeele van het Russische, door een Russischen Grootvorst niets minder dan hoog verraad zou zijn geweest, indien zij vrijwillig ware geschied. Ik heb een dergelijke chauvinisti sche kortzichtigheid waargenomen in een Matin-artikel, dat door een bekend afgevaardigde onderteekend was. Er was sprake van den aanslag in meen in 1915 door twee TjeDoor uitstediglicid ben ik eersf thans in staat een rectificatie aan te brengen in mijn artikel over de Eerste Kamer, dat in het num mer van 4 Augustus is opgenomen. In Het Volk" van 10 Augustus maakt de heer Jac. Tjalsma de opmerking, dat ik de houding van Tnorbecke in zake de Eerste Kamer in 1848 verkeerd heb voorgesteld. Dat blijkt mij in derdaad het geval te zijn. Ik schreef uit mijn geheugen, zonder de zaak nog eens speciaal na te gaan. Dat heb ik thans gedaan. Inder daad was Thorbecke in 1848 tegen de hand having der Eerste Kamer, ook in gewijzigden vorm. Hij is evenwel in de grondwetsconimissie overstemd op dit punt en heeft zich toen bij deze beslissing neergelegd. Zoo is in de onder leiding van Thorbecke tot stand ge komen grondwetsherziening de Eerste Kamer wel hervormd, maar niet afgeschaft. Het is dus niet juist te spreken van de Eerste Kamer van Thorbecke. Gaarne geef ik den heer Tjalsma hiervan acte. Eenige dagen vroeger, den 7 Augustus, nog eens aangescherpt den 12en van die maand, heeft hetzelfde blad eenige hoffelijkheden aan mijn adres gericht over bourgeoisverwaandheid" en wat dies meer zij. Ik zal daarop niet ingaan, omdat ik vrees, dat wij het toch nimmer eens zullen worden. Het iiitiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiuiiiiittiniiiiiiiiiitiiiiiiiiiitttiiiiiiiiiiitttiiiiiiiiiiKttiiiiiuiiiiiiiiiitiiiii fiiiiuiiimiiiiiiiniiiiiiii AMERIKAANSCHE BRIEVEN door Dr. HENDRIK WILLEM VAN LOON (Met teekeningen voor de Amsterdammer" door den schrijver) JUBILEUM-BRIEF Wanneer deze schoone brief gedrukt wordt, dan zijn wij midden in de feestweken of liever: dan bent u, want ik speel in een ander tuintje. Dan zijn er vele zeer oude hooge hoeden verregend (wat niet zoo erg is) en vele fraaie nieuwe steken (wat bij de tegenw o o r d i g e duurte er erg in loopt). Dan heeft de onvermoei bare Landesvrouwe met engelengeduld naar ontelbare speechen geluisterd en heeft uren lang moeten staan en zitten en met een ernstig gezicht deftige menschen moeten aanhooren, die eigenlijk niets te zeggen hadden en daarom op zijn allerminst drie uur noodig hadden om het te zeggen. Dan zijn alle de vele tentoonstellingen van: Oranje en het Bakkersbedrijf, Oranje en de Gerookte Paling, het A. N. V. en Oranje en het Tooneel en Oranje, geopend. Dan heeft de geduldige post de dikke Octavo's van Het Gereformeerd Herinneringsboek en het Katholieke Herinneringsboek en het Joodsche Herinneringsboek en het Com munistisch Herinneringsboek alreeds be zorgd. Dan heeft men de Knnst, de Muziek, den Dans, de Zwemsport, de Poëzie, het Ver zekeringswezen en het Hoogtoerisme van de laatste 25 jaren beschreven en gecatologiseerd. En dan keert men weer terug tot de nuchte re werkelijkheid en de schitterende resultaten behaald door onze afgevaardigden in Was hington (die zoo mooi hun vreemde talen kon den spreken) waardoor men, ter wille van de ontwapening in de Stille Zuidzee, een lieve vierhonderd millioen guldens te samen mag brengen. En uit ons bescheiden hoekje bij de Wielin gen voelen wij ons gedwongen ook iets voor het algemeen belang te doen. Aan Hare Majesteit boden wij eerst, met den verschuldigden eerbied, een Derde Kamer als een Huldeblijk uit Baltimore. Thans komt de natie aan de beurt. Zij krijgt een nieuwen Schutspatroon. De Heilige Don Quichot, Heer van de Mancha en Ridder van de Grootste Aller Ordes, de Grootmeester van het Dwaze Ideaal. Wanneer wij hier zoo op eigen vtiistje aan de Hagiologische gemeente iemand toevoegen, dan doen wij dit op goed gezag. Onze vroegere buurman, Gerrit Gerritszoon, was en bleef een braaf zoon van de Kerk, maar desniettemin rekende hij Socrates onder de Heiligen. Waarom dan niet dien braven Spanjaard, die den ondergang van zijn rijk vier eeuwen overleefd heeft en die zijn volk grooter roem en eer gebracht heeft dan alle Philipsen, Karels en ander Habsburgsch gedoe met en benevens hunne vloten, armeeën en Groot-Inquisiteurs? Men zal mij vragen: waarom zoo ver van huis? Hebben wij niet onzen eigen braven Tijl?" Maar de goede Uilenspiegel kent dit land maar al te wel. Voor geen duizend dukaten zou hij zich laten verleiden om de grens over te steken. De verveling was hem even gruwelijk als de dikste aller bedel-monniken. Hij blijft veiligjes beneden de Schelde, en lacht ons uit. De Heerlijkheid van de Mancha echter ligt ver weg. Misschien weet haar meester niet zoo pre cies wat hem te wachten staat. Laten we het dus eens probeeren om hem hierheen te lokken. Eenmaal ten Noorden van den Moerdijk, dan blijft hij buiten twijfel. Zijn arbeidsveld strekt zich uit van de Dordtsche Kil tot den Dollard. In die kontrijen eert men slechts n enkele Godheid. Die staat bekend onderden naam van Onze goeie Hollandsche nuchterheid". Maar buiten onze grenzen noemt men haar anders. JAC. URLUS HAVANA 18 Ct. SIGAAK bij HATTIIIUCo?Reniiiraniitpl.ymstelstr, De Groene is een familie-blad voor nette menschen. We zullen dezen titel honoris causa dus niet drukken. Men schrijft mij vele brieven en briefjes en ook wel briefkaarten, zon der welke de goed gezinde Hollander uu eenmaal niet zou kunnen leven, als hij iemand een geheim mede moet deelen. Sommige van die brieven zijn heel aardig. Andere zijn het niet. Maar nu komt de verma nende geest en zegt in duistere tonen: Is het hier uu heusch zoo heel erg? Zijn wij nu allemaal achter bij een ieder ander? Deugt er niets aan ons?" Zeer zeker, waarde vriend ! In vele opzich ten zijn wij veel beter. De gulden staal hooger. De kadetjes zijn beter. Het bier is niet zoo slecht. Bern en Christiania zijn bijna nog ver velender dan Amsterdam. In Olesund kleedt men zich nog slechter en er is niemand in heel New-York die zoovele actes heeft als de geringste bovenmeester op de Veluwsche hei de. Het Centraal Station in Amsterdam is heel erg vies, maar dat is het in Moskou ook. Onze werkeloozen hebben de techniek van het luieren bijna tot perfectie gebracht, maar in Engeland doen ze ook niet meer dan ze behoeven te doen. Om kort te gaan, we zijn zooals velen van onze buren, lu een enkel opzicht zijn we anders. Als natie erkennen wij slechts een Opperste Wezen. Dat heet bij ons Het Nuchtere Verstand" en in wat vimr verpakking het ook moge komen (Doleereud etiketje, Gereformeerd kartonnetje, Liberaal doosje) de inhoud is steeds dezelfde. En altijd even leelijk. Want wat wij degelijkheid noemen, is een voudig een elementaire vorm van verveling en wat wij als beraadzaamheid hoogelijk vie ren is de angst om iets te doen wat de onver stoorbare rust van ons dagelijksche leventje zou kunnen onderbreken. Wij hebben eens een tijd gehad toen allerlei dwaze kerels de Bree Veertien overtrokken en in de verste verten van de Zeven WereldZeeën op avontuur uitgingen. De meesten kwamen nooit terug, liepen hun droomen na totdat ze in de wildernis van Sumatra om kwamen, of in een open bootje in de Pool-Zee doodvroren. DE MARKENLAWINE Teekening voor de Amsterdammer" door Jordaan iimiiiMimriin umi uiiiiiu ii i Te veel zeil. ilMiiiilliniiiiiiimiMili Volk" stelt blijkbaar zulke geheel andere eisehen aan de leden van onze hooge staats colleges dan ik, dat hier van een vruchtbare gedachteuwisseling nauwelijks sprake kan zijn. In verband daarmede zal ik ook niet in gaan op de uitdaging van Hel Volk" om bepaalde personen te noemen. Hier vraagt men naar den bekenden weg. Maar bovendien is het duidelijk, dat een debat over de individueele kwaliteiten van de verkozen leden der Eerste Kamer al te persoonlijk zou worden en daarom in het openbaar niet te pas komt. Dat neemt natuurlijk niet weg, dat ik mij liet recht voorbehoud om een oordeel te hebben en uit te spreken over de collectiviteit der leden van onze geconstitueerde lichamen. Voor mij is hiermede de gedachtenwisseling met Het Volk" geëindigd. 11. 15 i' r d M ,\ N s BiTEHBUlfi i FOLMEI laag ?:? Huijgensparfc 22. SPECIALITEIT) Verhuizingen ondtr Garantie Bargp/aatten nor /n&oade/t Men vindt het verhaal van hunne reizen in de stoffige deeleu van de Liuschotcn-vereeuiging. Wat eenmaal werkelijkheid was, werd lang zamerhand een ietwat belachelijk en aanstel lerige1 stommiteit. En een halve eeuw geleden begon men den wcrkelijken nationalen held te verheerlijken. Piet Hein die op zijn toffelsde zullevere" vloot nam en aan vele dikke rente niers nog dikkere en zeer onverwachte dividendjes be zorgde. Hij heit gewonne de zullevere vlo-o-o-ot" Ik sprak daar net over Noorwegen. Ik ben ontzettend graag in dat land. Of daar, of in Engeland, of in Amrikea. En men vraagt mij: waarom toch maar niet kalmpjes thuis gebleven? Juist omdat men in die landen nog aan sprookjes gelooft. Wel niet een ieder. Maar ge noeg menschen om er het bestaan aardig te maken voor hen die het leven beschouwen als een emmer vol avontuur en vreugde, waaruit men het geheele landschap naar hartelust kan besprenkelen. Dan komt het eeuwige tegen-argument : Dat kunnen jullie in Amerika omdat je zooveel geld hebt". Nonsens. De meesten van ons hebben niets, en dat beetje hebben we nog met heel hard werken moeten verdienen. Het is eenvoudig een kwestie van levens opvatting. Het is het rovale gebaar dat hel bestaan opvat als iets oureëels waarin alleen de droomcn werkelijkhid hebben. Oom Stastok was het hier niet mee eens. Dat partijtje lint dat nog op den zolder lag was werkelijkheid. Al het overige was gekkepraat. En zijn duizende na-neven en na-nichteu zeggen: Oom, je hebt toch maar gelijk. Wij blijven lekker thuis, tenzij we ergens an ders een goed baantje krijgen dat beter be taalt". En dat brengt mij op het werkelijke chapiter. Het schijnt, dat op liet oogenblik een ieder gaarne naar Amerika zou willen trekken en daar het welbekende goud uit de goot oprapen. Natuurlijk, je mot er wel werken, maar dan word je er ook naar betaald". Dat is het juist wat zoo zou tegenvallen. Amerika is nog altijd liet land waar Don Qnichot in hoog aanzien staat. TENTO ONSTELLINGEN Bonwkunsttentoonstclling in het nieuwe Administratie-gebouw der Gemeen tet ram, Overtoom,"Amsterdam (tot 28 September). Jnbilenmtentooiistelling in het nieuwe ge bouw van het Koloniaal Instituut, Mauritskade, Amsterdam (3 September tot 30 Sep tember). Tentoonstelling van de vereeniging Rembrandt" in het Rijksmuseum, Amsterdam (.'! September tot 30 September). Tentoonstelling van Nederlandsche Beel dende Kunsten 1898 1923 in het Stedelijk Museum, Amsterdam (3 September tot 30 September). * Tentoonstelling van portretten uit het Huis van Oranje, in liet gebouw Arti et Amieitiae", ;Rokin, Amsterdam (4 September tot 30 September). ? Jubileum-Tentoonstelling in Pulchri Studio, 's-Graveuhage, (tot 30 September). Tentoonstelling van Letterkunde 1e 's-Gra venhage (tot 30 September). Tentoonstelling van houtsnedeu van R. Buck in Kunslzaal d'Audretsch te 's-Gravenhage. Er zijn daar natuurlijk ook hommels, net zooals overal elders, die de dagelijksche baan tjes doen en de boekjes bijhouden en rustig in hun bedje slapen en daarin ook dood gaan. Maar de overigen zijn nog getrouwe volge lingen van liet Dwaze Ideaal. Zij weten maar al te goed, dat het verschil tusschen de echte en de imaginaire molens niet zoo groot is als men dat wel you willen doen geiooven op de sociëteit in de goede stad A. Zij weten, dat niemand ooit nog een pot echt goud vond, die niet liep te staren naar den pot goud die aan den voet van den regen boog staat en sinds een millioen jaren op lief hebbers wacht. Zij raken in rare streken verdwaald, aan den Noordpool en ergens midden op denOceaan, en in de grootste armoede en den buitensporigsten rijkdom. Velen komen nooit meer naar huis. Dan sterven zij ergens heelemaal alleen. Hun eenige gezelschap is de Ridder van de Droevige Figuur. Maar wie in Holland een kapelctje voor op wil richten, die krijgt eenlfheel mooi m mij cadeau dat een heele nis zal En als er ie mand een nieu we school bij opzet, Het Ce r van tes-Ly ceum", dan neem ik aan, er twee keer in de week college te houden over de geschiedenis'. Of liever, het te doen totdat we bekeurd worden wegens onderwijs ge ven zonder di ploma". we voor Zijn Edel Achtbare en het heele geval wordt heel dwaas, met plaat jes achter op de Telegraaf". Maar Zijn EdelAchtbare zegt: vijf en twintig gulden". Dan moet ik weer een brief voor de Groene schrijven. En om de waarheid te zeggen, ben ik uit gepraat en ik heb er niets aan, want de buren zeggen toch wat doet hij ook in de kou. Laat hem veilig thuis blijven en netjes examen doen en niet altijd over die gekke dingen bazelen. We begrijpen toch niet wat hij be doelt". Middelburg, 24 Aug. XXIII.