Historisch Archief 1877-1940
15 Sept. 23. - No. 2412
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND
DE VERWARRING BIJ HET GIROKANTOOR
Teekening voor de Amsterdammer" door Joh. Braakensiek
De pomp is zoo goed gecentraliseerd, dat er geen druppel meer uitkomt !
CHARIVARIA
Verrassende mededeelingen
Na ontbinding kunnen de betoogers
zich vrij bewegen." (Centr. Huldig.
Comité)
Door Jhr. v. Vredenburch werd de
Koningin-Moeder een boeket aange
boden, die na door de commissie van
ontvangst te zijn begroet, in de ko
ninklijke loge plaats nam."
(Haagsche C.)
Die notaris heet Poelenberg, is wel
aanwezig, maar gedeeltelijk door brand
en waterschade geteisterd." (N. R. C.)
Den burgers wordt kond gedaan,
dat onze Koningin dit jaar gedurende
25 jaren roemrijk regeerde."
(Prov. Jub. feest V el p)
De Telegraaf wekt op tot adverteeren,met
een reclame-plaat blijkbaar voorstellende
Phaëton in den zonnewagen, waaronder de
woorden: De weg naar succes." Wij wenschen
den adverteerders echter beter succes toe dan
Phaëton deelachtig is geworden.
Het moet in de bedoeling van de
regeering liggen, den zomertijd in Ne
derland te doen eindigen tegelijk met
het einde van den zomertijd in enkele
andere landen, waarschijnlijk tusschen
6 en 8 October." (N. R. C.)
Opgave: Bereken den juisten datum.
Op de glibberige paden
Toen stonden twee ingekankerde
stroomingen tegenover elkaar." (Gr.)
Wij hebben nimmer betoogd, dat
het gat kon worden gestopt door
besnoeiing der militaire uitgaven alleen:
de waarheid is, dat zonder radicale
besnoeiing daarvan het dichten van
het gat niet mogelijk is." (V. D.)
Onze slagers
Men zal tot de opening van het
nieuwe zittingsjaar nog zijn geduld
moeten oefenen, voordat -men zeker
heid heeft over de methode, volgens
welke minister Colijn het mes wil zet
ten in de staatsuitgaven." (Gr.)
Hij zal de moeilijke taak aanvaar
den van het mes er in te zetten."
(O. H. C.)
,,B. en W. zullen op drastische wijze
het mes weten te zetten in de gewone
uitgaven." (O. H. C.)
Mecmaaksels
Zandvoort is nog mee te maken."
(Gr.)
Wat had ik dat graag meegemaakt!
Ik heb deze demonstratie niet kun
nen meemaken." (Auto-leven).
Tijdens zijn Larensch oponthoud
mocht ik hem ook een avond mee
maken." (Gooi- en Eeml.)
,We maken een zeldzame periode
mee." (Tel.)
Zij hebben de jaren van Breitner's
opkomst meegemaakt." (Gr. Ned.)
CORRESPONDENTIE.
S. te H. Ik las de Kroningslinde. Maar,
Charivarius, hadt gij daar nu niet wat meer
van kunnen maken?
Antw. Misschien wel, als wij er den tijd voor
gehad hadden. Nu niet. Door omstandigheden,
welbekend, klopte men op 't allerlaatste nip
pertje bij mij aan om de goegemeente Amster
dam uit den brand te helpen, en als ik in
Cannegieter niet zoo'n uitstekenden en vluggen
medewerker had gevonden, ware het me in
die paar dagen zeker onmogelijk geweest.
Want gemakkelijk was het karreweitje niet,
afwisseling te brengen in zoo'n eentonig onder
werp, dialekten te bestudeeren, en door des
kundigen uit elke landstreek te laten contro
leeren, te zeilen tusschen de klippen van on
deugende critiek, die zoo'n stukje pikant zou
kunnen maken, maar hier misplaatst ware,
en van de laffe conventioneele persoonsver
heerlijking, die wij verfoeien. Toch kreeg ik
niet den indruk dat het publiek zich verveelde,
lang niet! Maar dat is misschien ijdele
zelfverblinding van me. Er is trouwens niet veel
van te merken bij dat naargeestige systeem
van de koninklijke claque.
De pers had billijker gedaan critiek achter
wege te laten of tenminste de aandacht te
vestigen op deze productie while you wait".
Zij had bovendien braaf haar best gedaan
alle frischheid aan het spelletje te ontnemen,
door de voornaamste kleine verrassingen die
wij er ingebracht hadden, te verklappen. Zij
vermeed den eenigen behoorlijken weg
direkt naar ons omdat zij wel begreep dat wij
niet genoeg zouden loslaten, en vischte bij
anderen. De N. R. C. begon, met tooneel, op
zet, enz. te publiceeren. Het Hbl. wilde niet
achterblijven en verried nog meer.
Tooneelleven stal een rijm en plaatste het. Ons drin
gend verzoek aan de hoofdbladen om nu eens
op te houden, beantwoordde de Tel. door een
spion te zenden die de zaal bij een uiteraard
geheime repetitie binnensloop, en toen weer
meer uitbracht. Wij bespiedden uit een don
ker hoekje in de zaal," schrijft deze held van
den duisteren hoek, trotsch.
Ik zal natuurlijk de goede en slechte kritie
ken niet afdrukken. Zij zullen den lezer nog
minder interesseeren dan ons. Maar de Tel.
is te vermakelijk. De criticus van dat blad,
is onthutst dat wij in een volksstukje een boot
werker en een Jordaner ten tooneele voeren.
(?Wie kon, zooveel smakeloosheid tot zoo vlak
voor den troon brengen? Die dient er uitge
gooid". De artisten hadden er den boel bij
neer moeten kwakken", enz. Verder:
schorum", modder", goot", enz.) Geen fat
soenlijk mensen was er bij", schrijft het blad.
't Is waar, visschers en boeren zijn hinderlijk
burgerlijke menschen. De Tel. had gewild:
een hoofdofficier, met de mil. Willemsorde
getooid, (n groot tenue" en scheepskapiteins"
in plaats van bootwerkers. Nu voelde de
criticus zich besjlisjt gedeclasseerd". Als we
ons nationaal tafereeltje hadden gestoffeerd
met enkel hoofdofficieren, met de mil. Wil
lemsorde getooid, in groot tenue, die zuiver
Haagsen spraken, dan had er in den adem
IIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII
iets gezeten van de diepte van het leven, en
het groote verklarende roerende uitleggen
daarvan door de kunst". Zoo had de Tel. het
gemaakt.
INDRUKKEN UIT DEN HARZ
Het is 11 Augustus. Vier jaar geleden is de
grondwet voor de Duitsche republiek te
Weimar afgekondigd. In den vroegen morgen
hebben de klokken een uur lang uit al hun
mooie torens over het land gebeierd. De smalle
vlaggen wapperen van de openbare gebouwen,
de rijksvlag-zwart-rood-geel en de wit-zwarte
Pruisische vlaggen.
Op het oude, marktpleintje is de kapel
van het 17de reg. inf., dat in de stad in garni
zoen ligt, bijeen gekomen. Toen kwamen uit
alle straten de menschen en kinderen
aangeloopen. De eeuwenoude Marktbrunnen"
een cadeautje aan de stad van den duivel-zelf
doet zijn fijne straaltjes kletteren in het
opvangend bekken; kinderen spelen en ploe
teren met hun bezige, kleine handen in 't water
en schommelen op de scherp-gepunte kettingen,
zooals zij dat door alle eeuwen heen wel ge
daan zullen hebben.
Uit het Raadhuis wappert de
Goslarsche vlag tusschen de rijks- en Pruisische
vlag boven de Gothische ramen, boven de
oude booggang; langs alle vensters siert
jong en blij het dichte rose en wit van de
convolvulus-kelken den ouden, beproefden steen.
De menschen zitten op de trappen van het
Raadhuis, onder de rijkversierde arkaden van
de Kaiserworth, het tot een hotel verbouwde
Gildehaus der Gewandschneider"
(Kleermakersgilde). Ze staan in dichte rijen rond het
orkest, dat zich in grooten kring heeft opge
steld bij het klaterend fonteintje. Bij de bek
kens en de trom staan opgepropt de kleine
jongetjes om de emotie van eiken plotselingen
boem" zoo hevig mogelijk te ondergaan.
Een heel klein, groen-gebloemd
Dirnelmeisje op bloote voetjes met een dun
haarkransje om het blonde gezichtje, kluift
droomerig op de ooren van een afgeleefd wollen
konijntje.
Aan de overzijde van de markt .vormt zich
een dichte file, menschen en kinderen, ge
komen voor de aardappel-uitdeeling.
De muzikanten, in 't kleurlooze veld-grijs,
waaraan zelfs het verbleekte zilver van de
afhangende epauletten geen luister bijzet,
scharen zich om den dirigent, wiens
goudversierde vuurroode passanten vroolijk
flonkeren boven zijn correcte uniform.
Dan heft de dirigent z'n stokje en tegelijk
richt zich al het koper een plotselinge fonke
ling in den zonneschijn de waldhoorns, de
trompetten, de tuba's, de trombone's.... er
is iets hartroerend teeders in den zachten
klank van al die forsche instrumenten,
waartusschen nu en dan het fijn getinkel van den
triangel zingt.
De dirigent, die het orkest vóór, terzijde en
in zijn rug heeft, heeft geen gemakkelijke taak,
maar niets ontgaat aan zijn spiedende oogen
en fijn gehoor. Stil en rustig luistert het pu
bliek; de drukke kinderen bij de fontein heb
ben opgehouden te spelen. Als laatste num
mer geeft hij het alombekende koraal van het
Oostenrijksche volkslied, dat op onnaspeur
lijke wijze overgaat in het luchtiger:
Ich bin ein Preusze, kennt Ihr meine Farben?
Sei's trüber Tag, sei's heitrer Sonnenschein,
HAARDEN
KACHELS
i MEN VRAGE ONZEN UIT- i
l GEBREIDEN CATALOGUS !
! NIMBUS-HAARDEN i
3 BIJENKORF
AMSTERDAM
Ich bin ein Preusze, will nur Preusze sein !
Dan klinkt het applaus even wat luider op.
Waarom? Omdat het groote publiek in den
regel het hardst klapt bij de bestbekende mu
ziek? Of toch, vanwege de niet-te-verwoeste
trots en vreugde zich Preusze nur Preus.
ze" te gevoelen?
De menschen verspreiden zich, sjorren hun
Rucksack weer omhoog, grijpen hun bergstok
en trekken door het schoone land, de bruisen-'
de watervallen langs, de stille, hooge
sparrebosschen door en door de rood-gedakte stad
jes vol gave, kleurige huisjes en eeuwen-oude
kunstschatten.
De .geduldige file staat nog altijd te wach
ten op de aardappelen.Bleeke kindertjes zet
ten met hun emmertjes den tocht naar de
volkskeuken, voort om hun middagmaal te
halen.
Vreugde en leed liggen in de wereld altijd
vlak naast elkaar, nergens misschien zoo
schrijnend dicht als nu in dit prachtige land.
Men kan 'er dagenlang doorreizen zonder
behalve door den onzinnig-wisselenden geld- ,
koers veel van het leed te bemerken. Want
er wordt veel en vol opgewektheid gereisd, ook
door de Duitschers zelf. Het reizen in de 3e
en 4e klasse is er in verhouding tot andere
dingen niet duur. En de Duitschers, die inlen
op hun onuitputtelijke Rucksacken alle
benoodigdheden voor dag en nacht bijeen pak
ken, hebben het talent zoo goedkoop mogelijk
veel te zien en veel te genieten. En hun
bruinverbrande, gezonde gezichten boven de slor
dige, gekleurde hemden, him stevige, bloote
kuiten duiden op enkel kracht en Ausdauer.
En ook ziet men de ellende niet bij de stoere,
prachtig-uitgedoste, groene Schützen met
hun hartsvangers, met hun bloemen en orden
op de borst, met hun witte handschoenen en
veerenhoed. Hoe kinderlijk verheugd hebben
zij zich opgesteld op een ander kleurig
marktpleintje, hoe krijgshaftig zijn ze
weggemarcheerd achter het hoog-gehoede muziekcorps,
dat de variatie's van den Waffenbruder
afwisselt met het minder-toepasselijk kerst
lied : Daar ruischt langs de wolken" achter
de blauwe en rose bloemenmeisjes, om na drie
dagen schieten en feesten hun
Schiitzenkönig" rinkelend als een rammelaar, met
tientallen medailles in triomf naar huis te
voeren. Met vaandels en muziek trekken ze
door de smalle straten van het stadje, waar
de menschen vroolijk wuiven uit de kleine
vensters, waar trotsche jongetjes aan de han
den van vaders met ijzeren kruizen, met dienst
en schiet-medailles mee mogen loopen in den
stoet, vlak achter de muziek.
Maar de groote maaltijden, die de aftre
dende Schützenkönig het dorp placht aan te
bieden, waarbij twee varkens geslacht werden
en de jonge meisjes de feestelijke boterham
men mochten bereiden, behooren tot het ver
leden; de traktatie bepaalt zich nu tot ein
Bier".
De bizonderheden en de extra's zijn ver
dwenen voor de velen. Toch is de materieele
nood in dit oord van groote tuiv\en, van
eigenlandjes, eigen aardappelen, eigen koren, eigen
op te fokken varkens zooveel minder dan in
de groote steden. En de kudden mooie, bruine
koeien gaan eiken morgen de bergen in.
We hebben evenveel vee als vroeger, ver
tellen de menschen, evenveel inelk; maar de
melk wordt voor een groot deel verbuttert"
en de boter gaat naar 't bezette gebied voor de
Franzosen. En de menschen staan met hun
kannetjes in de file. Dat is de ellende.
De ellende vindt men ook wel in de treinen,
in de eindeloos verstelde rok en handschoe
nen van de mevrouw met de intelligente oogen
in het te magere gezicht op de bank tegenover
ons; ook in de zwoegende beenen en den
schuchteren blik van den goed-gekleeden ou
den heer, die zijn gesprokkelden houtvoorraad
in een trekkarretje naar huis brengt, binnen
de muren van de huizen, waar men vroegere
kennissen gepensionneerd en verarmd terug
vindt. Men leest het op de bekommerde ge
zichten van de ambtenaren, die onverwacht
komen binnenvallen in het pension. Er is
.even een stilte onder de gasten, die tezamen
het avondeten gebruiken, als die anderen
vertellen van hun onaangekondigde komst
ingekwartierd.... ausgewiesen....
En men voelt het leed in de bew igenheid
van de volle kerken, waar de pree <kant de
ellende schetst uit Jeremia's tijd; het is alsof
hij alle misère verkondigt van dit geteisterde
land. De kerk van het oude slot op detj steilen
berg is vol; de menschen staan tot op het bor
des van de binnenplaats. De stiper-iutendent
schildert de ellende van het rijk, zooais hij het
den vorigen keer schilderde; nu in feller kleu
ren nog. Als van een schoon visioen-spreekt
hij van een mogelijken opbloei in de vt-rte....
als er geen nood meer zijn zou.... geen voort
durende zorg geen onzekerheid...
Op de galerij zitten de vorst, de vorst.'n, de
prinsen de vorst, wiens macht zich be-.
paalt tot het patronaat over scholen en ker
ken, de vorstin, die veel hielp en verpleegde
in oorlogstijd zij allen nog geliefd door de
bevolking.
Arbeiten !" klinkt het van den preekstoel.
Hoe afgetobd staan de gezichten van oe
arbeidsvrouwen van den Frauenverein, nu ze
in rust luisteren.
Maar nooit heb ik het oude Lutherlied:
,,Ein' feste Burg ist unser Gott" krachtiger
hooren zingen.
Dan, na de liturgie, na de strenge rede van
den predikant, die ne teedere stem van het
orgel, die vertrouwend het innige kinderlied
zingt:
,,So nimm denn meine Hande imdführemich".
Chanter, c'est prier deux fois," heeft een
heilsoldaat eens gezegd. Dit was, wat we voel
den in de ontroering van de velen, die in hun
moedeloosheid hier gekomen waren om troost,
om verzachting.
En het was de innerlijke ontroering, die de
menschen er toe bracht tegen het zoo strak
gehouden decorum van heel dien dienst in
spontaan op te staan bij het slotvers:
Wir treten zum Be^en vor ott, den Gerechten,
Dein Name sei gelobt, o Herr, mach uns frei!
C. M. V. H I L L E?G A E R T H
OPLOSSING PUZZLE'S
In onze deelsom zat een fout. Bij de eerste
rest was geen cijfer bijgehaald. De eerste af
trekker bestond niet uit vier, doch uit drie
cijfers.
Er kwamen ondanks dat toch vele goede
oplossingen in, doch er zijn verschillende ge
tallen, die voor a, b en c voldoen.
de kleinste 112 1916208 17109.
de grootste 142 11034678 77709.
Verschillende oplossers hebben er iets anders
van gemaakt, doch de schuld zit bij A.B.
Puzzleprijs gewonnen door Dr. P. C. E. V.
te M.
1
4
i
2
^
1
i
2 ! 3
3 , 2
4
1
14 3
4 1
2
Er zijn meer oplossingen mogelijk.
Lu. te A. won den prijs.
NIEUWE PUZZLE:
Gevraagd 12 centen in drie rijen te leggen,
zoodat men niet alleen vier centen in horizon
tale, maar ook in verticale richting telt.
Oplossing onder A. B. vóór Vrijdag a. s.
iiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiii
iiiiiiiit'iiiiiiiMiiiiiMiiiiiiiimiitiitiiiiiiiiiiitiiiiimiiiiiiii
(London Opinion)
(Punch)
Gedachte-uitdrukking
(Passing Show)
(Passing Show)
(Punch)
De vrouw gezien
door den man
Gezien door de
vrouw
Zijn hoop
Haar plan
De vader: Hoeveel kost een [rit?"
De man van den bokke wagen
Voor wie van u?"
U merkt, dat mijn dochter mijn stem
geërfd heeft."
,,0, nu begrijp ik het. Ik heb zoo dikwijls
gedacht: waar is die toch gebleven?"
Waarom heb je dat arme dier z'n staart
af laten zetten?"
Hij kwispelde zoo geweldig als mijn
schoonmoeder op bezoek kwam."