l Dec. 23. - No. 2423 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND Teekening voor ,.de Amsterdammer" | door B. van Vlijmen. Dr. ARTHUR ELOESSER, de Berlijnsche essayist-criticus, die in de afgeloopeh week, op uitnoodiging der Vereeniging Nederland-Duitschland, in de hoofd plaatsen van ons land een voordracht hield over literatuur en tooneel: Vom Naturalismus zum Expressionismus", en met de kloeke, klare synthese der, in hun uitersten tot zoo veel misverstand aanleiding gevende ver schijnselen, de waarde van kunstbemiddeling mild en geestig bewees. ? miinimiiiiiii SCHILDERKUNSTKRONIEK QOUDSTIKKER'S VERZAMELING (in Pulchri Studio.) Deze tentoonstelling is veel minder dan de vorige tentoonstellingen van deze firma. Ge wandelt er rond, met een zekeren, verwonder den schroom om de toeschrijvingen, ik zou zeggen om de gemakkelijke toeschrijvingen; ge erkent, dat het gehalte van het geheel verminderde, en ge mist er den Vermeer, ten minste het schilderij, dat Hofstede de Groot toeschreef aan den Delftschen Vermeer en dat de acute Bredius ontkende als zoodanig, en een werk zeide te zijn van Van der Laen. Het is bovenal te betreuren, dat dit werk er niet is, dit betwiste schilderij. Welke gelegenheid hadden we niet gehad het nauw keurig te bestudeeren; hoe hadden wij het met al onze bewuste kennis, en met ons onbewust gevoel kunnen keuren; hoe hadden we Hof stede de Groot, den compilator van gegevens, kunnen nagaan, en we hadden kunnen zien of Bredius, geroutineerde gevoeligheid het bij het rechte eind had, als in de quaestïe CuypCalraet. Maar de firma heeft ons deze bezigheid onthouden, en ik moet ronduit zeggen, dat dit een verkeerde politiek is. De firma Godstikker heeft in dit geval een aanleidinggegeven,tot een misschien noodelooze skepsis of is ze zelf aan 't wankelen geraakt; of vindt ze 't uit commercieel inzicht gewaagd een bestaande discussie te verlevendigen? te vernieuwen? We vinden op deze tentoonstelling het werk van Velazquez, het stilleven met het gevo gelte en de eieren; we vinden er den Lucas van Leyden; een veel zwakkeren Leemans dan dien van het vorige jaar. We vinden er den bewogen Hobbema, groot door kunde; en een elegant stilleven met kersen van Jacob van Walscapelle; een Goya, die zeker niet tot de uitmuntende behoort. Wanneer we van Aelst noemen; een Arent Arentsz; een zeegezicht toegeschreven aan van Beyeren. de aquarel van de Bray? (regentessen); een Fijt; Arent de Gelders vrouweportret; een landschap van Jan van der Heyden; zwakke Mancadams; een Roelant Savery? (beesten in een bosch); bloemen van Seghers; een toren tje op het schilderij aan Jan Steen toegewezen; de architectuur op een Adriaen van de Velde, een Jacob Vrel dan hebben we de lijst op gemaakt van wat ons eenigszins trekt, en eenigszins gerust door ons wordt aanvaard PRIKKER'S PORTRET met de vogelpoot,door H. Nauen (in den Haagschen Kunstkring) Deze verzameling bevat te weinig Prikker's; te veel niet-belangrijke anderen. Zij bevat Nauen's portret van Prikker. De kop lijkt me te lang, maar de uitdrukking kan er mee door. Er is n onverdraaglijk iets op dit werk dat is de rechterhand, waarvan ge drie vingers ziet op de linker mouw liggend. Met het smalle stukje, dat ge nog van den pols ziet, is het portret onmogelijk ge worden. Nooit bootste een misteekening on verwachter een vogelpoot na; het portret is hierdoor niet anders te vermelden dan: dat met de vogelpoot. PLASSCHAERT TENTOONSTELLING VAN BLOEMSTUKKEN EN STILLEVENS EN VAN WERKEN VAN JAN VOERMAN JR. Frans Buffa en Zonen. 7?24 No vember. Non multa, sed imiltum". Men kan niet gemakkelijk den ijver en de voortvarendheid overschatten van den tegenwoordigen leider der kunstzalen Frans Buffa en Zonen. Tentoonstellingen volgen elkaar snel en regelmatig op. Bauer, Breitner, Gorter, Singer passeerden in korten tijd de revue. Mindere goden wisselden deze geaccrediteerde af. Voor beginnelingen werd zelfs een plaatsje ingeruimd. Ditmaal compareert naast het werk van den jongen Voerman, dat van vijf en twintig anderen. Onder de namen dezer laatsten zijn er van den eersten rang; maar niet deze bepalen den rang der expositie. Minderen zijn het rijkst vertegenwoordigd en geven het cachet aan de tentoonstelling, die er niet bij wint. Te veel ijver schaadt. Het is voor den kunsthandel een moeilijke tijd. De bloei en de nabloei der Haagsche school en de opkomst van de barbizonners bij ons, vielen samen met tijden van maat schappelijke welvaart. Weissenbruch en abriël, Bauer en Breitner, Witsen en de Zwart, uit Frankrijk Daumier en de nooit falende Fantin Latour vulden latere leemten aan. De kunsthandel had een betrekkelijk gemak kelijke, zekere en aangename taak. Zij kon Monet en Manet, Dcgas, Renoir en Sisley, van Gogh en Cézanne voorbijzien. De markt vloeide over van vertrouwde en beproefde recepten. Kooplust noch koopkracht ont braken. Voor het voortreffelijke waaruit de handelaar met geoefenden (maar wat eenzijdigen?) smaak de keus had, stond de afnemer die precies als deze proefde, klaar. Het was in meer dan n opzicht een gulden tijd. Dat is veranderd. De geliefde kunst en de in haar school opgeleide koopers zijn bijna verdwenen. De reputatie der Hagenaars heeft DIERSTUDIE Teekening voor de Amsterdammer" door H. Verstijnen. Leugen HET NOBELE DRIETAL Domheid Hebzucht (met excuses aan de dieren) iiiiMiiuiiiimiimiiiiiimiiMMliniii IIIIIIIUIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIIIIIIIIIIII-IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIIIIIIIIIIIIU onder den drang der modernen een oogenblik gewankeld. Het beste van Bauer en Breitner is het land uit of in vaste handen. Schetsen van de vroegste stadia af en die de kunste naar niet zonder goede redenen had geaban donneerd, zijn tot den rang van complete kunstwerken verheven. Ook dat hield op. Wat nu V Het antwoord op die vraag is niet gemak kelijk, maar ik vrees dat het niet ligt in tentoonstellingen als deze en andere uit den lateren tijd. De handelaar staat tegenover nieuwe toestanden; hij moet zich op nieuw oriënteeren en nieuwe belangstelling kweeken. Indien hij uit een commercieel oogpunt niet buiten middelmatigheden kan, moge hij omzichtig en voorzichtig zijn. Ook minder begaafden hebben in hun beste oogenblikken voortreffelijks gemaakt. In grooten getale en zonder veel omslag bijeen, doen zij hun eigen naam en dien van hun promotor kwaad. Daarom kieze de handelaar met wijsheid en strengheid en zij voor niets zoo bang als voor een te veel. Aan hem de moeilijke maar de licate taak om, gesteund door zijn geoefend oog, zijn fijnen smaak, zijn zelfverzekerdheid vooral, het uitstekende op te sporen dat er ook binten het afgegraasde veld der geijkte kunstproductie gemaakt moet zijn. Met de uiterste selectie leze hij uit het vele dat nog geboden wordt het uitgezochte bijeen en geen school, ook de modernste niet, zij daarbij beneden zijn aandacht. Met Rochussen en Jan Weissenbruch kan hij ev;n goed voor den dag komen als met Jan Sluyters en Picasso. Doch op de kwaliteit, niet op de kwantiteit komt het aan. En zou deze critische houding niet ook in het belang zijn der jongere schil ders? Hadden wij van Jan Voerman Jr. niets anders gezien dan dat cactusplantje (no. 24), dat zoo liefdevol aangekeken en met zoo voortreffelijke stofuitdrukking en fijnen kleurenzin geteekend is en wellicht nog een tweetal andere stukjes wij hadden hem voor een wat verfijnd maar belangwekkend kunstenaar gehouden, onze aandacht overal waard. Zijn tien of twaalf andere werken vervlakken echter onze belangstelling en ver minderen onze waardeering. De handelaar die meedoogenloos afwijst wat niet kan door den beugel van wat hem kunst" lijkt, moet als hij een man van smaak is en zich zelf en het publiek en de kunstenaars een dienst bewijzen. Hij verheft zijn zaak en bevrijdt zich en anderen van elementen die op -het terrein waar hij zich beweegt, niet nood zakelijk thuis behooren. l.S.MEUWSEN, Hofl. A'DAM-R'DAM-DEN HAAO DE BESTE HOEDEN IN HOLLAND TENTOONSTELLING MONNICKENDAM, bij Bernard Houthakker, N. Z. Voorburgwal. Wie den voorraad aquarellen ziet dien de schilder Monnickendam ditmaal van een uitstapje in het Wesergebied thuis bracht, vraagt zich af of hij zulk een productiviteit en de kunst en het reisgenot niet in het gedrang moeten raken. Ook als ge alle recht doet aandefrischheid, de spontane levendigheid, de smakelijke bout heid of de bonte smake ijkheid dezer teekeningen; als ge u Verheugt in de zekerheid waarmee de auteur zijn plaats wist te kiezen, in zijn gevoel voor effect, in de gratie soms van zijn figuurtjes, dan nog domineert de overtuiging dat te veel schetsen te vroeg en ten onrechte aan de publiciteit prijs gegeven zijn. Er is een grens waar vlotheid en raakheid en gulheid van kleur ophouden een verdienste te zijn. Bij het zien van dezen stroom van impressies" gaat ge verlangen naar iets dat heel precies, heel zorgvuldig, heel ernstig aangekeken en desnoods heel stuntelig weer gegeven is. Met allen eerbied voor de zeer goede teekeningen die ook nu wér onder den voorraad voorkomen, zou ik zeggen dat twee dingen den heer Monnickendam moeten beletten op dezen te verleidelijken weg al te onbezorgd voort te gaan, eerbied voor zijn reputatie en eerbied voor zijn publiek. H E N N u s miimiiimtiiiiiiiiiiiiii llllliliiiiliiiiii lumiiiiiim iiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiMiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiMiif'i ONTVANG- en BETAAIKAS Nieuwe Doelenstraat 20-22 Kapitaal f 5.000.000.- lasarven f 626.000.Renteverg. voor gelden a deposito met n dag opzegging l pQt. (Bedr. tot ? 20.000.?terst. betaalb.) met 10 dagen opzegging l'/4pCt. Voor andere termijnen op nader overeen te komen voorwaarden. Open en gesloten bewaargeving volgens reglement. SAFE DEPOSIT INRICHTING Geopend: opWerkd. v. 8% v.m. tot4^ u. n.m. op Zaterdagen en Beursvacantiedagen desmorgens van8% tot 12 uur Loketten van ?2.50 per maand (? 10.?per jaar) en hooger te huur voor bij de Directie bekende of geïntroduceerde personen. HYPOTtiEEKBflNK =RI* . 482. Algemeene Hypotheekbank HEERENGRACHT 416 - TELEFOON 74 N. 5 pCt. PANDBRIEVEN Met verplichte jaarlijksche nitloting. Dt PraUent-Commlstarlii n, ,?_,,,. Mr. R. POÜW F. TH. EVEiilD e lr«"«- Hr.U.VMTOULOl VAI DEI KOOG Levensverzekering Maatschappij Bijkantoren te Weltevreden en te Medan. Vraagt de nieuwe polisvoorwaarden. tegen 97 pCt. Vepplich\e jaaplyKsehe uitloüng vier pet Utrechtschi Hypotheekbank UTRECHT Pmmdbrleven pi. nr. f 36.SOO.OOO.-~-. De Bank stelt beschikbaar: 5T/2 pCt. Pandbrieven a 99'2 pCt. In stukken van flOOO.-, 15QO.- en f WO.-, met verplichte uitloting pari in 25 jaren De Directie: Mr. A. J. S. VAN LIER. Mr. P. R. HOORWEG. 501 10 l / O/ 12 10 INSULAIRE HYPOTHEEKBANK te ZIER1KZEE 9874% 100% Vermeerdering in 1922 ruim 725 duizend gulden, Totaal in omloop: ruim HEERENQRACHT 581, AMSTERDAM. Opgericht DibijzondBiïoorileBlige polissen van The Exces*1 In, C}, Lim, geven de BESTE DEKKING. Modelpolissen, tarieven en alle bijzonderheden te bekomen bfl de Agenten: J Hem. Sehïdep, AMSTERDAM, Heerengracht 124/128. Telefoon 45458 MUIOSW UIIOEl Gestort Kapitaal f 80,000,000.?. Statutaire Reserve f 19,769,180.?. Buitengewone Reserve ... f 22,660,000.?. Hoofdkantoor: AMSTERDAM. Agentichappen te ROTTERDAM en 's-ORAVENHAOE. Vcillfinfen In NEDERLANDSCH-INDIE, STRAITS SETTLEMENTS, BRITSCH-INDIE, CHINA en JAPAN. In- en Verkoop van Wissels en Telegrafische Transferten. Inoasseeriugen en Finanoieeringen. Schriftelijke en Telegrafische Credieten.*?Beisoredietbrieven. Deposito's Bekeningen-Oourant. Administratie van Effecten en alle andere Bankzaken, loltird. Hjpoihiikbmi 1001 lidirliail Opgericht in 1864 Vtltieiand MaattthippaüjK Kapitaal f 5.000.006 Verstrekt geld op eerste hypo theek. Voor inl. wende men zich tot i het kantoor der Bank, Oed. Bierha- i ven 25 te R'dam of tot hare Agenten in de hoofdplaatsen des Rijks. j Dt Dfr-.Mr.W.v.RossuM.Mr.TH. REEPMAKER, Mr. N. P. C. v. WIJK. De Hollandsche Voorschotbank HAARLEM, KRUISWEG 70 De Bank verstrekt gelden tot elk bedrag met een minimum van l 1000.?op zakelijk onderpand en onder borgtocht, met in pandgeving eener polis van levensver zekering van gelijk bedrag, en verkoopt 6% schuldbrieven In stuk ken van ? 1000.?, ? 500.?en ? 100.?tegen den koers van 99%. In lederen Boekhandel voorhanden werken van UIDLR HYPOTHEEKBANK 5 Pandbrieven a 99'/2 pCt. DtreeiU i Mr.AUG.L.HEIJBROEKj Mr. K. A. NEDERLOF INCASSO-BANK Amsterdam?Rotterdam Almelo Arnhem?Delft?Dordrecht Eindhoven Enschedé'srGravenhage Groningen 's-Hertogenbosch Hilversum Leeuwarden Maastricht Nljkerk Tilburg Utrecht Wormervee r Zaandam Volgestort Kapitaal f 25.OOQ.QOQ.-~ Retaarv» f 5.611.7QO. Effectenorders Coupons Prolongaties Vreemd Bankpapier Cheques Buiten), Wissels ARMHEMSOHE 5 pCt. Pandbrieven 5\ pCt. Pandbrieven a 97 \ pCt. a 1OO p C t. Directie: Mr. S. J. VAN ZYST Mr. J. F. VERSTEEVEN. Bert uit 5 en 5>/2 pCts. PAÏDBRIETM fiU} in stukken van f 1000.-, f 500.-en f 100.-! 6 deelen gebonden a f 1 50 en sluit Leeningen onder Ie Hypothecair verband op zeer billijke conditiën. , DE DIRECTIE. Uitgaven van Van Holkema & Warendorf, Amst. Standaard Hypotheekbank te ROTTERDAM Directie i ?f. H. H. C. CAITBHBUK u I. MOUILMAM Dt Bankgeeft ondet eontrOli van het Algemeen Admini stratie- en Trustkantoii 5% Pandbr.tegen 95% uit. Maatschappij voor Hypothecair Crediet in Nederland Maatschappelijk Kapitaal f 3.000.000. Uitstaande Leeningen . . 19.535.900. Pandbrieven. 18.889.600. Reserves 1.197.720. Hoofdkantoor: te 's-Q RA VEN HA O E, NASSAULAAH II. Bijkantoor: te UTRECHT, BOOTHSTRAAT 15. De Maatschappij stelt beschikbaar: 4i % en 5 % PÜDBIIEVEI TEEEI BEUISKOEIS In tUiiii tai l 1.000.?, 1500.- ia f 100-, HET VEIPLICHTE lAAILIIKSGKE ITLOTIlt, aamaitida HZI. De Dlr«ctle:Mr. D, VAN HOUTEN. Mr. J. D. TEN BRUBBEN CATE. Illustratiednik-papler van de Firma C O. A, CORVEY, Keizersgracht 255, Amsterdam, Tel. 41202 en 40555