Historisch Archief 1877-1940
22 Dec. '23. - No. 2426
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND
N.V. PAERELS'
Meublleering-MIJ.
AMSTERDAM
COMPLETE
MEUBILEERING
BETIMMERINGEN
Rokin 128 - Tel. 44541
Mm. (. i. d. BUIK
Corsetière
Keizersgracht 772 te A'dam.
TEL. 37151
Ateliers voor Reparatiën.
In den Hiag eiken Vrijdag Hotel Central.
TENTOONSTELLINGEN
GALERIE D'ART FRANC, AIS, Prinsengracht 792, Teekeningen en
Aquarellen door And réFavory en Jacques Thévenet. 17 Dec.?5 Jan. 10?12
en 2?5 uur, 's Zondags 2?4 uur.
HEYSTEE, Heerengracht 545, Amsterdam. Werk uit Tunis van Is. van
Mens. Dagelijks van 10?4 uur, Zondags van 2?4 uur.
J. H. DE BOIS, Kruisweg 68, Haarlem. 22 Dec. 1923?22 Jan. 1924
Tentoonstelling van de nieuwste werken door Matthieu Wiegman en houtsneden
door H. van der Stok. Geopend werkdagen van 9?5 uur.
VERSCHENEN:
Parmi les Zouaves
PAR
ETIENNE GIRAN
Illustrépar PAUL LEDOUX
Prijs ingenaaid f 3.25
Uitgave van
VAN HOLKEMA & WARENDORF A'dam
WHITE
Het speciaal omnibuschassis, model TE B O, met extra
lange veeren, luchtkoordbanden 36 x 6 of 38 x 7. voorzien van
electrisch licht en starter, doet iedereen verbaasd staan.
Prijs concurreerend. ??ALLE onderdeelen voorradig.
ALLEENVERTEGENWOORDIGING VOOR NEDERLAND:
N.V. Gebrs. NEFKENS' Automobiel Maatschappij
AMSTERDAM, UTRECHT.
Jacob Obrechtstr. 26, Tel. 22507 Tel. 3061
fl.
20 LEIDSCHESTRAAT 22
AMSTERDAM
TELEFOON 45812
HEMDEN
MAAR AA7
Het Kerstnummer der
Haagsche Post wordt
smaakvol ingelijst in de
Kunsthandel en
Lijstenfabriek
6. J. STEGEMAN
OVERTOOM 163, TELEFOOH 28292
HET HANDELSBLAD GRATIS
TOT 1 JANUARI
Zij die onderstaanden bon invullen en ons toezenden, ontvangen
TOT 1 JANUARI HET HANDELSBLAD GRATIS met een
exemplaar van het JUBILEUMNUMMER dat op 4 September
verscheen en dat een geschrift van blijvende waarde vormt.
Abonnementsprijs per kwartaal f 5.50, per maand f 1.90
Buiten Amsterdam wordt voor bezorging en frankeeringnog in rekening gebracht p. mnd. '20 ets.
HET EERSTE WAARNAAR MEN 'S MORGENS GRIJP1
UITKNIPPEN
Mlü'lïAan de Administratie van het
ALGEMEEN HANDELSBLAD
N. Z. Voorburgwal 234-240
Amsterdam.
Datum December 1923
Mijne Meeren,
... , ,.,,,..., , . kwartaal- , . ,, , ,
Hiermede verzoek ik u nut in ie schrijven als . ?-- abonne op uw blad,
volJ J
maandffens bovenstaand tarief. Ik verzoek U mij tevens het Jubileum-nummer te zenden
en het Handelsblad gratis van heden af tot l Januari a.s.
Hoogachtend,
Naam: '
A dr es: .
osr EENIGE SPECIALITEIT
I«V '" frffl
% KRIMPVRIJE j|8
i* GEZONDHEIDS- "8
Of! feu
K ONDERGOEDEREN g
OÜNederlandsch Fabrikaat Jg
15TRICOTHUIS i
«| REG.BREESTRAAT.35 |a
«H TEL. 5066 N, |«
DE AMSTERDAMMER
Weekblad voor Nederland
kost slechts f 10.?per jaar
De ontdekkinu van Dedemsvaait,
Poetie kon niet rustig slapen,
Als men haar wat liggen liet.
Zoo eens van gezondheid kraaien
Deed het kleine ukkie niet.
Bij het wasschen en verschoonen
In een lauwig, lekker bad,
Zag de moeder dat haar Poetie
Stipjes op het rugjc had.
Door te veel te stugge kleertjes
Was het huidje aangedaan
En de vindingrijke baker,
Raadde Fantasie"-goed aan.
Gauw naar ..Uedt-ms vaart"'
geschreven
Aan de Fantnsiefabriek". . . .
Haar gebreide Babykleertjes
Maakten Poetie vief en kwiek.
J. H. S i1 r, E N o F r
VOL AU VENT
HET or«0ouiocN «WTCMIUUID ^
HERSTELT Of/PLATVOerU
-,?^_SINS. V l
O.Z.VOQRÓURGWAt 33*. M>AI>
HMIT BiMMUHAaTHm;
IIIIMIIIIIIIIIIIIlllllllll lllllllllllllllliliiiiiiitiii
Spoors
Mosterd
WA spoorjr. Culemborg
In lederen Boekhandel
?'s
Gebonden f 1.50 per deel
IIIIIIIIIIIIIMIIIIIIHIIIIIIimilMMlinillllllllllllllllllllHIIMIIIIII
OLDENKOTT's
TABAK
flOG STEEDS
DE BESTE
XXVI.
Penlhesilea, liiess ei,
,,Sei in den skyth'schen Waldern
aufgestanden,
Und führ' ein Heer, bedeckt mit
Schlangenhauten.
Von Amazonen, heiszer Kampflust voll,
Durcli der Gebirge Windungen lieran,
,,Den Priamus in Troja zu entsetzen . ."
Heinrich von KJeist, Penthesilea.
Nooit heb ik, man, die vermoedelijk
nimmer het zwaard zal trekken, noch er
klappen mede uitdeden, zoodanig van mijne
overbuurvrouw in het, tot in lengte van
jaren de eer der Amsterdamsche Schoonheids
commissie hoog houdende Gebouw der Bur
gerwacht, genoten, als deze week, toen ik
mijn glas warme melk met Em?erzout in
mijne onvolprezen kamer bij de Munt dronk,
en eene waarachtige vaderlandsche gebeur
tenis, om zoo te zeggen in mijne dadelijke
omgeving oplette. Meestal glippen de his
torische oogenblikken" ons tusschen de vin
gers door, omrlat wat wij als historisch"
waarmerken, en wij doen dit in onze kort
zichtigheid al licht, in latere eeuwen nauwe
lijks meer de aandacht trekt. Vermoedelijk
heeft Kenau Simonsz Hasselaar het in
1573 niet vermogen te bevroeden, dat wij
haren naam 350 jaar later met evenveel
ontzag als dien van Balthazar Gerards met
diepste verachting zouden noemen, en zijn
ontelbare historische persoonlijkheden, die
zich onsterfelijk waanden, voor wie zelfs
tijdens hun leven eerczuilen werden opgericht,
op hetgeen in gemeenzame vulkstermen
stiekeme manier heet van de Wereldvlakte
en uit de chronologische geschiedboeken
verdwenen.
De funeste vergissingen der tijdgenooten
in deze dobberende richting, zijn niet te
tellen. Vandaar ast als onze waarneming
den spijker bijna theoretisch-zeker op zijnen
weerbarstigen kop meent te raken, de ge
tuigenis van het Kip-ik-heb-je niet te laat
ter publieke Griffie mag worden gedepo
neerd.
Het is hierom in de eerste, en bij de terug
houdende meening der grootc Pers, die zelfs
hare foto-redacteuren binnen de perken
hield, in de tweede plaats, dat ik mij veroor
loof ds wijdingsvolle gebeurtenis, waarvan
de gevolgen in geenen deele te overzien zijn,
met mijne diepst-gencger.e mannelijke kracht
en journalistieke potentie, nader tot het
Hollandsche volk te brengen, en mijne hoog
achting aan d.e ontwaakte vrouwelijke energie
te betuigen.
Bij het dagelijks bestudeeren van het voor
treffelijk Burgerwacht-Gebouw, dat ik bij
mijn eerste, tweede ontbiit en bij mijn
middageten, om zijne kubistische vormen
pleeg te bewonderen, en dat in het centrum
dezer stad de edele Romantiek van de gewa
pende burger-vrijheid vertegenwoordigt, dacht
ik dikwijls: het met mijn podraga'en aan
verwante onaangenaamheden des gevorder
den leeftijds nog eens te'mogen aanschouwen,
dat de dak-geheimzinnigheden des Gebouws,
zich aan mijn oog, doch dit zonder bloedver
gieten, zouden mogen openbaren. Wij ver
moeden wel, dat de gebetoneerde duiventillen
en afgekeurde goederenwagons daarboven,
in de lucht, eenig zwaarmoedig doel hebben,
maar het enkel vermoeden, zonder zekerheid,
is niet alles, en ik vrees dat de representanten
der Russische Sovjet-republiek allicht meer
in hunne geheime dossiers betreffende mijne
overburen beschreven houden, dan wij Am
sterdammers, die zoo door de keurige
Tuschinsky torens gefascineerd worden, dat we verzui
men naar het beton op de tweesteensmuren
van onze moderne Gevangenpoort te loenzen.
Bij mijne thee, die ik thans op des dokters
advies zonder suiker tot mij neem, althans
telkens met niet meer dan een half klontje,
had ik de laatste dagen bij het drukker bezoek
achter de tralies aan de overzijde, bij mijzelven
gepeinsd, dat er iets broeide. Eens nam ik
het hoog bezoek van den heer Emile Verviers,
die als takt vol rnan zijn weekblad eenen nieu
wen naam, dien van Opbouwende Staat
kunde'', in plaats van den vroegeren
pijnlijkafbrekenden, gegeven heeft, waar; eens'eerien
aalmoezenier in volleoorlogstenue. Ookwarcn
er burgers, recht van lijf en leden, die ter
hoogte der ijzeren deuren een magonniek
teeken gaven, en dan zonder aan te schellen
of voeten te vegen, resoluut binnen gelaten
werden. Ook droeg de schitterende banket
bakker uit de Leidsche straat, wiens naam
ik verzwijg, daar ik van mijne jeugd at leerde
mijne pen nimmer voor reclame-doeleinden
te leenen, doozen met gebak en
nrmgattaarten aan, om bij te watertanden. Er was
iets gaande. Gij voeldet het. De nervositeit
groeide met het uur. In het bijzonder tegen
en avond was er om de tinnen keukens van
het platte dak cene sfeer van onheilspellend
heid, die mij, mede in verband met de pijnlijke
spionage-zaak, met bezorgdheid naar het
slaan van de Munttorenklok deed luisteren.
Doch het Wachter wat is er van den nacht? '
heeft reeds zijn oplossing gevonden, en eene
van nationale vreugde, al acht ik mij per
soonlijk tekort gedaan, dat de historische
aangelegenheid zich niet in het
BurgerwachtGebouw, maar in de Waalsche Kerk voltrok,
en al meen ik dat eene kerk een
mindergeschikte lokaliteit is, om met bloed te ver
dedigen sector-vlaggen op te stellen, en er
door robtiste mariniers den ban met trommel
en fluit te doen openen. Ik wil evenwel niet
den schijn wekken bij eene blijde gebeurtenis
over bijkomstigheden te vallen, en de moge
lijke vergissing van het verkiezen van de
Waalsche Kerk boven het terrein der
OranjeNassati kazerne over het hoofd zien.
Immers den avcnd van den 12en December
1023 werden in voornoemd Waalsch Bedehuis
53 officieren van de Burgerwacht beéetiigd,
waaronder, O, Kerstnacht schooner dan de
dagen, hoe kan Herodes 't Licht verdragen !
vijf dames. Ik trilde op mijnen stoel, toen
ik dit las. De tranen bevochtigden mijne
oogen, mijne het bericht hardop"herhalende
stem beefde. De eerste vrouwelijke krijgs
lieden, de eersfe dames-officieren waren in
dit schijnbaar-nuchter, doch in den grond
zoo heerlijk-romantisch land opgestaan
hadden nadat de organist eenige nummers had
uitgevoerd, het koor der Burgerwacht het
Wilhelmus" gezongen, en eenige liederen
ten gehoore waren gebracht, den eed in handen
van den w.n. kommandant, den heer Boeree,
afgelegd.
Ik weet niet wat de dames bezwoeren,
ken den inhoud des betreffenden eeds niet
zt'ide ik het niet reeds eenige keercn, dat in
mijnen tijd de Pers tot in bijzonderheden
dergelijke gebeurtenissen versloeg? - maar
als ik mijne tot de tanden en het dak gewa
pende Overbuur aanschouw, neem ik" aan,
dat het gespannen heeft, daar men geen peleton
mariniers in eene gewijde Kerk' ontbiedt,
om voor spek en booncn, eenen ban met
trommel en fluit te openen.
De w.n. kommandant, ne heer Boeree,
omringd door eenen luitenant-generaaï,eenen
vertegenwoordiger van het
Ministerie-vanoorlog, eenen vice-adrniraal, den hoofdcom
missaris van politie, en tal van andere civiele
en militaire autoriteiten, hield alvorens van
den preekstoel eene rede, waarin hij ontkende
dat de Burgerwacht een militair
machtsinstituut" is, integendeel:"
tegenover het Evangelie van den Haat
en dat van den Klassenstrijd, het Evan
gelie van de Liefde, de Blijde Boodschap,
wil stellen. Wij hebben baanbrekers
noodig, dragers van den nieuwen tijd
zei spreker, doch voegde hier onmiddel
lijk aan toe: de taak die voor de Burger
wacht is weggelegd, is in de toekomst niet
gemakkelijk. Uitvoerig besprak de heer
Boerec daarop de plichten van den offi
cier der Burgerwacht".
Deze rede werd door den
luitenant-generaaS, door den vertegenwoordiger van het
Mirdsterie-van-oorlog, door den
vice-admiraaJ en door mijnen vriend, den heer Marcusse
levendig toegejuicht. Ook door de 48 manne
lijke en de 5 vrouwelijke Burgerwachtoffi
cieren, die thans hunne (hare) functies van het
verkondigen van de Blijde Boodschap"
hebben aanvaard. Hadden wij dit ooit kunnen
droomen? Na de vrouwelijke advocaten, dok
ters en kamerleden, de eerste
Evangelie-van?de-Liefde-officieren, gerechtigd tot het voor
handen hebben van vuurwapenen.... Wel
mocht het leger der Amazonen in Penthesilea
roepen: Triurnph ! Triumph ! Triumph !
Achilles stürz.t ! Gefangen ist der Held !"....
Het is een donderslag, doch een verkwik
kende, bij helderen hemel.
En gelijk ik het reeds opmerkte: de ge
weldige gevolgen zijn niet te berekenen, even
min als bij de eerste verkiezingen, waaraan
mannen en vrouwen deelnamen.
Reeds nu falen alle beschouwingen van
stratcgischen aard. Was de heer Van Steenhardt
Carré, gep. kolonel der Infanterie, die /ich in
e Tijd over het jaarlijksch contingent van
het Belgische leger eenigszins verwondert,
omdat hij 64000 man te veel acht tegenover
onze 40000 man in de mobilisatiejaren; was
hij van het iwvum in de vaderlandsche en
Wereldgeschiedenis op de hoogte geweest,
het tot officier beëedigen van vijf dames bij de
Burgerwacht hij zoude vermoedelijk be
grepen hebben, dat de doemwaardige
Spionage-dienst, bevriende regeeringen reeds heeft
voorgelicht, dat de Entente onze mysterieuze
Burgerwacht-beweging met de bekende leedc
oogen volgt, en dat het bijna geen verwonde
ring behoeft te wekken, dat men speciaal in
Limburg onzen krijgs-voorraad, van menschen
en materiaal, langs clandestiencn weg contro
leert, waar bijvoorbeeld het Officieel Orgaan
van de Haagsche Burgerwacht de m.i. groote
onvoorzichtigheid begaat het aan de groote
klok te hangen, dat er vandaag vijftien
clni'«;</ burgerwachters in dit Limburg het ge
weer bij den voet en het kruit droog houden.
De gepensioneerde Kolonel der Infanterie
Van Steenhardt Carré, die het Belgisch jaar
lijksch contingent buitengewoon groot, zelfs
onwaarschijnlijk acht," en deswegen door den
heer Laudy ernstig terecht wordt gewezen,
zal het na mijne uiteenzetting begrijpelijk
vinden, dat Belgiëna de plechtigheid in de
Waalsche Kerk, alles op haren en snaren zet,
om zijn contingent niet te verminderen. Want
het blijft met den sluier des Geheims bedekt,
of de vijf bcëcdigde vroi-.wd'.il-.e officieren in de
Bedrijfsafdeling (verzorging van gas,
elcttricitcit, telefoondienst, \vaterleidinp, tram),
de Vi'rplegingsnfdeeling (los- en laaddienstcn)
of in d.c Gewapende Afdecling (Mobiele Colon
ne, Mitrailleur-af deeling, bezettingsafdee.ing),
wanneer de loozc Troelstra en de boo/e
Wijnkoop als gemaskerde bandieten do
Nfderlandschc maagd in het nachtelijk duister over
vallen, zijn opgenomen.
Kapitein Doeree, die in den bcruchten nacht
van den 13den November 1918, toen de
Schevenir.gsche Burgerwacht reeds haar eerste
schietoefening op het Stille strand aldaar
hield (Officieel Orgaan van 28 IVov. ll)24.),
met den Burgemeester van Amsterdam con
fereerde, met het gelukkig resultaat, dat op
14 November 1918 ook in de hoofdstad een
gezonde Burgerwacht-baby het onthutste
daglicht aanschouwde, kan nu vijf jaar later
wel van de Blijde Boodschap" spreken, maar
dat gelooven de Entente en ik niet zoomaar
zonder meer.
Dat lijken ethische doekjes voor het
wreedelijk bloeden.
Voor mij zou de aardigheid er af zijn, als de
vijf vrouwelijke Burgerwacht-officieren zich
gingen verlagen tot de korveediensten van gas,
telefoon, waterleiding, of het lossen van een
schuit met aardappelen, eierkolen of bruin
koolbriketten.
Ik droomde vannacht van aan gordels bun
gelende skalpen.
En van browuings, die knalden, met lieve
oogen afgewend en potdicht.
11 A N s L u D i F i C o R
De beantwoording der Correspondentie,
wegens plaatsgebrek, de volgende week.
17 December.
Kunstzaal CaM van Lier
naast liet Postkantoor
te LAREN (N.H).
Antiquiteiten Oude Oostersche Kunst
Schilderijen ? Kunstnijverheid