No. 2543 DE GROENE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND UIT DE NA TUUR: DE TERUGKEER DER VOGELS DOOR DR. JAC. P. THIJSSE Hei derde bedrijf DE F1TIS KOMT AAN IN HET BEGIN VAN'^fRIL t_I ALF Maart wordt het eerste kievitsei gevonden ** en in de week daarna bereikt de beweging van de spreeuwen, leeuweriken en lijsters haar hoogte punt. Ook trekken er dan veel vinken en goudhaan tjes, kneuen, gorzen en sijsjes. De sijsjes zie ik al veel in het begin van de maand in de bloeiende elzen, gaandeweg worden hun troepen grooter. Hoetalrijker ze zijn, des te vlijtiger beoefenen ze htm koorzang in het ruige clzenhout. De sneeuwgorzen zijn niet zoo algemeen bekend en lijken nog al zeld zaam, maar wij hebben er heele zwermen van gezien op de zandplaten bewesten Terschelling. de oude mannetjes bijna heelemaal wit. Als ze opvlogen leken het wel sneeuwvlokken. Nu schiet het al aardig op met de lente. Er vliegen reeds hommels, dag aan dag komen nieuwe graafbijtjes uit den grond kruipen en het kleine parelmoervlindertje, dat overwinterd heeft, vliegt rund, op zoek naar de eerste viooltjes. Uitlieemsche sicrhcesters, zooals Primus Fissardi en Ribes beginnen te bloeien en nu zijn we iederen morgen bij het verlaten van ons huis er op bedacht, dat de kleine tjiftjaf wel in den afgeloopen nacht kon zijn aangekomen. En jawel daar hooreu wij hem dan ook, het min of meer eentonige maatvaste tjif-tjcf. Men went zich langzamerhand aan, om dat geluid heel mooi te vinden en welkom is het in ieder geval. Het bruinig groengele vogeltje is nauwelijks grooter dan een winterkoning en veel slanker, 't Kost weinig moeite, hem te ontdekken als hij hipt en fladdert door de bladerlooze boomen. Hij opent de reeks van de kleine zangertjes, die nu volgen, vier weken lang. Ik heb al dikwijls geprobeerd een bepaalde volgorde te ontdekken, maar dat is ieder jaar weer anders. Wel staat het vast dat de fitis komt na de tjiftjaf, maar of de zwaluwen nu eerder of later dan de fitis komen, dat is niet met zekerheid uit te maken en evenmin durf ik ervoor in te staan, dat de boerenzwaluw er eerder zal zijn dan de oeverzwaluw of de huiszwaluw. Ik heb wel den indruk dat de oeverzwaluw doorgaans het eerst aankomt. De fitisjes zijn geler dan de tjiftjafies en misschien een ietsje grooter en zij zijn aan hun zang nog het best te herkennen. Als je eind Maart of begin April een klein groenig geel vogeltje heel liefelijk hoort kweelen in berkenboschjes in de duinen, iu 't hakhout bij ten boerderij <.f iu een bloeiende wervenwaard, dan is dat de fitis. Het geestige lichte wenkbrauwstreepje is veel duidelijker dan bij zijn verwant de tjiftjaf. Het blaiiw'norstje is nu ook aan gekomen, ook in de buurt van Amsterdam, daar nu et ik het later maar eens uitvoeriger over hebben. Ongeveer tezelfder tijd, we zijn nu al in 't begin van April, verschijnt het gekraagde n odstaartic, dat prachtige vogeltje met zwait-en-wit vo: rhoofd en fraaie^roode borst en roestnx d staartje, dat negeen poosje* natrilt als het vogeltje is gaan zitten. Dikwijls heb 'ik roodstaart en fitis op denzelfden dag voor 't eerst in 't jaar gehoord en gezien. Wie van roodstaartjes in zijn tuin houdt, doet goed met pas in 't eind van Maart een paar nieuwe uestkastjes op te hangen, wanneer de meezen hun woning al hebben gekozen. Wie van fitisjes in zijn tuin houdt moet in een partijtje heestergewas den grond niet storen en blij zijn, als daar wat gras en onkruid groeit, liefst tegen de heesters aan. Als de fitis daar in de dorre stoppels een holletje in den grond kan vinden, dan maakt hij daar graag zijn nest. ledere nacht brengt nu nieuwe vogels, ieder landschap is een excursie waard, om er de pas aange komen vrienden te begroeten. In het begin van April ga ik den snor hooren in de Utrechtsche Plassen. Half April komt de nachtegaal in het duin, een heel enkelen keer wat vroeger dikwijls later. Als je de plaatsen weet, waar veel nachtegalen huizen, dan is het wel aardig om daar in het begin van April ai goed rond te kijken en dan kun je de ontdekking doen dat bij ongunstig weer de nachtegalen dikwijls al zijn aangekomen, eer men ze hoort zingen. Daar kan wel een dag of drie tusschen liggen. Meest hoor ik den pas aangekomen naclïtegaal het eerst in den mor gen tusschen tienen en twaalven. Ongeveer tegelijk met den nachtegaal komen koekoek en draaihais. Deze laatste nestelt 't meest in Nederland beoosten de Vecht maar komt op den trek ook dikwijls genoeg langs den duinkant. Voor mij is hij nog meer dan koe koek of nachtegaal een aanwijzer van de zoele lente. We onderscheiden een koude lente, een pittige lente, een zoele lente. In de zoele lente krijgen de meeste boomen hun bladeren en dan komt de groene fluiter tierelieren in liet jonge loover. Kort na hom ver schijnt de groengele spotvogcl. Hel viertal tjiftjaf fitis, fluiter, spotvogcl, verwante vogeltjes, allemaal spelend in het grocnig-gcle volgt elkaar vrij regelmatig op in tusschenpoozen van tien dagen van eind Maart tot begin Mei. De spotvogcl tegelijk met de mooie zwartgrauwo vliegetivangertjcs. Die trekken nog vaak troepsgewijs door en het plotseling verschijnen van een groot aantal van deze prachtige zwart met witte vogeltjes is een der laatste duidelijke manifestaties van den voorjaarstrek. Ga omstreeks l Mei maar eens kijken in de buurt van het lage bruggetje achter in het Vondelpark. Middelerwijl zijn iu het rietland na de snor de karekieten komen opdagen, de kleine en de groole en clan ook nog de rietzangers, (lelijk met hen komt het zwarte sterntje en de andere vischdiefjes. 't Is meestal Mei eer dat de gnmle kolonie van de (ïroote Sterns up (irieiid aankomt. Dan zijn de meeuwen van Waalen-Burg allang op hun broedplaats en ofschoon er nog luidruchtige zilvermeeuwen rondzweven boven Amsterdam hebben de meeste hunner toch reeds hini posten bezet in het duin. Kemphaanlies trekki'ii langs de Amsterdamsehe stramien tot in het midden van Mei en zelfs later en in dienzclfden tijd valt nuk de aankomst van vele nacht/waluweii, wielewaleii en kwartelkoningen. Kr broedt en groeit en bloeit dan echter reeds zooveel, dat die late trekkers haast geen indruk meer maken en alleen opgemerkt worden door hen, die zoo gelukkig geweest zijn om te leercit. op deze dingen te letten. TOEGEPASTE KUNST DOOR OTTO VAN Tt'SSKN BROKK "O IJ de Firma Jansen en Zonen aan het Spui te *?' .Amsterdam is thans gelegenheid de inzendingen te bewonderen, op hare wei kplaatsen vervaardigd, waarmede zij met zoo groot succes op de Tentoon stelling te Parijs is uitgekomen. Stond daarginds, met uitzondering van Wijdeveld's omvangrijke toon tafel, alles wat al te zeer in eene betrekkelijk beperkte ruimte ineengedrongen, hier zijn eie zeer fraaie en karakteristieke werkstukken heel wat beter te zien en het zijn vooral de fijnere onderdeelen welke nu meer tot hun recht komen. Piet Kramer is de onvervalschte fantast onder de modernen, die gevoel heeft voor comfort en zwier, voor gezellige huiselijkheid en intimiteit. Hij com poneerde een vertrek met meubels en wan betimmeritig in vlammend rood mahoniehout. .Als hekleedingsstof koos hij daartegen een fijn grijs. Kn telkens weer zijn l'.et de details welke zijn vindingrijkheid verra den: een aschbakje, een klapdenitje, een versierinkje hier en een verfijninkje daar, waar men er als het ware door wordt verrast en verblijd. Ook gevoelig beeldhouwwerk naar ontwerp van Mej. ISeyerman (uitgevoerd door Remicns) 's logisch aangebracht en zoo werd alles tot een kranig geheel opgevoerd. Alken met de als horenties uit de- deuren en laden, groeiende knoppen kan ik mij niet best vereenigen: iu dit opzicht is Rutgers beter op dreef. BOUWT IN MET OOSTERPARK BIITriöVEN ,- INLICHTINGEN VERSTREKT DE DIRECTIE '-:- TELER INT. NS 6558 ft1 In een bijzonder aantrekkelijk hcerenvertrek in donker connnandelhout, waarvan vooral het stoere schrijfbureau opvalt, geeft hij een kranig staal van zijn kunnen en juist de wijze waarop organisch de knoppen, beter gezegd in dit «eval: handgrepen, als uit het me u lx l opkomen, toont zijn verlangen naar constructieve oplossingen. Mooi ook zijn de reliëfs (naar zijn ontwerp) op twee valdeurtjes in den wand van de boekenkast met links: herten en rechts: hazewindhonden in snelle vlucht. Rood gekleurd multiplex-hout verlevendigt dit intérieur, dat door zakelijke deftigheid uitmunt. Warners heef! hier een buffet in zgn. ,,bruinhart", eene houtsoort uit \Vtst-lndie afkomstig, welke van nature bruin getint is en veel op eiken gelijkt, doch met sterkere en scherper geteekende nerf. Dit meubel ?tnat nrtistiek niet "p hetzelfde plan als hel werk der andere exposanten, ook al heeft het bepaalde deugden. lui dan is er .Jast noi least" Wijdevcld met een geweldig grnote toontafel. welke ondanks den zeer lang gcstrekteu bouw toch sierlijk gebleven is. In het midden een draaiende standaard (op kogels loopend) met lijsten waarin foto's van werken op het gebied der architectuur, bekroond door in cirkelvorm gestelde letters van den naam der Firma lansen. Links en rechts strekt zich het toontafeliilael waarop in blank geschuurd ijzer gevatte glazen kasten. De speelsche wijze waarop verschillende voor de hand liggende moeilijkheden werden opgelost is teekenend vour dezen ontwerper, die een echte: durver" en ,,aanpakker" is van het beste soort. Want in dit lange, breede gevaarte (men lette eens op de aardige oplossing van bet onderstel) \\ist hij toch een slanken indruk op te toepen en ;'t nu zijn wat men k;m roemen : ,,de geheimen van den smid . . " Kn overigens de uitvoering tot in onderdeelen alles weer verzorgd y.onais men dit \ cui de Firma, die deze aantrekkelijke tentoonstelling inrichtte, gewend is In liet R.A. I.-gi'houw '. . . . Kort geiden vierde hier II.M. eie Auto in Hare ten spits gedreven aesthctische en technische volmaking hoogtij; nu js |H.) a||tc in troo.-.ieinoze leeliikheiel veikeerd: eene opeensta peling van t.'iHoo/e, welhaast onzedelijk-onschooiu' zaken, uitgestald znnder eeuig leidend beginsel in goedkoop-;,andoende, ruw houten sialletjes. beschil derd me! vuil-uranje en zwarte watcrlüniverf. waarop karakterlooze letters de namen der huurders aangeven zonder dat eleze iaatsten een zweem van verlangen touiien naar iets beters en zelfs zonder een aasje zakelijk inzicht, dat toch juist in meubileering, deco ratie en inrichting der woning zich dient te hand haven door een piopageeren van het schoone ! Ware het niet dal een enkele fraaie stand als van ele Overzee Hout import Mij, verzorgd door Kensvelt en die van ele Firma Raadt en Doodeheefver, naar teekening van Hamaker, benevens ele vele goede behangselpapieren, door kunstenaars ontworpen in opdracht van verschillende firma's (waarover uit voerig t.a.p.) hier voorhielden hoe hel wel kan zijn, elan zou gansch dit Jaarbeiivscomplex stilzwijgend zijn voorbij te gaan. Doch hier is directe aanleiding om naar vuren te brengen en met nadruk vast te stellen, elat iusteeie van het misbruiken der machtige machines ter vervaardiging van eleze duizenden 11101:sterlijkhedeti e-u stijlnabootsingcii, zij het deugddoend aanschijn kunnen schenken aan even zoovele verblij dend schoone dingen, waarbij e'e kunstenaar, die thans wordt v""i !»iigegaan. zich nuttig en onmis baar zou knnm u maken te-u bate \ an de gemeenschap, welke tlian.s zoo jammerlijk opgescheept zit met het wanproduct der uitsluitend op winst beluste fabri kanten ! Is niet reeds meermalen het treffend bewijs voleloende geleverd dat voor den/elfden bescheiden kostprijs het zgn. Industrieel l'itgevoerd Meubel naar kunstenaars-ontwerp kan worden vervaardigd? Maar eiit wordt hier opnieuw genegeerd en het resull;-at is dan ook bedroevend. v VOLLENHOVEN 'S STOUT