Historisch Archief 1877-1940
No. 2553
DE GROENE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND
PAARD-ANTILOPE, GESCHOTEN IN KATANGA, IS IN VERSCHEIDENE
DISTRICTEN VAN DE CONGO BIJNA GEHEEL UITGEROEID
ZEBRA. IN HET GEBIED VAN KATANGA THANS BIJNA UITGEROEID.
IN 191;, ZWIERVEN ZIJ ER NOG ROND BIJ DUIZENDEN
UIT DE NA TUUR:
VOOR DE GROOTE
DIEREN
DOOR DR. JAC. P. THIJSSE
HET Belgisch Ministerie van Koloniën heeft een
handig en eenvoudig boekje uitgegeven over de
groote dieren van de Belgische Congo. Het heet: Les
grands Animaux de chasse dn Congo beige par Edm.
Laplae, professenr a l'Universitéde L'iuvain, directeur
général au ministère des colonies. We zouden wel
graag willen, dat ons ministerie van Koloniën, c,f ons
Koloniaal Instituut cns ook eens verblijdde met een
dergelijk werkje over de groote dieren van
Nederlandsch Indië. De titel zou al licht doen gelooven,
dat dit buekje is geschreven ten gerieve van de jagers,
tot bevordering van de jacht of om jagers te lokken
uit alle deelen van de wereld, die dan wat Vertier en
geld zouden brengen naar de Congo. Gelukkig is dat
in het geheel niet het geval: het werkje is geheel
gericht op bescherming van het bestaande en wanneer
er al van jacht wordt gewaagd, dan is het om te
betreuren, wat jagers van vroeger hebben misdreven
en om er den nadruk op te loggen, dat in de allereerste
plaats bescherming noodig is, indien men ook in de
toekomst wenscht te genieten van de voordeden en
de genoegens van de jacht.
Het grootste deel van de negerbevolking van Afrika
leeft van de jacht; die negers zijn carnivoren en
gansch niet kieskeurig op de toebereiding van hun
vleeschwaren. Wat Derscheid ons daarvan vertelde
klinkt heel ouderwetsch en barbaarsch. Het komt
voor, dat negers een olifant, een nijlpaard,een antilope
dooden en reeds uit het ten halve gevelde dier de
brokken vleesch wegsnijden of wegschenren en rauw
opvreten. Ze stoppen zich vol met vleesch en blijven
bij het cadaver om te eten en te eten totdat het
bederft, laten dan het kreng liggen en dooden weldra
een ander dier. Wij denken misschien, dat er op
olifanten gejaagd wordt om hun ivoor, maar het
gaat even goed en misschien nog eerder om hun
vleesch. Zoolang die negers joegen met hun eigen
wapenen, konden ze de overvloedigcdierenwereid van
Afrika weinig deren, maar toen de blanke man kwam
met kruid en lood, met de moderne repeteergeweren,
puntkogels en hoe al die uitvindingen meer heeten,
begon het er voor de Afrikaansche dierenwereld
hachelijk uit te zien. Jaarlijks worden tegenwoordig
in de Congo ongeveer dertigduizend olifanten gedood
en weldra zal dat getal slinken, niet omdat er soberder
gejaagd wordt, maar doordat het aantal der olifanten
zoo snel afneemt. De Hollandsche boeren in
ZuidAfrika zijn ook altijd groote jagers geweest en hebben
vooral veel zebra's en antilopen gedood als voedsel
BOOTMOTOREN MOTORBOOTEN
Bingham & Lugt - Slepersvesl l - Rotterdam
voor zichzelf en voor hun Hottentotten en ook om
de huiden. Het is dan ook geen wonder, dat wij in
het boekje van Laplae telkens stuiten op de
mededeeling: deze soort was vroeger zeer algemeen, maar
staat nu op 't punt, om uit te sterven.
Ik sla op goed geluk het boekje open en vind op
blz. 93 in het hoofdstukje over de Paard-antilope
(Hippotragns equiniis): Deze antilope kwam in 1912
overvloedig voi r in het woudgebied van Katanga en
in het zuiden van de Kolonie. Dikwijls zagen wij
enkele honderden meters van ons af, onbeweeglijk en
op hun hoede, verscheidene tientallen van
paardantilopen, zebra's en harlebeesten.
Het neerschieten van het grof wild door de arbeiders
en jagers van de ondernemers, die de spoorlijn naar
Bukama bouwden heeft de/.e prachtige eens zoo
wildrijke streken ontvolkt, (ie ziet, alweer dezelfde
geschiedenis als met dui Amerikaanschen bison : de
spoorlijn doodt het groote wild. Toch lijkt het zoo
eenvoudig, om juist diezelfde spoorlijn te doen dienen
voor de proviandeering van de arbeiders en dat
proviand moet dan van lieverlede van j::chtwild
veranderen in slachtvee. En ter wille van hun ivoor
zullen de olifanten niet verdelgd moeten \v< rden,
maar integendeel aangefokt. Evenals met den Ameri
kaanschen bison en den schaapos is gebeurd, zullen
verschillende van de Afrikaansche groote zoogdieren
zoo halt' en half als huisdieren behandeld nu eten
worden.
Men hoort nog wel eens leeraren dat de Afrikaanscl'.e
olifant en vooral de Afrikaansche zebra's niet getemd.
gcdomcsticisecrd kunnen worden. Niets is minder
waar. en de Ouden wisten al beter, liet boekje van
het Belgisch ministerie vertelt ons daaru\cr ook
eenige belangrijke dingen en wel in de eerste plaats,
dat die merkwaardige man. Koning Leopold II, zich
reeds in 1879 moeite heeft gegeven om Indische
olifanten als huisdieren in .Afrika iu te vi oren. Van
de vier kwamen er drie om het leven, de vierde arri
veerde goed en wel aan hei Tanganyika mei r. .Maai
de koning wist er toen al genoeg van en beval dat
in den Congostaat begonnen zou vv< rden met de
dressuur van Afrikaanscne olifanten en dank zij de
bekwaamheid en volharding van den commandant
Laplume is men thans daar volkomen in geslaagd. Het
dressuur-station te Api aan de Oceléheeft reeds een
veertigtal bekwame olifanten afgeleverd, waarvan
er twintig geregeld bezig zijn met het vervoer van
katoen langs de Océ'é-rivier. Generaal MeulemcesUr,
gouverneur van de Oostelijke Provincie van de Congo,
heeft nu een tweede dressuur-stalion doen inrichten
en hoopt binnenkort het aantal der gedresseerde
olifanten op te voeren tot een honderdtal. Tegelijker
tijd heeft hij ruime olifant-reservaten ingesteld. Hei
begint er voor de Afrikaausche olifanten dus al beter
uit (e zien en wanneer eenmaal overeenstemming is
verkregen tusschen de regeling van den ivoorhandel
in de Belgische Congo en de Eransche Congo, dan is in
Centraal Afiika hun toekomst verzekerd. In
XuidAfrika echter zijn ze zoo goed als uitgeroeid.
Ook voi r de Zebra's is Koning Leopold 11 in de
bres gesprongen. In 1902 droeg hij aan den luitenant
der grenadiers, Nys, op, om zebra's te vangen en te
dresseeren. De/e liet een kraal houwen met een
omtrek van 3 kilometer en t( en een drijfjacht i
rganiseereii met vijfhonderd negers als drijvers. Dit waren
geen halve maatregelen en in 19i!4 werd eui t n ep
van (.H) zebra's in die kraai gedreven. Daarvan zijn
er ten slotte een tiental gedresseerd, zoowel ais
trckpaarden als rijpaarden. Maar de vreugde was van
ki rten duur, in 190S \\i-rdm kraal en stallen doe r ten
ork lan Vernield en de gedresseerde zebra's Waren ni g
niet zoo aan huis gehecht, oïze verkozen bil deze
gelegenheid ti ch lievir de wildernis weer in ie gaan.
In ieder geval is nu bewe/en dat de zebra's van de
G ugo even g. cd gedressierd kunnen w> rden als die
van Zuid-Afrika. Van de dressuur der
Zuid-Afrikaansche zebra's vertelt Fitssimmons in zijn Natura!
History of Suuth Africa. Hij zegi, dat de zebra's zeer
goed te temmen zijn en dat alleen zeer oude
zebrahengsten weerspannig blijven tot het einde toe. Daar
de zebra niet onderhevig is aan de ziekte, veroorzaakt
door de steek van de ketse-vlieg zijn er aan zijn
dressuur belangrijke voi rdeelen verbauden. Tot nog
toe heeft hij nog'niet liet paard kunnen evenaren in
kracht en weerstandsvermogen, maar men gelooft
wel aan de mogelijkheid, om uit zebra, paard en ezel
nog eens ecu model rij- en lastdier te fokken. Daar
naast echter redt men nog bijtijds wat er aan wilde
zebra's overblijft in de groote reservaten, waar
zenaast hun vrienden de antilopen en s'.ruisen in
schilderachtige!! overvloed mogen gedijen.
Voi r alles echter blijkt liet noodig om de jacht nog
beter te regelen. De Engclscheii schijnen hierin het
verst gekomen te zijn, de Belgen zijn van goeden wil
en streven er ernstig naar om hun ongeëvenaarde
fauna te behouden, de groote katachtige roofdieren,
twee rassen van olifanten, de vier schoi uste soi rten
van antilopen en een menigte van minder allooi, de
giraffe, twee soorten van neushoorns, de groote
meiiscli-apen, de mantel-apen, het tropisch everzwijn,
de zeldzame okapi, twee soorten van bui'fels, de
sierlijke zebra's en dan nog een menigte vogels van
diverse pluimage.
ADVERTEERT in
DE GROE.NE A.MSTEK D.\.M.MER"
l-, ooi, /.in dio |:o ,likv. ijk U-.-.
Wa.uom juisl in ,!>?
C, R O E N E A M S T IC R I) A M M E R . . .'
OMDAT hot nclvorlrnlirO.iK't
huiton
irow,>un l?llijk is. Do GROENE u-,>,-.h
i:n;nois hij uitstok !Jolo>ol) ihuir hrl hosto
pul.iirk .hu,,- liol puhli.k ,1.0. iots lo
MAAR HET BETAALT U ,?dit 1,1.L,!
ui.Usl,.,, ,!;,,kl w>,;,lo?.i.,',.;. v.o;ul uu, U