No. 2554 DE GROENE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND 23 W ELI: K R l i N NOU o o i', r n in cl f c c l\ c n i n y c n v o o r ,.</ r (.1 i o c n r A ni .s / r r </ a ni m r / i ./ /; C o r n c l i 3 V c f h VIII. DE ROOVER Wie zou n iel al/cri/slijkxf slaan /c beven. Wanneer hel klonk.- je geld hier. of je leven! En in het donker hosc/i zag men verscholen Den boozen man, mei manker en pis/o/en! Gelukte hef, hem einde/i/k te vangen, Dan werd hij mei veel bijval opgehangen. \Vol /.s zijn vök ? Ci// moe/ hel zeil ui/maken. l\wakznlver? Advocaat van kwade zaken? Cie/dxchieler? k Laai hel liever min il over. Ik zeg alleen: 'l /.s even goed een roover. Hel luk! zoo mak/i/k niet dit heer Ie pakken. dewoon/i/k vuil hi/ s/ra/Ie/oo.s zi/n -/.ukken. PROBLEMEN EENER FILMAESTHETIEK IN mijn dupliek kan ik kort zijn; in de eerste plaats, omdat het artikel van den heer Jordaan aan mijn bezwaren op een zoo gentlemanlike wijze trachtte tegemoet te komen ; in de tweede plaats, om dat ik de overtuiging heb, dat wij, ondanks de geens zins opgeheven theoretische verschillen, niet ver van elkaar staan. En tenslotte blijft deze, zeer interessante, theorie een bovenbouw van secundair belang; voorloopig zijn Wij nog niet eens tce aan de algemeene erkenning, dat de film een nieuw gebied van aesthetische ontroering heeft ontsloten, dank zij het hoog hartige en meestal onwetende dogmatisme onzer tegenstanders. Inderdaad, over de verhouding van kunstenaar en massa moeten wij hier het debat staken. Ik schreef mijn these niet onoverwogen neer, overtuigd als ik ben, dat de ,,volksziel" van den heer Jordaan, juist in dit paedagogisch verband, een onge oorloofde en te simplistische ontleening is aan de terminologie der romantiek. Bij de romantiek hoort m.i. ook grootendeels thuis het veel gebruikte beroep op de harmonie der grieksche cultuur en op het mystiek verband der guthiek(dan nog liever: het romaansch !) Als de essentieele en steeds blijvende tegenstelling, zie ik de twee polen: de prodncecrende mensch, die nooit tot de bron der cultuurverschijnselen zal doordringen, de mediteerendc mensch, die nooit in productie zal kunnen opgaan en daarom door de massa als onpractlsch wordt uitgestooten (ik kies hier, ik kan moeilijk anders, slechts voorioopige en on volledige uitdrukkingen.) De schakeeringen zijn Vraagt steeds VAN OUDS HET BESTE MERK natuurlijk tallooze; er is geen absolute massa, er is geen absoluut individu; en liet individu behoeft, l et spreekt vanzelf, de wisselwerking met die massa, waaraan het zelf ontgroeide. Deze indeeling echter acht ik de meest wezenlijke, de meest vruchtbare; maar ik begrijp volkomen, dat de heer Jordaan en ik in dezen voorloopig gescheiden verder moeten leven. Wat het tweede punt: de classificatie der filmkunst, betreft, ik blijf de opvatting van den heer Jordaan voer een vergissing houden. Wat zegt het, dat de film gebonden is aan het platte vlak en ,,einmalig" tegenover het tooneel staat? En tot welk een zonder linge uitbreiding van beteekenis moet men niet overgaan, om de ..dramatiek" in een doek van Rembrandt op n lijn te stellen met de door mij bedoelde filmdramatiek ! Ik geloof, dat ook de heer Jordaan zich van deze begripscontaminatie bewust is, wanneer hij terloops het woord ,,visueel-dynamisch" plaatst. Misschien had ook ik beter van een dynami sche kunst" kunnen spreken, om alle verwarring me! het tooneel, die zoo uiterst gevaarlijk is, te vermijden: en tegen de term dynamisch-visueel" heb ik ook geen bezwaar, wanneer men de verhoudingen dus omkeert. Want ik handhaaf mijn bewering: den acteur, niet den beeldenden kunstenaar, geeft de film nieuwe mogelijkheden. Al is hij nog zoozeer afhankelijk van den regisseur, al is hij vaak nauwelijks meer dan diens object, van de talenten, die in hem potentieel dan toch aanwezig waren, gaat de ont roering uit; hij zelf is de door den regisseur slechts geleide en bedwongen ,,1'ilmdichter". Bij een walgelijk-slechte regie als die van ,,De laat ste Dagen van I'ompeii" is een subliem speler als Uoetzke toch maar niet dood te drukken! Sterker: welke beeldende begaafdheid heeft de groote tragicus van het komische, Charles Spencer Chaplin? Afgezien van een enkel detail.... deze veroveraar spot met het beeldvlak, hij gebruikt het, voila tont ! 1) Ken dergelijke uitbuiting van de beweging, de dynamiek van het gelaat, is een krachtig argument voor mijn stelling: het dramatisch moment is primair en onmisbaar. Het beeldend moment is secundair en onmisbaar; d.w.z. het is onmisbaar als hulp middel. Nogmaals, dit is geen verkleining van de beteekenis van het beeldvlak; maar dit beeldvlak is slechts het raam, waarin de actie zich op een zelf standige wijze voltrekt. Tenslotte: voor de verheldering van ons beider meening zal het ongetwijfeld beter zijn onze ver schilpunten aan de sfeer van een polemiek te ont trekken. Ik hoop binnenkort mijn filmbeschouwing Hotel Duin en Daal" - Bloemendaal Str. koud en warm water op alle kamers PRIVÉBADKAMERS Telefoon 22223 elders nader te kunnen uitwerken; eventucele belang stellenden vinden mijn opinie trouwens uitvoeriger verdedigd in ,,l)e Vrije Bladen", 2e jaarg. pag. 104 v.v. In ieder geval zijn de heer Jordaan en ik het er over eens, dat de film een onafhankelijk en rijk leven voor zich heeft; en deze gemeenschappelijke overtuiging zal wellicht vele oncenigheden op den duur in het niet doen verdwijnen. \ ASC II R l T T Het komt mij voor, dat de heer ter Braak en ondergeteekende hun verschillend standpunt zoo uitvoerig hebben toegelicht als de ruimte van dit weekblad gedoogt. Ik meen er, zonder in her halingen te vervallen, niets aan t< e te kunnen voegen alleen wil ik in antwoord op de vraag van den lieer ter Braak, welke beeldende begaafd heid Chaplin toont, verwijzen naar mijn bespreking van ,,(jold rush". 1) f'Ji in verband met mijn eerste stelling: het /s interessant op te merken, np welke wijze liet publiek (hij mande nuk van den weibekenden heer i', in de 'ïclegraaf") de ,,(!i>ld Htish" waardeert. VAN NELLE'S TABAK KWALITEIT ALOM VERKRUGBAAR