AMSTERDAMMER VAN i DECEMBER 1928 Pudowkin's film De Moeder bij Tuschinsky ~VT AAST Bisenstein, den Geweldenaar, staat -L'' Pudowkin. de Menschelijke. Deze jaagt de hartstochten eener duizendkoppige menigte te pletter tegen den stalen muur van een eskader pantserschepen gene laat een oud staartklokje van den wand vallen. ... en bij beiden ?staat ons het hart stil ! Deze doet ons in de seconde, die aan de uitbarsting van een seheepsbatterij voorafgaat, een eeuwigheid doorleven. gene w-eet ?de Eeuwigheid vast te leggen in den moiiotonen drup van een lekkend fonteintje. Deze tracht de wereld met zijn titanen-armen te omvamen. gene openbaart ons een wereld in den glimlach. van een oude viouw. Tusschen deze twee uitersten ligt de Russische filmkunst besloten en ten slotte alle kunst van alle tijden. . . . Wat maakt Pudowkin's film tot zulk een gaaf, meesleepend geheel? Het is liet ondoorgrondelijk Mysterie. da.t een Kembrandt bepaalde kleuren op een stuk linnen deed rangschikken dat een Beethoven /ekere klankcombinaties voorschreef. om aldus duizenden te verrukken en te ontroeren. Wat doet deze filmmaker:' Hij fotografeert hij fotografeert de jagende wolkgevaarten van een stormhemel en den glimlach van een zuigeling hij fotografeert de binnenplaats eener gevangenis en. het raadje van een uurwerk hij fotografeert een gebalde \mist, een aanstormende rniterbeiide. de ijzeren spanten van een brug. liet brekend oogvan een stervende.... Kn met deze chaos van "beelden trekt hij zich in de stilte van zijn labora torium terug en past en meet en combineert en ordent en het uiteindelijk resnlta.at is. dat al deze flitsen realiteit tot ons terngkeeren. als een auto nome werkelijkheid, met een eigen broeiend. brandend leven: het kunstwerk ! Dit is het groote geheim van dezen cineast: hij tapt het leven het roode bloed af, om het zijn werk toe te voeren, zoo dat het voor ons oprijst, warm. groot, machtig. Hij verzamelt die tallooze snippers celluloid, aan de werkelijkheid ontgrist, om ze te rangschikken in beeldende reeksen, in teedere. smartelijke of woest aanstormende zinneTi, als waren het de woorden, waarmee hij zijn machtig po/em uitzingt. Want dat ,.De moeder" een machtig -cinegrafisch poëem is wie zal het betwijfelen:' Hoe langer zoo meer leert ons de moderne film. ?en speciaal de Russische, dat de eigenlijke schep pingsdaad van den cineast niet is te zoeken achter de camera, maar in de montagekamer. Dit is een wetenschap, voor de toekomst der filmkunst van liet grootste belang: zij bewijst, dat de elementen Kunsthandel W, H, HOFSTEE DEELMAN Vondelstraat 10, Amsterdam TENTOOHSTELLING 1.1. VOSIUIL rhytlime en barer/in;/ souverein zijn geworden over het beeld.Voor ettelijke jaren zoch' de filmregisseur zijn artistieke aspiraties uit te leven in de statische schoonheid zijner composities en wij volgden hem gaarne op dien weg van ernst en good-will. Tegen woordig' keert de cineast zich van de geconstrueerde aesthetiek van het beeldvlak al'. Hij grijpt het leven in zijn ijlende vaart, legt het vast in duizend facetten in duizend contrastcerende momenten en het zijn de tijdsduur, de opeenvolging, de dynamische bewogenheid, die het karakter van liet cinegrafische kunstwerk hepulen. .Men zou dus kortelijk kunnen zeggen, dat de artistieke compo sitie van de studio lutar de montagekamer is ver plaatst. Kn bet is vooral in de moiita.gekunst, «lat Pudowkin zich den Meester toont. Ken voorbeeld : Het oogeiiblik is du ar. waarop de Moeder in blind vert rouwen op de belofte, da.t [uiac zoon veilig zal zijn. wanneer hij slechts bekent, hem aanspoort toch alles te zeggen. Daarmee is het verraad half gepleegd - geen terug is meer moge lijk en wij wachten, slechts op liet laatste fatale woord. Tegenover elkaar KtaaH de moeder en de 7,0011 daaromheen de politieofficier en de sol daten. In deze broeiende atmosfeer van verschil lende mentaliteiten waarin de gedachten zich kruisen als zwaarden, wordt de catastrofe voor bereid. Lange opnamen van de twee hoofdper sonen kortere gros-plans van den officier, in listige afwachting en de harde, béte koppen der militairen, half politie muts?half bajonet. Weer het gezicht van den zoon. de oogen gesperd in .stijgende ontzetting, over hetgeen gebeuren gaat. Weer het masker van de moeder, in angst ver stard, de lippen geopend, om het noodlottige woord to uiten. Weerde koppen der omstanders. ? ? ? maar alles sneller opeenvolgend. Dau wordt het tempo. waarin de gezichten aan ons voorbijschieten steeds opgedreven, steeds stijgt de spanning. steeds wordt door dien ra/eiuleii «lans der beelden de atmosferische compressie verhoogd, tot eindelijk de moeder zich op de losse plank in den vloei' stort en de verborgen wapens teVoorscliijnlKia.lt. om haat' geloof en vertrouwen te zien weg/.inken in gruwelijke ontgoocheling. Het is door deze ..methode", zoo men wil. dat de filnulichter altijd en overal heerscher is over de situatie. De spelers geven, wat zij te geven hebben hij eigent zich hun werk toe en vormt het om naar zijn souvereinen wil. Hij weet liet selirik-wit te gelaat van Haranovskdja. daar aan te brengen. waar het ons de keel toeknijpt. 11 ij la.at den einde loos goeden glimlach van Hatiilolïdoorbreken over een ruïne van st ukgeslageii idealen, en liet wordt een omfloerste zon. Hij drijft de woestkruiende ijsscholleii tegen een opstandige menigte in. en. er gaat een wereld van zwakke, onvoldragvn utopieën ten ouder Overal is liet de l lichte]', de Meester, de Schepper. die zijn creatie vast in de hand houdt, l "t het i> geworden een piwhtige dramatische eenheid YAJS werk. /l.l N schepping. ?ntii analyse eigenlijk nog van dit. voor de/.* n tijd. volmaakte filmwei-k te zeggen:' Het trekt aan ons voorbij in zijn heftige bewogenheid en snbliemen eenvoud en het Verbijstert en over weldigt ons. Wij gaan heen in een tumult van. impressies, die zich vasthaken in ons ontstelde brein - nu eens is het de woeste kop van den vader, voor de lens gerukt met een grauw. als een wild dier dan weer de zichtbaar geworden stilte van de sterfkamei' andermaal de dreigende cadans van aanstormende ruiterij en altijd weer als een leitmotiv het bleeke. geteisterde masker van de Moeder met de blindgeweeiide oogeii en den marmeren mond. Het is een chaos van brandende visioenen, die wij terug willen zien. steeds opnieuw. om ze in bun superieure harmonie weer over ons te lat en gaiui. a, l s een verlossing en een w< -ld a ;i d . . . . ( j. die de film liefhebt . ga. dit werk zien nmaal meermalen, zoo vaak gij kunt in de korte spanne tijds. waarin het mogelijk is. liet bel eekent een experiment voor het Theater Tuschinsky. dat wij allen behooreii te steunen terwille van de toe komst. Ten slotte een woord over de muzikale begelei ding. die vaak uitstekend is aangevoeld. Hij/onder effectvol y.ijn de stilte bij het lijk van den vader, de enkele trom bij het oprukken dei' soldaten en vooral de bas-pi/y.icali bij de vallende waterdruppels. I.. .1. .10 1! DA \.\ Wegens plaatsgebrek moet de hespivkingjvan ..Heil en sofa", op de Filmliga vertoond, tot de \olnvnde Week blijven liggen. Nieuwe Uitgaven Van Keilen Knlf'f Mi-, II. (lillay heeft een Open Hrief" gericht aan Dr. (i. Kalft' Jr. naar aanleiding van Kalff's boek /?'r.'rif/'(/,' i'tin Ei'tlfit, l>(' i>xi/rln>l<>!/ii' riittdt'ti Ti/c/iiii/t'r. Mr. (üiti'.y noemt dit werk: een Van Kedeiirequisitoir dat ingegeven werd doorhaal en liefde. ..Toen l'w oo^eii eindelijk opengingen", zegt Mr. 11. (liltiiy a ui het eind van y.ijn brochure. ..toen. het l" eindelijk duidelijk werd. dat l \v ideaal.. .. geen ideaal was. - loeii hebt (ie dit niet. kunnen verdragen en lieefl een .-tem in l'w hart uvsist a's de stetn va,,-) (ïazna in l)u* J'itrtHlti'x mi'/ tlic l'l'HI : ....Das Milist du bussen!"" Hoeten moest van Keilen voor het feil, dal hij U had (eleurgesteld. Di-aidoor Werd l w boek een requisitoir, waar echter nog altijd lh l'd >st ra'e:i doorheen spelen." W. D. .M ei il' ma te Delft, is de uitgever. Bij Scheren gén Pijn en naschrijnen of stukgaan der huid, indien men vóór het inzeepen de baardoppervlakte inwrijft met Doos 30, Tube 80 et. PUROL