DE GROENE AMSTERDAMMER VAN i DECEMBER 1928 No. 2687 Engelsche Verkiezingen door Dr. Jan Romein l'eitcn en voorspellingen WAT de groöte moderne democratie? ook aan het meererideel harer burgers onthouden mogen, met stembiljetten zijn ze scheutig. Van den zomer nog is het Fransche en Duitsche voJk ter stembus getogen en zoowel de Amerikaansche presidents-, als de Kngelsehe gemeenteraadsver kiezingen zijn pas achter den. rug. Terwijl in Frankrijk, Duitsohland en de Vereenigde Staten ..de zaak" in hoofdzaak ..is gebleven wat zij was", hebben de verkiezingen in Kngeland een verschuiving te zien gegeven, die on om ziohzelfs wil n om wat zij voor de toekomst kan in houden, een beschouwing in deze rubriek meer dan verdient. Het voornaamste resultaat is namelijk een scherp verlies voor de conservatieven. Aangezien deze de sinds eind-192-t rege?rende partij zijn. is dit opzichzelf niet zoo opmerkelijk. Twee dingen Verdienen echter in dit verband niettemin de aandacht, ook internationaal. Dat is Ie. de grootte van het verlies tegenover de 21 zetels, die zij wonnen, staa,t een verlies- van niet minder dan 201 zetels en 2e. hot feit. dat de winst, die daar natuurlijk tegenover staat, in meerdere mate dan vroeger, niet door de liberalen. maar door Labour is opgestreken. Terwijl de liberalen n.l. zelfs nog iets verloren tegenover een winst van 40 zetels staat een verlies van 40 won Labour niet minder dan 212 nieuwe gemeente raadszetels, terwijl zij er slechts 53, die zij bezet had, aan de andere partijen moest afstaan. Xog een tweede feit, naast het verlies van uiterst rechts, verdient de aandacht, nl. het poovero resul taat, dat uiterst links behaald heeft. De commu nisten, die voor het eerst op grooten schaal in Engeland aan verkiezingen hebben meegedaan, zagen zich geen enkelen zetel toegewezen. J Iet in teekenend, om het ongunstigste resultaat te noe men, dat b.v. in het industrieelc Manchester de twee communistische candidaten slecnts .!!>.'{ stemmen behaalden, tegenover 4180 stemmen op den daar gekozen Labour-candidaat. Doch, gelijk gezegd, deze uitslagen zijn niet alleen om zich zelfswille belangrijk, voorzoover zij in vele gemeenteraden een ietwat andere politiek ten gevolge zullen hebben, zij zijn het vooral < n vooral voor den niet-Engelschman als graad meter van de in 1929 in Engeland te houden Algemeene Verkiezingen. * * * Doch alvorens wij ons met den mogelijkeii uitslag daarvan zullen bezighouden, eerst een enkel woord over den datum. Daarover zijn talrijke gissingen, in en buiten Kngeland, opgesteld, zonder dat men daarbij tot een definitief resultaat is gekomen. Toch is het niet zoo moeilijk dien datum te bepalen, althans bij benadering niet. Eenerzijds toch moeten zij gehouden worden vóór middenNovember 1929, want dan zit het huidige parlement 5 jaar en dat is in Engeland de wettige termijn, waarbinnen het zittende par lement ontbonden en verkie zingen voor een nieuw uitge schreven moeten worden. Anderzijds dient de nieuwe kiezerslijst opgemaakt te wor den, wat, met het oog op de uitbreiding van het kiezers corps niet jonge vrouwen, meer tijd dan anders vorderen zal. Engelsche experts schatten dat die lijst niet vóór einde Juni klaar en de stembiljetten dus vóór dien tijd niet gedrukt zullen zijn. Bovendien moet Churchil! zijn finantieele begrooting nog opstellen en er door halen, hetgeen, volgens anderen, ook niet voor eind Juni gebeurd zal zijn. Bedenkt men nu, dat verkiezingen in den zomer niet populair zijn en die in den herfst beslist onpopulair, omdat men er schokken in het economisch leven van vreest, en een Uw Zenuwen komen tot rust en worden gesterkt door Mijnhardt's Zenuwtabletten Glazen Buisje 75 et. Bij Apoth. en Drogisten kabinet tenslotte niet verstandig doet zijn leven zoo lang mogelijk te rekken, dan blijft er als ver moedelijke datum voor de verkiezingen wel nauwelijks iets anders over dan de eerste helft van Juli. * * * Wat za! die eerste helft van Juli nu voor Knge land brengen;' Kil daarmee voor de Kngelsehe buitenlandsche politiek en daarmee dus weer voor Kuropa en de wereld;' Dit te zeggen is niet gemakkelijk. Voorspellingen aangaande verkiezingsuitslagen zijn nooit ge makkelijk, maai' iii K'ngeiaiid, dat geen evenredige vertegenwoordiging en dus veel grootere ver schuivingen kent. is het bepaald lastig. Kil bijzonder lastig in dit geval en wel door zes factoren. a!s wij goed zien. Dat zijn ie. de driehoeksverkie/.ingen. die nu overal zullen plaats hebben, aangezien. sinds de resurrectie der liberale partij onder Lloyd (.ieorge's leiding, ook deze derde, vroeger tweede partij, nergens het pleit van te voren gewonnen zal geven., zooals in de beide verkiezingen van 192 L wel het geval was. 2e. spelen ook bij algemeene Verkiezingen allerlei van buitenaf niet: te over/.iono plaatselijke belangen een rol, die den uitslag kunnen beïnvloeden, 15e. kan er weer een soort ooup-detheatre komen als in I!)24 de befaamde /inowjcfbrief, al zal dezelfde truc niet tweemaal opgaan. Maar de mensch is nu eenmaal vindingrijk, vooral als het er om gaat, zijn tegenstander een hak te zetten; 4e. is er de onzekere factor van de uit breiding van het vrouwen-kiesreeht. \Vehswaar heeft de ervaring geleerd, dat vrouwen over het algemeen conservatiever stemmen nog pas in Duitschland is dit gebleken waar men zin voor statistiek genoeg had. om de vrouwen en. mannen apart te laten stemmen maar het is de vraag als het alleen om jonge vrouwen gaat. zooa-ls in het Kngelsehe geval, of deze stemmen in meerder heid den conservatieven, dan wel aan Labour zullen toevallen. Kn 5e. is er de ook. onzekere, factor van de huiselijke oiioenigheid in alle drie de groöte partijen. De conserva tievenzijn verdeeld in militante en gematigde protee.tionist en. de liberalen in een moor radicale groep om Lloyd (leorijt' heen on een meel' gematigde, die naar de conservatieven Helt. terwijl in de Laboui'partij eveneens een radicalere minder heid schuilt, waarvan het nu nog niet. te zeggen is over hoeveel invloed zij het vol gend jaar zal beschikken, al is de kans uitgesloten, dat zij alsdan de meerderheid zal vormen. Hiermee hangt de (><? factor samen n.l. of de communisten in staat zuilen zijn in 1929 oen. al is het maar oonigcrniate, belangrijk stemmenaantal tot zich te trekken. Want de debacle van thans bewijst nog niet. dat het het volgend jaar niet anders gaan zal. * * * Overweegt men al deze factoren, alsmede den. uitslag der gehouden gemeenteraadsverkiezingen. zorgvuldig en zonder vooroordeel, dan laat zich. dunkt ons. onder alle voorbehoud, het volgende toch reeds zeggen. Labour zal de meeste stemmen krijgen, niet zoo heel ver daarvandaan zullen de conservatieven komen, terwijl de liberalen, zich met de rol van het hinkende paard zullen moeten blijven vergenoegen. -Legt men aan deze verwachting nu do bij do vorige Algemeene Verkiezingen behaalde stemmen cijfers ten grondslag, toen de conservatieven 7.8ó'S.225, Labour 5.423.580 en de liberalen 2.925.142 haalden, dan zal de voorspelling van Snowden blijken niet zoover van de vermoedelijke waarheid af te zijn. Snowden heeft u.l. voorspeld. dat van de ongeveer 20.000.000 uitgebrachte stemmen Labour er omstreeks S millioen, d.) conservatieven 7 millioen en de liberalen dus 5 millioen zullen krijgen. Wat men noemt een ..working majorif.y", zooals de conservatieven ze nu hebben, zit daar niet in. Samengaan dan van conservatieven en liberalen:' Het is niet waarschijnlijk. Do, kloot' tusschen protectie en vrijhandel, tusschen. een imperialistische on wat zoetsappige!' buitenlandsoho politiek, de traditie, die samengaan tusschen. de beide vroegere hoofdtegenstanders niet of nauwe lijks kent, is daarvoor te groot; zou daarvoor zelfs te groot zijn, indien Lloyd (ieorge niet juist al zijn redenaarstalent zou hebben aangewend om die kloof te vergrooten. Dan oen samengaan van liberalen en Labour 'i (Want dat tussehon Labour en conservatieven is om tal van redenen uitge sloten). liet is denkbaar, maai1 evenmin waar schijnlijk. omdat de liberalen verklaren het experi ment van 192-1, toon zij zonder voorwaarden Labour steunden, niet te willen herhalen, terwijl er anderzijds evenmin teekenen zijn. die ei- op wijzen dat Labour bereid is. zijn onafhankelijkheid in eeliig opzicht prijs te geven. * * * Kvcn - betrekkelijk ---- zeker, als dus do iiil.-lag is. even onzeker is wat dan verder volgen za,!. T'.vee dingen echter mogen wij toch al wel zeggen, het eerste op grond van dien-- -betrekkelijk zekeren uitslag en het, andere juist op grond der onuv\\ isse toekomst, liet eerste is, dat hef zeer waat-sehij/f lijk is. dat na, 1!I2!) de reactionaire Imitenlandsi-ho politiek van Kngeland voorloopig niet za! worden voortgezet, hel geen een igszins op weegt tegen hot aanblijven, in Frankrijk van J'oiticdrc. En het andere. het blijvende, is. dat nu weer gebleken is. dat ook in Kngeland het eigenlijke parlementaire stelsel zijn tijd gehad heeft, dat alleen goed j'unct ioneeren kan bij een twco-partijen-stelsol. maar bij een drie- of meer part ijenstelsel onvermijdelijk wordt ondermijnd. Men constateert dat i ..... -r. alloen maakt men daarbij dan gewoonlijk de fout uit de onmiskenbare crisis van bet parlement a.ri-<ni c ook. den 011 vermijd el ij ken ondergang der domoeral ie af te leiden, als zoo vaak ook hier hot gevolg bet. pa.rlomentaj'isnie - met zijn oorza,ak de democratie ver\va,rrend en verwisselend. Overigens zullen wij nog gelegenhi id ^onoeg hebben op deze za.keii terug te komen, \\ant. gelijk gezegd, mot verkiezingen zijn de moderne du'iioeraf ioé'n scheutig genoeg. Nieuwe Uitgaven Nu in don. loop der jaren al reeds zoovele boekjes verschenen zijn. welke allo do bedoeling hebben den naar Indiévertrokkenden Kuropeanon. de eerste grondbeginselen in te prenten van hot .Maleisoh. zooals men hot daa,rgiuds in het algemeen spreekt, mag het wel een waagstuk hooien om nu nog weer eens met een nieuwe pennevrucht op dit gebied te voorschijn te komen. De markt is van dergelijke boekjes wezenlijk wel wat overvoerd on of dus hot nu verschenen, werkje be paald 11 og in eo7i behoefte voorziet l' .Maar in ieder geval bezit hot zeer goede eigenschappen: hot is uitstekend verzorgd en handig van formaat, ter wijl het kort. zakelijk en duidelijk meedeelt, u'at men weten moet, zonder te veel af te dalen in allerlei taalregels. Natuurlijk zoudon er wol enkele opmerkingen Ie maken zijn: zoo had ik bijv. de aanteekeüirgeii geste'd omtrent do meervoudsvormhig van zelfstandige naamwoorden, welke in les l en V voorkomen, liever in n noot samen gevoegd 011 zoo is ei' nog wel iets te vinden, wat. misschien boter anders had kunnen zijn. ---althans naar mijne meoiiing maar ton slot te zijn dat toch maar kleinigheden. Over hot geheel genomen lijkt mij dit een goed boekje. .). (-. SLS'IA Kon. Meubeltransport-Maatschappij DE GRUYTER 6 Co. ». ~ ~ DEN HAAG ??*?*? AMSTERDAM ~ ARNHEM Verhuizingen per Auto-Trein