GROENE AMSTEf Uit de Natuur: Bosschen in Nederland door Dr. Jac. P. Thysse D. G. SANTEE LANDWEER HEEKETCGRACHT 396 - AMSTERDAM Van 1?22 Drcember EXPOSITIE NIEUWE AANWINSTEN PRENTKUNST DE Nederl indsche Boschbouwvereeniging heeft een soort van manifest verspreid, waarin zij de wenschelijkheid betoogt van een sneller bebossching van de woeste gronden in ons land, en tegelijk opkomt tegen sommige ,,natuurbescher mers", die zich zouden kanten tegen intensieve bebossching. Zij heeft daarmede een goed werk gedaan, want het is wel goed dat wij ons van tijd tot tijd eens rekenschap geven van. de werkelijke toestanden. Wat die natuurbeschermers betreft, geloof ik. dat de Boschbouwvereeniging spoken ziet. Iemand. die mee wil doen in de actie voor natuurbescher ming is toch wel verplicht, om zich goed vertrouwd te maken met de natuur van ons mooie en be langrijke land. met de gesteldheid van zijn bodem. met zijn flora en fauna. Hij ontdekt dan. dat er een ontwikkelingsgang bestaat in de plantenwereld van een bepaald landschap, dat de eene plantenassociatie de andere kan verdringen tot er een toestand optreedt, die langen tijd zoo goed als onveranderd kan blijven en dien we den climax toestand noemen. Deze is echter, als alles hier beneén, toch niet bestendig, al kan hij dat opper vlakkig ook eeuwen lang sch'jiien. De studie \au deze plantenassociaties. hun opeenvolging of successie, hun cliiiiaxvornien behoort wel tot de aangenaamste onderdeelen van de beminnelijkste der wetenschappen. En het eerste wat /.ij u zal loeren is, dat h?t woud de np.tuurlijke climax is van de vegetatievormen van een /.eer aanzienlijk deel van onze woeste gronden. .Ja. h >ogst waarschjnlijk zijn sommige heiden ontstaan door ver nieling van het oo.spronkelijk woud doormerisclv>uhmd. De natuurbeschermer kan dus niets inbrengen tegen een redelijke, bebossching en dat doet hij ook niet. De Vereeniging tot Behoud van Natuur monumenten heeft zelve vele honderden hektaren kaalgeslagen grond opnieuw beboscht en de meerderheid van ln.ar h xit'dbest uurderen zijn boschbouwkundigen of boschbe/.itters. die er prijs op stelen, dat de zeer uitgestrekte bcsschen der Vereeniging ook behoorlijke opbrengsten afwerpen en velen handen werk geven. Maar niet van alle wo.'.ste gronden is het woud de climaxvorm en we! niet nam» niet van de broekheiden, die tot hoogveenvorming neigen en ook niet van de natte duinvalleieri. om nu maar eens de voornaamste te noemen. Wanneer deze be boscht worden, dan geschiedt er eigenlijk iets tegennatuurlijks en om de bebossching toch door te zetten moet eerst h"t karakter van den. bodem worden veranderd, wat ten slotte ook heel oneconomisch uitvalt. -Maar voor den natuurvriend is het 't ergste dat dan unieke landschappen verdwi.nen en daarmee; tal va-ii prachtige planten en interessante dieren. Zoo /.ouden wij, al werd dat. bosch dan ook mettertijd nog rendabel, toch veel armer worden. Nu zegt de boschbouwvereeniging wel, dat de boschflora en -fauna toch ook wel heel rijk kan zijn, maar dat is een heel schrale troost, want dat zijn heel andere planten en dieren, die ons het ver lies van die eerste niet kunnen vergoeden. Ook zijn bosschen met rijke flora en fauna in ons land slechts dun gezaaid en vrijwel beperkt tot Lim burg, den Achterhoek en Twente. Het duurt wel honderd jaar. eer nieuw bos.'h er in al zijn tages wat behoorlijk uitziet. De voorbeelden liggen voor het grijpen. Het is dus zaak. om bij de bebossching van onze woeste gronden terdege er op te letten dat de bijzonder schoone en biologisch merkwaardige IMPORTEUR AJ5TIRKELJR ALKMAAR Een Reekalf in een Overijselsch Bosch landschappen iii lum vollen omvang blijven be houden, in uitgeslrekthedeii. zoo groot, dut de planteriassocialies er rustig hun ontwikkelings gang kunnen volbrengen. Die uitgestrektheid be hoeft niet altijd te loopen tot in. de vele honderden. hektaren. Wanneer indertijd, (oen men met de be bossching van de Texelsch" .Mien! is begonnen de Kolit.eiimol gespa.ard wa,s gebleven met een gebied van h mdcrd h "klaren er rond om h"ei>. da.n zouden wij llr'.us Irotsch kunnen zijn op een, duinlandschap zooals er nergens iu Kuropa eeu is te vinden: een sierlijke, goed begroeide duintop. met nog op zijn h'lliug een bron, van kris(a,lh"lder water, een beek. die zich eerst een. fraai ravijn uitschuurt b( g -oeid met ka.iil varens en dan ver loopt, ineen vochtige vlakte die het heele jaar door prijkt met de fraaiste bloemen, dotterbloem eu. pinksterbloem. harlekijnsorchis. de handekenskruiden. de we l riekend e orchis, de tengere Has(a,ardmuur. l'irola. 'l'arnassia, Klokjesgenliaueii en alles wat daarbij behoort. Dezelfde vegetatie herhaalde zich in een lireede valei achter de Nol. Nu is alles vergreppeld en onder de dennet jes en de top van de Xol is afgeknot eu bezet met banken, eu a,l naai den tijd van het jaar bestrooid met sinaasappelschillen of p'mdadoppen. \Vij kunnen, daar niemand eeu grief van maken. want vijfendertig jaar geleden wisten maar weinig menschen hoe mooi die Fonleiuuol was. Holkema, maakt er i i zijn. Flora, van de Xoordzee-eiLandeu wel melding van. maar heeft er niet alles van gezien en dat was nog dertig jaar eerder, in den tijd dat 'l horbecke geen cent meer wou uitgeven, voor Slarings proeven met duiiibebossching. Tegenwoordig kunnen wij er wel gerust opzijn, dat zoo iets niet meel' gebeurt : daarvoor getuigen wel in de eerste plaats de Mededeelingen van de Xederlandsch" Hoseh'xiuwvereeniging voor T2S. die ik op h"t oogenblik voor mij heb liggen, eu waarin ik een referaat, vind van prof. .Jeswiet over de belatigrijkh'id van de floristiscli". historische eii ecologisch'1 plaulengeogral ie. l'Iders vind ik aanwijzingen dal hel gedaan is met de hegemonie va,n de L groveu den en. dat onze Xederla-udsche eik nu ook eens een goede beurt kan krijgen. De behandeling van de bossch 'U is thans heel anders dan voor veertig jaar: Van, Sch"rmbeek heeft gozegevierd. Het Staal sboschbeheer spa,.at t ook reeds merkwaardige landschappen. Het ziet er dus nog zoo slecht niet uit. Het eeltige waar ik bang voor ben is. dal wij ons land nog niet goed genoeg kennen en. dat misschien zonder dat er een haan naar kr.aail. toch nog eeu of ander belangrijk landschap door eeu argeloos ambtenaar wordt ..verwerkt". XVanueer uu t/it'i alle woesl e gronden ter be schikking vanden boschbouw ku nen komen, mag die zich troosten met het feit. dal er buitendien. nog eeu grool arbeidsveld open ligt: de w gbeplanting ViMl zoovele troosleloo/.e winderige polders eu de bebossching en wegbeplaiit ing in de drooggelegde /uider/.ee. Kn de/.e t i'oost is h"e!emaal niet schrarU. KRONIEK Zuiderzee-zielsvor zorging IN de vorige week was er een uiterst gewichtige vergadering van de ,,classis Leeuwarden", waartoe predikanten, diakenen, ouderlingen, kerk voogden, notabelen, waren uitgenoodigd. Alle hens aan dek ! Het betrof namelijk een eminent belang, dat geen uitstel kon lijden: de geestelijke verzorging der Ned. l [er v. gemeenten in de droog te malen Zuiderzee. Yoorloopig zwemmen daar nog voor lange jaren de visschen. die sedert St. Franciscus allen geacht worden roomsch te zijn, maar wanneer de laatste druppel zal zijn uit ge malen en het land opgedroogd en behoorlijk inge dijkt en verkaveld en toegewezen en bewoond, dan komt de tijd ook eens aan de geestelijke nooden aandacht te wijden. . . . Ja, zoo zou men denken ! -Maar zoo denkt een vooruitziende Kerk met haar synode niet. In dien tusscheiit ij d en vóór men het wist, kon het immers allemaal roomsch zijn. Staat et' niet reeds op de ..Oude Zeug" een roomsch-katholieke kerk. ..wel is waar voor de arbeiders aldaar, maar dat neemt niet weg dat dit feit ons iets te zeggen heeft. Wij moeten den ijver van de roomschen prijzen, als de Xederlandsch Hervormden TUI ni'uir niet den vo.-el over het net laten vliegen". Zoo sprak ds. Klein Wassink. die misschien nog beter van ..achterliet net visschen" had kunnen spreken, bij de/.e zielvisschcrij in. de drooge Zuider zee. I let komt i'r echter ma,ar op a:i,:i den concurrent vóór te zijn en de waarschuwing van de ..Oude /eug ' ter hai'le Ie nemen. /oodra. na veelja,rig' ijverig" malen, de bodem zicht baar wordt, moeien er dertig, veerlig welget rainde predikanten kla.ar sta.au om ..in" Ie springen, elk op zijn te voren zorgvuldig bepaalde standplaats, en in die natte klei zoo luid-' het woord <-ods verkondigen, dal de roomschen /ieh niet kunnen doen liooi-en. om van dediii/.end en i n anderegelooven ma:ir te zwijgen. Ik vermoed, dat op gelijke wijze thans ook het groot-kapitaal, warenhuizen en. zoo. reeds maat regelen neemt de aanslaande provincie te exploiteeren. roomsrh. gereformeerd, hervormd en neutra,.],! groot-ka.pila:U, dii.t als zoodanig natuurlijk vooral den mammon dient. maar daarn.e\"etis ook kerken helpt bouwen, omdat een mensch van kruidenierswaren alleen niet leven kan. Aldus wascht de eene hand de andere, /.ouder dat /.ij bepaald schoon worden, en zijn daar alleen de a,.s. klanten en lidmaten, die het benauwd zullen. krijgen van zooveel goede zorgen. Als /.ij eens een l 'r* »vineia!eu Hond stichtten tol \\ ering van overvloedig en verdacht 11 ulpbet oon ': Voor wering va,u het water zorgen dan de \\ aterschappeii. maar water is dikwijls hel ergst e niet . . I n t u si h -u verne.'in ik. da; de divei-s;- gel (oi'srich iüg'ii. ten einde lat eren strijd over het te bezeilen gebied te vermijden, overeengekomen zijn reeds uu staken in zee te plaatsen daal', waar in de toekomst preekgestoellen en a,lta,reu zullen verrijzen. Die staken /.uilen dan voorzien zijn van vlagge tjes in de kleuren der onderscheidene gelooveii. en zoo is men tevens van een aardig, tot het geloof aantrekkelijk effect verzekerd. Kr zal echter voort durend door gewapende Hedieiiareu. zoowel des \\oordsals1ot den Heiligen Dienst. gepatrouilleerd moeten worden, om beschadiging of verplaatsing de!' sta.kcn te voorkomen of zelfs maar verwisseling der va,a,)it jes. \\a:it in den concurrent iest rijd is. helaas, den geloox -jgeii mensch geen middel te gering. Het gaat om e r ( n voordeel en of liet mi het geloof geldt of kruidenierswareii. dat maakt niet hel minste verschil. K. C. 5M.V. J S. MEUWSEN'S Grootste keuze. . . . STETSONS