i-, -. DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 9 MEI 1931 No. 2814 GROENE TWIJGEN door Johan van Aalten Teekeningen voor de Groene Amsterdammer" door Harmsen van Beek 1>«» ..Koiiiiu-k vuil WIJ zijn een raar volk. ... Philips 11 zond ons Alvn op ons dak. stelde «Ie;» Huad van Beroerte in.deed Kgiuond en lloome het hoofd afbouwen, bouwde de onoverwinnelijke vloot, liet den prins van Oranje vogelvrij verklaren, en beschouwde het bloed dor Nederlanders als overtollig kwelwater, dat tut iedeivn prijs moest worden geloosd. Toch zongen de Nederlanders (lat zij den koninck van Hispanje altijd geëert hadden, en zij bleven het zinden onder het aderlaten door. Toen Willom de Zwijger eindelijk voor goed het zwijgen werd opgelegd door «Tean Jaureguy, den moordenaar, zetten wij do vereering voor den koninck van Hispanje op denzelfden voet en dezelfde melodie voort: niemand dacht er aan den zonderlingen tc-kst van ons volkslied te wij zigen. en als de baarlijke duivel zelf op den Spaansühen troon was geklommen, zouden wij ook hem ontmoedig hebben toegezonden wat Marnix van Bt. Aldegomle ons nu eenmaal heeft voorgekauwd. Het Spaansche volk echter, dat den koniu^k van Ilispanje vat beter kent dan wij, eert hem vol strekt niet. en heeft hem na rijp beraad en veel geduld buiten de deur gezet, waarna hem niets is overgebleven, dan i?en spelletje baccaraat. een ritje door het Bt»is do Roulogne of door H yde Park, en nog andere mondaine geiu «egens. waarin vorsten in ballingschap in Europa 's hoofdsteden en bad plaatsen vergetelheid zoeken. Op zijn lotgenooten heeft Don Alfonso 'echter vóór «lat hij zich nu en dan uit dertigduizend schorre kelen kan laten eeren; al wat hij ervoor te doen heeft, is naar het Amsterdamsche Stadion -komen als hot Neder landsen Elftal er speelt, l'it volle borst zingt de menigtp er bij daverende muziek ..den koninck van Hispanje heb ik altijd geëert", en niemand valt het op, welk een komisch lied dit eigenlijk is, nu er geen koninck van Hispanje meer bestaat, en de .Spanjolen hun heil verwachten van de republiek. JS'iemand valt het ook op dat zulk een regel niet thuis hoort in het volkslied; dat wij niets behporen 'te 'eeren dan het rood-wit-blauw rnet een oranje-wimpel, en dat de Koninck van Hispanje niets anders meer is dan een pretendent in ballingschap. Bloembollen door de dichterlijke ontboeze mingen in de kranten, en de verleidelijke foto's van onze persfotografen, die, als het er op aankomt, nog veel lyrischer zijn dan hun collega's, de ver slaggevers, ben ik naar de bloembollen gereden, temidden van andere onder-den-indruk-geraakte abonncs, eveneens op weg naar de bloembollen. Het is mogelijk dat ik het slecht heb getroffen, maar het vooruitzicht Holland op zijn kleurigst te zien. na al het grauw dut ons in April omringt. had honderden automobilisten ongeduldig gemaakt, en onze voorvaderen,. die hun geld in den windhamlel kwijt wilden, kunnen niet haastiger naar de beurs zijn gerend dan deze natuurliefhebbers naar de bollenstreek. Alleen bij overwegen en bruggen hielden /ij schoorwieleml stil, en keken kwaad en veront waardigd naar stampende treinen en treuzelende vrachtbooten. Sommige gezichten maakten den indruk van roode tulpen, anderen hadden de kleur van den omslag van dit blad; oogen staarden verlangend door voorruiten, want lag tusschen Haarlem en Den I laag niet het land van belofte, waar de lyrische persfotografen ondersteboven raakten van de onge venaarde kleurenweelde, die zelfs in zwarte drukinkt de harten der abonné's sneller had doen kloppen ? De eerste sight-see-ers op hun retour (op hun 'retour van de bloembollen velden, wel te verstaan), reden dankbaar en voldaan tusschen Haarlem en Halfweg den stroom tegemoet; slingers hyacinthen en narcissen sierden de radiateurs, en er was zelfs een automobilistje dat een hula-hula meisje uit Hawaïa had geïmiteerd, en duimdik onder de bloemen zat. Hillegom en Lisse bleken het Mecca en Medina dor haastige automobilisten; daar vond, zooal niet hun ziel, dan toch hun motor rust; statig en lang zaam reden de wagens langs de kleurige velden, en de automobilisten trotseerden bij open raampjes den Aprihvind. en slaakten uitroepen van bewon dering, golijk kinderen op oen kermis, waar de geur der oliebollen echter niet halen kan bij die der bloembollen op de geestgronden. onzer voort varende kweekers. Maar de pret der open ruiten duurde niet lang, want reuzen van wolken, die do automobilisten met hun, grijze baarden ernstig toeknikten, kwamen aanzetten, en weldra gutste de regen, en joeg de horde in potdichte wagens -spoorslags naar huis en haard terug, terwijl de troetelkinderen der lyrische persfotografen door de striemende vlagon gegeeseld werden zonder dat iemand ,eèn hand voor hen uitstak. zijn KuasLsfhc reolameDe Sovjetdespoten zijn vindingrijk, dat moet men hun nageven. '/>tj bestrijden nu den godsdienst met atheïstische speelkaarten; harten stellen de katholieke geestelijkheid voor, ruiten de joodsche gebruiken, schoppen de orthodoxe kerk en kla veren de Mohammedaansche derwisjen en boed dhistische priesters, alles in karikatuurvorm, en alles ter verafgoding Van den communistisch en heilstaat. Do azen zijn in tweeën .verdeeld, de onderste helft stelt het sombere kapitalistische verleden voor, de bovenste helft de lichtende soci alistische toekomst.... De duivel en zijn broertje, de speelduivel, hebben hier de hand in het spel gehad on grijnslachen bij de bridge-biedingen van den nieuwsten Russischen stempel. Een manche-bod' luidt: vier katholiek, vier orthodox, vijf joodsch, vijf mohammedaanseh, of drie sans-atout, maar 'zoo atheïstisch zijn de bridgende communisten niet. of er is in Moskou al groote ruzie geweest, omdat du othodoxe schop pen-heer werd afgetroefd door het joodsche ruiten tweetje. De. symboliek op de azen is bepaald leerzaam. Het sombere kapitalistische verleden is voor een britlgeiulen Rus, evenals voor een bridgemlen Hollander, dat voorlaatste spel, waarbij de partner 1100 down ging in de vechtmanche, en de lich tende socialistische toekomst is voor hem, gelijk voor ieder ander, een ge-redouble'd en gemaakt groot-slam-bod. Hot moet een genot zijn om met zulke paedagogische kaarten te spelen, maar eerlijk gezegd, begrijp ik niet hou ueberhaupt het kaartspel vereenigbaar is met de communistische leer, die immers zegt dat alles gelijk verdeeld moqt worden. Als er iets ter wereld ongelijk wordt verdeeld, zijn het de vier maal dertien bridgekaarten ??de een zit geregeld met allo azen en poppen, en de ander met alle drietjes en viertjes ; kunnen de communisten dit goedpraten ? Misschien zeggen zij in Rusland: gelijke monni ken, gelijke kaarten, on stoppen iedereen het zelfde spel in zijn vingers, dan wint er niemand, en dan verliest er niemand.... ho! dan wint, wie het speelt, nóg, precies als in het leven. Dit is de eerste maal dat ik ontdek, dat het edele bridgespel een anti-socialistische strekking heeft. Op den rooden index ermede ! Tentoonstellingen Remlteim Jeune, Parijs. Portretten en schilde rijen door Stefaan ('ouwenberg. Toonkamer bij den Dom", K. Nieuwstraat H. Utrecht. Werken van Louis Hartz. Tot 10 Mei. Kunst- en Antiekhandel Sena", Stadhouders kade 104, Den Haag. Beeldhouwwerken van F. G'arbasius en H. Vaillant. Tot 10 Mei. (10?5 en 3?5 uur) Gebouw Voor de Kunst" Nobelstraat 12, Zeist. Werken van Utrechtsche Jongeren. Tot 11 Mei. (10?5 uur) Kunstzaal A. Vecht, Amsterdam. Werk van Max Radecker. Tot 12 Mei. Rntterdamsche Kunstkring, Witte do Withstraat 35, Rotterdam. Werken van Joegoslavische Kunstenaars. Tot 13 Mei (10?3 uur). Kunsthandel J. H. de Bois, Haarlem. Portret ten in de moderne graphiek. Tot 15 Mei. Kunsthandel D.G.Santee Landweer, Heeren gracht 396, Amsterdam. Werken van Henry de Oroux. Tot.!« Mei (10?12 en 1.30?5 uur) Hamdorff, Laren. We.rk van Co Bruman. Tot 17 Mei. Kunsthandel Buffa en Zoon, Amsterdam. Schilderijen van Permeke. Tot 18 Mei. Kunstzaal van Lier, Amsterdam. Schilderijen Lydia Mandel. Tot 21 Mei. Kunsthandel Huinck en Scherjon, Amsterdam. Schilderijen van Claude Monet, Pisarro, Sisley. Tot l Juni. Kunsthandel Keezer en . Zoon, Amsterdam. Vroeg Nederlandsch aarde- werk 1(J<? en 17e eeuw. Tot l Juni.' Kunsthandel Reeker, Haarlem. Werk van Jan Visser. Tot l Juni. Kunsthandel W. H. Hofstee Deelman, Am sterdam. Schilderijen van Manuel Ortiz de Karata. Tot l Juni. ", . Kunsthandel Van Lier» Amsterdam. Schilderijen en tcekeningen van Herman Kruyder. Tot l Juni. Arti et Amicitiae, Amsterdam. Voorjaarstentoonstelling. Werk van Leden. Tot l Juni. No. 2814 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 9 MEI 1931 .5 TIT/NENBUBG HUYS PALEIS-RAADHUIS door Cornelis Veth BIJ het lezen van het regeeringsvoorstel in zake het Raadhuis op den Dam te Amsterdam, en van de daaropvolgende voordracht der meer derheid van het Dagelijksch Bestuur dier stad, heb ik, en hebben zeker velen in den lande, zich de oogen uitgewreven. Het geheele geval is ver bijsterend ongewoon, en het behoort tot een soort van ongewoonheden, waaraan alle distinctie vreemd is. Inderdaad weet ik niet, wat van een minder voorname geesteshouding getuigt, het voorstel zelf. of de manier het te aati vaarden. Hier is het Rijk: nauwelijks ziet het uitgemaakt dat de stad Amsterdam recht heeft op het Gebouw, of het haast zich (evenwel zonder uiterlijk dit recht te erkennen) het argument van den geldbuidel te doen klinken. Het geld, (dat hier echter gelukkig niet stom is) maakt recht, wat krom is. Hier is de meerderheid van het Stadsbestuur (en men waant zich op het Amstelveld): Zij acht het eergevoel van Amsterdam niet bevredigd door dit aanbod en slaat het met waardigheid af? neen, zij vraagt meer ! Als slechts genoeg betaald wordt, acht zij aan die eer voldaan! Troebele mengeling van idealisme en handels geest! Er zijn teekenen, dat de geest der Amsterdam mers, van allen die nog maar eenigszins aan een schoone traditie hechten en het door hun vaderen opgerichte monument niet willen zien verkwan selen, wakker is geworden. Hoe staat het met de overige inwoners des rijks, voor wie Amsterdam wel niet de stad hunner geboorte of inwoning maar dan toch de trotsche hoofdstad is, die 's lands macht en grootheid heeft vertegenwoordigd en dio nog onder al zijn steden de grootste en welhaast de schoonste is ? Ook hun ligt. zoo wil ik vertrouwen, de eer van hun hoofdstad na aan het hart.'Maai staat hier, mogen zij zich afvragen, inderdaad eenig belang, moreel of materieel, van het Rijk tegenover dat van Amsterdam? 'Welke voordcolon, materieel of moreel, heeft het Rijk in vredesnaam bij deze onverhoedsche transactie, wat wint het, aan Eer of Macht, door deze vijftien millioen weg te geven in dezen benarden tijd? Het is door niemand tegengesproken, en ook onweersprekelijk?dat het vroegere Raadhuis voor verblijfplaats der koninklijke familie in <le hoofdstad hoogst ongeschikt is, en niet geschikt is te maken. Voor officieele recepties, audiënties en feesten daarentegen, leent het zich uitstekend. Met is duidelijk dat de regeering er op gesteld moet zijn dat de Koningin het als zoodanig zal blijven ge bruiken. Maar zal dit niet evengoed kunnen, indien de gemeente in het bezit van het gebouw bestendigd blijft ? Wie denkt er aan, met de/e (zij het niet zoo heel oude) traditie te breken? Toch zeker niet zij, die aan de traditie hechten ! Wat kan nu het Rijk voor de rest van het jaar met het gebouw doen, «lat geen palcis is en geen paleis kan worden (want een paleis is een woning)? N iemand, kan sticht hier van eenigévoorstelling maken en men heeft dus de zekerheid dat het de rest van het jaar zal leegstaan als zwijgende herinnering aan de fraaie transactie van het glorierijke jaar 1931 ! In welk -opzicht, vraagt men s&ich af, is de Eer van het Land daarmee gediend ? En in welk opzicnt is de Eer van hét Land ermee geschaad als de statige-Burgerzaal en de andere, onvergelijkelijke ruimten van dit uniek GOOSEN.SWAGEHnAN EHJEEl Paleis-Raadhuistoestanden Teekening voor de Groene Amsterdammer" door L. J. Jordaan Sanitaire zitting! gebouw, tevens, op andere tijdstippen, andere' gasthoeren en andere gasten bergen? Is er fossiolor en ondemocratische!' standpunt a&n te 'nemen. dan dat de zalen door zulk oen gebruik zouden worden ontwijd ? Waarvoor dan die vijftien millioen? 'Voor het beschikbaar stellen van eenigo hoogst «mgoi efelijke en otiverbeterlijk-behelpei?igo woonruimten voor het koninklijke gezin, dat een recht: hoeft, hetwelk bij dit alles wordt vbrgeten: 'het recht op f een palcis? Een paleis, dat niet-groot'behoeft te zijn, maar fraai eri comfortabel; men heeft destijds van een villa gesproken. Of-dienen deze goUlen om het Rijk. de positie te doen innemen van den hond in do fabel, die het voe in don stal belet van hot hooi te eten, waarvan hij zelf geen nut hooft? Voor deze weinig aantrekkelijke doolomderi wil men. Nederlanders, over de golden van '.s rijks schatkist beschikken ! Welk voordeel, ethisch of praktisch, verkrijgt de Nederlander als zoodanig, doordat de vorstelijke familie voortaan in dit gebouw zou vertoeven, niet'langer als gast van Amstonhun, doch als gast van het Hijk? Hooft aan de gastvrijheid van Amstorfianiiooit iet» ontbroken I' Hoc kan hel tot Eer vanhet'J<aud strekken, dat hot begrip Ainstcr- t dam'-wordt .onthiifeteuij1 . H< t.schijnt thans wol uitgemaakt, dat de Haat! CHAMPAGNE KRUG&CO REIMS IN KWALITEIT AAN DE SPITS! AGENTEN F. ONNES 5. ZOON GRONINGEN zich goen overhaaste beslissing wil laten afdwingen. l>aat ons vertrouwen dat de stemmen van de fier heid on van liet gezond verstand, die'Mor zoo gelukkig harmoniooron. Amsterdam zullen bewegen om dit vernederend aanbod af te wij/.en en dat het Rijk bewaard zal worden voor een even ondoel matige al-onsympathieke-uitgaaf, l-aat Amster dam- haar nieuwe raadhuis hebbon als het noodig is maar niet tot zulk een prijs !?.'.? V.KOSSEM OtöUTtVARinA ?*r f