r t; Mussolini's schoone droom Dr. M. van Blankenstein De Groene Amsterdammer van 1 Juli 1933 No. 2926 rtr e,* p: h De discrete conferentie Politieke maggen en motten De vindingrijk heid van den Duce De zonderlinge eoalltie van vijanden Gelijk een nachtkaars 'Déconferentie van Londen is op het oogenblik een bloempje, dat in. het verborgene bloeit; laat ons tenminste hopen, dat zij waarheid spreken die Ons dat willen laten gelooven. Wat wij er van merken herinnert noch aan bloemen noch aan bloeien. Maar waarom zouden wij niet gewillig het-oor leenen aan de optimistische verzekeringen vso. MacDonald, zoolang niet het tegendeel be wezen is? In oeconoinische dingen is de leer van CouënOg zoo dwaas niet. Men zie slechts hoe Amerika/ipleeft dank zij een optimisme, dat het volk yfn overheidswege met krachtige maar weinig positieve middelen wórdt ingeblazen. \pfillen wij ons optimisme tenopzichte van de opconomische conferentie behouden, dan moeten WÜniet al te critisch bekijken wat daar op het ''oogenblik gebeurt of vooralsnog achterwege blijft. Laat ons gelooven, dat het goede datgene is wat ' wij niet zien, en het kwade datgene wat zich als een duivelschen schijn aan ons opdringt. Uit dien hoofde zullen wij ons deze week niet verder met de conferentie bezig houden. Hoe minder men er op het oogenblik van zegt des te beter, ook voor het goede humeur van den lezer. Rondom de conferentie gebeurt er echter allerlei en wordt er allerlei besproken, dat met de confe rentie zelf niet samenhangt, maar dat door het licht ervan naar Londen wordt getrokken zooals muggen en motten door een sterke lamp. Dingen die elders gebeuren of gebeurd zijn vinden thans in déEngelsche hoofdstad en in de Engelsche pers hun middelpunt van bespreking. Het aardigste onder al die dingen was het plan van Mussolini tot herstel van de OostenrijkschHongaarsche monarchie. Daarvan isinooit sprake geweest", gelieft Rome nu te verkondigen. Wij twijfelen geen oogenblik aan de waarheidsliefde van Home, maar moeten dan ook ons hoofd schudden over zooveel kortheid van geheugen. Het is het toppunt der zelfverloochening, als men zich zijn eigen schitterendste denkbeelden niet wenscht te herinneren. Schitterend was het denkbeeld, hoe men het ook bekeek. Het leek nog rr^er dan twijfelachtig of Dollfuss in precies s ^rhalve meter WTeensche glunderheid kon men niet de eigenschappen van een ijzeren bondskanselier vermoeden in staat zou zijn den toestand in Oostenrijk tegenover den hevigen druk va^> de opdringende, Duitsche nazi's meester te blijven. Mussolini zal nu deze mogelijkheden waarschijnlijk heel anders beoordeelen. Maar een maand of langer geleden was dit alles minder duidelijk en Mussolini is wij weten dat wühiermede sommiger heiligste gevoelens kwetsen r?toch nog geen profeet. Geen wonder dus dat hij op middelen peinsde om de gevaarlijke invasie van de swastika in Oostenrijk afdoende te voorkomen. Er was inderdaad geen beter middel dan een restauratie der Habsburgers, zooals hij die be raamd heeft. Een Habsburgsch Oostenrijk kon door Duitschland niet meer worden opgeslokt, nog te minder als de kracht van die monarchie versterkt werd door een personeele unie met Hongarije. Dat het omgekeerde zou gebeuren en Duitschland zich, terwille van de vereeniging met de Oostenrijksche broeders, onder Habsburgschen scepter zou stellen was nog weer veel ondenkbaarder. Habsburg in Oostenrijk, en nog wel op die manier, was een verbijsterende hoeveelheid roet in het eten van het nationaal-socialistische Duitschland, die dit eten voor de consumptie ten eenenmale ongeschikt moest maken. Italiëzou daardoor tegelijkertijd worden bevrijd van het gevaar van Duitsche nabuurschap en van de bedenkelijke noodzakelijkheid om Oostenrijk te bezetten, waarmede Mussolini tegenover Goering vriendschappelijk heeft gedreigd. Mussolini had daarmede dan zijn eigen land een grooten dienst bewezen en tevens Frankrijk, dat bij het verdwijnen van den Anschluss uit de reeks der politieke mogelijkheden stellig een diepe zucht van verlichting zou slaken. Ron.o bood deze ver dwijning Parijs als een geschenk aan; een geschenk, dat nog werd vergroot door beloften omtrent schikkelijke Italiaansche eisenen inzake Noord Afrika, als men na gedane zaken aan den Donau daarover zou gaan onderhandelen. Er was Mussolini blijkbaar heel veel gelegen aan het slagen van zijn spel met koningskronen van ijzer en edeler metaal in de wereld der Donaulanden. > Niet voor niets was Mussolini bereid Frankrijk nog een premie te beloven, als toegift bij een geschenk. Want de schittering van het denk beeld is met het bovenstaande volstrekt nog niet ? volledig beschreven. Italiëzou de herstelde monarchie in de Donaulanden tot eeuwige dank baarheid hebben verplicht. Eeuwige dankbaarheid kan ook in de politiek een aantal jaren duren. Duitschland den weg naar het Zuiden en naar den Balkan afsnijdende zou het zich zelf een weg in Midden Europa, die naar alle richtingen leidde, hebben geopend. Een wig van vrienden van vrienden uit eigenbelang had Italiëtusschen Zuid Slaviëen sjechoslowakije gedreven. Met de Roemenen kan_Mussolini nog praten, maar Praag is hem bij uitstek slecht gezind. Dit zal te allen tijde sympathie koesteren voor den grooten vijand van Italiëop den Balkan, Zuid Slavië. Ik sprak daar van vrienden uit eigen belang. Want met het herstel der monarchie zou in Hon garije de begeerte naar territoriaal herstel, en vooral naar herstel van de Madzjaarsche nationale integriteit nog in kt-acht verdubbelen. Hongarije mocht zich versterkt voelen daar het hopen kon dat de dynastie ernaar zou streven de macht van Oostenrijk in dienst te stellen vari die Hongaarsche idealen. De dubbele, hernieuwde monarchie zou uit twee, in gescheiden toestand vrij machtelooze, landen een niet te versmaden militaire eenheid kunnen maken, vooral omdat deze landen altijd Italiëals sterken steun in den rug zouden hebben. Door dit alles zou de positie der Kleine Entente geducht verzwakt, en die van Italiëovereen komstig versterkt zijn. Italiëzou ernstiger het denkbeeld van het vestigen van een sfeer van invloed in den Levant kunnen gaan koesteren. 11 Zuid-Slavië, Roemeniëen Tsjecho-Slowakije zouden ? zich nooit-:$neer gerust kunnen voelen 'tegenover Hongaarsche aspiraties. Roemeniëzou dubbel den druk gaan voelen van den wrok van Rusland over het verlies van Bessarabië. Er bestaan voor -de Kleine Entente nu eenmaal allerlei latente gevaren, die dan lederen dag het karakter van acute gevaren kunnen krijgen. De Kleine Entente heeft altijd met de sabel gerinkeld zoodra er sprake was van een restauratie der Habsburgers, al was het in Hongarije alleen. Dat rinkelen geschiedde uit vrees, niet uit waarachtige strijdlust. Nu echter werd die restauratie op het tapijt gebracht in nooit gedroomden, gevaarlijken vorm: vereeniging van Oostenrijk en Hongarije onder de auspiciën van het gevreesde en gehate Italië. Men ziet dat uit een oogpunt van Italiaansche politiek, zooals Mussolini die jaren lang ver kondigd heeft, het herstel der Oostenrijksch-. Hongaarsche monarchie uitermate begeerenswaardig moest zijn. Een politieke zet met zooveel "voordeelen voor den een moet op krachtigen tegenstand stuiten bij anderen. Die liet dan ook niet lang op zich wachten. Frankrijk was eerst gewonnen voor het plan, en kon door alle betoogen van de Kleine Entente niet verder dan tot een aarzeling terwille van deze vrienden worden gebracht. Polen had al evenmin bezwaren. Het plan verhinderde een gevaarlijke versterking van Duitschland. Daar voor had Warschau het risico van een herleven van de aanspraken der Habsburgers op Galici over. Duitschland echter kon onmogelijk in dit plan berusten. Hitler's vredelievende redevoeringen schiepen niets definitiefs, sneden geen enkel nationaal ideaal voor een lange toekomst den weg af; dat zou de restauratie in Oostenrijk, nog wel in den beraamden vorm, zeer zeker doen. Be rusting hierin was tegenover de volgelingen op geen manier te verdedigen, daar zij er nooit een bij den neus nemen van den vreemdeling in konden ? zien. Hitler moest dus protesteeren,. desnoods afkoopen met de belofte dat hij Oostenrijk. met rust zou laten. Die belofte kost thans niet. veel meer, daar er op het oogenblik niets anders dan moeilijkheden bij het voortzetten der pogingen. te oogsten zijn, en zij tenslotte weer niets onherstelbaars met zich brengt. Dollfuss voelt niets voor de restauratie. Hij kan het alleen wel af. Hij weet wat hij heeft en dat. vindt hij persoonlijk en politiek lang niet onaardig, en hij weet niet wat het plan van Mussolini hem en Oostenrijk zou kunnen brengen. De dictatorin Hongarije, Goemboes, is al evenmin voor het herstel der Habsburgers gestemd. Waar Mussolini gehoopt had instemming te> vinden, vond hij stevig verzet. Al deze moeilijk heden bij elkaar waren echter slechts kinderspel vergeleken bij hetgeen de Kleine Entente hem bereidde. De vurige Benesj, de voorvechter der Kleine Entente, stoof op; waarom, dat zal den lezer na> hetgeen wij over de positie der Kleine Ententet hebben verteld, niet meer onduidelijk zijn. Daarhad men het dan weer. Benesj had zijn vrienden kort te voren te wapen moeten roepen tegen een ander plan van Mussolini, het bazerige voorstel dat leiden moest tot een .directorium der groote mogendheden in Europa, een soort nieuwen Conseil Suprême. Toen had echter ook Polen. meegedaan aan de zijde der Kleine Entente, en had Frankrijk niet geaarzeld. Wel was het verdrag: der Vier Mogendheden tenslotte tot stand ge komen, maar in een vorm die van alle euvels van het oorspronkelijk verdrag bevrijd was. Benesj richtte zich nu dus met zijn bekende felheid tegen het restauratieplan. Een oogenblik scheen Italiënog op de neutraliteit van Roemeni in dezen, dus op oneenigheid in de Kleine Entente te hopen. Maar om hem daarvan te genezen liet Titulesco extra zijn tanden zien. Ik geloof dat hij het was die van een mobilisatie tegen een herstel der monarchie in Hongarije sprak. Tegen zooveel vijanden: de Zuidslaven en de Duitschers bovenal, maar verder Benesj, Titulesco, Goemboes, Dollfuss bien etonnés de se trouver ensemble ! was het plan niet bestand. Het begon ook te misstaan door zijn overbodigheid, nu het gevaar voor de onafhankelijkheid van Oostenrijk veel minder bleek dan men eerst had. gevreesd. Voor den tweeden keer zag Mussolini groot politiek voordeel door zijn vingers glijden, en weer dank zij een verzet, waarbij Benesj een der leiders, zoo niet de leider, was geweest. Wij ver moeden dat de Tsjech op het oogenblik te Rome niet hoog in koers staat. Maar hoe het zij, dank zij de algemeenheid van het verzet en dank zij ook den loop der omstandigheden, heeft hij het gewonnen. Nu achteraf heet er niets gebeurd. Wij kunnen er echter voor instaan, dat aan deze ontkenning evenveel waarheid is als aan de zuurheid van de druiven, waarvan eens een vos heet gesproken te hebben. De Engelsche pers heeft het eerst ruchtbaarheid gegeven aan het plan. Toen was het reeds uitge bloeid als een paardebloem. Er hoefde nog slechts tegen geblazen te worden en uit was het. . . . Londen, Juni. * * HUIS , NOORD W Pension p f.7.-, f.8. Weekend ? HUIS TER D . persoon -, f- 9.-, f.18.?en TER D UIN * p. dag: f. 10.?. f. 20.?. UIN * | NOORD WIJK)