De Groene Amsterdammer van 1 Juli 1933 No. 2926 Duitsche boeken l Musil en zijn Mann ohne Eigenschaften" Boekbespreking L. H. van Elhorst Robert Musil der Mann ohne Eigenschaften", deel I (1075 pag.) deel II (606 pag.) Ernst , Rowohtt Verlag, Berlin. Men kan en mag het den kroniek schrijver der Duitsche letteren niet kwalijk nemen, dat hij Musil's epos over de ontbinding eener cultuur niet eerder in deze rubriek aankondig de. Ook thans, na lectuur dezer 1681 pagina's en geruimen tijd na verschijning van het eerste deel kan een dergelijke aankondiging onmo gelijk het karakter van een critiek" dragen en ook degeen, die misschien aanvankelijk meent, dat deze roman geen kunstwerk is dat de problemen der toekomst in zich bergt en in een kunstwerk nog andere problemen be handeld wil zien en gevormd, dient dit boek te prijzen. Prijzen is moeilijk wanneer het tevens een groote, diepe eerbied voor een dichter wil uitdruk ken. Het eenige, wat een kroniek schrijver in dit nauw bestek dan ook doen kan, is met eerbied dit boek aan kondigen. Onmogelijk hier een karak teristiek te geven, en onmogelijk en aanmatigend hier een critiek over dit meesterwerk, waaraan de auteur vele jaren werkte, uit te spreken. Ik geloof niet te overdrijven wanneer ik zeg dat der Mann ohne Eigenschaften" tot de belangrijkste boeken der laatste tien jaren behoort minste!^ sjnds het verschijnen van der Zaubérbêrg". De Weeïxschéschrijver Robert Musil was tot nu toe weinig bekend, ook al sprak men in literaire kringen steeds met een eerbied over hem, die her innerde aan de. vereering, die men voor den Prager schrijver Franz Kaf ka koesterde. In 1906 Musil was toen zes en twintig verscheen zijn eerste werk die Verunmmgen des Zöglings T rlen", dat een grooten invloed uitoe fende en misschien nog het best met vanDayssel's Kleine Republiek" kan worden vergeleken. Langen tijd zweeg de schrijver, tot 1021 een drama ver scheen die Schwarmer een werk van den omvang van Faust's tweede deel, dat veel besproken werd, doch natuurlijk maar enkele malen werd opgevoerd. Na een novellenbundel drei Frauen" verscheen nu der Mann ohne Eigenschaften" een werk van 1681 pagina's, dat eerst wanneer het derde, laatste deel ver.schenen is, volledig zal zijn. Der Mann ohne Eigenschaften" is het epos der Donaumonarchie van vóór den oorlog en behandelt het tijdvak van de ontbinding eener culFa F. SINEMUS Leldschestraat 20-22 AMSTERDAM C. Overhemden naar maat vanaf f 8.60PRIMA COUPE Eigen Ate lier tuur, gezien door het oog van een geniaal dichter. Deze dichter stelt hooge eischen aan zijn lezers. Onmo gelijk dit boek vluchtig te lezen. De lectuur van der Mann ohne Eigen schaften" vraagt tijd. Veel tijd. Men moet het lezen, zooals men vroeger Wilhelm Meister" las of Plaubert's Education Sentimentale" en met de vele figuren van dit boek bevriend worden als met menschen uit onze naaste omgeving. Maar: wat is eenman zonder eigen schappen?" Wat heeft de dichter met dezen titel bedoeld? Musil heeft tot nu toe 1681 pagina's noodig gehad om het ons mede te deelen en men kan van den kroniekschrijver dus niet verlangen, dat hij het in een paar zinnen doet. In een der hoofdstukken gaf de schrijver toch terloops een korte definitie: ein Mann ohne Eigenschaften ist ein Mann, der alle Eigenschaften hat." Veel wijzer wordt men uit deze definitie natuurlijk niet. Iets nader brengt ons de titel van een der volgende hoofdstukken: ,,Wenn es Wirklichkeitssinn gibt, musz es auch Möglichkeitesinn geben". Alles wat om ons gebeurt, kan ook op andere wijze gebeuren, meent Musil dus, en iemand, die een orgaan voor deze mogelijkheden heeft, of, liever gezegd, daarvan volkomen doordron gen is, moet zichzelf voorkomen als een man zonder eigenschappen. Men zou op deze wijze den inhoud van het boek verder kunnen analyseeren, de handeling schetsen en Musil's ideeën pogen weer te geven, maar toch geen indruk van het boek wekken. Men kan het ook moeilijk met een ander werk vergelijken, hoewel men aan den anderen kant ook weer met recht be weren kan, dat Musil's meesterwerk een geestelijke en literaire synthese vormt van hetgeen tot nu toe over vele romans verdeeld was en nog nimmer tot een eenheid was volgroeid. Der Mann ohne Eigenschaften" is een kunstwerk, van welk oogpunt uit men het ook beschouwt. Het is een iro nische roman, die stand houdt naast het beste van Anatole France, een psychologische roman, die in n adem genoemd kan worden met het werk van Marcel Proust en Henry James. Het is in vele opzichten belangrijker dan sommig werk van Huxley, waar mee het eveneens aanknoopingspunten vertoont en in zijn schildering van het pathologische dringt Musil dieper door dan Döblin in. Alexanderplatz", doch elke vergelijking moet hier uit den aard der zaak onvruchtbaar blijven. Dit boek, dat in het Weenen van vóór den oorlog speelt, is een hoogst actueel boek tevens. Ulrich, de hoofdpersoon zegt ergens, dat de menschen alleen doen, wat er om hen gebeurt. De wereld van het oude Oostenrijk voerde de menschen naar een catastrophe. Men verlangde ener gie, doch deze hartelooze wereld zonder verstand en fantasie eindigde met een wereldoorlog. De menschen in dezen roman weten het nog niet, maar wij weten het, en voelen dit nader komen van een catastrophe als iets dat ook ons dreigt. Plotseling is OP ELKE HOLLANDSCHE TAFEL WELLNER-ZILVER SLAAPT U WERKELIJK GOED? Zoo niet, beoordeel dan onze comfortable en heerlijk zachte matrassen. Wij maken dezen, zooals U die ook in het buitenland vindt. KOLDEWEY & CORBIÈRE LEIDSCHESTRAAT 30 - TELEFOONNO. 37752 - AMSTERDAM Als ik vriendinnetjes krijg en ik ze eens extra tracteeren wil, be hoef ik nooit lang te bedenken, wat ik daarvoor kiezen zal. Want n voor n dwepen ze - net als ik zelf - met die heerlijke Droste Pastilles! Spaart plaatjes voor het album Balt". ALTIJD WELKOM! VICTORIA-WATER Nederlandsche Mij OBCRIANMSTCIM Opgericht 1887Musil's roman geen historische" ro man meer, maar schrikwekkend-actueel. Is het onderscheid tusschen den tijd van.vóór den oorlog en de wereld van nu eigenlijk wel zoo groot? Bergt ook de vrede van nu niet een komenden oorlog in zich? Waar is redding ? Musil beweert dat moraal in haar diepste beteekenis gelijk staat met fantasie, een uitspraak, waarin de Duitsche auteurs Kobert Musil eri Thomas Mann en de Franschman AndréGide elkaar ontmoeten. Het boek van Musil is een kunst werk, dat blijven zal. Zelfs in zoo bewogen tijden als deze, waarin ook in de moderne Duitsche literatuur meer nog dan vroeger naar duurzame waarden zal gezocht worden, die deze temporaire storingen overleven, [kan men dit met eenige zekerheid voor spellen, 'J,