Historisch Archief 1877-1940
De Groene Amsterdammer van 2 September 1933
No. 2935
OnderwijS'problemen
M. Beckers-Zürcher
t- ?
l
f,
r
i
Snelle hervorming gewenscht
Er is geen twijfel aan, of het Openbaar Onder
wijs en zeker niet het minst de
volks-school-inde-groote-stad maakt als zoovele andere
instellingen in dezen tijd een crisis door, zooals
men die nimmer gekend heeft.
Niet alleen is het leerlingen-aantal dalende,
ook van de zijde van het Middelbaar en Voorbe
reidend Hooger Onderwijs komen steeds meerdere
klachten omtrent <Je resultaten van het Lager
Onderwijs binnen.
Nu groote veranderingen voor de deur staan
onze nieuwe Minister van Onderwijs heeft reeds
bewezen, dat hij de dringende noodzakelijkheid
van bezuiniging over de geheele linie inziet
kan het nuttig zijn, de oorzaken van den achter
uitgang van het Openbaar Onderwijs nog eens
nader te beschouwen.
Voorop gesteld zij:
Reeds veel te lang heeft, de sterk-links-ge
rienteerde vak-organisatie-der-onderwijzers die
vooral in de steden de Openbare School beheerscht
met de phrase, dat zij een zedelijk recht put uit
haar bemoeiïngen-ten-gunste-van-het- volkskind
menige verandering ten goede tegengehouden,
heeft zij willekeur, zorgeloosheid en verkwisting
bevorderd, alleen om tegemoet te komen aan de
exorbitante eischen van haar leden.
Dat men ??nu er een sterke strooming valt
te bespeuren, tégen de tallooze lagere, middelbare
en hoogere examens, tégen de onregelmatige
werkwoorden in alle mogelijke talen, tégen de
beruchte thema's en de niet minder vermaarde
verbuigings-uitgangen, nu physical-culture" meer
en meer op den voorgrond treedt -?de
intellectueele overlading der jeugd tracht tegen te gaan
door vereenvoudiging-van-het-leerplan is misschien
te begrijpen en te billijken. Het beknotten der
z.g. kennis-vakken ten behoeve van die, welke
den lichamelijken welstand en het geestelijk
evenwicht der leerlingen ten goede komen is,
vooral in de eerste leerjaren, volstrekt niet zonder
meer verwerpelijk te achten.
Het is inderdaad van niet te onderschatten
belang, dat men eindelijk eens grondig afrekent
met het doode weten", het overmatig quantum
dor feiten-materiaal, dat reeds in onzen grooten
Jan Ligthart zulk een bekwaam bestrijder vond
en dat bij de vorming van het kind slechts een
negatieve rol speelt.
Maar dit alles wil nog niet zeggen, dat er in de
school niet gewerkt moet worden.
Kennis mits begrepen in haar betrekkelijk
heid en niet verworden tot veelzijdigheid van
technologie" beteekent nog altijd voor den
strevenden mensch bewustwording en innerlijke
rijkdom. Niemand kan op goeden grond de waarde
eener intellectueele ontwikkeling loochenen ?
zelfs al staat de maatschappij niet direct met de
belooning in den vorm van een goede positie
klaar.
Natuurlijk is het mogelijk, dat een middel
matig verstand gepaard gaat met uitnemende
moreele eigenschappen toch een natie of
een volk met geringe intellectueele ontwikkeling
kan ethisch niet hoog staan". De
drang-naarontwikkeling in alle lagen der maatschappij is
een der meest kenmerkende ??? en tevens een der
meest verheugende verschijnselen van de
Westersche beschaving in onze eeuw.
Dit inzicht is langzamerhand gemeengoed ge
worden van hoog en laag.
Vandaar dat het proletariaat, de arbeidende
CHAMPAGNE KRUG&CO
REIMS
IN KWALITEIT AAN DE SPITs!
stand van onze dagen, oorspronkelijk geneigd
was aan de volks-school zeer hooge eischen te
stellen en het zijn dan ook de vertegenwoordigers
van deze klasse onzer samenleving geweest, die
de Openbare School dit troetelkind der liberalen
-?gemaakt hebben tot een eenheid, waarin plaats
zou zijn voor arm en rijk.
Dit ideaal ? n.l.. een opvoedings-instituut te
stichten, waar ook het normaal-begaafde kind
uit het eenvoudig milieu een
ontwikkeling-opbreede basis zou verkrijgen is echter allerminst
bereikt. Hiervoor zijn verschillende oorzaken aan te
wijzen.
Ik zei de reeds, dat men op verschillende gronden
besnoeiïng van het leerplan heeft noodig geacht.
Voor zoover deze gronden van paedagogischen
aard waren, verdienden zij inderdaad alleszins
de aandacht.
Maar ook de ambtenaren-willekeur, die zonder
zichzelf te kennen de oppermacht van het middel
matig intellect, het bekrompen inzicht, het onver
standig egoïsme in de hand werkt, bevorder
de het proces, dat de volks-school-in-de-groote-stad
bijna tot een aanfluiting gemaakt heeft.
Alles is er neergehaald tot een gemeenschappe
lijk, vanzelf-sprekend zeer laag, peil en de vlucht
uit het proletariaat" is alweer en ditmaal dour
de verblinde medestanders van den arbeider
zelf aan het kind-van-den-arme onmogelijk
gemaakt. Van aansluiting bij het Middelbaar en
Voorbereidend Hooger Onderwijs is allerminst
sprake en zoo blijft ook nu voor het volkskind
in het algemeen slechts over het U.L. Onderwijs
en het zevende leerjaar, waarvoor dan ook ijverig
propaganda wordt gemaakt.
Het gegoede deel van het publiek in vele
geledingen trouw aan de Openbare School
moet noodgedwongen zijn heil zoeken bij het
Neutraal Bijzonder Onderwijs nu de
volksschool, ondanks de goede wil van vele leerkrachten
en autoriteiten, langzamerhand verpaupert.
Geen kostbare school-politiek, geen prachtige
gebouwen-met-lokalen-op-het-Zuiden en moderne
speelplaatsen, geen
ouder-avonden-met-thee-envoordrachten kunnen daarin verandering brengen.
Zóó móet de school verloopen.
Alleen een eerlijke critiek, die van geen partij
zucht of kortzichtige demagogie zou willen weten,
en die slechts het belang van het volkskind in
waarheid zou wenschen te dienen, kan het kwaad
bestrijden. »
Zoolang de heerschappij van het volk nog
niet de heerschappij van de besten-onder-ons
beteekent, zal de school, die het geheele volk
ten goede behoort te komen, verdedigd moeten
worden tegen officieel-gesanctioneerde onbekwaam
heid.
Nergens beter dan in de
volks-school-vanheden kan men ervaren, hoezeer de democratische
idee zeker verdedigbaar op zich zelf, aantrekke
lijk voor den vrijheid-lievenden mensch, onont
beerlijk in onze samenleving als tegenhanger van
dwingelandij-in-welken-vorm-ook somtijds tegen
den wil van vele bekwame leiders, in haar
eenzijdigheid en stelselmatig ondergeschikt ge
maakt aan politieke zelfzucht en domme
dwarsdrijverij, het ware volksbelang in den weg staat.
Het kan niet anders, of de burgerij in onze
groote steden hoezeer misleid ook in vele
gevallen door volksvergadering en volks-pers
moet tenslotte ervaren, dat een boven partij
zucht verheven leiding in de school, die zij voor
haar kinderen geëischt en verkregen heeft, een
eerste vereischte is, om haar dienstbaar te maken
aan het gemeenschappelijk wenschelijke.
Een der grootste gevaren voor de
school-in-destad blijft het verkeerd begrepen eigenbelang
van een deel der onderwijzers, die zonder echte
liefde-voor-het-volkskind, zonder gemeenschaps
zin, zonder plichtsgevoel, misbruik maken van
de vrijheid, door te welwillend democratisch
bestuur in liet leven geroepen.
In geen enkele particuliere onderneming kent
men op ondergeschikte plaatsen de volstrekte
zelfstandigheid, zooals de
schoolmeester-in-devolks-school die geniet. Men verdedigt deze onaan
tastbaarheid, die tot in het belachelijke gesteund
wordt door een deel der vakvereenigingspers
zeer spitsvondig met verwijzing naar het speciale
karakter van de positie van den opvoeder voor de
klas. Het wil mij echter voorkomen, dat slechts
daar, waar de resultaten van het onderwijs een
buitengewoon groot vertrouwen in de beschaving,
de kennis en de betrouwbaarheid, den werklust
en de werkkracht van de betrokken leerkrachten
wettigen, sprake zou mogen zijn van de
revolutionnaire school", die geen leiding, geen toezicht
en geen critiek duit. Zoover zijn we echter nog
lang niet.
Eén ding is zeker: in Amsterdam verliest de
Openbare School ieder jaar leerlingen aan het
Bijzonder Onderwijs, confessioneel en neutraal.
Men heeft het voorgesteld, alsof er alleen
oorzakenvan-buitenaf aan te wijzen zouden zijn.
Ik ontken dit ten stelligste. En het zou mij geen
moeite kosten het met vele
bewijzen-uit-de-praktijk te staven.
Willen wij het Openbaar Onderwijs dat de
sympathie van een groot deel van ons volk heeft
redden uit de impasse, waarin het geraakt is
dan moeten allen, die van goeden wille zijn, de
handen ineenslaan en een nieuwen koers bepalen,
eer het te laat is.
Het is noodig, dat de gevaren, die de
volksschool bedreigen, ernstig onder de oogen worden
gezien.
Intusschen mogen wij van Minister Marchant
verwachten, dat hij het belang van een snelle
hervorming op onderwijsgebied inziet en dat de
ingrijpende plannen, die volgens de Memorie van
Antwoord aan de Eerste Kamer, in voorbereiding
zijn, meer beoogen dan alleen het belangrijk
verhoogen van het aantal leerlingen per klas.
Het herstel onzer nationale welvaart eischt in
het huidige tijdsgewricht niet alleen dringend de
beëindiging eener voorbeeldelooze geldverspilling,
tengevolge van een onzinnig-dure schoolpolitiek,
maar tevens de vernieuwing en wedergeboorte der
volksschool, die geheel en uitsluitend dienstbaar
behoort te zijn aan de geestelijke verheffing onzer
samenleving.
Nieuwe uitgaven
KrisJinamurti. door Carlo Suarès, (uit het
Fransch vertaald), Star Publlshing Trust,
Scheïeninf/en.
In dit boek wordt de ontwikkeling van
Krishnamurti gevolgd tot 1932. Het haalt vele citaten
van hem aan, die zich door een zekere eenvormig
heid en vele gemeenplaatsen kenmerken. Men
vraagt zich na aandachtige lezing echter af of
met deze uitgaven en met alles wat over hem
geschreven wordt wel gehandeld wordt in den geest
van Krishnamurti, die nadrukkelijk zegt geen weg
te willen of te kunnen wijzen.
Men kan zich daarom ook rustig van Krishna
murti afwenden, het doet hem noch ons iets.
De Wereld als Oods Licht, door J. van Dijk.
W. J. Thieme & Cie, Zutphen.
Aangekondigd als een populaire studie over
mythen en hun innerlijke beteekenis,. geeft dit
boek een serie opstellen waarin mythen over de
kosmos, de aarde en den mensch behandeld worden.
Eerst worden voor de niet georiënteerde lezers
een aantal terugkeerende beelden zooals het
wereldei, de doodsgod, het levenswater, het
hemelsche rund e.d. verklaard.
Daarna wordt getracht om het verkregene toe
te passen op de ons bekende mythen. De mythen
van Dionysos wordt als voorbeeld gekozen. Ach
tereenvolgens krijgen we de diverse interpretaties:
Dionysos als wijngod, als natuurmythe, als mystieke
mythe, als sterrenmythe en als kosmische mythe.
B.
HOOFiEN'S ROOMBOTER
WORDT SPECIAAL BEREID