Historisch Archief 1877-1940
DEBOTRE -KERMIS
DAMSEN.ON PEN HOET
CAPFEK KOECKE M VASTEHAVONT Hl ER VASTt LAWOtJTCM?
H PAESCH VIER PAKSEHAU VIER K<tfEN.pAP£gAEY.VA?r SCHIETEN
StHIETE NA WJ T fSECKEH TE FEEST
Cents-prent de Boerekermis"
baarsche vermaken ganswerpen en
palingtrekken. en van ringsteken en
papcgaaischictcn, die nog ten
plattelande voortleven, en de prent van de
stadskermis ., Kermis vreugd", met als
eerste tafreel man en vrouw die er
samen op uit trekken:
,,De kermis kan genoegen bieden
Aan deze wandelende lieden.7'
Wij zien hen de wafelkraam binnen
stappen en wij snuiven met hen de
lekkere geuren op:
..Wie zou de wafelkraam vergeten?
Op de kermis moet men eten."
Zij drinken bier en brandewijn in
de herberg 't Varken", bezoeken
den draaimolen, de tent met de
vreemde dieren, en wij worden, even
als zij. geboeid door de koorddansers
en het Janklaassenspel, den mart met,
de rarekiek. den liedjeszanger en den
lierspeler met zijn eekhoorn.
Voorbijtrekkend kinderleven
Heel het kinderleven met al zijn
ver-schillende spelen trekt op de pren
ten aan ons oog voorbij. De meeste
«lezer spelen zijn de eeuwen door
dezelfde gebleven: blindeniaunetje,
hobbelpaard, bikkélen. hoepelen, hin
kelen, schommelen., wippen, kegelen.
knikkeren, bellen blazen en zoovele
andere. Daardoor zijn zulke prenten
een belangrijke studiebron; geworden
voor de kennis van het kindervermaak
in vroegere tijden, ja van de maat
schappij. Zoo viel, meer dan tegen
woordig, vroeger ook het wandelen bij
kinderen in den smaak. Wij zien twee
stijve meisjes elkaar bij de hand
nemen.
Bet en Kaatje, hand aan hand,
Trekken samen ter warand."
Gelukkig echter speelt onze jeugd
nu niet meer met een vogeltje op een
kruk, wat aan de arme piet nog als
een geluk werd aangerekend:
??Uit loutere voorzienigheid
Heeft zij haar piet aan 't touw geleid."
Het verrassende slot van deze
kinderspelen vormt steeds een gearmd
paartje dat zich als het ware haastig
ten huwelijk spoedt:
Vrijers'en vrijsters komer op 't lest,
Ik hou de Min voor 't allerbest."
Grappige voorstellingen brengen de
prenten van de Verkeerde Wereld",
waarop het jonge kindje de meid wiegt:
Is dit niet een aardigheid,
't Kleine kindje wiegt de meid."
Wij zien den os met den bijl over
den schouder fier den slager aan een
touw ter slachtplaats voeren, het
paard den smid beslaan:
Ziet eens of 't niet aardig staat,
Dat het paard den smid beslaat.",
Wat zal de jeugd genoten hebben
van de prent waarop het kind den
man kastijdt «-p de broek, zonder
BRCVYLOOFr OVDEN OWDERMADT Etf DOVCNAT
broek of den meester met de plak
bestraft!
Het meisje als kind, vrijster en vrouw
Wij zien Het meisje als kind,
vrijster en vrouw", en bovendien
het geheele leven van dooperr .tot
trouwen van een meisje uit den ge
goeden stand in IS tafreejcn afgebeeld,
een kostelijke bron van weten. Het
kindje loopt aan den leiband, speelt
met de pop, bikkelt, gaat naar school
en leert daarna nog allerlei extra
kundigheden: bloemen maken, op da
elavecimbaal spelen, krullen friseeren.
(Jeen wonder dat een zoo goed onder
legde juffrouw, als de tijd daarvoor
gekomen is, een minnebrief ontvangt,
en wij haal- een paar prentjes verder
met .haar beminde op een sjees uit
rijden zien gaan. Vervolgens geven
de ouders hun toestemming tot het
huwelijk, wordt de bruid gekleed,
het paartje getrouwd, de bruiloft
gehouden en het slottafreel stelt voor:
..Bruid en bruidegcm gaan naar bed."
Alle beroepen en bedrijven zijn op
de prenten voorgesteld. Wij zien den'
boekbinder aan het werk, den hoeden
maker, den lakenscheerder en den
draaier, welke laatste afbeelding de
verzuchting uitlokt:
,,O. dat er nooit geen draaier waar
Dan wel deze eedle kunstenaar !"
Bij het ziekbed staat de chirurgijn
of ledezetter met zijn instrumenten.
de apotheker met de lavementspuit
gereed. Een afzonderlijke fraaie prent
November 's slagters beste tijd"
beeldt het slagcrsbedrijf at'. De koeien
en varkens worden naar d& markt
gedreven, daarna zitten kooper en
verkooper in de herberg een glaasje
op den koop te drinken. De beesten
worden geslacht en in stukken gehakt.
de vrouwen bereiden het vleesch:
Cathrina zout het vleesch, er Klaa.r
zegt: Trijn, de beuling is al gaar."
Weer andere prenten vertellen
van het leven van herders en boeren,
van de lotgevallen van bedelaars en
vagebonden, het dagelijksch leven
der dienstmeisjes. En wij beseffen
dat de zeden - gelukkig maar!
veranderd zijn, als wij een dienstmeisje
op haar knieën zien liggen voor haar
meester, die haar niet een stok slaat
omdat zij het spinnewiel gebroken
heeft. In buis en hof, kelder en zolder,
in de kraamkamer, op het salet en
in de huiskamer, overal hebben wij
toegang; heel het leven van ons volk,
zooals het reilde en zeilde, trekt hier
in kleurige en fleurige beelden aan
het oog voorbij. Al wat in de volkszicl
heeft geleefd, wat deze heef t'gesticht,
verrijkt en vermaakt, vinden wij
op de oude kinderprenten terug.
Dr. f'. OATHARIXA VAN DE O R AFT
Jeugdbeweging
15-jarig bestaan van den V. C. j. B.
D K Vrijzinnig Christelijke Jonge
ren Bond heeft ziek gedrongen
gevoeld bij haar derde- lustrum
in het openbaar belijdenis af te leggen
van het in alle leden leven.de beginsel.
1. De Vrijzinnig Christelijke Jon
geren. Bond wil na vijftien jaren arbeid
uls zijn overtuiging uitspreken, dat hij
trouw wil blijven aan de roeping, die
hem van de oprichting af heeft bezield :
jonge mennen bereid te maken tot een
leven uit (iod en "do dienst aan Zijn
heilige orde.
2. Dankbaar voor wat God orxs
schonk, willen wij trachten in steeds
grotere eenvoud en bereidheid aan
Zijn wil te gehoorzamen. Met schaamte
erkennen wij. dat we door onze zelf
zucht Zijn wil vaak onzuiver verston
den, dat wij Zijn gebod maar al te zeer
ombogen naar onze wensen, Zijn Rijk
in het verlengde dachten van ons
toekomstideaal. Mogen wij dan be
seffen dat Goda Rijk in het heden
moet worden gebouwd door gelovige
'arbeid en werkzame liefde.
3. In deze tijd van onrust en ont
wrichting heelt de wereld mensen
nodig, die staan voor waarheid en ge
rechtigheid en in liefdevolle hulp
vaardigheid naast hun medemens
willen leven. Het Christendom heeft
in alle tijden hiertoe de mensen ge
roepen en aan het humanistisch Chris
tendom, dat sinds eeuwen juist ook
in ons land zoo'n hervormende en
vooruitstrevende rol heeft gespeeld,
zijn bijzondere opdracht gegeven.
Het is de taak van ons, jonge Vrij
zinnig Protestanten, om dit getuigenis
der eeuwen opnieuw levend te maken
onder het huidige jongere geslacht.
4. Zo .weten wij ons medeverant
woordelijk gesteld voor de handhaving
der geestelijke vrijheid. Niet om der
wille van de vrijheid zelf maar omdat
de waarheid eerst gediend kan werden
door de persoonlijk verworven over
tuiging. Immers, hoe kunnen wij,
jongeren, ooit de gaven, die God ons
schonk, ontwikkelen, als er geen ruimte
is voor zelfstandige vorming? Maar
ook in het maatschappelijke leven
moeten wij de geestelijke vrijheid een
onmisbaar goed achten, omdat wij
vertrouwen, dat alleen in een vrije
ordening der gemeenschap leidende
kracht zal uitgaan van wat hogere
waarde heeft.
ó. Or-s leven is in de wereld. Onze
arbeid richt zich op de ontwikkeling
van het mensengeslacht. Of deze ten
goede of ten kwade zal leiden is onze
gemeenschappelijke verantwoordelijk
heid. Wij hebben te strijden voor een
steeds inniger solidariteit tussen alle
volkeren, volksgroepen, standen en
klassen. Deze solidariteit is thans
allereerst geboden tegenover de toe
nemende schare van hen, die getroffen
zijn door de werkloosheid. Het is
Hollands roeping om aan de sociale
gerechtigheid naar binnen, aan de
rechtvaardige vrede naar buiten in
volhardend geloof te bouwen.
6. Het is in deze wereld, zo ook in
onze tijd een waagstuk, God oprecht
te willen dienen en de naaste als zich
zelf. Maar wij weten ons gedragen
door de Geest van Christus, die in het
offer voor .de mensen deze wereld
oveiwon.
Gods genade leidt hen van stap tot
stap, die zich zelf willen heiligen tot
werktuigen in Zijn hand. Zij worden
tot Zijn getuigen. Hun rust is in God,
maar hun leven is strijd.
De jeugdbeweging", en dus ook
de V.C.J.B. ontstond ten deele als
reactie op de steeds cynischer, perver
ser en materialistischer wordende men
taliteit der na-oorlogsjaren. Bewe
ging" was de juiste benaming voor al
die vormen van aaneensluiting der
jeugd, waar de gemeenschappelijke
nood intens beleefd werd, waar de
geHOE MEN
GEDACHTES
Henriëtte
IK heb laatst een paar ideeën
gehad. Dat kwam omdat ik 41/2
uur bij den kapper zat voor een
nieuwe permanent; zooiets brengt
je tot nadenken.
Ik dacht aan de mevrouw uit het
hokje naast me. Die had een gesprek
met 't manucure-mensch over nagels.
Ze zei: Mijn nagels zijn een ruïne
omdat ik gisteren in kokend water
moest met het zilver." En ik dacht:
Wat een leeg gesprek", en het
manucure-mensch maakte een geluid
van ontzetting, en de mevrouw ging
voort en zei: Vroeger waren ze
van nature roze, maar door het
zilverwasschen.... Arbeid adelt, maar je
nagels knappen af." En toen vertelde
ze hoe het kwam dat zij zilver had
gewasschen inplaats van iemand an
ders. Ik luisterde, niet omdat het
me interesseerde, maar omdat ik
wel eens weten wilde wat ze zei.
De mevrouw van de nagels had
een binnenmeisje uit Kennemeroog,
dat naar de begrafenis wilde van een
harer ouders. En omdat dit een
speciale gelegenheid was. liet de
mevrouw van de nagels het binnen
meisje gaan," maar ze moest
vóórhet diner terug zijn met het oog op
het zilver. En omdat sommige men
sehen dood vallen op een kwartje,
ging dat binnenmeisje uit gierigheid
niet met den officieelen trein, die wij,
als Christenen, hebben te eerbiedigen,
maar met een onwettige autobus
voor de goedkoopte. En de heenreis
en de begrafenis verliepen gesmeerd,
maar op den terugtocht werd de onder
kruipende autobus midden op de
Kennermerhei in beslag genomen
door het gezag, omdat anders ieder
n met een autobus zou gaan, en
de trein, die dan toch tenslotte de
oudste réchten heeft, volslagen
voorgek zou rijden. En toen moest het
binnenmeisje van de mevrouw niet
de nagels met al de andere passa
giers midden in het donker op de
Kennémerhei blijven staan, waar
door het dien avond mis liep niet het.
zilver. Waarmee ik maar zeggen wil
hoe onverantwoordelijk dergelijke
meisjes omspringen met hun plicht.
hoe er bij sommigen een volslagen
gebrek aan piëteit bestaat t
genoverde staatsspoorwegen, en hoe je zelfs
bij een kapper met een vochtig
hoofd voor levensproblemen kunt
komen te staan.
meenschap" voelbare realiteit werd.
Weliswaar is, vooral waar politiek
en leverrsbeschouwing elkaar raken,
het idealisme meermalen in strijd ge
komen met de practijk des levens.
Niet steeds hebben leiders en leden
van den V.C^J.B. in zulke moeilijke
omstandigheden het evenwicht ge
vonden, en het is wel eens voorge
komen, dat de schaal doorsloeg naar
de zijde van een onwerkelijke idea
lisme. Op den keper beschouwd is dit
eigenlijk niet te betreuren. Wtnt het
geloof is de macht van het ideaal,
voor den Christen het geloof- in
Christus'macht, is bij groote groepen,
ook van ons volk danig verbleekt.
Dat de V.C.J.B. bij zijn 15-jarig
jubileum zich geroepen voelt, enkel
van dat geloof een sprekend getuige
nis af te leggen, is teekenend n ver
blijdend. Want .vooralsnog heeft ons.
volk daar meer aan dan aan critiek
op andersdenkenden, waarvan de lucht
in deze tijden vol is.
Mr. Dr. H. J. WÏJTEMA
ALLERLEI
KAN HEBBEN
van Eyk
Toen ik zoover was met mijn
gedachtes ging de mevrouw van de
nagels weg uit het hokje naast me.
en de onzichtbare stem van het
nranucure-mcnsch zei iets tegen
iemand met een knippende schaar.
De manucure stem zei dat het kinder
achtig was en reuze flauw van het
gezag om midden op de hei een gevul
de bus in beslag te nemen, en de
knippende schaar werd anarchistisch
en zei dat het gazag net gek was,
want dat het dan eigenlijk ook
auto's en fietsen en wandelclubs
in beslag moest nemen, en zo werden
alsmaar zedeloozer in hun beschou
wingen en vergaten mij tot ik zei
dat ik mijn haar brandde aan de
kokende lucht, en toen was het uit.
Maar mijn gedachtes gingen door.
Ik dacht hoe dom sommige
manucure-juffrouwen kunnen rcdeneeren,
en ik dacht dat dat misschien kwam
door de odeur lucht en de nagellak,
want hoe je juist van hun categorie
stilte en eerbied zou verwachten.
Ikzelf ben uit een onafhankelijk
milieu, maar toch heb ik eerbied
voor het gezag. n als het gezag
iets in beslag wil nemen, al is het
ook midden op de Kennémerhei, dan
zal dat wel zijn voor ons. aller heil
en bestwil.
En via bestwil" kwam ik op
..goodwill" kwam ik op kerstmis, en
via kerstmis kwam ik op Gravin
Knal en haar circulaire over de
pindamannetjes.
Gravin Knal wil geld hebben voor
oen pindarnannen-kerstfeest. De be
doeling is ze te verzamelen in een
verwarmd lokaal met een brandenden
boom. En als het enigszins mogelijk
is krijgen ze bovendien allemaal
nog een kop slemp met een wollen das.
En ik ging weer denken en dacht
hoe 'n gastvrij land we zijn. en dat de
eene helft van ons volk uit vreemde
lingen bestaat, en hoe mooi 't is
dat zelfs die kleine, gele pindaman
netjes hier leeren werker, en hoe
goed het zou zijn als een gedeelte
van het Nederlandsche volk met
Edammer kazen in Peking ging staan.
Toen was ik droog (mijn perma
nent), en de kapper kwam en boog
en zei: Freule, we hebben volgende
week een nieuwe henna-demonstratie
in een van de bovenzalen van het.
Rotz Hotel. Blauw-blond. Mag ik U
óók een invitatie zenden?" Maar ik
zei dat ik* niet van blauw-blond
houd en dat prinses Marina bruin is.
En als ik eenmaal aan prinses Marina
<Jenk, krijg ik een gevoel van opstan
digheid. Waarom al die bevoor
recht ing! Al haar hoeden staan in
de krant. En ik dacht er over hoe
het zijn zou als Ik prinses Marina
was.... En m'n permanent leek
me ineens erg kleurloos, en ik be
taalde met een rimpel, en kroop
verdrietig in m'n onnoozele
twoseater. .
Er is iets onrechtvaardigs in deze
wereld. Ik ben k bruin (mijn
haar), maar ben ik ooit toegejuicht
door een duizendkoppige menigte"?
Ik draag óók hoeden, maar zullen ze
ooit worden gepubliceerd? Ik ga
óók naar Parijs .voor mijn lingerie,
maar is er iemand, die daar over
schrijft? Ik heb óók wel eens kinderen
over hun hoofd gestreeld,'maar zijn
de moeders toen in dankbare tranen
uitgebarsten?
Prinses Marina....
Wij sloven ons uit voor de pinda
mannetjes. ...
Maar wie slooft zich uit voor óns?
Duurkoop is Goedkoop!
Zilmeta-pannen kosten bij aan
schaffing meer geld dan andere pannen.
En toch zijn zij inderdaad goedkoop.
Bij Zilmeta blijft n.l. de warmte in
de pan, men kookt dus op lagere gas*
vlam, krijgt beter resultaat en.... een
gasbesparing, die blijvend is. Blijvend,
omdat een Zilmeta pan inderdaad
onverslijtbaar is.
Bovendien is Zilmeta keukengerei
super-hygiënisch. Zilmeta is zilverwit,
door en door vlekvrij, onaantastbaar
voor zout, zuren en mosterd en zeer
gemakkelijk in het onderhoud. Van
schillers in het eten kan geen sprake zijn.
Vraagt de brochure Zilmeta keuken.
gerei". Verkrijgbaar bij de Gerofabriek
te Zeist en alle goede zaken op dit gebied.
Keukengerei
VLEKVRIJ
DOOR EN DOOR
Vervaardigd van hetzelfde
materiaal als het bekende
Zilmeta tafelzilver.
*?
PAG.J8 DE GROENE No.12998
PAG. 19 DE GROENE No. 2998