? Ninrnin a«u - meer veldslagen gewonnen dan hij er verloren heeft. Hij heeft xijn maar schalken veracht en tegen elkaar uit gespeeld volgens de mensenkennis die altijd zijn enige was: dat er niets be staat buiten de laagste gevoelens van eigenbelang; en deze helden waren de behandeling volkomen waardig, zoals men na kan gaan in ongeveer alle m moires waarin men hen ziet optreden, tot die toe van de kavalerist Marbot. Met hun enige deugd van fysieke dap perheid moet men al hun verdere eigen» schappen zien te bedekken. Op Sint-Helena nog behandelt de meester zijn getrouwen precies als in de dagen van zijn roem: hun haat en nijd tegen elkaar en de manier waarop hij die exploiteert, is een familie hotel vol gepensioneerde kantonrechters waardig. Het enige wat men van deze man tenslotte voluit vereren kan is zijn legende. Zo heeft men hem ge vonden toen men kind was. Altijd kruitdamp, gescheurde vaandels, blote sabels, paarden, lijken, unifonnen; hij als de tovenaar die altijd wint daar tussen. Ik vroeg aan mijn vader of hij ook moot was, zoals men wil dat Achilleus het is, en Siegfried en Ardjoena; bij helden mag niets ont breken. Zodra men genoeg onder scheidingsvermogen heeft om te gaan ontleden, blijft er een idool over voor zakenmannen, voor captains of industry. Niets heeft de bewondering van mijn vader voor hem kunnen aan tasten, elk woord zelfs van Napoleon leek hem prachtig; hij genoot van zijn ,,liefdesleven" in de goedkope boekjes die daarover bestaan, en hij sprak met afschuw over Taine, die hij nooit ge lezen had, maar waarover hij bij zijn navertcllers de notie had opgedaan dat hij veel kwaads van Napoleon verteld had". Daarentegen had Masson betere dingen" geschreven; men moest als Napoleon-bewonderaar Masson als ge leerdste autoriteit zien zoals men de valse geleerde Taine moest Wantrou wen. Hiernaast ontmoet men, als kind, al de lieden die Napoleon met imbeciliteit bestrijden, voor wie hij zonder meer een moordenaar" is, en die hem zelfs zijn persoonlijke moed zouden willen ontnemen (?hij stond altijd buiten schot op een heuveltje en op de brug van Arcola had hij de vlaggestok om hem te beschutten".) LATER gaat men met een zekere sympatie denken aan degenen die zich tegenover hem hebben durven stellen en die men vroeger dus zonder meer als gemene lieden zag: een Moreau, een Cadoudal, een Malet zelfs, de duitse student Stapps. Maar ook dit bedrog, zoals het dromen blijft wanneer men zich voor stelt dat een Hoche of een Saint-Just, hadden zij geleefd, Bonaparte belet zouden hebben Napoleon te worden, zoals het poëzie blijft om de jonggesncuvelde Désaix en Marceau als. zuivere revolutie-generaals te stellen tegenover de latere maarschalken van het keizerrijk. Désaix is gesneuveld in de slag die het konsulaat bevestigde, Marceau zou misschien gewoon de rivaal van Murat geworden zijn. En een Hoche of een Saint-Just, met de macht van Napoleon in handen, zouden de betekenis verloren hebben die men nu in hen bewondert. (Julien Sorel is vooral sympatiek omdat hij in staat blijkt zijn eerzucht door een crime passionnel de bodem in te slaan, omdat hij jong onthoofd wordt inplaats van minister te worden.) Het genie in alles" van Napoleon weet voor de bloei der letteren niets beters te bedenken dan de oorlog van de kritiek" te verbieden en van het Instituut een literair hooggerechtshof te maken. Hij is op soortgelijke manier bewonderenswaardig, als politikus, waar hij zich door Talleyrand, door Fouchéen door Metternich in de luren laat leggen, en als staatsman, waar hij Frankrijk op de rand van de ondergang wist te brengen. Maar ook dit allee is niets naast «ijn legende. Het is haast als moest men hem als boeman tegen over de schrijven van zijn tijd bij vallen (wat een prachtig onderwerp voor freudiaanse scherpkijkers, de haat tussen hem en Mme de Staël, een haat die haar gelijk schijnt te geven in haar opvatting dat zij voor elkaar geschapen waren), alleen omdat uit hem toch het voedssl komt voor de napoleontische inspiratie bij een Stendhal, een Balzac, een Hu^o, bij de wereldliteratuur haast omstreeks 1830. (Met de legende van Napoleon-als-voorbeeld is ook de geest van de heer Mussert vermoedelijk meer gestoffeerd dan met de ideologie van Charles Maurras.) De grondtrek van dit universeel genie is overal aanwezig en van een geniale eenvoud: militarisath van de Staat, van het onderwijs, van de geest, van alles', het woord universeel" is dus inderdaad nog toepasselijk. Tegen over Chateaubriand, die de vrijheid van het woord opeist, is zijn reflex dan ook even eenvoudig om hem door zijn dragonder te laten neersabelen op de treden van de Tuilerieën. ledere keer als hij het civiele tegenover het mili taire heeft voorgestaan, gebeurde het uit berekening; geen gedicht, geen toneelstuk, geen schilderij had waarde voor hem dan wanneer het in nauw verband stond met het leger of met zijn macht. Hij heeft dan ook de kunst gekregen die hij verdiende, besluit met nuchtire eenvoud Charpentier. De geleerden, en vooral zij die aan metafysika deden, konden zich uiter aard beter met de tyrannie verzoenen: hun letteren doorkruisten een domein dat de wereldveroveraar weinig hin derde; hij beschouwde zich als de erf genaam van Charlemagne, maar de hogere sferen kon hij versmaden als nutteloos en onbekend. Men vindt niettemin in het journal intime van de meest metafysische onder de napoleon tische filosofen, de edele Main ede Biran, op 17 Mei 1815 deze definitie: Bona parte, dont Ie nom sera un jour Ie titre Ie plus odieux dont on puisse flétrir un tyran wat voor een filosoof en psy choloog van een zekere rijkdom aan illuzies getuigt. Mathematikus en soldaat, meteen enorm gevoel het theatrale, dat is in drie trekken de man die voor dichter kan doorgaan zodra men zijn leven en zijn lot van buiten af beziet als een epos in ak.i;". Maar Attila blijft essentieel iets anders dan Homerus. De analysïvan dit karakter is een ondankbaar onderwerp, niet alleen om de antiklimax Bonaparte-Napoleon, maar omdat men, bij deze individualist buiten alle proporties, toch zou moeten uitgaan van het idee: Napoleon dupe van zijn rol. Er zijn historici die zeggen dat hij inderdaad, van het keizerschap af, de vrede gewild heeft; de rol die hij zich veroverd had was dus ook hier machtiger dan zijn wil; maar hoe ook gezien, de dwaasheid is om te veronderstellen dat deze individua list vrijer zou zijn geweest naarmate hij machtiger werd. Een artillerieofficier, tot ksizer geknecht, is uiter aard een slecht verstaander van wat een ander vrijheid noemt en daarmee voorhebben kan. En het gevoel voor de werkelijkheid van deze epos-figuur doet hem dus ook hier de knoop door hakken, met de banale uitspraak van alle staatsleiders dat de vrijheid een woord is en nooit heeft bestaan. Het is het noodlot van wie aan de geest geloven, om de vrijheid nodig te hebben als een plant water en licht. Voor de intellektueel of kunstenaar die zich niet wenst te laten degraderen tot soldaat, bestaat onder een diktatuur maar n levensmogelikheid: te den ken en te voelen buiten de eigen tijd. Het is niet onmogelik zoiets te doen (de moralist Joubert onder Napoleon is er een voorbeeld van), maar het is bijna onmogelijk het te doen zonder een flink kwantum lafheid. Waarom de radicalen met Lavml't bewind braken WVT Laval zelf betreft, hij heeft de radicalen nooit bemind. Vroeger vond hij ze niet revolutionnair genoeg, en nu niet voldoende reactionnalr. Zeker is. dat hij hen steeds bestreden heeft. Maar welke concessies heeft hij dan gedaan in het kabinet, dat hij met hen vormde ? De Fransche politiek draait om een beperkt aantal vraagstukken: het finan* cieele, het diplomatieke, en dat der weer* korpsen. Op welk van deze punten hebben de gematigden iets toegegeven aan de ra dicalen? Wanneer hebben zij ooit tegen Herriot gezegd: ,,Wij denken niet als u, maar omdat wij nu eenmaal samen willen rcgeeren, is het rechtvaardig en noodig, dat als ons standpunt in de eene zaak overwint, het uwe op een ander punt moet overwinnen"? De financieele poli tiek? Laval weet heel goed welk een offer het voor de radicale ministers was om de decreet-wetten te verdedigen. Hij wist heel goed, dat de door de decreet* wetten veroorzaakte weerzin zich vooral zou ontwikkelen onder de kleine luyden, de radicale kiezersmassa; hij wist heel goed. dat het de radicale afgevaardigden en niet de conservatieve zouden zijn, die op dit punt den grooten aanval der socia listen zouden hebben te doorstaan. Op het punt der financieele politiek is geen twijfel mogelijk.... Buitentandsche politiek? De radicale leer is: allereerst trouw aan het Handvest van den Volkenbond. De rechtsche pers, waardoor Laval gesteund werd, heeft uit politieken hartstocht en fascistische soli dariteit voortdurend de Geneefsche orga nisatie uitgescholden, waarop sinds 10,19 de Fransche diplomatie heeft gesteund: een oorlogsmachine", een machinerie tot verheviging van conflicten", hoon op spot en spot op hoon. Als Mussolini spreekt, brult de Fransche rechterzijde toejuichingen. Aldus hebben de vrien den van Laval de taak der radicale mi nisters gemakkelijk" gemaakt. En de vraag der weerkorpsen ? De wet op de weerkorpsen werd in den Senaat bestreden door den vice-voorzitter van den ministerraad zelf, voordat het kabinet een vertrouwensvotum vroeg in de Kamer op een tekst, die het zoo juist nog in den Senaat had bestreden. En nadat de tekst eenmaal aangenomen was, volgde geen enkele poging hem toe tépassen. Ook hier alle concessies van n kant. (Emmanuel Berlin Marianne, Parijs) H' Sarraut Het mintsterie-Sarrant, In Engelsche ooven ... IET nieuwe Fran sche ministerie, dat met succes op 28 Januari door Sarraut is gevormd, staat een heel eind meer links dan verwacht werd. De benoemingen van Chautemps en PaulBoncour (voor Volkenbondsraken) zijn bijna verbijsterend. Toch moet de linksche tendenz van de nieuwe Fransche regeering ook weer niet overdreven worden, en Sarraut's personenkeuze kan misschien het best worden beschreven als een poging tot een zoo scherp mogelijke persoonlijke afwijzing van I.aval bij een zoo gering mogelijke beleediging van de rechter partijen. Aan den eenen kant omvat Sarraut's ministerie actieve tegenstanders van Laval als Delbos, Guernut en Déat. Aan den ande ren kant houdt het zes van Lavai's colle ga's aan het bewind, waarvan vijf op hun oude posten. Op de vraag, waarom Sar raut den rechterzijde-man, die Laval den allerhandigsten klap gaf, heeft uitgeslo ten, is het antwoord, dat Reynaud thans niet ministrabel is als voorstander van devaluatie. Het behouden van Laval's minister van financiën Régnier is zooveel als een verklaring van de regeeringSarraut, dat het Laval's politiek tot ver dediging van den franc wil voortzetten. Wat is de beteekenis van de benoe ming van Flandin en Boncour? Hoeveel verder zal de nieuwe regeering gaan in den eisch tot 'toepassing van het Hand vest tegen Italiëdan die van Laval ? Flan din en Herriot (vanuit zijn gunstige posi tie buiten het ministerie) hebben zich reeds gehaast om de rechterzijde gerust te stellen met_de verzekering, datjiet ver schil met de buiten* landsche politiek van Laval niet zoo groot is; en feitelijk zou Laval, als hij aan het bewind zou zijn ge bleven, op het oogenblik reeds bezig zijn de oliesancties te slik ken. Het verschil zal waarschijnlijk hoofd-"1 H.,?,.. zakelijk liggen in de -??' '* manier waarop. Waar Laval t-, r. j zicht zou hebben, zullen Flandin eo] Boncour waarschijnlijk met de smakken. Van het Fransche was Laval's grootste misdaad te vaderland, dat hij blijkbaar gen Engeland, Rusland en de Kleine ] geheel van zich te vervreemden, OQ] in de gunst te blijven bij MV.SS wat dit nieuwe bewind verd.r doen, deze fout zal het zorgvuld mijden. (The Economist .... en in Itallaanaehe SOMMIGE verklaringen van brengen er ons toe te gel zijn benoeming tot minister vin landsche zaken gegrond is op t en i gaande overeenkomst met Sarraut^ Vrij metselaars, die de wijzigingen i welke gebracht moeten worden in < zoenende en afwachtende p<-!iti«i| Laval. De nieuwe minister aan dal d'Orsay is voldoende beken'! oa| neiging om zonder voorbehord diplomatieke spel van Engel md,i mee hij vele relaties heeft, m* e te j Het is ook niet onmogelijk, keuze van Flandin door Samütiil band moet worden gebracht nu-tdti zakelijkheid van een leening op de densche markt. Wat dit bet-eftij nuttig op te merken, dat d< crisis en zijn ontknooping niet, logisch is. gepaard zijn gega:i.i loopen der buitenlandsche witse daarentegen met een hausse der Fn papieren en een opmerkelijk positie van den franc, een vdat onverklaarbaar zou zijn, a is l veroorzaakt zou worden door .lens dien de nieuwe regeering bi de j machten der City gekregen z- u evenals door het vooruitzich \i a.s. leening tegen voordeeligc vo den op de Londensche markt (Regime Fasctsta. Cn Financiële bljntand aan Abi IN begin November wendde de sijnsche regeering zich tot t'. 'nVd bond om financieelen bijstand, hij' zich op de ontwerp-conventir vanj als bedoeling en methode van den Na eenige vérdagingen besloc' dei op haar laatste zitting zulk eer bc' aan te bevelen of te garanderen. het beginsel van hulpverleen» * staat, die het slachtoffer is van en; is dikwijls door de Volkenbon ls\ ring erkend als een belangrijk mie dienste van collectieve veiligheid: vernemen nu, dat een aantJ it rijke personen uit de Londei-chel die hevig teleurgesteld zijn 'loot| houding van de Raadsleden, e mogelijkheid onder het oog z' -n particuliere bron financieelen i'ijst verschaffen aan de Abessijnsch- reg misschien in den vorm van e- n Wij verwachten, dat een or-"«P] verantwoordelijke personen ee» w^" zou vinden, die verrassend zo*, zij'] hen die van de Volkensbond zaak j kep alsof het niet was om beëindigen, maar om Mussolb'i va nederlaag te redden. (NewStatestnanandNati'jU, Engelache Ideeën-cocktail ALS Italië, -?wat praktisch wfli Signor Mussolini , den 1" winnen, zou er voorloopig ge zien zijn aan de moeilijkheden!*] van den Blauwen Nijl in het Tsa n* in pand" liggen en van dat water hangt de welvaart af va»1 grooten Soedan en Egypte zelt". deze Abessijnsche verwikkeling zeer nabij, en Koning Edward's sj zal natuurlijk aan den kant zwakste zijn. (Sunday Man, l*» dnbbel apel bij het hèco of l Ie t n weg naar Weenen en Praag "openen, is er maar n weg: de - macht van het fascistische [krachteloos maken door een uit* rlogdie zijn schatkist zou leD prestige zou verminderen en ering in opspraak zcu brengen. is te verwachten, dat Mussolini _ en of anderen dag de fout zou ni aan de Wilhelmstrasse deze lang cbte gelegenheid te bieden. De oor[de logische toepassing van de f as* Ier r, de noodzakelijke uitlaat |de fa cistische opwinding, en de e)ij! c consequentie van de fasj ai'arkte..,. , Z0u Mussolini in begin 1935 niet !>ben om Abessyniëte vern, n*!', in September 1935, om in 'ntui"' alles te risqueeren, zonder .. kii' ??: van de Duitsche regeering. de l'uitsche gezant Von Hasselt ne vi mam, dat de Fransche Gene<[, d ? officieus geraadpleegd was, Wn l ici gegeven, dat zij een veldjin A'^ssyrüvoor een veel moeilondenieming hield dan de verovean Marokko, haastte hij zich Berlijn (hoog-- te stellen. Kort daarop ver in Korae een rij van Duitsche ei; on i strijd roemden ?ij de ongeb Icmrijkdomraen van Abesen t -ouden zij het gemakkelijk i van . en goed-uitgeruste expeditie iVeldr; kwam ook Von Ribbenttop .'o boorden van de Tiber, ilan.e in het Italiaansch geschrej. ] en speciaal hoofdstuk zette dat die Europeeschc natie,welke voet zou weten te verkrijgen in aie1, < c sleutels in handen zou nebi de \T ij l vlak t e en het Suczkanaal heerscheres zou zijn over e. i)i document, door den Duce rlijk \ m kantteekeningen voorzien. |op ei i gelegen oogenblik gefotod. EK de Duitsche regeering droeg, l niet r. i reet, zorg dat een exemplaar kn in banden kwam van de EngelOffice. antv oord liet niet lang op zich en: ei st, in Maart, een versterking Britsche eskader in de Middelhe Z< ??, vervolgens de vlootonderpingcii met Duitschland. Maar dat ne <n diplomatieke waarschu^iolini den weerstand niet |ijk m akten, waarop een gewapend *n in Abessyniëbij Engeland zou i; en at de Duce eenige weken vóór van de Home Fleet naar de and s hèZee (Aug. '35), kampen Egyptische grens liet aanleggen, ut al .--s voort uit het onophoudelijk 5 der! 'uitsche onderhandelaars over nak van deze Afrikaansche verg. en u ver den moreelen en militairen uitgang van de Britsche krachten; de l--lof ten voor de levering van nidch ien, steenkool en oorlogsal, ? Q zelfs van een drievoudig noot-c hap lot verdeeling van het hè\\-reldrijk. En na de geheime handelingen in Neurenberg (15?19 nber) >vas er het geheime onderhoud en Hit Ier en Mussolini aan de i" Zee-kust. verti «uwen scheepte de Duce het Ideel \ ;m zijn leger en zijn jongeling|ifi voor deze nieuwe ,,Mexicaansche ftie", L-rwijl de Wilhelmstrasse nog f dan t >n tijde van Bismarck de do tten d >orgaf, nog veel compromit[dan d, ? welke de gezant"Benedetti en on 111 op 23 Augustus 1866 zoo o!:-eluk hadden opgesteld en fcd. vier jaren vóór Sedan. ftHts.ltardoux in Le Capital, Parijs) eerste maakte zich gereed de bescheiden rol van lachende spelen. Als Italiëverloor, zou "ijk /onder strijd aan Duitschland 'l vallen. Als het Italiëtoegestaan ' winnen, zou er tijdelijk een vollelv«rvri«mding tusschen Frankrijk jam! zijn. 1 tijd lang scheen dit optimistisch *j annnemelijk genoeg. Maar de r gebeurtenissen bewees de valsch"!»B. De Volkenbond toonde een *Hjkc levenskracht en schiep een «t \oor toekomstige Sancties. PJK Insloot met tegenzin tot maattegen Italië, in ruil, naar men in PAG. « Df GROENE*! GROENE No.Mtt Berlijn vermoedt, voor beloften van Britschen steun op andere gebieden. En tenslotte besloot de Oostenrij ksche re geering haar onbruikbaar geworden an kers te kappen en trachtte tot overeen stemming te komen met de Kleine Entente. (Review of revicw$t Londen) Het daghet in het Oosten'. . . ZIJ, die wanhopen over Europa en den Stillen Oceaan, kunnen hun hoop herwinnen in het min of meer Nabije Oosten. De Kleine en de Balkan-Entente zijn zeer geslaagde proeven van interna tionalisme door vijf volken, wier traditioneele roerigheid geheel Europa een eeuw lang in spanning hield. Zij zullen binnen kort, hoopt men, versterkt worden door nog een Entente, die Turkije, Irak, Iran en Afghanistan zal omvatten. Turkije en Iran hebben hun langdurige geschillen laten varen. Irak heeft zijn beroep op den Volkenbond tegen de Perzische eischen op de wateren van de Shatt el Arab in getrokken, en de vorige maand bezocht Sirdar Fayza Mohammed Khan, minister van buitenlandsche zaken van Afgha nistan, Angora en confereerde met Moestafa Keraal. De onderteekening van zulk een ver drag door de vier onafhankelijke landen van het Mid-Oosten biedt een opmerkelijk uitzicht. Roemeniëen Joegoslaviëzijn zoowel lid van de Kleine als van de Balkan* Entente, Turkije is het zoowel van de Balkan- als van de voorgestelde MidOosten-Entente. Dit feit zal over de geheele linie een zekere eenheid van poli tiek verzekeren. En de drie Efltentes zullen samen een keten vormen van Karlsbad tot de Khaybarpas. Dit is een proeve van internationalisme, die alleen overtroffen wordt door den Volkenbond en het Britsche Empire. (Review o\ reviews, Londen) Al Smlth neemt sfjn draal 1 Voor hemzelf en anderen met hem. zei hij, bleef er maar n ding over als het oogenblik gekomen zou zijn waarop de democratische 'partijvergadering officieel haar goedkeuring zou moeten hechten aan het beleid van de tegenwoordige re geering. ,,Wij kunnen huichelen", zei hij, ,,öf wij kunnen uit wandelen gaan en waarschijnlijk zullen wij het laatste doen." (The Times, Londen) Over Ethiopiëoff Abessynf e DIT hoog geroemde koninkrijk Ethio piëwas zoo zwak, dat een Mohammedaansch koninkje, dat een naburig district bezat, het in het begin der zestiende eeuw bijna geheel veroverde. Uit den beroemden brief van Jean Bermudes aan Koning Sebastiaan van Portugal kunnen wij de overtuiging putten dat de Ethiopiërs niet het onbedwingbare volk zijn waarover Herodotes spreekt, ofwel dat zij sterk gedegenereerd zijn. Genoemde Latijnsche patriarch, die met een aantal Portugeesche soldaten herwaarts was gezonden, beschermde den jongen negus van Abessyniëtegen den Moorschen vorst die zijn staten was binnengevallen, en ongelukkigerwijs wilde hij den grooten negus blijven beschermen nadat de?e in zijn macht was hersteld. Hij was zijn peetvader en beschouwde zich als geeste lijk leidsman en patriarch als zijn meester. Hij gelastte hem zich aan den paus fo onderwerpen en gaf hem te kennen dat hij hem zou excommuniceeren indien hij weigerde. Alfonse d'Albuquerque gedroeg zich jegens de kleine vorsten van het Ganges-schiereiland niet hooghartiger. Maar het einde was dat het petekind, toen hij eenmaal weer stevig op zijn gouden troon zat, weinig eerbied voor zijn peet* vader toonde; hij verjoeg hem uit zijn gebied en weigerde den paus te erkennen. Deze Bermudes beweert dat er in het land Dounut, tusschen Abessyniëen het aangrenzende gebied der bronnen van den Nijl. een klein gebied ligt waar de bodem voor tweederden uit goud bestaat. Dét was het wat de Fortugeezen zochten en wat zij niet hebben gevonden; dat js het doel van al deze reizen: de patriar chen, de zending, de bekeeringen vormen slechts het voorwendsel. De Europeanen hebben van Chili tot Japan hun gods dienst slechts laten prediken om mens-h en dier in den dienst van hun onverzadiglijken gouddorst te stellen. (Voltaire: Essai surlesmoeu's. chafi. CXLTV) De kleine caricaturen in den tekst zijn uit ,,Marianne". (Marianne. Parijs)J3 Het Rosje (vrij naar Soglow's Koninkje) Ik heb vost koorts ? hoor mijn tanden Zij heeft Shirley Tcmple gebracht, daarom eens klapperen l" (Moustique, Charleroi) droogt ze den kop zoo hoog." DIPLOMATIEKE LUNCH Ik ben van oordeel dat uw land en mijn land een non-agressiwerdrag'moesten sluiten." En tegen wie dan wel, waarde collega?" (Kurjer_Nankowy_üteracki, Krakau) John Buil zweert dot hij door hechte banden met den zoon van Thtodoros verbondenis, (HonoréDaumler in Actualltés, 1868, naar aanleiding van een Engelsche expeditie tegen derf toen maligen negus van Abesiynlë) /r V