A. VIRULY VERMOEDELIJK is het onmogelijk, om in Berlijn een leesbaar boek te schrijven zonder tevoren in gedachte daaraan over een rond tafeltje van het Romanisches Caféam Zoo verloren dwars door de Gedachtniskirche te hebben zitten staren. Heel zeker is het uitgesloten, dat iemand in Parijs een dragelijk stukje rose schouder kan schil deren of meer dan een pagina proza aan n stuk kan typen, als hij daarover niet de vorige avond in de café's Dóme of Coupole tot in de ochtend heeft gediscussieerd. Iets minder vaststaand, maar toch ook nog heel waarschijnlijk is het, dat de wankele resten der Europese cultuur alreeds in de schaduwen van morgen krakend ineen zouden storten, indien de café's op het Leidsche Plein aan de Amsterdamse intelligentsia geen gelegenheid boden tot het voeren van juist die soort gesprekken, waarin ook de fakkel dragers van een klein land groot kunnen zijn. De toneelspeler, die dit alles wist, liet de deur van de artisteningang van de Stadsschouwburg achter zich toe kletsen en liep bedaard in het eerste voorjaars zonnetje van 1936 naar het terras met de vele vroege buitentafeltjes. Hoewel hij nog niet eens de voor verkoop van de avondvoorstelling overzien had, keek hij somber, ofschoon toch heel Amsterdam goed gehumeurd moest zijn in dit behagelijk warme weer, dat zo Ongedacht vroeg in het jaar gekomen was. Niet zeker, of hij al dan niet een kopje koffie zou drinken, keek hij vluchtig de reeds verzamelde gezichten af. Hij zag er meerdere vakbroeders, ook vakzusters, ook leden van Art i, ook journalisten, ook rijke kooplieden, maar daar hij er zich mismoedig rekenschap van gaf, dat zijn hoofd toch eigenlijk noch 'naar kunst, noch naar intellect stond, zette hij zich aan een tafeltje, waaraan alleen een verkeers vlieger zat, die hij zowat kende. Dag," zei hij. ,,Ik ook maar koffie. Alles goed? Bij jullie veel betalende passagiers? Goed humeur? Je ziet eruit alsof." Klopt," zei de vlieger. Hier is mijn hand. Het is de hand van een gelukkig mens. Druk deze hand. Ook smaakt deze koffie voortreffelijk. Alleen op dit terras en op dat van Des Indes in Batavia smaakt...." ,,In vredesnaam geen goedkope bluf. We wéten nu langzamerhand, dat jullie naar Indiëvliegen. Zeg liever: wanneer mogen jullie nu van de Engelsen door naar Australië?" Wanneer mogen jullie van de N.S.B, de Beul weer spelen?" Er viel een wat wrange stilte en de lichten voor de Marnixstraat werden rood, toen groen, toen rood, toen weer groen vóór het volgende, meer tactvolle woord viel. Weertje!" Ja. Maar dat ding stond vanochtend alweer op veranderlijk. Overigens word ik sowieso tóch niet 65.- 85.Stalencollectie op aanvraag NIEUW. ENGELAND KONINGSPLEIN AMSTERDAM om twintig minuten zon direct vol hilariteit, uitbun digheid, stralende overmoed, gulle levenshumor. Wil je weten, waarom niet?" Nee," zei de man in uniform. Nee. Heden geen belangstelling; eerstvolgende maal waarschijnlijk ook verhinderd. Het gaat mij veel te goed. La Grise est finie. Waar de meisjes zijn, is 't bal. Over een half uur komen hier vier vrienden, die ik in geen vijftien jaar gezien heb. Allemaal tegelijk leerlingvlieger geweest; over de hele wereld uiteengespat; nu ter gelegenheid van de Volkenbondsbijeenkomst en de I.A.T.A. conferentie toevallig allemaal in deze hoek van Europa bijeen. Allemaal blijkbaar in of rond de vliegerij gebleven. Zo'n escadrille als die van ons vroeger heeft die vliegschool nooit meer gehad. Straks rendez-vous.... na vijftien jaar ! Het gaat me goed. Happy days are back again!" De toneelspeler lachte met nauwelijks ingehouden hoon zijn lach uit het Chinese Landhuis. Zo! La Crise est finie? Gek: niets van gelezen in 't ochtendblad. Wel iets over Jodenvervolgingen en werklozenoproeren en tienduizend Chinezen naar de bliksem en zulke futiliteiten meer. Enfin, dat kan jullie in de lucht natuurlijk niet zo schelen: te laag bij de grond, te klein om op te merken vanuit de Vrije Ruimte, hè? Ha, ha ! ha, ha!" Dat klonk snijdender, dan het er zo in druk uit ziet en de ander vlamde er dan ook boosaardig van op. Nee, niet te klein. Maar daarom hebben de lui, die bij ons lachen, nog geen ongelijk. Boven de wolken schijnt toch de zon, inderdaad; ochtendblad of geen ochtendblad en sneer of geen sneer. Dacht je, dat jij gelijk had met je sombere humeur ? Die couranten zetten ook maar elke overstroomde Chinezenfamilie op de voorpagina maar van alle Chinezen, die al duizend jaar kurkdroog gebleven zijn, lees je nooit een letter. Daar wordt niet over gekletst. Of alleen maar de rampen waard zijn, dat de mensen er zich rekenschap van geven ! En niet alleen de kranten óók de toneelschrijvers, ook de boekenschrijvers, en de psychiaters, n de dominee's.... enfin: ze kijken allemaal maar naar de problemen en de wrijving en de stagnaties. Maar wij in de vliegerij horen meer muziek in al de motoren, die gewoon zijn, hun driehonderd uur soepel door te draaien dan in een enkele, waarmee je elk ogen blik in de suikerbieten kan komen te staan. Jullie niet, jullie serieuze geesten ! Als 'n huwelijk maar mis gaat, als er maar een oorlog dreigt, als er maar donder koppen zijn, dan kunnen er losse nummers verkocht worden, dan kunnen er boeken geschreven, dan kan er toneel gespeeld worden! Angst en in-de knoop is de mode. Problemen! Alsof er op de duizend en n vluchten geen duizend lukken; alsof er geen tienduizend auto's wet over de onbewaakte overweg komen. Maar die komen niet in je ochtendblad of in jullie gedachten. En zo hou je maar eeuwig je gefronste wenkbrauwen. Problemen zullen er zijn! Hoe groter geest, hoe meer bevreesd. Een van de honderdduizend tijdgenoten, die argeloos en zonder kwaad met vrouw en kinderen nog zo ongezellig niet zijn boontjes dopt, zet je niet achter je voetlicht. Nee: een Beul moet er staan, hè? een Beul, die schreeuwt tegen domheidsmacht en afgodendienst l" De toneelspeler lachte met nauwelijks inge toomde berlegenheit een lach van kijk op menselijk wanbegrip, een lach uit Schuld en Boete. Zo, huiskamerphilosoof, fikse knaap vol ge zonde kijk op het gezonde leven, vat vol hangardiepzinnigheid! En waarom gén Beulsschreeuw ? Dacht jij soms, dat de niet zo erg weinige beulen in deze wereld hun werk wel in Gods naam en ge rechtigheid deden en doen in plaats van in een erg klein soort mensennaam? Dacht je, dat dat niet wel eens mocht worden gezegd? Je hebt trouwens ge zien, hoe sommige lieden, die zich als de geadres seerden beschouwden, de schoen aantrokken. Dacht je, dat in deze tijd beulswerk zó onbelangrijk was, dat er net zo goed over gezwegen kan worden ? Kijk dan maar eens naar je eigen luchtvaart. Nog al wat lekkers l Zie je niet, dat die in de grond ook maar aanstaand beulswerk is, naïveling, verklede reserveluitenant, lelijk bommenwerpersembryo l" , En hij lachte zijn smalende lach uit de B 21. PAG. 18 DE GROENE NP, 3067 eni De lijnen i en 2 piepten voor het K. LM. bouwtje op dit ogenblik zo hartverscheu.' ?nd een volle autobus, die met passagiers van Schift kwam en te ver naar links uithaalde, dat de < verontwaardiging van den verkeersvlieger ging. Maar ook uit de beledigde toon van de wc die tenslotte den ander om het hoofd joea »n, i voldoende, hoe hij in een dierbare overtuiging, kwetst was. .... en luchtvaart, dat is alleen ma.ir voor jullie, hè? Maar mis, meneer ! luch /aart i is toenadering; luchtvaart, dat is grenzem twis en bewustwording van ware proporties. Da is j nationalisme, dat opent de weg naar wei. raadschap. Als de luchtvaart beulswerk .,, da ze dat, omdat ze een slag doet naar het hoofd alle geborneerde, zelfverheerlijkende nati naljj die er van kunnen leren, dat mensen o ver a' eve waard zijn. Luchtverkeer brengt in de vereldl uiterlijke toenadering tussen de culturen, die ini historie van cultuur en verkeer nog alti; voor de innerlijke heeft geopend. Dat w vlij betekent voor de naaste toekomst al, d.' ook i tegenvoeters tot die naaste buren worden, ? ie; beter zijn dan verre vrinden; dat betekent eennieuwe geest, boven de ficties van gre zen'i wil zeggen misverstanden, uit; dat betekei t ni« en prachtige ontplooiingsmogelijkheden /oor i geest van mensen en volken; dat begrip Ie it Verenigde Staten van Europa naar de W t eld en wereldbroederschap." Hopeloos oppervlakkig," zei de tor.-elsp hoofdschuddend, maar toch wel wat ontwapend j zelfs met een weerschijn van zijn berustend?, lijke glimlach uit Circus Knie daar overhe n. Helemaal niet oppervlakkig. De vliege>ij, een nieuw vak en wat dat nieuwe vak ver mdertj de hoofden van de nieuwe mensen, die het k veektj die de wereld mee zullen helpen vertimrr>"ren, i is tussen hemel en aarde meer, Horatio, da in ju philosofie wordt gedroomd. Een bewijs? /ag je4 autobus van Schiphol komen? Daar zijn ze, oude escadrillegenoten l Leer ze kennen Ik niet, wat er in die vijftien jaar van ze gev orden ij maar ik twijfel niet, of je zult in hen de m« isem een jou nieuwe, andere, betere, ruimere, vr ere sla leren kennen, die je zullen leren, dat er ooschien juist, in 1936 nog plaats voor optin. De andere lachte een geamuseerde, tende, toch misschien wat sceptische maar !anl ook wel weer gulle lach, die geheel voor dez sp gelegenheid gecreëerd werd en een alle :ins slaagde première beleefde. En ondertussen <tv vier mannen van een eindje in de dertig net gestoken handen op het café-terras af. * * * ACHTER drie sterretjes in een vertelli g pi helaas steeds een aantrekkelijk deel Ier torie voor de lezers schuil te gaan. Lief. e, terde hij. Liefste fluisterde zij." Drie ?? En de volgende ochtend gaan Jan en Er sailles bezichtigen of zo. Bah ! Zelden of nooit echter hebben drie stern een aantrekkelijke episode moedwillig verb hier het geval is. Want de daverende vlief ringen, die den oud-genoten dier roemruc' t v!» schoolescadrille van vijftien jaren her to toenemend enthoesiasme bij het dozijn invie 'n ze me daar mekaar waarachtig als volwass* i weer troffen, maakten het eerste halfuur an réunie tot een waar vuurwerk van anecdot s. de toneelspeler, die zichzelf een beetje achteraf geschoven na met Jan en Torn en Dick zo'n beetje kennis te hebben gemaakt, schu. de mee met de lachsalvo's om die glorieuze ijd altijd op de ongelegenste ogenblikken s' rotatiemotoren, toen je twintig was en uit i /e dige Immelmann's tuimelde op eerste solo* toen je twintig was en uit respect voor < instructeur weliswaar tóch loopings in o; formatie draaide maar dan boven de wolk n en zijn gezicht, twintig was en om honderd > met veertien maal zigzaggen onder alle l de Moerdijkse brug heen was gevlogen, tw itig en perongelukexpres de heroiekste en vré-mdi tigste noodlandingen verrichtte waar m; ^ elf provinciën aardige Marietjes dicht ij genoege weilanden gevestigd waren De verkeersvlieger knipoogde over <K s welke de koffie gevolgd was, naar den acte '.r de ruggen van zijn oude makkers, maar die mei dat niet eens op want het gesprek was van glorierijke verleden geflitst naar het hede;. alle vijf van de ex-escadrille op hun pootjes gekomen bleken allemaal met de i contact waren gebleven allemaal er baan door gekregen hadden. En daar zitten we dan, five of the Wor'.d's kers, allemaal in een net pakje in plaats vïn d leren jassen en eigenlijk toch nog als vliegers-w rretje les : ~gen{ gesW J«,di< i je n: icenv »alfp ild z:' ,d»t (?Wat spilo' |?Nou, eger. J e-vierfchtns' kar erbe heb ik zelf in geen tien jaar meer een levier igers gehad en ben ik maar een laborator i?.vorden met mijn radiolampjes/'zei lachend net het lorgnet, die Dick genoemd werd. kon je bij jou vroeger al zien aankomen, ? t een tientje oudroest naar Daventry zat ,1 als wij wilden slapen. Nou, ik ben maar udig vliegertje geworden en gebleven ;een verkeersvlieger willen worden en de n, nee: gewoon vlieger. En ik moet zeg.; het reusachtig naar mijn zin heb." >em je: gewoon vlieger?" vroeg de ver, die het zich aantrok. ,nds mijn naturalisatie gewoon militair dienaar Jan de Eerste, commandant van in dienst van de bevriende natie, waartoe eer en het genoegen heb te behoren. En <e beter bij dienen dan in De Kooy of , want onze oudste kist is van 1933." Ja rlam i tot i. vijf 1 1 ? lopen H [ook g T rde escadrille van 't vierde bombardeskaJer. Het van het, meneer ; je van je ! , meneer ! Tot eerste stoot voorbestemd elk e ;baar conflict. Oorlog tegen onderandere Geef plan 4 maar even uit de brandkast; finesses voor mekaar. Twaalf kisten van '.honderd kilo last, die driehonderd per Boven hun doel vóór het kwiekste waariuwint Telefoontje van de grens door is. Laat ik in ver' ouwen meedelen, dat je, als er mot met komt wel een paraplu mag aanschaffen. Twee >n voer de oorlogsverklaring ? ra, ra, waar is >B? /weer terug op haar basis! Ra, ra, waar ^uggen bij Moerdijk, Geertruidenberg, isden en Grave? Weg zijn ze, en dus is n mobilisatie van Zeeland, Brabant en iburg Verliezen van 3-4-6: gene. Want er was stuk - afweergeschut bij die bruggen." Daar on je je wel eens in vergissen," protesirde de verkeersvlieger geërgerd. ,Nee, < it kan ik me hierin nu eens perséniet," de a, j er met een smakelijke lach, waarmee in ins' mden behalve de toneelspeler, die een itdrukking had aangenomen, welke de eger, die hem met argwaan was gaan be gauw niet kon thuisbrengen. -.-ft altijd voor de VrolV.ce Keuken gevoeld," ? zich dan de radioman. Denk maar eens ecordprestaties op de Utrechtse kermis ! lukki, maar, dat zijn bevriende natie mijn patent gekvrht heeft anders zou hij nog serieus kwaad jk met z'n twaalf maal vijftienhonderd blijft 't maar amateurswerk. Proost, itje ! ' 'at patent heeft een andere bevriende natie ik k, i niet zeggen, dat ze er, evenmin als ik slecht mee af is." patent een geheim, ouëknutselaar ?" i min als Jan's plan 4, dat ook ieder mens her; ns wel raden kan. Ik maak een handig kle ie gerichte radiozenders van grote capait, waarvan mijn bevriende natie op de zolders bepa 1de huizen in de grote steden van andere Jende naties exemplaren heeft staan. Die mogen dan o zoet als ze zelf maar willen bazig houden oef e ingen in liichtbescherming en verduiste;. Als k van die verduisteringsproeven lees, lach ge .. De eerste de beste nacht, dat mijn be nde .? itie er plezier in heeft, beginnen in die niste Ie steden mijn zendertjes te fluiten en en c j bommenkisten even zo zeker daar naar oen N; ven l,Is da |,Net , l als o zo'n uurlij i heb' *nner ver het , mmi klaarlichte dag. Altijd prijs l De plaats Dender in een stad is met enige moeite wel te bepalen maar tegen de tijd, dat ze m, zal er toch wel niet veel stad meer te zijn." eersvlieger keek hier enigszins schichtig verechts uitpakkende gesprek naar den d;, zijn blik niet opving, omdat hij donker >or zich uit zag boven de hoge kraag van t guurder geworden weer aangeschoten 'as, Daarover de weerschijn der stoplichten de M rnixstraat telkens een rode glans wierp. sprak niet het half verwachte smalende nieuwe tijd, nieuwe ideeën of de weg tot eraadschap. Hij keek. De verkeersvlieger e hij keek. Hij keek als de Beul. V zei de man, die als Harry was voors je bevriende natie stom geweest, toen ze obotvliegtuig niet er bij wou aanschaffen. ide vliegers kunnen falen of in slecht weer wijt raken mijn robots nooit. En wat ] vpor zekerders voorstellen dan automab.'mmenvliegtuigen, door radio op afstand f'laar nee stom zijn ze geweest. Een paar '£ ieve, aftandse generaals hebben tegen geGelukkig heeft een andere bevriende eer open oog voor me gehad. Net als voor Tom, niet sterk vergis. Of wil je daar niet voor, ;er-< Tommie, net als die keer, toen zeker '-P de kermis de hele stock reserve-artisten weer een schitterend assortiment RINGERS' PAASEITJES van dezelfde gerenommeerde kwaliteit, maar tegen verlaagde prijzen. De fijnste chocolade en de heerlijkste vullingen in talrijke variaties. Sierlijke afwerking en zeldzaam van smaak, zoals de bonbons van Let op de naam van het vlooientheater had opgekocht om ze in de overall van Bange Bertus los te laten zodat die voor 't eerst van z'n leven luchtacrobatie ging doen en geen mens kon begrijpen, dat 't Bertus was, die daarboven zo met een jager tekeer ging?" Ook nu kwam er geen acteurslach op het gezicht van de Beul boven het vrolijke tafeltje met de sherryglazen. Maar die Tom genoemd was, verweerde zich met jongensachtige luidruchtigheid tegen de aantijging: Bén je ! Niks geen geheim, ze zijn inderdaad ten langen leste met me in zee gegaan. Maar het heeft jaren geduurd, waarin ik op een houtje heb moeten bijten, voor ze in de gaten kregen, dat er muziek in mijn ideeën zat. Vier jaar heb ik voor een hongerprovisietje van zes procent der omzetvermeerdering voor een chininefirma in de Oost moeten vliegen in een oud, gammel sporttoestelletje, en de hemel mag weten, hoeveel milliarden muggeneieren ik daar over 't stilstaande water rond de steden heb moeten rondstrooien, voordat die intelligente natie van jou eindelijk begreep, dat je in Europa met cholera pre cies zoveel succes zou kunnen bereiken als ik daar ginds met malaria behaalde. Althans bij steden met stil water als Venetiëof Hamburg of Amsterdam of zo. Riemen briefpapier heb ik erover moeten volpennen voor ze tenslotte toehapten. Maar nu is hét ineens ook Tommie-hier en Tommie-daar en hebben PAG. 19 DE GROENE No. 3067 we het nog drukker met onze retortjes en broeikasjes dan Bange Bertus 't in z'n overall had." Even kletterend als rond de luchtvaarttafel het gelach om die komieke herinnering opklonk, sloeg plotseling de regen neer op het Leidsche Plein en joeg de terrasbezoekers gehaast naar binnen in het café. Tot de laatsten behoorden Jan, Tom, Dick en Harry; de allerlaatste, die oprees, was de verkeersvlieger.. Ga je mee ? Je wordt hier kletsnat," zei hij tot den toneelspeler. Maar de Beul stond niet op. Hij zei alleen voor zich uit als was het tot de door de bui verraste burgerbevolking, die nu naar alle kanten over het plein wegholde om beschutting te zoeken: Wie? Wie zal dit gelag moeten betalen? Wie?" Hij bleef verder in de regen alleen en zwijgend over het verlaten tafeltje met de vele lege glaasjes zitten staren. En dat was zo'n aantijgend schouwspel, dat het al in de posteditie van de Neutrale Pers ongunstig besproken en nog dezelfde avond door de N.S.B. verboden werd. Correspondentie. A. v. D. e.a. te Amsterdam. Neen, juist niet. Hoe komt U er bij? Niemand wordt bedoeld; alle personen in dit verhaal zijn fictief. A. V. «« ? "H"