Historisch Archief 1877-1940
Dr. Jac. P* Thysse
DEZER" dagen zijn weer twee
landschappen" opgericht: het
Groningsen en het Zeeuwsch.
Wanneer nu nog mettertijd
NoordHolland er bij komt, dan hebben alle
provincies zoo'n organisatie. Deze
landschappen" zijn geen filialen"
van de groote Vereeniging tot Behoud
van Natuurmonumenten in Nederland.
Doch zij zijn er sterk mee verbonden.
Een lid van het bestuur der Groote
Vereeniging heeft zitting in elk der
besturen van de landschappen. De
voorzitters van de besturen der land
schappen zijn meteen bestuursleden
der Vereeniging en bovendien bestaat
er over en weer nog menig persoonlijk
contact. Intusschen zijn de land
schappen volstrekt onafhankelijk en
zelfstandig en geheel gericht op de
belangen der provincie. Zoodoende
wordt het werk van natuurbescher
ming en van heemschut" op merk
waardige wijze bevorderd en versterkt.
Wij hebben hier te doen met een niet
alleen goedaardigen maar zelfs zeer
weldadigen vorm van particularisme.
Daarover zou nog honderd uit te ver
tellen zijn, maar ik wil het nu liever
hebben over Zeeland
WIJ kennen allen het Zeeuwsche
wapen met zijn ,,luctor et
emergo" en het lustige leeuwtje, dat
finaal tegen de wet van Archimedes in
slechts halverwege is ,,ondergedom
peld". Reimerswaal en Saaftinge ver
tellen ons, dat hij vaak tot over zijn
neusgaten er in heeft gezeten. Wal
cheren heeft jaren lang gedreven"
en thans zijn nog vele polders
calamiteus". Deze strijd tegen het water
geeft aan het Zeeuwsche landschap
een heel bijzonder karakter en menige
oude dyle of wiel of kreeke mag daarom
in waardigen vorm en goede omgeving
behouden worden als waterstaatkundig
historisch landschap. Deze kunst
matige" landschappen zijn ook
floristisch en faunistisch niet te versmaden;
denk maar aan de Wollige Distel van
Zuid-Beveland en aan de wereld
beroemde vogeleilandjes in de Inlagen
van Schouwen.
In het cultuurlandschap vragen de
heggen nog onze bijzondere aandacht,
de heggen van meidoorns en wilde
rozen die een wilde schoonheid geven
naast den regelmatigen bloei der
boomgaarden. Vanouds zijn de hagen
beroemd. De moderne
landbouwtechniek is hun niet welgezind, moge het
Zeeuwsche Landschap" er voor wa
ken dat ze niet overal vervangen wor
den door betonpaaltjes en ijzerdraad.
Ook hier kan bij goed overleg op
menige plaats een behoorlijk com
promis worden getroffen.
De Zeeuwsche natuurlijke land
schappen zijn in hoofdzaak de schorren
en slikken en de duinen. Hier hebben
we het aardige geval dat het mooiste
en rijkste slikkenlandschap ligt in het
centrum van de provincie. Dat zijn
de slikken aan den Sloedam, welbekend
bij alle vogelvrienden en onder anderen
ook om de proeven die daar worden
genomen met het aanslibbing bevor
derende nieuwe slijkgras Spartino
Toronsendi.
Hier rijst de vraag of mettertijd de
aangroei van de slikken wel gelijken
tred zal kunnen houden met de inpol
dering en of het wel raadzaam zou zijn
om het Zwin in Zeeuwsch Vlaanderen
aan de Belgische grens in te polderen.
Het aantal der menschen, vooral der
jongeren, die het merkwaardige en
schoone landschap der schorren en
slikken naar waarde weet te schatten,
wordt met den dag grooter en zeer
terecht is Zeeuwsch Vlaanderen er
tegen in verzet gekomen dat hun Zwin
zou kunnen veranderen in een ver
lengstuk van den Belgischen
strandboulevard.
EN nu de duinen. Die vinden we in
^Zeeuwsch Vlaanderen, op Wal
cheren, op Noord Beveland en op
Schouwen. Zij behooren tot de vrucht
bare duinen en zouden van nature een
weligen plantengroei hebben met voor
al langs den binnenrand tal van merk
waardige en zeldzame planten en
dieren, echte lustoorden. In en langs die
duinen hebben wij in den bovengrond
zoet water, wat elders in Zeeland slechts
op dood enkele plekken het geval is.
Er is dus alle reden om het Zeeuw
sche duinlandschap in eere te houden
en het te doen worden en blijven een
lustoord voor het gewest en voor heel
Nederland.
Helaas is er reeds ontzettend veel
bedorven, gelukkig niet geheel en al
onherstelbaar. Op Walcheren onttrek
ken sinds veertig jaar de waterleidingen
van Vlissingen en Middelburg het
water aan de duinen. Daar kan nu een
eind aan komen, want de groote
waterleiding van Zuid-Beveland kan
ook Walcheren voorzien. Dat zou een
ware uitkomst zijn, dan kon niet alleen
weer menig landschap in de duinen
regenereeren, maar de zoetwaterzoom
langs den binnenkant zou zich weer
uitbreiden en het beroemde bosch van
de Manteling ging een nieuwe toe
komst te gemoet.
Op Schouwen bestaat ook een duin
waterbedrijf, maar dat heeft ruimer
duinen tot zijn beschikking en minder
dorstige kelen te laven dan op Wal
cheren het geval is.
Doch zoowel op Schouwen als op
CHARIVARIA
Merkwaardige berichten
Het aantal van 112 nieuw geves
tigde zaken is in werkelijkheid veel
grooter." (L. D.)
De benzine-tank vertoonde een
leegen bodem." (Alg. Ind. Dbl.)
Paindeluxe- brood
Deze verlaging brengt groote
nadeelen met zich mee." (N. K. C.)
Dit bracht het oorlogje spelen
onherroepelijk met zich mee." (Gr.)
Utrecht's station. Het bes-taande
gebouw krijgt nieuwe beenen." (Hbl.)
Plauderstübchen
Spijzen, bestek, serviesgoed, enz."
(Gr.) Ingaande belangstelling." (N.
R. C.) Men heeft de machine uitge
probeerd." (Tel.) Een zeer belerend
artikel." (Cetttr. Isr. Wbl.) De zaak
is te zien in het raam van den toe
stand." (N. Venl. C.) Hij zal allicht
een dagboek voeren." (Hbl.)
Het juiste woord op de juiste
plaats
,,Als de wijn is in den man, dan is
het niet gewaagd een auto te bestu
ren." ('Nbl. v. Ff.)
Groot is de staat van dienst die
hij tijdens zijn leven bekleedde."
(Eind. en M. C.)
Gedrukt en verkrijgbaar bij Gebr.
Diederichs téAmsterdam en verder
alom." (Hbl. van 1836)
Nou, Moe.
De Chambrun. de Italiaansche
gezant te Rome. heeft deze opdracht
gekregen." (H.P.)
Met vacantie, zeker.
Dat laschtige Hollands
Hij had r.ich in een onaantastbare
stelling verschanscht." (N. R. C.)
Ik heb mij vergewischt." (Polvt.
Wbl.) Ik fietste door
Noord-Hollandsch beemden." (Kamp.)
Persoonlijkheid
Daarna bestond er gelegenheid
de jarige persoonlijk de hand te
drukken." (Hbl.) De Lord Mayor
was p. tegenwoordig." (Prov. O. en
Zw. C.) De Prinses reikte de ge
schenken p. uit." (Hbl.) Hij kwam
zijn pluimvee p. naar de markt
brengen." (H. D.)
Aaneenlijmsels
Dit Helmanboek." (Gr.) Kritiek
op Buitenland-beleid." (Hbl.) De
Marne-slag." (N. R. C.) De
Javaemployéen de Deli-employc." (Tel.)
Jeugdige valschmunters."
(N. Haarl. C.)
Geslachtelijke moeilijkheden
De heer W. J. Geertsema,
quaestrix." (H. C.) Het Italiaansche
hetis-niet-waar-campagne." (Leeuw. C.)
Duitschlands daad komt niet tot
zijn recht." (Alg. Ind. Dbl.) Het
Vrijdagavond gearresteerde bende."
(Tel.)
De levende lijken
Men vond het lijk op een bed
liggen. Ondanks de zware verwon
dingen leefde het slachtoffer nog."
(V<*lk)
De beide lijken zijn op den weg
blijven liggen in afwachting van de
komst van het parket." (N. Koerier)
Walcheren dreigt een ander gevaar,
dat is de bebouwing.
Een van de aandoenlijkste land
schappen van ons land is dat van
Zoutelande: het kleine dorp aan zee,
beveiligd door slechts n duinrichel en
deze weer beschermd en bewaard door
de landhoofden. Buiten die hoofden
komen we al heel spoedig in diep vaar
water. De duinen zijn met houtgewas
begroeid tot aan hun rand. Ze zijn
vruchtbaar en kunnen een voetpad
verdragen. Vroeger kon men langs
den duinkam wandelen tot Vlissingen.
Maar nu is hier vlak bij Zoutelande
die duinkam uitgegeven als bouwgrond
en de doorgang naar het Zuiden ver
sperd.
Op Schouwen dreigen dergelijke
gevaren en het Zeeuwsch Landschap
kan ook daar druk werk krijgen. Nu
zwijg ik nog verder maar over de bin
nenlanden" met hun steden en dorpen,
hun oude buitenplaatsen en .parken of
restjes daarvan.
Het is goed dat er wat leven in de
brouwerij komt en dat men geraakt
tot duidelijk besef van waarden. Het
meeste kwaad gebeurt stilletjes en
zonder boos opzet, door onkunde en
onverschilligheid.
In en om de spreekkamer
Een voorlooper
van Betnatd Shaw
R zijn al heel veel grapjes QJ
doktoren gemaakt en Beman
Shaw is heusch de eerste niet di<
ze bedacht heeft, al heeft hij er wel eer
aanzienlijk aantal op zijn naam staan
Voor me ligt een. oud boek, Witabu'.
Bukhala het boek der kwalen
waarin de schrijver Al Jahiz verhaal'
'jan den opbloei der Arabische genees
kunde in de achtste en negende eeuu.
van onze christelijke jaartelling. In de
zen tijd regeerden de eerste chaliefen uu
het geslacht der Abbasiden in Bagdad
Tot die opbloei heeft de medischt
school van Jundi Shapur, in Zuidwest
Perzië, veel bijgedragen. De hooggeleer
den, aan deze universiteit verbonden,
waren nogal hooghartige en eigenwijz*
heeren, die zich dikwijls gedroegen a/sq
de wetenschap alleen maar voor hen ge
schapen was een houding die men bi
hun huidige ambtgenooten natuurlijk
nergens meer aantreft. Een van de be
kendste genéesheeren uit die school wa
Yuhanna ibn Masawayhi, en toen hij
gestorven was maakte een tijdgenoot eet
gedichtje op hem, dat in het Oude Boel
der Kwalen" is opgenomen. Vrij ver
taald luidt het aldus:
Hij liet ons voor zijn drankjes duur be
betalen,
Maar voor den dood, toen die hem zei''
kwam halen,
Wist hij geen raad en faalde plots zij»
hand.
Wat baat dan alle kennis en verstand?
Degeen die voorschreef bittre medicijn,
En die het nam tot laaf nis van zijn pijr>,
Die het verkocht en die het heeft betaald.
Zijn zonder onderscheid in 't zelfde graf
gedaald.
DR. P. H. VAN DER HOOG
Het tragische landschap
GEWIJZIGD Hffi-USTEHIÏlElP
C. A* Klaasse
HET vraagstuk der vaste lasten
bij een algemeen sterk gedaald
prijsniveau is nog allerminst
opgelost. Het doet zich voor in velerlei
asp, .t. Ten aanzien van onze verhou
ding tot het buitenland is het probleem
zuiv-r economisch: de ondernemingen
die . lederen of diensten op de wereld
markt hebben aan te bieden zien zich
door het starre peil van een deel der
kost. n belangrijk gehandicapt. Wat
bet r J t de zuiver op het binnenland
georiënteerde ondernemingen, is tot
Op ckere hoogte ook het gedaalde
prijs iveau bij gelijkblijven van een
deel der lasten een economisch
problee- , maar het is daar toch veeleer
een Kwestie van inkomensverdeeling,
en d" economische beteekenis is dus
OOK "an anderen aard. Het verminde
ren cier lasten beteekent veelal inkrim
pen van de koopkrachtsbesteding, al
kan en inkomensverschuiving naar de
onde nemersgroep voor de conjunc
tuur- 'itwikkeling in dat verband van
nut 2. j n. Daarnaast is er in het binnen
land een sociaal probleem dat met de
raste lasten samenhangt: de eigenaar
van met schulden belast bezit, vaak
onroo rend goed, ziet zich door de
waardeda ing van het actief en eventueele
executie van de vordering soms uit zijn
eige dom ontzet, hetgeen af en toe
ecor: nische consequenties kan heb
ben stopzetting van bedrijven
veeleer echter als sociaal bezwaar
word gevoeld. En tenslotte is daar
wee- door alles heen gevlochten de
loor ,-westie, die, wat het heele aan
pas? ngsvraagstuk betreft, nog steeds
op f t eerste plan staat, en waarbij b.v.
het \uurprobleem n van de
voornaa -iste factoren is.
HET vaste-lasten-ontwerp, zoowel
in zijn oorspronkelijken vorm als
na Ie wijzigingen aangebracht naar
aar. nding van de kamerdiscussies,
bep rkt zich tot maar een zeer klein
ged ilte van dit heele veelomvattende
vra. ^stuk. Waarvan overigens de
regee^ng zich volkomen bewust is. In
grote trekken kan men zeggen, dat de
voo bellen zich niet verder uitstrekken
dan het onroerend-goederen-bezit. En
daa: bij beperkt men zich dan weer tot
de i -ntelasten en de huren. Waar de
grot doorzaak van de gerezen
moeilijkhed' v ligt bij de ontstane wanverhou
ding tusschen hoofdsom der schulden
en 'aarde van het actief, zou men
nat< arlijk ook kunnen denken aan het
ingr jpen daar bij de bron, door verla
ging van de schulden. Inderdaad is wel
een. het denkbeeld geopperd om de
hoofdsom der schulden aan te passen"
aan Ie gewijzigde waardeverhoudingen.
Zoo iets heeft men echter onmogelijk
kur ien verwachten van een regeering,
die devaluatie van de munt afwijst
voo. namelijk vanwege het moreele
argi ment van niet-ingrijpen in
bestaa ide rechtsverhoudingen. Trouwens
zoo ;ts stuit practisch op buitengemeen
veel bezwaren, die wel als onoverko
melijk gekenmerkt mogen worden.
In f.-ien enkel land, hoe rigoureus het
ingr jpen overigens geweest is, heeft
men zoo iets in de laatste jaren aan
gedurfd. Zoo'n plan is achter de schrijf
tafel misschien nog uit te werken,maar
200 .ra men het werkelijk wil toepassen
blijkt de practische onmogelijkheid.
V'anneer men afziet van opzegging
der /orderingen wat door de
hypothe.kaflossingswet niet zoo eenvoudig
is - - dan doet trouwens het probleem
zich ook niet voor met betrekking tot
de hoofdsom zelve, maar alleen terzake
var de periodieke last van rente en af
lossing. Wanneer men bij gelijkblijven
de Hoofdsom minder rente laat betalen,
dal m de vaste lasten evenzeer als wan
neer de oude rentevoet gehandhaafd
pAG. 15 DE GROENE No. 3067
blijft maar berekend over minder
hoofdsom. Zoolang de positie niet ge
liquideerd wordt levert de hoofdsom
zelve geen bezwaren op.
De opzet is dus om voor loopende
hypotheken een rentevoet te fixeeren
(maximum 4s/«%)> die eventueel aan
merkelijk lager kan zijn dan voor
nieuw te verstrekken hypotheken. Via
de hypotheekaflossingswet zal voor de
meeste gevallen wel vermeden kunnen
worden, dat bij afloop van den contracts
termijn de rente wordt verhoogd. Er
ontstaat dus een gedwongen rente
voor de loopende en een vrije voor
nieuwe hypotheken. Dit alles beteekent
in de eerste plaats, dat de oplossing
alleen maar tijdelijk is. Als zoodanig
is zij ook bedoeld. Het beteekent voorts,
dat maar een zeer beperkt gebied wordt
bestreken, en dat algemeen economisch
het resultaat weinig uitmaakt. Het
hurenpeil zal door deze maatregelen op
zichzelf weinig invloed kunnen onder
gaan, omdat de nieuwbouw toch
altijd bij het verloop der huurprijzen
nog een zeer belangrijke factor ge
heel overgeleverd blijft aan het vrije
spel van krachten, zoowel wat hoofd
som bouwkosten als rentevoet
betreft.
DE hypotheekbanken zijn natuur
lijk bij deze regeling in sterke mate
betrokken. Zij zien voor de loopende
posten een maximum-rente vastgesteld
en kunnen anderzijds hun
pandbriefrente daarbij aanpassen. In zooverre
staan zij er tenminste gunstiger voor
dan verzekering-maatschappijen, die
hun verplichtingen niet naar de gewij
zigde inkomsten kunnen regelen, en
ten aanzien waarvan de regeling feite
lijk dan ook onlogisch en onbillijk is.
Of de hypotheekbanken door de heele
regeling zullen verbeteren, hangt er nu
maar van af, of de draagkracht van de
debiteuren door de in het ontwerp even
eens vervatte regeling der
huurverlaging meer of minder achteruitgaat
dan de daling van hun rentelast.
De gedwongen conversie van
pandbrieven is op zichzelf natuurlijk een
stap, die vrij ver gaat in de richting van
ingrijpen in bestaande rechtsverhou
dingen. Vooral ook, omdat men den
maatregel beperkt tot een speciale
categorie van vorderingen. Weliswaar
was in de afgeloopen jaren de ontwik
keling van de kapitaalmarkt dusdanig,
dat verreweg de meeste andere
obligatiën konden worden geconverteerd op
4%, maar principieel verandert daar
door het feit niet.
Wat de verlaging der huren betreft,
is het een positieve verbetering dat
men de uniforme dwingend voorge
schreven verlaging met 20% in verge
lijking tot de basisperiode heeft laten
vallen. Hiervoor is een individueele
regeling te beoordeelen van geval
tot geval in de plaats getreden. Voor
de agrarische hypotheken is er even
eens een individueele regeling, die
daardoor veeleer een sociaal dan eco
nomisch karakter draagt, in dier voege,
dat daar de rente die verlangd kan wor
den berekend wordt over de gebruiks
waarde van het onderpand. Dat kan
voor den geldgever dus een belangrijk
verder gaande inperking van zijn rech
ten beteekenen dan bij
huizen-onderpand, waar de hoofdsom, waarover de
rente wordt berekend, tenminste on
veranderd blijft. Hier kan een deel van
de hoofdsom renteloos worden.
Alles bijeen genomen kleven er na
tuurlijk ook aan het gewijzigde ont
werp nog bezwaren, het blijft een
pisaller, maar het is ook niet anders dan
als zoodanig bedoeld. En overigens zijn
de bezwaren tegen hetgeen er niet in
staat nog wel grooter dan tegen wat er
wel in geregeld is.
Een polis der
LEVENSVERZEKERING
MY. ARNHEM
schept kapitaal voor moeilijke tijden.
ROTTERDAMSCHE HYPOTHEEKBANK
VOOR NEDERLAND
NV VERZEKERING-MAATSCHAPPIJ
^ MERvURIUS
/ OPGERICHT A2 1894.
7 AMSTERDAM .C-KEIZERSGRACHT 570.
INBRAAK; BR AND; ONGEVALLEN E*
WATERLEIDINOSCHADEVERZEKERING.
Het Tractatie-mannetje
gaat Paaschfeest vieren.. i
Hei Tractatiemannetje is druk in de weer geweest:
alle winkeliers hebben die ongewoon-lekkere
Droste Paascheitjes nu voor U klaar liggen, ook
Uw leverancier. Tal van nieuwe smaken . . .
ongekend lekker l En vergeet ook de
Paaschfiguurtjes n iet l
DROSTE
ALTIJD WELKOM!
Staart plaatjes voor lut album .Java I".
P F. SINEMUS
20 Leldschestrut 22
AMSTERDAM C
GEKL OVERHEMDEN
NAAR HAAT
VANAF. Fl. 6.
PRIMA COUPE EN AFWERKING
UILKEMA
Grootste Horloge Mag.
Zwitsers anker werk
15 stenen
Chroom . . . f l 10.
Goud .... fl 22.
39 REGULIERSBREESTRAAT
m
H-r,