Historisch Archief 1877-1940
SttC '«N 3N1OV9 30 OfOVJ
(d>'iis-unaxs 'O SNUHQ
UVA uiaiuopnasd)
?diaiMjuo spddj
'19*11 uap 3(1 UBAJWM '3(J9M
9ipsi8o{oip&d-O9u u»» JOOA
UVA
uap ui u9U9tpsjt9A si ajpAou spj [9)
uapjjazuap japuo JBM 'Suiuuaafsiui ?]
'U99fu3{ u«f u9Jte.jp a; 9p.nro 9z9p d
tpStiatU pU9A9( SU9)Ut U99 ;«A\ 'Uajfoj^
U99vjp 9) 9;SJeVMZ J9t| 3JI q9l{ 4|9 p[
uaip UVA U9 (?8uu9jno-j" 9iz) 'pjoo
Uftlll J9AO U9UIJO)SSU9A9{ 9)SJ»9 9
U99UI9 JVVf 9pU9l)jflA UflUI do
USp dO 3JJ9JS
UVA jaatuoip*)" u
^sjH SUBUIOJ aja^i
u f uu ui JBM 'a^aijs^ui jau. JBBU 8ire
U99 )9UI U9 JT\n)VU ap )9UI U99 I99U9
SBM 3 '
NVVSdOOlSHaJ
af
pnoy '
V99 \
?j-p
'7'p f
Soojp iu9if IDDJ :
wiuy t
si pno?/ ;at/ S/D ua vajapaod snau U9\
?uaqqai/ 9; ipj? /)<j (snyjUDWaDff) ;s
'UOJDIVVd U9JJ9VDJ/U99 fiq UffSvjp 9f U,
}9t{ wSuuy 9y3$fiJD<f aSituwos uamri
/i siznu 'ajdwis }S9t3 'paoy vaSooij
9J99J31//0 fiq jpjom S}1{39JS -S9JJD JB
-uanoq U99§'Suipadjyjypuo U99f) -u
U99 uva ;ij3vjp 3pt/a?m/s;m ap jpjg
9}Smn9tUJ9JJD S/0 JVp 'U9J99SS9MIU1 9
rniiTiniiitHinittmfiim
NVN N3d YJOOA
uaqqaq 2uiABipsaq ap UBA s;a;
usufissaqy 9p ;BP 'si ipjetu azap
jaapjooA aSiuaa ;aj| 'pioS ai)saAO[
-sajd uaa jaiq jatj JBBM jaaui a; '
-J3A uapaj^do japua;sc;joop uaa uappcq
flM 'l9dsMnoi{3S ;ip jaAOuaSaj sooj
-ajijpBui 'aiuissaqy UVA 3uua;;iqjaA
3)ooj2 ;o; 'puo;s '
-39 ;m fevpads '
?pSaaidjaA uapjaM sjapuv;su99a;
9;sv3a9 uaq joop ap JVVM ')ua;a3uv[nq
-uiy 9p do ua;}{aajM sj^az upiz fiz ;vp
'ppspjudaS ooz uaufissaqy J9p ^aipv;
ap ua uapaq3ift[taoujuiajja; ap joop
suo
;vp 'ua;Biso[ japuB}sua3a; ufiz do
saf^roMsvS 'uaddvjj 'ua^qoij 9f)uaag
*pvq
a; jaaui s;atu ivq^adA ;aui
pja^iqjaA uaa suvq; uauuo9aq '
9) (pSipapjaA pao9 jsjaa ai
aoop) [90p aqDsuftssaqv )aq fyq uappvq
ajiaoui 9uvAuvv uap ui atp 'uauvifBii
aQ 'ladsMnoqos ^fipgpBM uaa JOOA
uias ;9i{ saf^mdssvS UVA ^mjqaS ;aq
;aiu jv3 'jaSuvSjooA ufiz uvp si uapaj;
-do ufiz ui japu9)sv;joop atp ' 'JOOA
-piui 9Z9Q -ua3uvAjaA ouSopvg joop
fiq pjdM ua ua;v[j9A PI?A jaq ouog 9Q
;saoui ';3ivvui92 pj9M ^undpop aqasufis
-saqy 9;sj99 ;aq JOOA uaA
SVM
ap ui jvjooyy -;PUIA
ufiz aip 'piaadsaSjv ipjvtu 'a8ipjwA\
U99
fiq
?l
-am
j*p
'JMJp dB IJSftf OttOg tfl
? ----- J
?03 V S M X V H 'N V M X 111 9 «t/*
u» ->|»0fl -pij ntiuy VVN
puvq ufiui UVA aip 'UVUIQJ ua^sjaa uap ui
uaAaji{3S9q 'qi uaaui ')tp q9q T\\ -jnn;vu
9p joop ua8ui{3puvM ua ua8ui2tau
)aui 'af^psdsqos
U99 Sp33J 3{I SVM pUI3(
?uauui33q snp aft
?UVAJ9 piaq^fijSuvpq ap
do 3oo jaq )9iu ufiz noz aauiuivf ;VM
'uapJOM U9UUH3f J99UI S9JIOUI9UI U998
i} damj
stembiljet gegevens verzameld omtrent woonplaats,
geslacht, beroep, leeftijd, kerkgenootschap, en poli
tieke gezindheid. Het invullen van deze vragen is
weliswaar facultatief, maar bij invulling kunnen ver
schillende allerbelangrijkste gevolgtrekkingen wor
den gemaakt. Geen gegevens worden verzameld om
trent den naam, zoodat de stemming onvoorwaarde
lijk geheim *
Het
3t was niet doenlijk, het geheele Nederlandsche
volk in dezen vorm te betrekken bij dit referendum.
Daarvoor is de vraagstelling ondanks alle beperking
ongetwijfeld te ingewikkeld en wat en ook de techni
sche moeilijkheden te groot. Daarom wenden wij
ons tot dat gedeelte van de Nederlandsche bevolking,
hetwelk geacht kan worden actief bij te dragen tot
de gedachtenvorming van het Nederlandsche volk,
Daar vallen in groote lijnen onder: leden der
hoogere colleges van staat, de academisch
gevormden en zij die daarmee tot op zekere hoogte gelijk
gesteld kunnen worden, het kader van de midden
standsbonden, de boerenbonden, de vakorganisaties,
de grootere vrouwenorganisaties, de handelsorgani
saties en de politieke partijen. (Een volledige lijst
van medewerkende vereenlgingen en partijen wordt
gevonden op blz. 5). Tezamen een aantal van
meer dan 150.000 mannen en vrouwen, verdeeld
over alle rangen en standen, verdeeld over alle
confessies. (De verhouding Roomsen-Katholiek:
DE VRAGEN
In ons referendum worden U de volgende vragen gesteld, welke op het stembiljet, dat zich op
bladzijde 40 bevindt, moeten worden ingevuld.
Op de volgende bladzijden worden de verschillende standpunten, waartusschen keuze mogelijk
is, toegelicht door de schrijvers, wier namen men hier achter de verschillende vragen aantreft.
L Zij t gij wat de maaschappelijke orde betreft voorstander van:
1. Vrije werking van sociale en economische krachten? MeJ. Mr. E. C. van Dorp.
2. Opbouw van de maatschappij in solidaristlschen zin? a. Prof. Mag. Dr. J. B. Kor s; b. Mr.
G. E. van Walsum.
3. Opbouw van een vrije volksgemeenschap op sociallstischen grondslag? Dr. Ir. Th. van der
Waerden.
4. Overwinning in communlstischen zin der klassetegenstellingen? a. Mr. A. S. de Leeuw; b.
P. J. Schmidt.
II. Zij t gij wat den regeringsvorm betreft voorstander vani
1. Parlementairen regeeringsvorm? a. Dr. J. W. Noteboom; b. Ir. J. W. Albarda.
2. Autoritalren regeeringsvorm? De betreffen de punten uit het program der N.S.B, (leider
Ir. A. A. Mussert).
III. Zij t gij wat de buitenlandsche politiek betreft een voorstander:
1. Actieve nationaliteitspolltiek met een zoo sterk mogelijke bewapening? Mr. Dr. W. M. Wes
terman.
2. Tradltioneele neutraliteitspolitiek met de daartoe noodzakelijke bewapening? Mr, R.
Pollema.
3. Volkenbondspolitlek met een eigen defensiestelsel gebaseerd op het beginsel der collectieve
veiligheid? Mevr. C. A. Kluyver.
4. Volkenbondspolltiek met een defensiestelsel uitsluitend in Volkenbondsverband? Prof. Dr. D.
van Embden.
5. Volkenbondspolitiek zonder eenige militaire voorbereiding? Ds. J. J. Buskes.
IV. Zij t gij ten aanzien van Nederlandsch-Indlëvoorstander van: ?
1. Een politiek, waarbij aan het Nederlandsche belang een zelfstandige waarde wordt toege
kend? Mr. Dr. H. H. A. van Gybland Oosterhof f.
2. Een politiek, welker doelstelling en inhoud gericht worden op de behoeften en belangen
van Indiëzelf ? Mr. F. M. baron van Asbeck.
3. Een politiek Indiëlos van Holland nu?" H. J. F. M. Sneevliet.
4 DE GROENE
titaan* umi
c-w : iiNissaav?anvii
uauia[qojd a;spuapuvjq ap UVA
NIZ30 3BIJLSV1 13H
. . «-" "-T»W1
U9 isunspftupjfdoq ap UBA uapuiAjm uaSBjsaSuado pBiqjfij unq 'puapaoui
)ai{ UPA paap Suifaapapaui sjazai -JBA s^am 'uaSjotu uazap aip ';UBJX
ufiz pBiq suo UBA 'jaununuBJixa autaijj 3Q UBA sjazai SMHOJÏa0
- 9NIA31N3WVS 30 NI SlVVld MVVH N3 INVHX 3MI31X 30
ua uvn
ap
aa
u/^
\ i N3±3OA Mfl
N3Q3H DON XHOSVM
overige bevolking Is gebracht op l 7 2, zooals die
verhouding in het geheel van ons volk is.) Natuur
lijk zullen er nog vele menschen in Nederland zijn,
die geacht kunnen worden actief bij te dragen tot
de gedachtenvorming van het Nederlandsche volk.
maar die niet door ons bereikt worden. Ten deele
omdat niet iedere Nederlander georganiseerd is. ten
deele omdat wij niet alle groepen konden bereiken.
Men neme dan den goeden wil voor de daad.
Zoo richten wij ons tot 150.000 Nederlandsche
mannen en vrouwen, met de vraag: wilt u
medehelpen om de richtlijnen te vinden voor den
toekomstigen opbouw van ons volk? Wilt u medehelpen
de eenheid van het Nederlandsche volk naderbij
te brengen met behoud van de verschillen in levens
beschouwing? Stuur ons dan bijgevoegd stembiljet
vóór 2 Juni terugl
DE COMMISSIE
Secretariaat, Keizersgracht 355.
De publicatie van den uitslag van de stemming zal
voor het eerst geschieden in het jubileumnummer
van De Groene Amsterdammer". De commissie, die
samengesteld is uit vooraanstaande wetenschappe
lijke personen, is waarborg voor een zuivere telling
en beoordeeling der uitslag. Zij kan bovendien ook
anderen verzoeken hun oordeel over de stemming
bekend te maken.
?)nsl
ta:
Sti'g
DE KLEINE KRANT
AVONDB
LIJST VAN GROEPEN EN PERSONEN DANK ZIJ WIER MEDEWERKING DE
REFERENDUMNUMMERS TOEGEZONDEN WORDEN
Deze lijst werd opgemaakt op Maandag 11 Mei; verschillende toezeggingen werden toen nog verwacht
? T.»4«* <- -~ n- *"?
Leden Ie en 2e Kamer.
Leden Prov. Staten.
Wethouders (gemeeenten boven 20.000).
Burgemeesters.
Professoren.
Doktoren.
Juristen.
Predikanten.
Kon. Instituut v. Ingenieurs.
Mij. tot Bev. Diergeneeskunde.
Ver. Ned. Accountants.
Bond v. hoogere Politieambtenaren.
Ver. van Acad. gev. Accountants.
Journalistenkring.
Tooneelspelers.
WeMO.
Neder 1. Instlt. T. Architecten.
Genootsch. Leer. Ned. Oyumasia.
Mldd. Nijverheidsond.
Ver. Honieopatlsche Geneesh. in Ned.
Pharmaceutlsche Ver.
Centrale v. Hoogere Rljks en Gem. Ambt.
Ped. Ned. Toonkunstenaars.
De 8 en De Opbouw.
Mij. tot Bevord. der Tandheelkunde.
Alg. Verbond van Accountants.
Ned. Instituut v. Accountants.
Bond v. Dlr., Reet. Chr. H.B.S., Lycea, Gymn,
Bond van (Coni Ree toren.
Ver. Secr. Voogdijraden.
Ver. Ingenieurs bij het Stoomwezen.
Ned. Chemische Ver.
Alg. Ver. Acad. gev. Leeraren.
Ver. Leeraren Chr. M.O.
Ver. Geneesk. ress. o. Dep. Justitie.
Econ. Mldd. Onderwijs.
Broederschap van Notarissen.
Broedersch. v. Cand.-Notarlssen.
Uitgevers.
Bond v. Effectenhandel.
Bond v. Effectenh. 1. d. Provincie.
Ver. v. Chr. Werkgevers.
Mij. van Nijverheid en Handel.
Bond Ned. Architecten.
R.K. Leer. Ver. Bonaventura.
R.K. Bouwblad.
Ned. Ver. Ambachts en Nijverhelds Kunst.
R.K. Geestelijkheid.
Onderwijzers.
Chr. onderwijzers.
R.K. onderwijzers.
St. Bernardus (Nljverh. Onderwijs).
Bond v. Onderwijzeressen voorber. Onderwijs.
Interdlocesaan Jeugdsecretariaat.
Vrijz. Chr. Jeugdcentrale.
J.V.A.
C.H. Unie.
Lib. Staatspartij de Vrijheldsbond.
Vrljz. Dem. Partij.
Comm. Partij Holland.
R.K. Staatspartij.
S.D.A.P.
C.D. Unie.
Kath. Dem. Partij.
Soroptlmlsten.
Soc. Dem. Vrouwenclubs.
Bond v. Acad. gev. Vrouwen.
Joodsche Vrouwenraad.
Ned. Bond tot verh. Zedelijk Bewustzijn^
Tesselschade.
Damesleesmuseum.
Ned. Ver. Vrouwen met acad. Opleiding.
Ned. Ver. tot behart. Belangen jonge Melsjet.
Jonge Vrouwengilde.
Fed. v. Chr. Ver. Vrouwen en Meisjes.
Ned. Ver. v. Vrouwenbelangen en gelijk Staatsburgerschap:
Ver. Parkherstelllngsoordeu.
Ned. Padvtndstergllde.
Ver. Maatsch. Belangen.
Lyce'umclub, Ned. Vrouwenclub.
Ver. Tehuizen voor werkende Meisjes.
Chr. Boeren- en Tuinders bond.
Secr. Kon. Instlt. van Landbouw.
Secr. Landbouw en Maatschappij.
Rij ksland bouwconsulenten.
Dir. v. Zuivelfabrieken.
Dir. en secr. Boerenleenbanken.
R.K. Boeren- en Tulndersbond.
R.K. Werklieden verbond,
N.V.V.
Ned. Vakcentrale.
Patrimonium.
? Chr. Nat. Vakverbond.
Ver. v. Fabrieksarbeiders.
Kon. Ned. Middenstandsbond.
Joodsche Middenstandsbond.
H.K. Middenstandsbond.
Chr. Middenstandsbond.
De medewerking van de vereenlgingen en partijen Is van
verschillenden aard. Sommigen meldden uitdrukkelijk alleen
adressen en materiaal ter beschikking te willen stellen.
Anderen plaatsen zich geheel achter ons streven en maak
ten ook als partij of vereeniglng propaganda.
De met een ? voorziene groepen werden bereikt van
door ons aangeschafte adreslij sten uit. De politieke partijen
werden gecontlngenteerd in verhouding met de uitslagen
van de verkiezingen voor de Provinciale Staten (b.v. C.D.U.
600 stemmen. R.K. Staatspartij 9000, C.H.U. 3000 enz.).
Terwijl de middenstandsbonden, de vakbonden, de boeren
bonden eveneens werden gecontlngenteerd. De verhouding
R.K.?nlet-R.K. is 1: 2. de verhouding Intellectueelen*' toe
de overige groepen eveneens l : 2.
ZIJ, DIE VOOR U SCHREVEN
ter toelichting van de
referendum-vragen
Mej. Mr. E. C. van Dorp: geb. Arnhem 1872, liberaal
oud-lid van de 2de Kamer, Voorzitster Ver. voor
Staathuishoudkunde en Statistiek.
Prof. Dr. J. B. Kors, O.P.: geb. Boxtel 1885;
hoogleeraar in de moraaltheologie a. d. R.K. Universi
teit te Nijmegen.
Mt. G. E. van Walsum:
lander".
redacteur van De
NederDr, Ir. Th. v. d. Waerden: geb. Eindhoven 1876; lid
van de 2e Kamer (S.D.A.PJ.
Mr. A. S. de Leeuw: geb. Amsterdam 1899; lid van
het partijbestuur der Comm. Partij Holland.
P. J. Schmidt: geb. Arnhem 1896; voorzitter
Rev.Soc. Arb Partij.
Dr. J. W. Noteboom: geb. Utrecht 1893; directeur
Abr. Kuyperstlchting; redacteur
Anti-Revolutionaire Staatkunde".
Ir. J. W. Albarda: geb. Leeuwarden 1877; leider
S.D.A.P. 2de Kamerfractie.
Mr. Dr. W. M. Westerman: geb. Kisaran 1892; lid
2de Kamer, gekozen voor het Verbond voor Natio
naal Herstel, doch daarvoor niet meer represen
tatief. Redacteur Haagsen Maandblad".
Mr. R. Pollema: geb. 1890; lid Eerste Kamer (Chr.
Hist.).
Mevr. C. A. Kluyver: geb. Breda 1884; ref. Dep. v.
Buiten!. Zaken; lid Dag. Best. Ver. v. Volkenbond
en Vrede.
Prof. Dr. D. van Embden: geb. Den Haag 1875; lid
Eerste Kamer (Vrijz-Dem.).
Ds. J. J. Buskes Jr.: geref. predikant in hersteld
verband, Amsterdam; ondervoorzitter ver. Kerk
en Vrede".
Mr. Dr. H. H. A, van Gybland Oosterhoff: geb.
Batavia 1887; secr. v. h. Curatorium Bijz. Indolog.
Faculteit te Utrecht, v. d. Ondernemersraad voor
Suriname, v. d. redactie De Rijkseenheid".
Mr. F. M. baron van Asbeck: geb. Nieuwedlep 1889;
oud-hoogleeraar volkenrecht en buitenl. koloniaal
recht aan de Rechtshoogeschool te Batavia; lid
van de Mandatencommissie van den Volkenbond.
H. J. F. M. Sneevliet: geb. Rotterdam 1883; lid
2de Kamer (Rev. Soc. Arb. Partij).
(Zie voor de inhoudsopgave blz. 16).
DE GROENE
JS'
Ir/
DE VLUGT
r ^
l
MEER WERK-ACTIE IN DE HOOFDSTAD
Burgemeester De VIugt c.s.: Niet toekijken, allemaal meehelpen!
?i't