'.-T». '9 uiaiuopnasd) SX3NN3f djaiMjuo spaa.i 3(1 UBAJBBM '3JJ9M lpSlJO)SIl| uaa JOOA 3fl la 'P" pBjqpuw U9p UI UauaipSJdA SI SJpAOU S[V {9 uapuazuap aapuo IBM. 'Sutuua^smi UB31 ua^BJp 9) ap.rev azap pU9A9| SU9)UI U99 JBM 4U939J3) 9; ajsjBBMz jaq 3ji q»q «j* p uaip UVA U9 (?Suua^noi" aiz) 'pjo UflUI J9AO U9UUO)SSU9A9( 9)$J99 JBBf apUai)}flA ufllU do Sp99£ PUOJ3JOOA U9p dO 3(J9)S 4<U9p UBA J93|UOIJ9<)" {OA qaM"sï« SUBUJOJ 9193 ufnu ui IBM 'a^aiisAïu jaq xwau 8ui U99 jaill U9 JnnjBU 9p )9UI Uaa {99l{ SBM 3(1 japUOAA^ Jjfljajail" U99U.3SJ Nvvaaooisaa af pr.oj/ ' '/b/sit/m jnatps '7'p uaa turuy pSvsu* ia jip '7'p i Soojp iu9y JDDJ i pjvvq 9p si pnoy ?uaqqaij 9j yyiz fiq ?uojvjuod U9J19UDJJU99 fiq vaSojp 9) t 7?i/ vaSuijy ayosfuüd aSiutuios itaon l\ s j ou/ 'gjdiuis jsa,3 -paoi/ o fiq jpuom s;vw/S" 11993 l3lllp39l>jJ3pUO 1199*) 'l U99 VVl jvp ' nnniiiiHtmiminitm |\JVN f\J3Q 'U3UU3: uaqqaq SuiABtpsaq ap UBA sj; uaufissaqv 3P }BP 's! HPJ^ui 9Z9p UB. papjooA aStuaa jajj 'Pl°s ar;saA\3j-aSi -sajd uaa jaiq ;aq JBBM jaatu 9; ')ip&i -J9A uapajijdo japua^sBjjoop uaa uappBt fFM "ladSMnotps ;ip jaAouada) soo 'aiutssaqy UBA 3uua;^iqj3. 'U9UIO3(93j9AO 9A91 -99 ^m t««p9ds U9pj9A\ joop 9p JBBA\ '; -tuy «P do ua^aajM sjpz qoiz hz 'p[93p(ud99 ooz uaufissaqy jap 9p U9 U9p9q3(riII90lUUJ9Jj9) 9p U9JBM U9UB{I«;i 9Q 'pUOO;J9A SUO S9IJB ;«p 'U9^ISO[ J9pUBJSU9S9} uflZ de 9; J99UI S19IU pj9))iqj9A U99 suBq; U9uuo§9q 'uaiuo> a; (p3ipapjSA pao3 ;SJ39 9issB[9 joop) pop 9qDSufTSS9qv 18H ftq 9;i9oui SireAUBe uap ui aip 9Q 'pdSMnoqOS 3(fl[93lBM U99 OOA ui9s )9q S9f)indssB3 UBA 3(iruq9S ;9q }31U JB3 (J»3uB3jOOA UflZ UBp SI U9p9J^ -dO UftZ UI J9pU9)SB)JOOp 9Ip* (JOOA -pIUI 9Z9Q fiq pJ9M U9 JOOp OUOfl 9Q aqosufis JOOA 3mi9M iijv 9p99M; 9p ui uhz 9ip ' -su93Bp(9q U99 qorz fiq Jtp |Bd«M)MA dO |l|M|f OUOg ?(] -H ??(HM popat oiiBoptg -ditpsuwiduitK wiw* umun joop )J»«OJM e-w ?: xiod$ sioc -ON 3N3OU9 ia u» pUBi( ufiui UBA aip 'UBUIOJ u»p ui ap joop uaSuippinm ua ua9ut8iau 3tu 'af;psdaips Suauiocup uaa spaaj sfi SBM puiaf sjy ?uauurïaq snp aft )BB*I ?uBAja piaipffuSuBpq ap do 3oo iaq jaui ufiz noz jaunuvf *BM 'uapjOM uauuiuf; jaaui sajioiu^ui uaa3 f ??w udffvp aam} us^ l l N3JL30A MD N3Q3H DON XHOSVM t ons l «l**, wet en met de beginselen, die in de Staten-Gene raal tot uitdrukking komen, wordt uitgeoefend. Evenzeer heeft het volk een eigen recht. Ook dit recht des volks wordt doo" de grondwet erkend. Doch het is, evenmin als het recht der Regeering een uitvloeisel van grondwettelijke bepalingen zon der meer, noch ook een geschenk van do zijde van het staatsgezag. Ook het recht des volks draast een zelfstandig karakter En de inhoud van dit recht wordt door de historlsch-sociologische ont wikkeling van het volksleven bepaald. H l?t belangrijkste middel nu tot verwezenlijking van dit recht des volks is de volksvertegenwoor diging. Vooreerst doordat In de volksvertegenwoordiging de belangrijkste waarborg ligt voor de rechten en vrijheden zoowel van de individuen en groepen (gezinnen, vereenigingen e.d.), als van het volk als geheel. Nu wordt wel eens In het bijzonder door de tegenstanders van het parlementaire stelsel de voorstelling gewekt, alsof deze rechten en vrijheden alsmede het parlement zelf. producten zouden zijn van de Fransche revolutie en van de revolutionaire theorieën uit dien tijd. Niets is echter minder waar. Niet In de revolutie, doch in de historie van eeuwen her, vinden deze rechten en vrijheden hun oorsprong. En met name denken wij daarbij aan de erkenning dezer vrij heden en rechten en hunne verankering in de ver tegenwoordiging des volks als vrucht van recht matig verzet tegen revolutionaire tyrannie. Zoo In Engeland, waar het verzet tegen de vorstelijke willekeur van het huls Stuart de belangrijkste schakel vormde in de ontwikkeling van den parlementalren regeeringsvorm In Noord-Amerika, waar ds vrijheidsstrijd der koloniën den democratischen bestuursvorm bracht. ' En wat ons land betreft drukten de tachtigjarige kamp tegen Spanjes tyrannie en het verzet tegen Napoleon's dwinge landij hun stempel op ons staatsbestuur. De taak der volksvertegenwoordiging is in een parlementair geregeerd land. gelijk het onze. echter niet beperkt tot een verdediging van de vrijheden en rechten der bevolking. Haar taak heeft zich in den loop der jaren ont wikkeld tot een zuiver publiekrechtelijke taak; dat wil zeggen, de Staten-Generaal dragen niet meer, gelijk eertijds veelal het geval was, het karakter van spreektrompet van allerlei belanghebbende personen en groepen, ctoch fungeeren als orgaan van het geheele volk en ze bedoelen de behartiging van de belangen van dit volk naar de beginselen des rechts. Juist tengevolge daarvan is het in den loop der jaren mogelijk geworden, dat het parlement meer en meer invloed verkreeg op het regeeringsbeleid, een invloed, die niet alleen geldt de wetgeving, maar ook het bestuur. In d« grondwet vond deze ontwikkeling haar uitd'*ukk'mg door het voorschrift omtrent de ministe rieele verantwoordelijkheid en de onschendbaarheid van den Vorst. En in de praktijk openbaarde zich deze ontwikkeling, doordat, vooral sinds het conflict tusschen Regeering en Staten-Generaal in 1868, bij do benoeming en het ontslaan van ministers, gelijk trouwens ook bij andere belangrijke aangelegen heden van staatsbeleid, door de Regeering zooveel doenlijk met de inzichten van de Staten-Generaal werd rekening gehouden. En ook hier zien we weer de erkenning van het recht des volks om in de belangrijkste aangelegen heden des lands door middel van zijn vertegen woordigers te worden gehoord en op die wijze in vloed te oefenen en medeverantwoordelijkheid te dragen. Ligt 'hierin nu een typische verwezenlijking van de beginselen der Fransche revolutie of van het libe ralisme? In geenen deele. Het beginsel van het parlementaire stelsel Is reeds terug te vinden in de praktijk der middeleeuwen, ja zelfs in het primi tieve recht der oud-germaansche bevolking. En dit recht des volks mag ook geenszins aldus worden verstaan, dat het volk of zelfs elk onderdaan in beginsel souverein en dus eigenlijk regeerder zou zijn, zooals de leeraars der Fransche revolutie heb ben verkondigd. Doch het is een collectief recht der bevolking, waarvan de verwezenlijking in de praktijk van het staatsleven tot volle ontplooiing kan komen naar gelang de volksontwikkeling tot hooger peil stijgt en het verantwoordelijkheidsbesef voor de behartiging van het publiek belang krach tiger in den boezem der bevolking spreekt. ehoort nu de parlementaire regeeringsvorm te verdwijnen? Laten we die vraag ten slotte nog met een enkel woord mogen beantwoorden. En dan geven we toe, dat aan de praktijk van dezen regeeringsvorm, ook hier te lande fouten kleven. Dit heeft deze regeeringsvorm trouwens met lederen andere gemeen. En de oorsprong van deze fouten is niet ver te zoeken. Want, nog daargelaten de destructieve invloed van allerlei valsche theorieën, stelt het regeeren in een parlementair geregeerd land de hoogste eisenen niet alleen aan de Regeering, maar ook aan het volk. Met name eischt dit stelsel een zoodanig verantwoordelijk heidsbesef voor het algemeen welzijn bij de leiders der verschillende partijen en volksgroepen en bij de breede volksmassa, dat de persoonlijke ambities en de groepsbelangen ter wille van het publiek belang naar den achtergrond worden gedrongen. Doch de partij verbrokkeling en het najagen van allerlei groepsbelang bij de samenstelling van de volksvertegenwoordiging en bij de vervulling van haar taak toonen wel, dat er aan de staatkundige opvoeding van ons volk nog een en ander hapert. Ziedaar een van de ernstigste grieven tegen den huldigen regeeringsvorm. Doch hierin ligt nog allerminst aanleiding om het parlement op zij te zetten. Dit zou boteekenen het wegwerpen van het kind met het badwater. Indien er gebreken zijm en die zijn er), dan dient door volksopvoeding en het wekken van verant woordelijkheidsbesef naar het wegnemen van die gebreken te worden gestreefd. Doch wie aanstuurt op afschaffing van het parle mentaire stelsel, gaat precies omgekeerd te werk. Hij ontneemt aan de bevolking een der gelangrijkste waarborgen voor de handhaving van haar vrijheden en reenten. En hij brengt het volk terug in een toestand van politieke onmondigheid, die niet in het germaansche recht, doch in het recht der obsterschc satrapen haar weerga vind. Niet alles wat het parlement in het verleden deed of thans doet, is onberispelijk Doch welk verwijt ook het parlement moge treffen, ontkend kan niet worden, dat deze instelling steeds geweest is. en nog is, het brandp uit van ons staatkundig leven. Hier werd de beginselstrijd tvsschen mannen als Groen van Prinsterer en Thoroecke gestreden. Hier kampten gezaghebbende figuren als Lohmun. Knijper. Talma, Troelstra, Bos, Goeman Borgesins en zooveel anderen voor de vrijheid van godsdienst, kerk en onderwijs, voor de rechten van gezin en van arbeid. Hier wordt nog altijd door de afge vaardigden van.de meest uiteenloopende richtin gen met ernst gestreefd naar de behartiging van het algemeen volkswelzijn overeenkomstig de begin selen, die men als richtsnoer bij zijn politiek op treden kiest. Het opofferen van deze instelling aan de dictatuur zou beteekenen een verkrachting van onze volks historie, van onzen volksaard en van de vrijheden en rechten, cïie ons volk docr Gods gunst nog mag bezitten. 18 WILLEM P.IJRER SCHRUF.T ÓVER MUZIEK IN DE GROEN6 UVA NIZ39 30I1SV1 13H . *P UBA uapuiA^in ua3B[sa9uado pviqjfij unq 'puapaoui UBA paap 3ujiaapapaur saazaj -JaA sjaiu'ua8joui uazap aip ufiz pBfq suo UBA ' ' ' 9NIA91N3WVS 30 NI SlWId HVVH NI 1NVMX 3NI31X 30 unn ' ? ? JLMVHM aa DE KLEINE KRANT AVONDBLAD B HET PARLEMENTAIRE STELSEL n, ib H n het fraaie opstel, dat wijlen prof. H. Krabbe In De Gids" van 1900 heeft geschreven, is het staatkundig stelsel van Nederland een representa tieve volksregeering genoemd. Dit is, zoo zeide Krabbe, de naam, waarmee alleen duidelijk en op recht onze regeeringsvorm kan worden gekenschetst. De constitutioncele monarchie met parlementair stelsel" is niets anders dan de representatieve volksregeering."" Het is niet het bestaan van de monarchie, waar door aan onze staatsinrichting de naam van een volksregeering toekomt. Ook een republiek kan een representatieve volksregee ring zijn. Dezen naam mag onze regeeringsvorm dragen, omdat hier het parlementaire stelsel wordt gehuldigd. Hij verdient dien naam eerst ten volle, sedert de strijd, sinds 1840 voornamelijk door de libe ralen gevoerd voor de rech ten van het parlement, in 1868 met de overwinning der volksvertegenwoordi ging werd beslist. In de Grondwet zijn de waarborgen, die in Neder land het overwicht van het parlciïient verzekeren, niet volled:g te vinden. Wel liggen in de Grondwet de grondslagen voor de machtspositie der volks vertegenwoordiging. Ver schillende harer bepalingen zijn daarvan zelfs de voornaamste pijlers. De machtsverdeeling zelve tusschen regecring en parlement is echter niet enkel zaak van geschreven staatsrecht; zij is voor een groot gedeelte de vrucht van staatkundig beleid en als zoodanig wordt zij beheerscht door een onge schreven recht, dat in de jaren tusschen 1840 en 1670 is geschapen en sindsdien is bevestigd. Men kan lang niet overal van een parlementair stelsel spreken waar slechts een gekozen volksver tegenwoordiging bestaat. Het Duitsche keizerrijk be zat een Rijksdag, welks samenstelling sedert 1867 zelfs op algemeen, gelijk, geheim en rechtstreeksch kiesrecht voor mannen berustte. Het overwicht was echter bij de rcgeering. Het tegenwoordige Duitschland, het fascistisch Italiëen Sovjet-Rusland ken nen ook zoogenaamde volksvertegenwoordigingen. Dat zij, op welk gebied ook, eenig gewicht in de schaal kunnen leggen, is uitgesloten. Ir. J. W. ALBARDA Van een parlementair stelsel, in den vollen zin des woords, kan slechts dan worden gesproken, als het vertegenwoordigend lichaam door het volk in volle vrijheid wordt gekozen. Als zijn leden onaf hankelijk kunnen staan tegenover de rcgeering. Als de beraadslagingen in het openbaar worden gevoerd en al de besluiten in het openbaar worden ge nomen. Als wetten niet tot stand kunnen komen zonder goedkeuring van het parlement en het be heer der geldmiddelen volledig aan de controle van het parlement is onderworpen. Als de volksver tegenwoordiging over de rechten van amendement, interpellatie en enquête beschikt en iedere staats burger over het recht van petitie. Als, bovenal, de regeering aan het parlement verantwoording, ook voor haar bestuursdaden, verschuldigd is. Tot de eerste voorwaarden voor het parlementaire stelsel behooren de vrijheid van spreken en van drukpers en het recht van vereeniging en vergade ring, en dus het bestaan van vrije kritiek en van vrije candidaatstelling bij de verkiezingen voor het vertegenwoordigend lichaam. Eerst dan is echter het parlementaire stelsel volledig verwezenlijkt, als, door erkenning en consequente uitwerking van het beginsel der ministerieele verantwoordelijkheid tegenover het parlement, regeeren tegen den geest van de meerderheid der volksvertegenwoordiging onmogelijk is geworden. Het volk bepaalt dan ten slotte zelf de richting van het regeeringsbeleid. Het kan dan zelf waken voor zijn rechten en vrijheden. Het draagt zelf de verantwoordelijkheid voor zijn maatschappelijk lot. Het kan in de volksvertegen woordiging alle rechtsovcrtuigingcn, die in zijn midden aanhang van beteekenis hebben verkregen, tot uitdrukking doen komen: alle doeleinden, die velen gemeen zijn, doen nastreven; allen minder heden de gelegenheid verzekeren, om zich tegen on recht of onbillijkheid van de zijde der meerderheid te verweren. Zoo is het parlementaire stelsel de regeeringsvorm der democratie, een vrij volk waardig, ruimte biedend voor zijn vrije ontwikkeling. Zooals alle groote dingen, die bij hun wording door hooggespannen verwachtingen zijn begeleid, heeft ook het parlementaire stelsel naast rijke vol doening teleurstellingen opgeleverd. Het heeft on getwijfeld behalve groote verdiensten ook zijn ge breken. In de laatste tientallen jaren is het zelfs meer beschimpt dan geprezen. Uit maatschappelijke groepen, die hun eertijds groote politieke macht door die van anderen overvleugeld zagen worden werden verwijten tegen het stelsel gericht. Andere groepen, die niet zoo spoedig als zij dat wilden en niet op de door hen gewenschte wijze vervulling van verlangens en bevrediging van behoeften verkregen, gaven op Voor kleino verwondingen: het ideale Reeds 4 C -A vanaf l W Wf» Verkrijgbaar bij Apothekers en Drogisten DE GROENE 19 DE VLUGT r- ^ l MEER WERK-ACTIE IN DE HOOFDSTAD Burgemeester De Vlugt c.s.: Niet toekijken, allemaal meehelpen!"