Historisch Archief 1877-1940
Li
DE VERTAALDE ROMAN
Antwoorden op den vierden prijsvraag
EEN steeds grooter animo deed ditmaal het
aantal inzendingen tot een heuveltje aan
groeien. Van alle zijden hebben stijl-vreese»
lijkheden ons aangegrijnsd, hebbén
kwasi-letterkundige vondsten ons verheugd. In het algemeen
is opgevallen, dat de inzenders zich weinig gehouden
hebben aan den eisen der gebrekkige vertaling, die
besloten lag in de woorden: in een vertaling, die
door den gemiddelden Nederlandschen uitgever
nog zou worden geaccepteerd. En zij, die er wel
mee rekenden, toonden weder een te groote min*
achting voor het critische vermogen der litteratuur*
promotors.
De opgave eischte het uitwerken, als fragment
van een vertaalden roman, van dit motief:
Hij maakt haar een verwijt van haar handelwijze
en zegt het te betreuren geen macht over haar te
hebben. Zij lacht hem uit en zegt overtuigd te zijn
geheel op eigen beenen te kunnen staan, waarvoor
zij bewijzen opsomt. Op dat oogenblik wordt het
gesprek door een van buiten komende oorzaak verstoord.
Zij was in zulke neutrale termen gesteld, dat men
de grootste verscheidenheid had kunnen verwachten.
Toch bleek men met voorliefde de situatie gekozen
te hebben van een echtelijken twist, waarbij de man
de vrouw een zijsprong op het pad der liefde verwijt.
Anderen kozen een twistgesprek tusschen vader
en dochter; tot de handelwijzen, die voor een vrouw
in dit geval werden afgekeurd, behoorde kranten
schrijverij (voor den Franschen roman), tooneelspel
(Duitsche) en het hebben van een minnaar (in alle
talen). In het algemeen schijnt onterving daarvoor
de gerechte straf. Alsof er in dezen tijd nog veel te
onterven viel! MEJ. N. DE H. TB A. vindt het al erg
genoeg als de vrouw wil gaan naar Parijs, die stad
van licht en vroolijkheid, omdat ze er genoeg van heeft
gevangen te zitten op dit kasteel, met als eenige af
leiding den houtvester, die verslag komt uitbrengen.
Het schijnt dat haar man, de baron, meer bezwaar
. heeft tegen een vaag gevaar in Parijs, dan tegen den
houtvester zoo vlak in de buurt. Lady Chatterley's
Lover nog eens overlezen! W. L. TE L. stelde zich
de opgaaf een vertaald fragment uit D. H.
Lawrence te creëeren. Wij lichten hieruit: Hatelijk arro
gant liep Harold daar heen en weer, meende Edith,
natuurlijk denkt hij imponeerend te zijn of misschien
probeert hij mij nerveus te maken. Pedant als een haan.
Vermakelijk is ook na te gaan, hoe men in het
algemeen het gesprek door een oorzaak van bui
ten" heeft laten eindigen. Op dat moment rinkelde de
telefoon is de meest gebruikte wending. Beter is al,
de gebeurtenis uit te buiten ter versterking van de
locale kleur: een butler met cocktails (J. J. H. TE A.),
maar juister nog is, die gebeurtenis tot sluitsteen
te maken van de in het fragment geschetste ont
wikkeling: het opbellen van den tot nog toe
geloochenden minnaar, het binnentreden van dezen,
(D. W. L. TE H.).
Het Duitsche fragmeiit
EEN aparte groep vormden de Duitsche ver
talingen. Niet die, welke het eenigszins platte
realisme van den na-oorlogschen Duitschen
zedenroman nabootsen, gelijk J. H. B. TE 's G. verdienste
lijk doet, maar de romans, die het nieuwe
Duitschland tot onderwerp hebben. Het conflict, dat hier
tot het twistgesprek aanleiding geeft, is de verhou
ding van een Jood en een Arierin". Zoo b.v. het
fragment uit Wir Wollen Weiter" van Gerhard
Hahnmann en De Lachende Derde", familieroman
door Dr. Heinrich Folmer, met een Bandteekening
van Kurt Kistener, Berlin 1936. Uit de inzending
van CHR. B. TE A. halen wij het slot aan: Een hevig
getrap tegen de deur deed haar verschrikken. Als ze
de deur geopend had, keek ze in het gelaat van een
geuniformde. Is U Helene Boden", vroeg hij koel.
Ze knikte. Hij zwaaide een stuk papier en zei: He
laas mejuffrouw, dan ben ik verplicht U in
beschermings-hechtenis te nemen. Mooie germanismen heeft
ook G. J. L. TE R., die spreekt van menschelijke
zorgen en verdrietelijkheden en hij liep weer aan haar
voorbij. Eenige inzenders doen den strijd gaan over hét
frequenteeren van kommunisten-verzamelingen"
of het hebben van communistische vrienden. MEJ.
L. E. VAN W. TE B. beschrijft zulk een gesprek:
Het schemerde reeds in de kamer, waar de twee
menschen woordeloos bij het venster zaten. Plotseling
vatte Heinz zich samen: Dat kan toch niet wezen,
Anna, dat jij bij d» Muller» was gisteravond?"
Natuurlijk was ik daar". Heregod, Anna, als ik
toch maar dn macht had om je te dwingen. Het ligt
toch op de vlakke hand, dat je je in het ongeluk stort /"
Ach jij, Anna, jij"-..., zuchtte Heinz zacht.
Blijkbaar heb je gelijk, zooals...." De deur werd
opengeworpen en Friedrich in S.A.-uniform, oogen
schijnlijk van de parade komend, kwam in de kamer.
Voor het uit het Duitsch vertaalde fragment wil
len wij de inzending van W. A. F. TE A. afdrukken.
Op eenmaal pakte hij haar aan de arm. Jij alleen
hebt schuld eraan. Jij, slechts jij l De gevolgen van
je daad mag ik je niet vertellen; die weet je zelf voel.
Ik wil je dit maat zeggen dat wanneer mij ooit om
opklaring gevraagd mocht worden, ik niet zat nalaten
alle schuld op jou te schuiven !"
Haar helle oogen keken hem zoo spottend aan, dat
hij niet meer vermocht verder te praten. Om haar blik
te ontwijken, ving hij aan heen en weer te gaan in de
enge kamer. Plotseling maakte hij echter halt voor
haar. De toornige uitdrukking op zijn aangezicht had
zich omgesteld in een eindloos liefdevolle. Mijn
schat, waarom wil je toch nooit naar mij hooren? Je
weet dat ik alles graag voor je maak en toch wil je
me niet vertrouwen. O, wanneer ik maar macht over je
had/" Jij nar", riep ze hoonend uit, watredeneer
je daar toch voor waanzin ! Laat mij maar in rust / Ik
verzeker je dat ik niemand gebruik om door het leven
te komen. Op mijn zestiende jaar was ik reeds wees
en sedert dan heb ik door luchtig werken in mijn
levensbehoeften voorzien. Ik heb altijd geweten wat
te doen was en.. .." Zij hield plotseling in, want
op de gang verhieven zich brutale stemmen. Even
later werd aan haar deur gebonkt.
Het Enffelsche fragment
DE Engelsche oogst is niet zoo rijk geweest. A.
STE V., heeft eenige aardige zinnen: Maar ik weet*
dat die man een houvast op je heeft, en Hij hield zijn
hand over den hoorn, zeggend: Mr. Sirkoff voor jou."
De inzending van MEVR. A. L. R. K. TE M. ver
dient reproductie.
Sir V/illiam A very wachtte tot de butler de deur ?
geluidloos achter hem had gesloten.
Toen liep hij met een paar groote stappen de kamer
door en bleef fronsend staan voor Pamela, die hem
tamelijk koel verwelkomde:
Hallo Bill! Wat wil je, thee of iets anders?"
Sir William bewoog niet. Bij Jupiter" barstte
hij uitt ik wilde dat ik het recht had op je te passen.
Weet je, wat die vervloekte Teddy Alten op de St.
James Club heeft zitten uitkramen?"
Wel?" mompelde het meisje. In 's hemelsnaam
ga zitten, Bill."
Dat jij met Hugh Bowden en die dronken troep
van hem mee naar zijn f lat in Powderham Crescent
ging gisterenavond en niet voor vijf uur vanmorgen
thuis kwam", verklaarde hij.
In de stilte die volgde, hoorden zij beiden duidelijk
het geluid van het verkeer langs Whitehalt. Dan
begon het meisje zachtjes te lachen. Je schijnt je
te verbeelden dat je mijn beschermengel bent," spotte
zij. Ik ben al lang meerderjarig geweest en heb jouw
voogdij niet noodig". De baronet ging naar het raam
en richtte zijn ondoorgrondelijke oogen op het prach
tige gezicht. Probeer een van deze sandwiches, ze zijn
heel goed."
Op dit moment begon de telefoon te rinkelen.
De Fransche roman
VELE inzendingen hadden een Franschen roman
tot onderwerp. J. M. TE A. heeft eenige prach
tige détails: Een bescheiden klopje op de deur
onderbreekt haar woorden. Madame," vraagt
Elisabeth, moet de kleine Henry twee of drie gram crème
op zijn billet j es hebben?" Voortreffelijk is ook de
inzending van L. W. TE V.: Le Sénateur Lagadou",
hoewel deze inzender te zeer chargeert.
De prijswinnaar
De kroon spant o.i. de inzjnding van den heer
I. K. TE B. A/Z., die een vertaald Fransch fragment,
met het origineel" er bij, zond. Beide drukken
wij af.
Ma petite chérie, tu sais bien que je t'aime, que
je t'adore, mats ta frivolitém'inspire parfois des
cauchemars et m'effraie parfois. Notre ménage
serat-il si heureux que je V ai espérédans laprofondeur
de mon dme?
i i lun&
Assez, tu m'agaces, Marius, avec ton amour
hypocrite. Tout ce que tu veux c'est mon corps, pour me
traiter ensuite comme bonne d tout faire, pour têter
tes enfants, maïs je te laverai plutót la tête, espèce de
cornichon malfoutu', moi je te ris au nez; je suis une
femme moi, qui ne se laisse pas traiter de cettefafon-la,
oh ld la non ! Jusqu'ici j'ai pu m'entretenir
moimême comme midinette et je me tirerai d" af faire sans
toi.... Nom d'un chien, t u m'embrasses sans ma
permission. Méchant, voyou, ah que tes baisers sont
doux. Ne me touche pas, te dis-je. Attention, voild
mon amant, qui nous guette a travers lafenêtre.
Sauvetoi mon coeür. Il te giflera, ilteréduira enpdté.
Et toi, mon amour?
Ta gueule. Je l'embrasserai et il me pardonnera
tout.
A ce moment un coup de revolver brisa ta fenêtre
et Marius et la jeune femme rAlaient aussitöt.
Maar mijn kleine lieveling, je weet wet, dat ik je
liefheb, dat ik je aanbid. Maar je f rivaliteit inspireert
me soms nachtmerries en verschrikt mij soms. Ons
huishouden zal het wel zoo gelukkig zijn als ik het
van plan was in het diepst van mijn ziel?
Genoeg, je prikkelt me, Marius, met je
hypocritenliefde, al wat je wilt is mijn lichaam, om me daarna
te behandelen als meid om alles te doen, om je kin
deren te zuigen, maar ik zat je eerder je hoofd
wasschen, soort slecht gevormd augurkje; ik lach je
aan je neus uit. Ik ben een vrouw, ik, die me op deze
wijze niet laat behandelen, o la la neen. Tot nu toe
heb ik mezelf kunnen onderhouden als midinetje en
ik zal me uit zaken terugtrekken zonder jou....
Naam van een hond, je omarmt me zonder mijn toe
stemming ! Stoutert, schooier, oh wat zijn je kussen
zoet. Raak me niet aan, zeg ik je. Attentie, ziedaar
mijn liefde, die ons door het venster bespiedt. Red je,
mijn hart. Hij zal je slaan en je tot pasta verminderen.
En jij, mijn liefste?
Je smoel ! Ik zal hem omhelzen en hij zal me alles
vergeven.
Op dit oogenblik brak een revolverschot de ruit en
Marius en de jonge vrouw rolden dadelijk om.
Wijmeenen, dat aan dezen inzender de prijs toe
komt. Voor den tweeden prijs komt in aanmerking
W. A. F. te A., wiens fragment als laatste in de
Duitsche af deel ing is afgedrukt.
ONZE PRIJSVRAAG No. 5
Berichtgeving
Gevraagd wordt een proeve van berichtgeving
over den toestand in Spanje, zooals een
Nederlandsch dagblad, naar keuze van den inzender,
zou leveren, indien de opstand niet van rechts,
doch van links zou zijn gekomen. ?
Als eersten prijs loven wij wederom uit: een
Dunhil bureau-vulpenhouder met artistiek
uitgevoerden standaard ter waarde van ? 17.50;
als tweeden prijs een plastiek van Hildo Krop.
De redactie heeft het recht déinzendingen te
publiceeren. Op de beslissing der redactie is gesn
beroep. Inzendingen uiterlijk Maandag zo Augus
tus. Verslag en prijstoekenning in het nummer
van 15 Augustus.
HET GEHEELE SEIZOEN
KAMER MET VOLLEDIG PENSION
PRIJSREDUCTIES KURZAAL - BUITENBADEN . NEB
PAG, U DE GROENE N0.ME7
A-i
Uit het dagboek van Pierken
. J),
OVER HET LEGER
VERBOTEN te lachen mit meine
soldaten heeft Hitler gezegd, als
mede van een genezaal zijne
broek te laten afzakken op het tooneel
tot amuzement van den uilebak.
Waarmede ik volledig instem. Het
leger dient inderdaad niet om onzen
spotlust op te wekken, maar wel om
ons onze oogen uit ons hoofd te doen
schreien. Zooals ge overigens uit den
loop der geschiedenis ten overvloede
kunt leeren.
Het leger is samengesteld uit gemoto
riseerde paarden, voetgangers, vaandels,
koperen knoopen, foeragiemagazijnen,
trommels en soep met ballekes wan
neer de prins jarig is.
Het leger woont in de kazerne en
moet geen huishuur betalen zooals wij.
Een kazerne brengt leven en nering
in den wijk onder den vorm van
ijsroommarchands, kaartlegsters, foto
grafen en draaiorgels.
Het leger is het sieraad van het land
en dient om muziek te spelen, stand
beelden in te huldigen en de kinder
meiden de Hefde tot het vaderland in
het oor te fluisteren na zonsondergang.
Iedereen die over twee beenen en
twee armen beschikt kan soldaat wor
den. Een hoofd is ook toegelaten. Maar
liefst geen. Hoe minder er op uw schou
ders staat, hoe minder er kan afge
schoten worden.
Een soldaat wordt in een speciaal
pakje gestoken om hem van de overige
viervoeters te kunnen onderscheiden
en hem in de kast te draaien wanneer
hij zonder permissie over den muur
klautert.
Er bestaan verschillende soorten van
soldaten: lijntrekkers, deserteurs,
afgezwaaide, levende en doode.
De doode soldaten worden op hun
beurt onderverdeeld in bekende en on
bekende. De bekende zijn de goed
koopste. Een steen met hun naam er
op gebeiteld en ze zijn tevreden, terwijl
de onbekende een graf moeten hebben
met bloemtuilen en eeuwigdurende
electriciteit.
De bestuurder van het leger noemt
men eenen generaal. Een generaal
kunt ge herkennen aan zijn
rhumatisme en zijn 200 percent invaliditeit.
Een generaal dient evenwel niet om
naar te schieten zooals een eenvoudig
soldaat. Overigens, daarvoor dragen
de kanons nog niet ver genoeg.
Het beroep van den generaal is den
oorlog. Een oorlog is altijd rechtvaardig
en mocht ge er aan twijfelen dan zullen
een paar gendarmen u daarvan wel
overtuigen.
Een soldaat die per ongeluk blijft
leven in den oorlog en zijn been ver
liest krijgt een ander in de plaats om
den Zondag met zijn familie te gaan
wandelen.
Moest elkeen soldaat zijn het ware
afgeloopen met de werkloosheid en de
ondersteuning en het budget ware wel.
dra weer in evenwicht.
Zie naar Duitschland en Italië.
Hoe velen ten onder gaan
aan eigen verdiende honger
LUITENANT Knakkerman wil
ontslag vragen uit de dienst
wegens oplichting van z'n vrouw
die in alle kranten heeft gestaan, maar
zijn arme Mama is dadelijk uit het
Zuiden gekomen om hem op haar oude
knieën te smeeken deze onzalige inbla
zingen te laten schieten, daar hij ge
boren is voor de wapenrok, die z'n
voorvaderen gedragen hebben, tot zelfs
op het slagveld van Waterloo, waar
Archibald Knakkerman achter de
Prins van Oranje aanliep tot ie z'n be
roemde wond kreeg, waarmee ieder
schoolkind hem in het museum heeft
zien hangen. Ze bezwoor hem dus, dat
de tijd alles heelt, dat z'n booze supe
rieuren in laatste instantie óók men
schen waren, dat ie z'n eer niet moest
overdrijven, dat Amélie tenslotte ook
niet uit voorbedachten rade had gehan
deld, dat ie overal moest doen of z'n
neus bloedde en door de tijd heen bijten
tot alles vergeten zou zijn.
Ze trok de lavendel sjaal dichter om
haar schouders van oude dame, en zei
huiverend, dat ze er niet aan denken
moest, waarna de geneesheer-directeur
opbelde over Amélie, die nog steeds
ieder voedsel weigerde, en de patiënten
uit de belendende kamers aan het
schrikken maakte met plotselinge gil
len als ze dacht aan de uitspraak van
de karbonades in blik.
Toch was alles met de beste bedoe
lingen begonnen. Het land, dat overai
leed lenigt, geeft zooals iedereen weet
oranje gehakt voor zoo goed als niets
aan ongelukkigen, die zich geen cht
vleesch kunnen veroorloven, wat Am
lie zóó mooi vond, dat ze op bescheiden
schaal particulier iets dergelijks op
touw ze'te voor de Helden der Zee en
hunne veduwèn uit de badplaats
Zuidwijk Binnen en Buiten, waar ze
voor haar huwelijk altijd met ha^r
ouders naar toe ging in het Kurhaus
in 't vroege voorjaar.
Ze stelde zich dus in verbinding met
voedselexperts, chemici, accountants
en blikfabrieken voor een maatschap
pij, die goedkoope karbonades in blik
zou verstrekken aan bovengenoemde
personen, die Amélie zou voorzien van
gestempelde kaarten, waarmee ze zich
dan konden vervoegen, hetgeen alles
en alles samen zóó was ingericht dat 't
liep op coöperatieve leest waarbij nie
mand iets te kort kwam, integendeel,
wat de Karbonades in Blik onder
scheidde van het Staatsgehakt, dat
schatten verslindt.
Enfin, ik zal kort zijn. Amélie, die
na haar huwelijk geen raad wist met
haar tijd, vond zoodoende iets om haar
leven te vullen. Ze werd de
nooitvermoeide zie} van de Maatschappij voor
Zuidwijk Binnen en Buiten, waar ze
aldoor voor het stadhuis stond met haar
twoseatertje tot de burgemeester moei
te kreeg met z'n vrouw, diéer niet van
hield.
* De dag?dat de eerste karbonades uit
kwamen was een feestdag voor Amélie
en luitenant Knakkerman, die een
diner^aangeboden kregen in het Kur
haus met een deputatie van dankbare
visschers aan 't dessert.
Zoo bleef het evenwel niet. De dank
baarheid slonk omdat er iets scheen te
zijn met de karbonades, die Amélie
toen aanraadde met Russische Sla, en
mosterd en azijn om de smaak weg te
krijgen in een officieele rubriek van
het Plaatselijk Nieuws.
De menschen in Zuidwijk echter,
die zich hadden moeten verbinden voor
minstens twaalf blikken per gezin, ne
geerden haar wenken en schreeuwden
of ze vergiftigd werden, wat zoo mis
plaatst was als iets omdat er tot dusver
nog niemand werkelijk aan de karbo
nades gestorven was. Maar zooals 't
altijd gaat, menschen die dankbaar be
hoorden te zijn met alles, hadden noten
op hun zang over de kleur die te wit
was, en over de vorm en de smaak.
Vooral de smaak. Daarover begon
het Plaatselijk Blad (de krant die con
curreerde met het Plaatselijk Nieuws)
een campagne, maar omdat de karbo
nades volkomen schadeloos waren voor
de gezondheid, kwamen ze aanvanke
lijk niet verder. Tot de oude Swemmer,
een redder van 70, die een gereduceerde
knipkaart voor de heele zomer had
genomen met 24 blikken in zes kwar
talen, viel over het etiket, waarop
stond Karbonades in Blik, wat hij
weigerde te gelooven omdat hij zich
stellig meende te herinneren, dat chte
karbonades anders zijn. Hij klaagde
dus de maatschappij met de burge
meester, en Amélie, en allerlei andere
kopstukken aan wegens leugen op aan
raden van een kostelooze ingenieur,
die alles met chemische oogen zag, en
die de karbonades meenam om ze te
ontleden, wat ie deed, waarbij bleek,
dat 't geen intacte karbonades waren,
maar onherkenbare
brokstukken,waarmee hij de maatschappij voor het Ge
recht confronteerde.
De maatschappij gooide toen alles
op haar voedselkundige raadsman, die
't weer op anderen gooide, die allemaal
samen terecht stonden, waarbij de
kostelooze ingenieur van Swemmer met
tabellen aantoonde, dat 't geen vleesch
was, maar visch, en wel synthetische
kabeljauw. Waarna de maatschappij
weer met tabellen aantoonde, dat 't
geen essentieel verschil was, en alleen
een gevolg van het smaakgemiddelde,
dat eenigszins naar rechts was ver
schoven, wat ontaardde in een chemisch
debat, waarvan de maatschappij helaas
de dupe werd op grond van de mislei
dende etiketten, met als aansprake
lijke persoon Amélie, die al in het sana
torium lag vóór de einduitslag, die
haar levenswerk stuk sloeg, wat zoo
schandelijk was, omdat de blikken,
waar ze dan ook naar smaakten, in elk
geval volkomen schadeloos waren ge
weest, en zonder eenige ziektekiem.
En luitenant Knakkerman schaam
de zich zoo door het Plaatselijk Blad,
dat zijn naam er bij betrok, en Amélie
zette het heele sanatorium op stelten
omdat ze niet meer durfde eten door
een complex, wat allemaal zoo
onnoodig was omdat er geen haar kwaad bij
de onderneming had gezeten, want
voedsel is voedsel, of 't naar visch
smaakt of naar vleesch, en al die narig
heid is weer het bewijs van een verre
gaande ondankbaarheid van een zekere
klasse, die zoo goed als gegeven eten in
de bek kijkt en muggen zift, waarmee
ze hun graf graven en waarmee ik
maar zeggen wil hoe velen ten onder
gaan aan eigenverdiende honger.
HENRIETTE VAN EYK
HOOFDSEIZOEN 1 JULI-31 AUG.
KAMER MET VOLLEDIG PENSION
rtuSREDUcnis KUBZAAI . BUITENBADEN . PUR
PAO. I7flk GROENE N», «r
575 A2
f LAND f K
? ZUDE l Vl
75
ZEE
ZIJDE
l'
i
t