Historisch Archief 1877-1940
9
Een polis der
LEVENSVERZEKERING
MY. ARNHEM
Is een waarborg voor het welzijn van Uw gezin.
HVC
s
*J
?*?>
£'
ROTTERDAMSCHE HYPOTHEEKBANK
NVVERZEKERING-MAATSCHAPPIJ
IWURIUS
OPGERICHT A e
AMSTERDAM ,C- KEIZERSGRACHT 570.
INBRAAK; BRAND:ONGEVALLEN EM
WATERLEIDINGSCMADEVERZEKERING
\f'
N.V. Dq HOLLANDSCHE
VOORSCHOTBANK
KRUISWEG 7O HAARLEM
De Bank verstrekt voorschotten met
eenminimum van ?1000.-op billijke en
wat de terugbetaling betreft gunstige
voorwaarden, onder borgtocht of zake
lijke zekerheid. Een prospectus wordt
op aanvraag gaarne toegezonden.
VAN RUN S
SSMOSTERD
Herseii-Ctyituiasliek
behendigheid
gezelligheid
door
1VI \TKIt
AVONDAMSTERDAM
OEN HAAG
ROTTERDAM
l l
Financiën en economie
DE FINANCIEELE POLITIEK
van het Derde Rijk
W. H. Mei/burg
EEN korte uiteenzetting van
den rijksminister van financiën
Schwerin vonKrosigki), waarin
deze het f inancieele beleid onder fascis
tisch bewind verdedigt, geeft mij een
ongezochte gelegenheid eens nader op
dit vraagstuk in te gaan.
Sinds eenige jaren krijgen wij dage
lijks berichten onder oogen, waaruit
blijkt hoe geen offer onzen oostelijken
naburen te zwaar is waar het gaat om
'het kunstnatig verwekken van een
economische opleving, in de hoop dat
dit streven naar volkswelvaart ook
inderdaad tot welvaart zal voeren,
Daar dit bereikt wordt door verlichting
van den belastingdruk van het bedrijfs
leven, door een schattenverslindende
werkverschaffing gevolgd door een
intensieve bewapening, vragen wij ons
met verbazing af hoe een land, dat
financieel aan den rand van den af
grond stond, een dergelijke economi
sche krachtsexpansie kan financieren.
De rijksminister zet uiteen hoe de
weg, waarlangs het financieele pro
bleem moest worden opgelost, zichzelf
wees. Gezien den enormen
buitenlandschen schuldenlast, waarvoor aan de
verplichting tot rentebetaling en af
lossing slechts zeer gedeeltelijk kon
worden voldaan, was het buitenland
als credietgever geheel uitgeschakeld.
En zoo moest de staat het laatste op het
spel zetten waarover zij nog beschikte.
n.l. haar crediet in het binnenland. Wij
moeten dit zoo lezen, dat de fascistische
staat, beschikkende over onbeperkte
machtsmiddelen, dwingt tot
credietverleening op grooter schaal, nu de
noodige gelden haar, gezien de weinige
credietwaardigheid, zonder dien dwang
niet meer in die mate zouden toe
vloeien. Dit beteekent dus, dat de staat,
die niet meer over de noodige reserves
beschikt, de hand legt op de laatste
reserves van haar volksgenooten in het
vertrouwen, dat zij door haar actieve
financieele politiek in de toekomst
nieuwe reserves zal creëeren.
Wij moeten daarbij bedenken, dat
ook hier een grens aan de kapitaal
markt is gesteld en dat deze credieten
op korten termijn (Arbeitswechsel)
uiteindelijk moeten worden omgezet in
crediet op langen termijn. Zoo leiden
de getroffen maatregelen -ertoe, dat de
bedrijfsreserves en de reserves der ver
zekeringsmaatschappijen en spaar
kassen, dus de gelden die het Duitsche
volk in het verleden en heden voor de
verzorging van den ouden dag ter zijde
heeft gelegd, bij de financiering van
de groote werkprojecten in steeds
sterkere mate worden betrokken.
De geleidelijke consolidatie Van kort
in lang crediet is hiermede een levens
kwestie geworden en deze zal alleen dan
mogelijk zijn, wanneer zoowel de
reserves in het bedrijfsleven als de be
sparing bij particulieren toenemen. Dit
is weer afhankelijk van een blijvende
conjunctuurverbetering in het land.
DE gepubliceerde cijfers, zoowel
die der belastingontvangsten als
de winstcijfers der groote maatschap
pijen, zijn gunstig en doen een sterke
opleving vermoeden. Wij moeten daar
bij echter in 't oog houden, dat bij het
kunstmatig op peil houden van de
mark in het goederenverkeer met het
buitenland een inflatie niet is uitge
sloten. Deze teekent zich in de laatste
jaren af in de geleidelijk afbrokke
lende koersen van de verschillende
Sperrmarken.
Ook valt den regelmatigen bezoeker
de stijging van het levensonderhoud in
Duitschland in vergelijking met eenige
jaren geleden op. Zoo is dan de enorme
stijging van de ontvangsten der rijks
middelen (van '32/33 op '35/36 met
3 milliard) wel een aanwijzing voor
opgaande conjunctuur, maar wanneer
de mark in het binnenlandsch verkeer
inderdaad lichter" is geworden dan
in 1932, het jaar dat de bewindhebbers
van nu zoo gaarne in hun vergelij
kingen betrekken, is deze verhouding
onzuiver en is deze stijging mede te
danken aan de kunstmatige opleving,
die een periode van geleidelijke in
flatie nu eenmaal kenmerkt. Het is
dus niet eenvoudig deze conjunctuur
verbetering op haar werkelijke waarde
te beoordeelen.
Niet zonder spanning wachten wij af,
of de Duitsche staat haar verplichtin
gen tegenover den binnenlandschen
credietgever kan voldoen, gedeeltelijk
door aflossing uit een surplus van
de ontvangsten boven de uitgaven en
grootendeels door fundeering van dit
crediet. Eén punt mag daarbij niet
worden verwaarloosd. Zijn deze
milliarden zoodanig besteed, dat zij zoo
groote voordeden gaan afwerpen dat
een redelijke kans op consolideering
der vlottende schulden bestaat? D»
bedragen, die aan de bewapening wor
den ten koste gelegd zijn allerminst
lucratief. Het nationaal-socialistische
streven tot investeering van groote
kapitalen in ,,Ersatzindustrien" met
behulp van staatscrediet is bedrijfs
economisch nog moeilijk te verant
woorden, gezien den te hoogen kostprijs
der synthetische producten. En ten
slotte werpt het in de werkverschaffing
gestoken kapitaal slechts zeer ten deel e
rendement af, al kunnen b<v. betere
autowegen indirect den bloei van het
land bevorderen.
De werfleuze van het fascisme tot
opbouw en vernieuwing in grooten
stijl brengt het onvermijdelijke waag
stuk van de financiering van deze
groote plannen mee, wanneer deze
beweging in staat wordt gesteld haar
programma te verwerkelijken. Of ut
tot groote krachtsontplooiing met over
winning der moeilijkheden, dan wel
tot een financieele debiele zal leiden,
is niet in eenige jaren beslist. Op
grond van bovenstaande beschouwin
gen kan ik mij niet tot het noodige
optimisme in den afloop van dit groote
financieele avontuur opwerken.
i) Schwerin v. Krosigk:
Nationalsozialistische Finanzpolitik".
DE NIEUWE PRIJSVRAAG
De necrologie
De opgave, die wij reeds in het
vorig nummer gesteld hebben, luidt:
Gevraagd wordt een necrologie ven
maximaal 150 woorden over M
Vrouwtje van Stavoren samen te
stellen, zooals een modern blad,
u.'fgaande van den stelregel: van de
dooden niets dan goeds", die zou
publiceeren.
Als eerste prijs loven wij weder
om uit: een Dunhill bureau-vulpen
houder met artistiek uitgevöerden
standaard ter waarde van ? 17.50;
als tweeden prijs een plastiek van
Hildo Krop.
De redactie heeft het recht de
inzendingen te .publiceeren. Op de
beslissing der redactie is geen be
roep. Inzendingen uiterlijk Maan
dag 16 November. Verslag en
prijstoekenning in het nummer van
21 November.
Schaken
Redacteur: Dr. S. G. TARTAKOWER
De Russische jeugd
L'APPÊTIT vient en mangeant".
Nadat de Russische voorvech
ter Botwinnik in het tournooi
te Nottingham 1936 bewezen had tot
de allersterksten te behooren, ont
stond in de Russische schaakkringen
het streven:
i. ook de andere meesters (b.v.
Ragosin, Rjumin, Alatorzew, Panow,
Lissitzin etc.) in de klasse ,,interna
tionale grootmeesters" te doen op
nemen, en
2. nieuwe, jonge schaaktalenten
te ontdekken, die de glorierijke traditie
van een Tschigorin waardig kunnen
voortzetten.
In de wedstrijden om het kampioen
schap van Kiew onderscheidde zich
een nieuwe schaakster" Bakschitzky
door zijn frisschen schaakstijl vol
ideeën-rijkdom. Hieronder volgt een
van zijn glanspartijen.
Knkertort - Rétl - opening geape»ld
te Kiew 1086
Wit f Zwart :
BAKSCHTTZXV OSSIPOW
i. Pgi?f3 dy?ds
2- g2?g3
Reti koos de voortzetting 2. 04, het
geen het zwaartepunt van het gevecht
van het begin af aan op den dame
vleugel brengt.
2 Lc8?f$
3. Lfi?g2 cy?có
4. d2?d3 Dd8?c8
5. ha?h4
Moedig en origineel. Teneinde niet,
na 5. h3, aan de verdediging van den
h-pion gebonden te zijn, vat Wit hier
reeds het plan op, lang te rocheeren,
hetgeen aan dit zoo ultra-wetenschap
pelijk openings-systeem een frisschen
noot verschaft!
f Pg8?f6
6. Pb i?03 Pb8?dy
7. Lei?f4
Verhindert den tegenstoot 7.... es
Puzzles
IIMMmMMTdlMMHIHIHIIIIMMIMIIINIIIIIIIIIIItllllllMIMMNIUN
S s
s Prijswinnaars voor deze week zijn: =
f voor het letterraadsel Jhr. J. H. von |
f Schmidt aufAlten$tadt,Dulndoornlaan S
f 4, Bentveld; voor het omzetraadsel f
| Me). L C. Gehricke, Mathenesserlaan f
| 2030, Rotterdam. f
| Voor elke puzz/e wordt een plastiek |
| van Hildo Krop uitgeloofd. Inzendin- f
f f en vóór Dinsdag op een BRIEFKAAR T; f
I op de adreszijde met de vermelding I
| LETTERRAADSEt. of VISITEKAARTJE. f
TlllHIIIIIIIHHIIIIIIHIINIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHNIWIUIIIUIIIIIII?
N lauwe opgaven
Letterraadsel
Van de onderstaande lettergrepen
moeten 15 woorden gevormd worden,
welker ie en 3e letters, gelezen van
boven naar beneden, een vers vormen
van Richard Minne.
bra - de - der - dig - doch - du - e - e
ech - ein - ga - gie - in - la - land - Ie
H - He - lig - los - na - na - naai - ne
ner -ni-o-o-o-pe- ren - ri - see
sen - ter - ter - ter - ti - tig - u - vel
wen - ijs - zie.
Omschrijving
i. gelijk maken, 2. te kort schietende,
3. land in Europa, 4. vloeistof, 5. ar
beidsvermogen, 6. door drukken voort
bewegen, 7. suikerwerk, 8. tusschen
volkeren bestaand, 9. deerniswaard,
xo. beperkt, zi. ontschepen, 12. vrou
welijke verwante, 13. niettemin, 14.
bluf, 15. geologisch tijdperk.
Visitekaartje
-_--"il._.._-. . : «_t£l|l
DE WERELDTENTOONSTELLING
AMSTERDAM 1939
vindt u beschreven en afgebeeld
in De Groene van 21 November
E. E. A. KIÜVA
ARNHEM
8. Ddi?d2
0. 62?64
10. d3 x 64
Niet zo .. .
n. o?o?-o
12. Dd2 x f4
Pf6?hs
67?e6
ds x 64
Lfs?gó
Lg4? wegens xx. Phz!
Phs x £4
£7?f6
£r dreigde 13. hs. Een taaiere ver
dediging bood echter 12 .... 115, want
nu slaagt de Witspeler er in over
wegend stellingsvoordeel te verkrijgen.
13. h4?hs Lgó?£7
De tusschenmanoeuvre 13 .... es
zou tot verlies leiden, wegens 14 Dd2,
Lf7. 15. Lhs!
14. c4?es l Dc8?07
Zwart wil ook lang rocheeren.
15. Df4?*4 l L£8?e7
De crisis. Op 15 .... £ x e volgt
16. Pgs l en op 15 P x eS- 16.
P x es, D x eS Zou 17, L x có -f I!
mat in 2 zetten opleveren.
16. es x £6 Le7 X £6
17. Pc3?-04 I o?o
ik hs?hó Lf7?g6 .
Zooals vanzelf spreekt niet 18 ....
g6? wegens 19 T x d71 De thans
volgende opening van de h-lijn ver
zekert den Witspeler een bizonder ge
wichtige aanvals-troef.
19. hó x g7 Lfó x g7
20. Da4?03 l ....
De strijd ontbrandt nu om het
punt eó.
20.
- _?Lgo?£5
22, Lga?h3 Pd7?es
23-Pgs xeól Lfs xeó
24- Lhs x eó + Kg8?h8
25-£2?£4 .?..... ...'..
Hierdoor wordt het veld d7 voor
<«n toren veroverd.
2S Pes-só
is nog dwingender dan de
goedkoope schoonheid": 26. T x h7+,
ook winnend is.
Wat is deze man van beroep?
Oplossingen
Letterraadsel
Hij stikte in stof beladen folianten.
(Marnix van Gavere).
i. handig
z. ij z e r
3. satan
4. tandem
5. Itali
6. k r i e z e l
7. tolerabel
8. e r o s i e
9. informeeren
10. noninterventie
xi. s i er en
12. t o d d y
13. oranje
14. foliant
?, 14. bieden
Omzetraadsel
Ruwe bolster blanke pit".
rentenier
uitvaagsel
wandeling
e skade r
bierglas
omnibus
landmeter
spaarpot
trasmolen /
erw tens o ep
r a n onkel
bandelier
losplaats
aardbeving
nogablok
kostganger
e g e l a n t i e r
p o l i t o e r
l n t erva
traliewerk
26 .-. h7?hó
27. Tdi?d7 Dc7?bó
Nu volgt een slot met schrik"
28. Thi x hó + l Lg7 x hó
29. Td7?h7 mat.
D
E
E VOLGENDE WEEK komt De Groene weer
met een van de vele verrassingen die hij
,''u zijn lezers in den loop van een jaar biedt:
EN UITGEWERKT PLAN, door vooraanstaan
de architecten speciaal voor De Groene
ontworpen, van de Wereldtentoonstelling
Amsterdam 1939.
G
ROOTE BELANGEN voor de welvaart van
het geheele land, van alle groepen der
bevolking, zijn betrokken bij het slagen
van deze expositie.
R
O
EDEN WAAROM De Groene, getrouw aan
een traditie van zestig jaren, reeds thans
komt met een wekroep, een richtlijn
en een plan.
NDER ALLE OMSTANDIGHEDEN is De
Groene steeds het blad geweest met
initiatief en frissche ideeën: een blad
waar wat van uitgaat.
E
N
LK JAAR heeft DE GROENE bijzondere
nummers: denk aan het Referendum
nummer, het jeroen Bosch-nummer
en in December het Jubileumnummer.
U KUNT U zich het best op De Groene
abonneeren, want dan krijgt u het
Tentoonstellings- en het Jubileum-nummer
kosteloos.
E
EN ABONNEMENT VOOR 1937 kost tien
gulden, maar verschaft u een jaar lang
een voorlichting en een genot die veel
meer waard zijn!
Htor
tflcnippM
4 \
BON
MG. 18 DE GROENE No 3I«| >A6.,, DE GRQENE Np.3.01
ADMINISTRATIE DE GROENE.
KEIZERSGRACHT 355 - AMSTERDAM
Postclro 72680 ? Gemmntt Giro G 1000 - T»l«foon 3796<t
Ondergeteekende wenscht zich met ingang van l Januari 93
te abonneeren op DE GROENE AMSTERDAMMER en verzoek
GRATIS toezending van de tot dien datum nog verschijnende
nummers. De abonnementsprijs bedraagt f 10.?per jaar
welk bedrag heden per postwissel Is gezonden *) op postreke
ning 72880 Is gestort*)?per qultantie kan worden geïnd.*
(Abonnementen kunnen slechts op 31 December eindigen
en worden anders stilzwijgend voor een jaar verlengd.)
II,!
*) Doorhalen wat niet wordt verlangd.
Nóam: ,
Straat:
Woonplaats:
Nr.
Handteekenlng:.
ii
W !